Ο Μαρίνος Αντύπας

Τα πρώτα βήματα της αποφασιστικότητάς τους τα είχαν δείξει από νωρίτερα, όταν στη 1 (14) του Μάρτη τετρακόσιοι κολίγοι από το χωριό Ορφανά της Καρδίτσας, οπλισμένοι με γκράδες, σταμάτησαν το τρένο, λίγο παραπέρα από το σταθμό, δηλώνοντας πως αν δε γίνει απαλλοτρίωση θα καταστρέψουν τη γραμμή. Στο ίδιο διάστημα κολίγοι από χωριά των Φαρσάλων είχαν βάλει φωτιά σε αχυραποθήκες τσιφλικάδων. Η μάχη είχε αρχίσει.

Τα μαντάτα του αγροτικού ξεσηκωμού είχαν φτάσει στην Αθήνα, προκαλώντας ανησυχία στο «κουβέρνο». Και στη Θεσσαλία έφτασαν διαταγές για «σκληρή αντιμετώπιση» των εξεγερμένων κολίγων. Στη Λάρισα, ο μοίραρχος Ψαροδήμος και ο νομάρχης Αργυρόπουλος έθεσαν τη φρουρά σε επιφυλακή και ζήτησαν στρατιωτικές ενισχύσεις από το Βόλο.

Από τα ξημερώματα της 6ης (19) του Μάρτη, κολίγοι από τα χωριά της περιοχής έφταναν στη Λάρισα για τη συγκέντρωση. Κρατούσαν μαύρες και κόκκινες σημαίες. Ταυτόχρονα, αναπτύσσονταν και οι δυνάμεις καταστολής, με τους καβαλάρηδες του ιππικού και τους χωροφύλακες να κάνουν γυμνάσια.

Κι ενώ γίνονταν όλα αυτά, σ' ένα χωριουδάκι έξω από τη Λάρισα, στο Κιλελέρ (Κυψέλη), κολίγοι συγκεντρώθηκαν για να επιβιβαστούν στο τρένο και να πάνε στο συλλαλητήριο. Είχαν φτάσει εκεί τραγουδώντας και ζητωκραυγάζοντας. Ηταν άοπλοι, δεν προκαλούσαν και όταν ήρθε το τρένο από το Βόλο, θέλησαν ν' ανέβουν. Δεν έβγαλαν, όμως, εισιτήριο, θεωρώντας ότι για μια φορά και γι' αυτή την ειδική περίπτωση είχαν το δικαίωμα να ταξιδέψουν δωρεάν.

Στο τρένο βρισκόταν και ο διευθυντής των θεσσαλικών σιδηροδρομικών γραμμών, Πολίτης, συνοδεύοντας τον Γερμανό δημοσιογράφο Φίσερ. Ακούγοντας ότι οι κολίγοι δε θέλουν να πληρώσουν εισιτήριο, διέταξε τους σιδηροδρομικούς να τους κατεβάσουν από το τρένο. Κι αυτοί, βλέποντας πως υπήρχε στρατός στο τρένο, κατέβηκαν. Οργισμένοι, όμως, από τις βρισιές του Πολίτη εναντίον τους, άρχισαν να διαμαρτύρονται και να πετροβολούν την αμαξοστοιχία. Το τρένο έφυγε, αλλά σε μικρή απόσταση παραπέρα άλλη μια ομάδα κολίγων, γύρω στα 800 άτομα, με κόκκινες σημαίες, προσπάθησαν να το σταματήσουν ζητώντας να τους μεταφέρει χωρίς εισιτήριο. Βρίζοντας, πάλι, χυδαία ο Πολίτης ζήτησε από τον αξιωματικό που ήταν επικεφαλής των στρατιωτών από το Βόλο, να «προστατεύση την έννομον τάξιν». Κι αυτός διέταξε τους ευζώνους και τους φαντάρους να πυροβολήσουν εναντίον των κολίγων.

Δύο αγρότες - ο Νταφούλης και ο Μπόκας - πέφτουν νεκροί από τα βόλια των τσολιάδων κι ένας άλλος πληγώνεται βαριά. Το πρώτο αίμα των κολίγων πότισε τη γη της Θεσσαλίας.

Το τρένο συνεχίζει τη θανατηφόρα πορεία του και φτάνει στο σταθμό του Τσουλάρ (Μελία), όπου είναι μαζεμένοι πολλοί κολίγοι. Σταματάει εκεί κι αρχίζει ο πετροβολισμός του. Οι τσολιάδες ξαναρίχνουν στο ψαχνό κι η γη ξαναβάφεται στο αίμα. Ο Ακριβούλης μένει στον τόπο, ο Μπατάλας λαβώνεται βαριά κι άλλοι δεκαπέντε κολίγοι ελαφρύτερα.

