Πώς συγκροτείται ένα τοπίο; Πώς εξελίσσονται οι σχέσεις ανάμεσα στην πόλη και στην ύπαιθρο; Πώς η αρχιτεκτονική τίθεται στην υπηρεσία μιας ιδεολογίας, μοναρχικής ή δημοκρατικής;

Στα παραπάνω ερωτήματα θα απαντήσει η έκθεση "Χώρος Ελληνικός. 150 χρόνια ανασκαφών της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών",στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (17/9 - 1/12/96), που πραγματοποιείται στα πλαίσια του εορτασμού των 150 χρόνων της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής (ΓΑΣ) στην Αθήνα.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στην αίθουσα που άλλοτε φιλοξενήθηκε ο "Θησαυρός των Αηδονιών" (ο οποίος θα επανεκτεθεί από αρχές Δεκεμβρίου μέχρι τον Απρίλη 1997) θα παρουσιαστούν προπλάσματα, κατόψεις και φωτογραφίες που αναφέρονται στις 100 περίπου ανασκαφές της ΓΑΣ, ειδικότερα στις μεγαλύτερες, όπως Δήλος, Μάλια, Θάσος, Δελφοί, Αργος, Αμαθούντα (Κύπρος).Με άξονα αυτές τις πόλεις, αναπαρίσταται η αρχαία Ελλάδα μέσα από την "ανακτορική επανάσταση" της 2ης π.Χ. χιλιετίας, την εμφάνιση και εξέλιξη των πόλεων μετά τον 8ο π.Χ. αι. και τις ανακατατάξεις που προκάλεσαν η Ρώμη και ο Χριστιανισμός.

Την έκθεση παρουσίασε χτες ο πρόεδρος της Σχολής, Ρολάν Ετιέν,παρουσία της διευθύντριας του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Αι. Δημακοπούλου και του προϊστάμενου της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Γ. Τζεδάκι.Μετά την Αθήνα η έκθεση θα ταξιδέψει: Λευκωσία (Ιανουάριος 1997), Θεσσαλονίκη (Φεβρουάριο - Μάρτιο 1997), Παρίσι (Απρίλιο - Μάιο 1997).

Τα εγκαίνια θα γίνουν την προσεχή Δευτέρα (7μ.μ.),αλλά θα προηγηθεί, τηνΚυριακή (7μ.μ.) στον κήπο της Γαλλικής Αρχαιολογική Σχολής, η επίσημη έναρξη του εορτασμού των 150 χρόνων, στην οποία θα παραστεί ο Ελληνας και ο Γάλλος πρωθυπουργός. Σημειώνεται ότι ο Αλέν Ζιπέ θα συναντηθεί αύριο με τον Κ. Σημίτη και τον Μ. Εβερτ και θα επισκεφτεί τους Δελφούς, όπου θα ανακηρυχτεί επίτιμος δημότης, και το μοναστήρι του Οσίου Λουκά.

Οι υπόλοιπες εκδηλώσεις του εορτασμού είναι: Τελετή στην Ακαδημία Αθηνών (19/9, πρωί), συνέδριο "Οι πολιτικές για την αρχαιολογία 19ος - 20ός αι." (17 - 19/9), συναυλία στο Ηρώδειο (17/9, απόγευμα), ξενάγηση στους αρχαιολογικούς χώρους (20 - 21/9).

