Τι είναι οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ); Είναι η αποδοχή του προβλήματος ως μη προβλήματος. Πλέον το πρόβλημα δεν είναι η χρήση, αλλά να μη γίνεται αυτή σε δημόσια θέα. Γι' αυτό, το κράτος διαμορφώνει χώρους όπου ο χρήστης θα μπορεί νόμιμα και με παρακολούθηση ιατρικού προσωπικού να κάνει χρήση ναρκωτικών.

Οι ΧΕΧ είναι αποδοχή του κοινωνικού θανάτου ενός ανθρώπου. Πλέον το πρόβλημα δεν είναι η εξάρτηση, αλλά απλά να μειωθούν οι φυσικοί θάνατοι από overdose. Που κι αυτό δεν ισχύει απόλυτα, γιατί στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι θάνατοι από overdose συντελούνται στο σπίτι του χρήστη, και κυρίως μετά από αποφυλάκιση, όπως δείχνουν τα στοιχεία στις χώρες όπου εδώ και χρόνια λειτουργούν ΧΕΧ (EUDA - European Union Drugs Agency).

Τι θα πετύχουν με τους ΧΕΧ; Να διαμορφωθεί ακόμα μεγαλύτερη ανοχή στο κοινωνικό φαινόμενο των ναρκωτικών και να μεταφερθούν οι πιάτσες σε υποβαθμισμένες περιοχές, όπως δυστυχώς θεωρούν τον Βοτανικό.

Το σημαντικότερο είναι ότι οι ΧΕΧ ναρκοθετούν την ίδια την πρόληψη και ουσιαστικά είναι αποδοχή του κοινωνικού θανάτου για τον χρήστη, μειώνοντας ουσιαστικά και το ατομικό και το κοινωνικό κίνητρο για θεραπεία. Πλέον το κράτος και επίσημα επισφραγίζει ότι η χρήση δεν είναι πρόβλημα, αφού θεσμοθετείται η νόμιμη χρήση εντός των χώρων αυτών και τα ναρκωτικά δεν θεωρούνται παράνομα εκεί - δηλαδή έχουμε παράνομα ναρκωτικά και νόμιμη χρήση. Μάλιστα, η δυνατότητα σε θεραπευτικά προγράμματα να λειτουργούν Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης αλλοιώνει κάθε έννοια της απεξάρτησης και της θεραπείας.

Από τη Βέρνη της Ελβετίας, όπου λειτούργησε το 1986 ο πρώτος Χώρος Εποπτευόμενης Χρήσης, μέχρι σήμερα, που έχουμε φτάσει στις 102 επίσημες αίθουσες εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών σε 56 πόλεις 10 χωρών της Ευρώπης, το ίδιο το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά (EUDA 04/2024) σημειώνει:

1. Είναι «αγνώστου αποτελεσματικότητας» η λειτουργία τους.

2. Διαμορφώνεται προβληματισμός για τη λειτουργία τους και διαφαίνεται μια τάση να κλείνουν ή να συγκεντροποιούνται αυτές οι αίθουσες, λόγω του υψηλού κόστους, όπως στην Ισπανία και στην Ελβετία.

3. Η τάση μείωσης της ενέσιμης χρήσης ηρωίνης έχει μετατρέψει σταδιακά τις αίθουσες αυτές σε αίθουσες χρήσης κάθε ναρκωτικού, αντί για χώρους για ενέσιμη χρήση ηρωίνης, όπως ήταν ο σχεδιασμός όταν ξεκίνησαν τη λειτουργία τους. Αρα, πλήρης αποδοχή και νομιμοποίηση της χρήσης ναρκωτικών, και όχι δήθεν προστασία από τον θάνατο λόγω υπερδοσολογίας ή από μολυσματικές ασθένειες.

Στη Γαλλία λειτουργούν δύο αίθουσες, σε Παρίσι και Στρασβούργο. Εντάχθηκαν στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα ναρκωτικά, δοκιμαστικά για 6 χρόνια, λόγω της αμφιβολίας της αποτελεσματικότητάς τους, ενώ η Ιατρική Ενωση Γαλλίας έχει εκφράσει την αντίδρασή της, καθώς θεωρεί ότι το κράτος δεν έχει καμία συνταγματική υποχρέωση να διευκολύνει τη χρήση.