Οι δολοφονικές επιθέσεις του στρατού κατά των κολίγων γίνονται γνωστές στ' αδέλφια τους που είναι συγκεντρωμένοι στη Λάρισα κι αρχίζουν να διαμαρτύρονται. Οι δυνάμεις καταστολής ζητούν τη διάλυσή τους, αλλά αυτοί δεν υποχωρούν. Φωνάζοντας «κάτω οι τσιφλικάδες» κινούνται κατά κύματα προς την πλατεία της πόλης.

Ο υπίλαρχος Χρύσης και ο ανθυπίλαρχος Σκανδάλης διατάζουν πυρ και ο αγρότης Μπάνταρης πέφτει στο χώμα. Τραυματίζονται ακόμα ο Γκολέμας και ο Καραμπέρης. Τα θύματα θα ήταν πολύ περισσότερα αν κάποιοι υπαξιωματικοί από το Βόλο και τον Πειραιά, που είχαν φιλοαγροτικά αισθήματα και προοδευτικές ιδέες, δε ζητούσαν από τους φαντάρους να μη «χτυπάνε στο ψαχνό».

Παρά τις άγριες επιθέσεις οι αγρότες καταφέρνουν να φτάσουν στην πλατεία, μπροστά στο ξενοδοχείο «Πανελλήνιον», όπου πραγματοποιείται η μεγάλη συγκέντρωση. Εκεί, κάποιοι πολιτικάντηδες - δήμαρχοι και άλλοι - πήγαν να πάρουν το λόγο, αλλά οι κολίγοι δεν τους άφησαν.

Στο ψήφισμα που εγκρίθηκε και στάλθηκε τηλεγραφικώς στην κυβέρνηση και στη Βουλή αναφέρεται: «Απας ο γεωργικός λαός Λαρίσης συνελθών πανοικεί σήμερον Λάρισαν ίνα εκφράση βαθύν πόνον και πικρόν παράπονον διά την υποβολήν και επιψήφισιν του νόμου περί απαλλοτριώσεως των τσιφλικίων και προικοδοτήσεως γενναιοτέρας του Γεωργικού Ταμείου.

Απαιτεί:

α) Την άμεσον επιψήφισιν του νομοσχεδίου περί απαλλοτριώσεως των τσιφλικίων και διανομήν των Ζαππείων κτημάτων.

β) Την γενναιοτέραν προικοδότησιν του Γεωργικού Ταμείου διά της διαθέσεως του όλου φόρου των αροτριώντων κτηνών και παντός ό,τι νομίζει η κυβέρνησις καλύτερον.

γ) Εκφράζει την βαθείαν λύπην και οδύνην του διά την εκ μέρους των αρχών της πολιτείας άδικον επίθεσιν κατά του φιλησύχου και νομοταγούς λαού, ου θύματα υπήρξαν άοπλοι και λευκοί σκλάβοι της Θεσσαλίας».

Η κυβέρνηση Δραγούμη όχι μόνο δε νοιάστηκε για τα προβλήματα και τα αιτήματα των κολίγων, αλλά έβγαλε διαταγή να πιαστούν και να φυλακιστούν οι «πρωταίτιοι», εκατοντάδες δε Θεσσαλοί αγρότες, που συμμετείχαν στην κινητοποίηση, κλείστηκαν, επί μήνες, στις φυλακές Χαλκίδας και Λαμίας. Και στη σχετική συνεδρίαση της Βουλής εκπρόσωποί της μίλησαν με κυνισμό υπέρ των τσιφλικάδων και με λύσσα κατά των κολίγων.

Ομως, ο σπόρος του αγώνα είχε μπει στη θεσσαλική γη και βλάστησε καρπούς. Οι αγώνες συνεχίστηκαν και το «κουβέρνο» αναγκάστηκε, αργότερα, να προχωρήσει στην απαλλοτρίωση των τσιφλικιών.

Το νόημα και το μήνυμα του Κιλελέρ είναι επίκαιρο αφού σήμερα οι μικρομεσαίοι αγρότες κινδυνεύουν να ξαναμετατραπούν σε κολίγους των νεοτσιφλικάδων που δημιουργούνται στη χώρα μας.

Να γιατί ο σημερινός αγωνιστικός γιορτασμός της 96ης επετείου της εξέγερσης των Θεσσαλών κολίγων, που διοργανώνει η ΠΑΣΥ στον τόπο της θυσίας, αποτελεί βήμα αγώνα των μικρομεσαίων αγροτών κατά της αντιαγροτικής πολιτικής της ΕΕ και των κυβερνήσεων που επιχειρούν να τους ξεκληρίσουν. Στην κατεύθυνση της ανατροπής αυτής της πολιτικής, μαζί με τους εργάτες, τους αυτοαπασχολούμενους, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, για την ανάδειξη της Λαϊκής Εξουσίας, η οποία θα εφαρμόσει μια φιλοαγροτική πολιτική, προς όφελος του ελληνικού λαού.

Σημείωση

Τα στοιχεία για την εξέγερση του Κιλελέρ αντλήθηκαν από το βιβλίο του Γιάννη Κορδάτου «Η ιστορία του αγροτικού κινήματος στην Ελλάδα»