Του Μανόλη ΚΟΡΝΗΛΙΟΥ*

"Είναι ανάγκη να ψηφιστεί το ΚΚΕ, σ' αυτές ειδικά τις εκλογές, που θυμίζουν παλιά εκλογικά πραξικοπήματα, μ' εκείνον τον αξέχαστο "συμμαχικό παράγοντα" στο κεφάλι μας, την Αγγλία, τις ΗΠΑ. Επανάληψη σκηνικού: Εμπρός κύριοι, ελάτε στις κάλπες, να τελειώνουμε. Η Ελλάδα πρέπει να προωθήσει τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Γρήγορα. Κάντε γρήγορα, αθόρυβα, πολιτισμένα. Σημασία έχει να βγει νικητής απ' τις εκλογές η Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο λαός είναι αριθμοί στις κάλπες. Η δημοκρατία είναι ένα καλό περιτύλιγμα, ακόμα κι αν δεν περιέχει τίποτα. Σημασία έχει η "Ανάπτυξη", δηλαδή οι αγορές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Να το νέο "ιδανικό". Ρημάξτε τα όλα, κάντε τα"Ανάπτυξη". Και φύση και παραδόσεις και έθνη και πολιτισμούς. Κέρδη, κέρδη! Και μην ξεχνάτε: "Ενας είναι ο εχθρός, ο κομμουνισμός - όχι ο ιμπεριαλισμός". Ιμπεριαλισμός δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως - ακόμα! - ο κομμουνισμός! Σιγοκαίει, σταθερά, θα φουντώσει...

Ο λογοτέχνης οφείλει να ξέρει ότι του λένε ψέματα, όταν του λένε: "Η λογοτεχνία, η Τέχνη, δεν κάνει πολιτική". Οταν του λένε: "Η λογοτεχνία, η Τέχνη, είναι φαντασία, ελεύθερη, δηλαδή ανεξέλεγκτη" για το "γούστο του", όταν πρόκειται για φορμαλιστικές ακροβασίες εντυπωσιασμού, στο όνομα της "αναζήτησης", του "νέου" (το δύστυχο το "νέο", πόσο έχει ταλαιπωρηθεί). Για "πρωτοποριακές" μανιέρες κομψές ή άκομψες αδιάφορο. Για προβολή του άγχους του, της "υπαρξιακής αγωνίας" του. Για να κάνει βουτιά στην πιάτσα της αυτοπροβολής, σ' αυτή τη "βασιλεία του ατόμου" (τρομάρα του). Για να τον θεωρούν σούπερ μοντέρνο, μεταμοντέρνο, ονοματάρα, με ό,τι λάχει, με ό,τι του κατεβαίνει. Ιδού ο χαβαλές... και μακάριοι όσοι πιάνουν το νόημα του εκσυγχρονισμού... της "Λευκής Βίβλου".

Εδώ (εδώ που γράφω αυτά) είναι ο "Ριζοσπάστης", το ταμπούρι μας, με όλες τις αδυναμίες, τις ελλείψεις του - ας όψονται οι από-"στρατευμένοι" (τάχα μου). Ναι, λοιπόν, γράφω για ψήφο στο ΚΚΕ. Ξέρουν οι παραλήπτες, στους οποίους απευθύνομαι, τι τους λέω, τι τους θυμίζω. Και θα ήθελα κάποιος από αυτούς - μπορεί και φίλος μου - να μου 'δινε τη χαρά να μου "ριχτεί" από κάποια στήλη. Ετσι, για διάλογο. "Αντιδογματικός" εκείνος, "δογματικός" εγώ. Θα έχει πλάκα... "

*O Μανόλης Κορνήλιος είναι λογοτέχνης.

Μετά από τέσσερα χρόνια, φαίνεται, πως θα επαναλειτουργήσει το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης στην Κέρκυρα. Τα αντικείμενα της έκθεσης μαζεύτηκαν το 1992 στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κέρκυρας, προκειμένου να προετοιμαστεί η Σύνοδος Κορυφής, που έγινε το 1994 σε αυτόν τον χώρο, δηλαδή τα Ανάκτορα Μιχαήλ και Γεωργίου.Στην προχτεσινή συνεδρίαση του ΚΑΣ τριμελής επιτροπή παρουσίασε πρόταση επανέκθεσης.

Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1927 από το Γρηγόριο Μελά και τα 10.000 εκθέματα(συνολικά υπάρχουν 11.000 αντικείμενα από δωρεές), ανήκουν στη συλλογή του ιδρυτή. Η μελέτη προτείνει η έκθεση των αντικειμένων να ιεραρχηθεί με βάση τις ανάγκες προβολής των δωρεών.Αν και η μελέτη ενεκρίθη τα μέλη του ΚΑΣ τόνισαν ότι τα αντικείμενα πρέπει να παρουσιαστούν με ειδολογική και γεωγραφική ιεράρχηση.Σημειώνεται ότι η μεγαλύτερη ενότητα είναι της Ιαπωνίας. Τελικά, ζητήθηκε να ελεγχθούν τα δωρητήρια συμβόλαια.