Στη Γερμανία, όπου λειτουργούν 25 αίθουσες με ευθύνη των δήμων αλλά και 2 κινητές μονάδες στο Βερολίνο, υπάρχει έντονη κριτική όχι μόνο για την αποτελεσματικότητά τους αλλά και για το γεγονός ότι οι πιάτσες έχουν μετακινηθεί γύρω από τις αίθουσες και μετατοπίζονται γύρω από τις κινητές μονάδες, για να μην είναι ορατοί οι χρήστες στο τουριστικό κομμάτι του Βερολίνου.

Στο Λουξεμβούργο, όπου λειτουργεί πειραματικά από το 2005 αίθουσα για ενέσιμη χρήση, από το 2015 έχει αρχίσει τη λειτουργία της και αίθουσα αποκλειστικά για εισπνεόμενη χρήση.

Στη Γλασκόβη της Σκωτίας δρομολογείται δημιουργία αίθουσας για χρήση ναρκωτικών, όπου με ευθύνη του δήμου θα μπορεί κάθε χρήστης να λαμβάνει 2 δόσεις ηρωίνης την ημέρα, για να ελέγχεται η καθαρότητα της ηρωίνης και να αποφευχθεί ο θάνατος από νοθευμένη ουσία.

Στην Ολλανδία, όπου λειτουργούν οι περισσότεροι ΧΕΧ στην Ευρώπη, 25 αίθουσες σε 19 διαφορετικούς δήμους, υπάρχει προβληματισμός για το ηλικιακό όριο των χρηστών που θα κάνουν χρήση των χώρων, γιατί υπάρχει τάση μείωσης της ηλικίας και προβληματίζονται αν θα διαμορφωθούν κάποιοι χώροι για ανήλικους χρήστες κυρίως συνθετικών ναρκωτικών.

Η διεθνής εμπειρία φανερώνει ότι δεν υπάρχει αύξηση εισόδων σε θεραπευτικό πρόγραμμα από τους ΧΕΧ, ενώ παράλληλα έχουμε μετατόπιση της πιάτσας ναρκωτικών περιμετρικά από αυτές τις αίθουσες.

Από το 2013 το έθεσε ως κυβέρνηση η ΝΔ, το 2018 το νομοθέτησε ο ΣΥΡΙΖΑ και τελικά η ΝΔ, με τις ευλογίες όλων των αστικών κομμάτων, εγκαινίασε το 2022 τον ΧΕΧ στην οδό Καποδιστρίου (STEKI 46) στο κέντρο της Αθήνας. Παράλληλα νομοθέτησε τη δυνατότητα επέκτασής τους με τη συνδρομή της Τοπικής Διοίκησης και ΜΚΟ, με κινητές μονάδες νόμιμης χρήσης. Ηδη είναι σε «πειραματική» λειτουργία κινητός ΧΕΧ στη Θεσσαλονίκη.

Αλήθεια, λύθηκε το πρόβλημα με τον ΧΕΧ στην Καποδιστρίου; Από το 2022 ούτε μείωση της χρήσης έχουμε στην Αθήνα, ούτε μείωση της «δημόσιας» χρήσης, ούτε εξάλειψη στις πιάτσες της Αθήνας. Τι έχουμε; Συγκέντρωση χρήσης και εμπορίας ναρκωτικών περιμετρικά του ΧΕΧ STEKI 46, υποβάθμιση των προγραμμάτων street work και, ως επιστέγασμα, τη διάλυση της πρόληψης και της θεραπείας, με το κλείσιμο θεραπευτικών προγραμμάτων και τη συγκέντρωσή τους στον Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ).

• Δεν αποδεχόμαστε τη στήριξη του κράτους στη χρήση ναρκωτικών.
• Δεν συμβιβαζόμαστε με τη διάδοση της ναρκωκουλτούρας.
• Δεν αποδεχόμαστε τον άνθρωπο έξω από την κοινωνική ζωή και δράση.
• Δεν θεωρούμε λύση του προβλήματος τη συντήρηση της τοξικοεξάρτησης, ούτε μονόδρομο τη «μείωση της βλάβης».

Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ προτάσσουμε ένα ολοκληρωμένο διεκδικητικό πλαίσιο πάλης που πατά στην ενιαία αντίληψη της πρόληψης, της «στεγνής» θεραπείας και της κοινωνικής επανένταξης, και όχι στη «μείωση της βλάβης» ως κυρίαρχη προσέγγιση της αντιναρκωτικής πολιτικής, που δεν είναι καν θεραπεία, όπως προσπαθούν να πείσουν ακόμα πιο έντονα τώρα τελευταία τα νεοδιοριζόμενα από την κυβέρνηση της ΝΔ στελέχη στον ΕΟΠΑΕ και οι ΜΚΟ που έχουν πιάσει «στασίδι» στον Οργανισμό.

Σ' αυτό το πλαίσιο, τα τελευταία χρόνια έχει ενταθεί η εκστρατεία που στοχεύει στην αύξηση της κοινωνικής ανοχής απέναντι στο φαινόμενο των ναρκωτικών. Αξιοποιείται κάθε αντιεπιστημονική έννοια, προβάλλεται το συναίσθημα, με «κροκοδείλια δάκρυα». Διαδοχικά οι κυβερνώντες κόπτονται ότι νοιάζονται για τους εξαρτημένους, όταν η πολιτική που υπηρετούν και υπερασπίζονται έχει οδηγήσει χιλιάδες νέους στην εξάρτηση.

Για εμάς η έννοια της φροντίδας του τοξικοεξαρτημένου που κινείται μεταξύ πιάτσας και αστεγίας πρέπει να εντάσσεται σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα, που θα περιλαμβάνει:

• Προγράμματα street work, τόσα όσα έχει ανάγκη η χώρα, χωρίς ημερομηνία λήξης λόγω των προγραμμάτων ΕΣΠΑ, από τα οποία κυρίως λειτουργούν.
• Ενα ολοκληρωμένο δίκτυο με χώρους φροντίδας των άστεγων χρηστών, χωρίς ανοχή στη χρήση, όπου ο χρήστης θα μπορεί να βρει στέγη, τροφή, ρουχισμό, είδη για την υγιεινή του, και θα λειτουργεί ως προθάλαμος για προσπάθεια διαμόρφωσης κινήτρου για θεραπεία.

Το ΚΚΕ είναι αντίθετο στην ίδρυση ΧΕΧ, όχι μόνο στον Βοτανικό αλλά και σε κάθε άλλη περιοχή, όπως με επιστημονική σαφήνεια είχε αντιδράσει και είχε καταψηφίσει τις αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και έπειτα της κυβέρνησης ΝΔ για τη λειτουργία του ΧΕΧ στην οδό Καποδιστρίου.

Απέναντί μας δεν έχουμε τον χρήστη, αλλά τις αιτίες που τον ωθούν στη χρήση, αιτίες άρρηκτα δεμένες με τα πρότυπα και τις αξίες του σημερινού κοινωνικοοικονομικού συστήματος. Οι χρήστες χρειάζονται προγράμματα απεξάρτησης, προγράμματα κοινωνικής επανένταξης, προγράμματα ενάντια στο στίγμα και στον κοινωνικό αποκλεισμό, και η κοινωνία χρειάζεται προγράμματα πρόληψης ενάντια στις εξαρτήσεις. Δυστυχώς, όλα αυτά είναι σε διαλυτική κατάσταση εξαιτίας της πολιτικής της κυβέρνησης.

Κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να είναι στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής και δράσης. Λύση δεν είναι η νομιμοποίηση της ατομικής φυγής και απόσυρσης. Γι' αυτό και έχουμε ασίγαστο μέτωπο σε όλα τα ναρκωτικά, γι' αυτό είμαστε αντίθετοι με τους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης. Γιατί εμείς βλέπουμε τη θέση του ανθρώπου μέσα από την ικανότητά του συλλογικά να παλεύει για τη ζωή του, να βρίσκει τη θέση του μέσα στη συλλογική ταξική πάλη για να φέρει τη ζωή στα μέτρα των δικών του αναγκών.

Συνεχίζουμε αταλάντευτα να παλεύουμε για ζωή ολόκληρη και όχι με δόσεις.