Πάντως, ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Συντήρησης, Νίκος Μίνως,υπενθύμισε ότι υπάρχουν τοιχογραφίες, οι οποίες πρέπει να αποκαλυφθούν.

Από τη Βιζύη της Θράκης, στην Αθήνα και από κει στο Δρομοκαϊτειο. Αυτή η διαδρομή είναι η ζωή του Γεώργιου Βιζυηνού και σε αυτή την πορεία ο λόγος του τον καθιέρωσε ως θεμελιωτή του ψυχογραφικού διηγήματος και ευαίσθητο"ποιητή της αθωότητας".

Το 1996 ορίστηκε από το ΥΠΠΟ ως "Ετος Βιζυηνού" και οι εκδηλώσεις, που το πλαισίωσαν ολοκληρώνονται στους επόμενους τέσσερις μήνες.

Η πρώτη μεγάλη εκδήλωση έγινε το Μάρτιο στην Ορεστιάδα και δεύτερη θα γίνει τη Δευτέρα (8μ.μ.) στο χώρο που έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, στο Δρομοκαϊτειο Ιδρυμα.Κείμενα της Κατερίνας Ζαρόκωστα και της Αθηνάς Παπαδάκη θα σκιαγραφήσουν τη ζωή του, οι ηθοποιοί Τάσος Μπαντής και Δημήτρης Πιατάς θα αποκαλύψουν τη λαϊκή και λόγια όψη του, οι Στ. Στρατηγόπουλος και Γ. Χατζημιχελάκης θα παίζουν μουσική από Θράκη και Ανατολή και στο τέλος θα δώσει συναυλία η Ορχήστρα Τροφίμων και Νοσηλευτικού Προσωπικού του Ιδρύματος.

Εξάλλου, κυκλοφορεί αφίσα για τα 100 χρόνια του Γ. Βιζυηνού και θα προβληθεί στα κανάλια τρέιλερ του Δήμου Αβδελιώτη.Επίσης, θα κυκλοφορήσειανθολογία από τα "Λυρικά",με την επιμέλεια της Μάρως Δούκα και πρόλογο του Παναγιώτη Μουλλά,η οποία θα παρουσιαστεί το Οκτώβριο,στο 1ο Γυμνάσιο Πλάκας και θα διανεμηθεί στα δημοτικά σχολεία της Θράκης.

Τη διαβεβαίωση της Τουρκίας ότι η Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολης δε θα γίνει τζαμί,έλαβε η ΟΥΝΕΣΚΟ, μετά από συνάντηση που είχε ο διευθυντής του Κέντρου της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, Μπερν Βον Ντροστ,με το μόνιμο αντιπρόσωπο της Τουρκίας στο Διεθνή Οργανισμό. Θυμίζουμε ότι τον περασμένο μήνα έγινε γνωστή η απαράδεκτη πρόθεση της Τουρκίας και αμέσως ο υπουργός Πολιτισμού, Σταύρος Μπένος έστειλε επιστολή στον γενικό διευθυντή της ΟΥΝΕΣΚΟ, Φεντερίκο Μαγιόρ.

Πάντως, Μπερν Βαν Ντορστ ζήτησε αναφορά για τη συντήρηση των ψηφιδωτών του τρούλου της Αγίας Σοφίας, που χρηματοδοτείται μερικώς από το Ταμείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και πήρε τη διαβεβαίωση ότι οι εργασίες προχωρούν.

Κολοσσιαίο άγαλμα νέου αθλητή έφεραν στο φως οι ανασκαφές που διεξάγονται στην έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού στη Λουκού Κυνουρίας,με επικεφαλής τον προϊστάμενο της αρμόδιας Ε Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Θόδωρο Σπυρόπουλο. Το άγαλμα παρουσιάζεται πολύ καλά διατηρημένο με ελάχιστα προβλήματα στα άκρα.

Μουσικές και χοροί θα αποκαλύψουν ακούσματα, διαχρονικά, μοναδικά, πολύτιμα. Ενα διήμερο συναρπαστικό ταξίδι στις "Μουσικές των Ελλήνων",στις γωνιές του ελληνισμού, όπου οι άνθρωποι διατηρούν ουσιαστική σχέση με τον πολιτισμό τους, τραγουδούν, χορεύουν, παίζουν όργανα, επικοινωνούν. Διακόσιοι συντελεστές συμμετέχουν στη γιορτή ελληνικής παράδοσης (24,25/9) στο Ηρώδειο. Πρόκειται για εκδήλωση ανάλογη της περσινής "Μουσικές στις άκρες του Ελληνισμού", που φέτος θεσμοποιείται. Οικοδεσπότες των συναυλιών θα είναι οι Δόμνα Σαμίου και Χρόνης Αηδονίδης, που θα παρουσιάσουν σπάνια τραγούδια της Μ. Ασίας και Θράκης, αντίστοιχα, και ο δεξιοτέχνης του κλαρίνου Νίκος Φιλιππίδης.

Μεταξύ άλλων συμμετέχουν η κομπανία του κλαρινίστα Γρηγόρη Καψάλη από το Ζαγόρι της Ηπείρου,καραγκούνες από χωριά της Καρδίτσας με χορούς και τραγούδια, κομπανία χάλκινων πνευστών από την Κοζάνη,πολυμελής ομάδα Σαρακατσάνων από τις Σέρρες,κι ένα ολόκληρο θρακιώτικο χωριό: Οι Ασβεστάδες Διδυμότειχου, με τον γκαϊντατζή του. Επίσης, λαουτιέρηδες και χορευτές από τον Ζαρό της Κρήτης,γλεντιστάδες από το Μεσότοπο της Λέσβου σε μικρασιατικά ζεϊμπέκικα και καρσιλαμάδες, το συγκρότημα Ποντίων "Αργοναύται - Κομνηνοί" και ο λυράρης Μιχάλης Κολιοντζίδης σε άγνωστους χορούς του Δυτικού Πόντου. Η μουσική επιμέλεια είναι του Λάμπρου Λιάβα και η επιμέλεια των χορών της Ρένας Λουτζάκη. (Προπώληση εισιτηρίων στα ταμεία του Φεστιβάλ Αθηνών - Σταδίου 4 και στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων - Διογένους 1, Πλάκα).

• Η τρίτη εκδήλωση της ενότητας "Βραδιές ποίησης και τραγουδιού", πραγματοποιείται την Κυριακή (9μ.μ.), στο θέατρο Πέτρας. Στο πρώτο μέρος της βραδιάς θα παρουσιαστούν ποιήματα του ποιητή Λευτέρη Πούλιου από τον ίδιο και τον ηθοποιό Αρη Λεμπεσόπουλο.Θ' ακολουθήσει συναυλία του Βασίλη Λέκκα με τραγούδια των Μ. Χατζιδάκι, Μ. Θεοδωράκη, Γ. Σπάθα, καθώς και από την ανέκδοτη δουλιά του σε ποίηση Ν. Καββαδία και μουσική Χ. Παπαδόπουλου.

Επίτιμος δημότης του Δήμου Ζακυνθίων ανακηρύχθηκε ο ακαδημαϊκός Μανόλης Χατζηδάκης,σε τελετή (7/9) στο Πνευματικό Κέντρο του δήμου. Η συμβολή του τιμώμενου υπήρξε τεράστια για τη διάσωση κειμηλίων του επτανησιακού πολιτισμού, μέσα από τα ερείπια των σεισμών του 1953, και στην ίδρυση του Μουσείου Ζακύνθου. Μετά την τελετή εγκαινιάστηκε η έκθεση "Από την πραγματικότητα της φωτογραφίας στην υπερβατικότητα των εικόνων" (διάρκεια μέχρι το Δεκέμβρη 1977).