«Αλήθεια, πώς να προλογίσεις κάτι που σε συντροφεύει σ' όλη σου τη ζωή; Που δεν σε πρόδωσε ποτέ! Που ακόμη κι όταν το κορμί λαχανιασμένο αρνείται, αρκεί η θωριά του για να τολμήσεις για απέναντι...

Τούτες οι πέτρες οι πετούμενες επάνω απ' το νερό που τις είπανε γεφύρι σε μένα εξασφάλισαν την αεί συνέχεια, απαλλαγμένη από φόβους οποιουδήποτε τέλους. Περιφρονώντας έτσι όρια, μπορώ ακόμη να κορέσω περιέργειες που τελικά συνιστούν την ίδια τη ζωή. Γιατί ό,τι σου σφυρηλατεί τις αισθήσεις είναι Ζωή, είναι Ζωή ό,τι σε κάνει να αγαπήσεις τον άνθρωπο. Και βρίσκοντας τον αληθινό, φλερτάρεις με την ευτυχία...

Εγώ τον Ανθρωπο τον αληθινό τον βρήκα εκεί ψηλά στην Πίνδο, στις απόκρημνες χαράδρες της και στις όχθες των ανυπόμονων ποταμών της. Οχι, - έχω πειστεί -, δεν ανέβηκε εκεί για να κρυφτεί, ακόμη μάχεται. Και είναι όμορφος στην πάλη του αυτή να παραμείνει ελεύθερος - προπαντός η ψυχή του! Αυτή λοιπόν, την πολύτιμη διαπίστωση, δεν θα ξεχάσω ποτέ πως τη χρωστώ στα γεφύρια, που ο ίδιος έχτισα για να τον συναντήσω...

Κράτησα λοιπόν τη ζωή μου, διαβαίνοντας πέτρινα ηπειρώτικα γεφύρια. Που πάει να πει, λίθινες βέργες, τροχιές δέους μπροστά στην αιωνιότητα του πλατάνου. Και βρήκα απέναντι, στις πέρα όχθες, κάτι μαστόρους να τραγουδούν...

Εσένα τα λέω τούτα

Κι αν θέλεις άκουστα

Πάρε χαρτί και πένα

Και κάτσε γράψε τα...

Ηταν το 1982, όταν ένιωσα τούτη την προτροπή και ανέλαβα την ευθύνη. Αφορμή, ένα ταξίδι μου στο Ζαγόρι, όπου διαβαίνοντας κάποια γεφύρια, τα πρώτα μου γεφύρια, ανακάλυψα όλη την Ηπειρο. Χάθηκα στην απεραντοσύνη τους, συνειδητοποιώντας, αν μη τι άλλο, τις αληθινές διαστάσεις των πραγμάτων. Σε ωθεί σε αυτό, το ύψος - είναι ψευδαίσθηση η τάχα ορατότητα της πεδιάδας. Και κάπως έτσι πολιτογραφήθηκα Ηπειρώτης, για να την οδοιπορήσω, να την ψάξω πόντο - πόντο, αυτή και τις γειτονιές της τις παρόμοιες, ολόκληρη την Πίνδο!».

Τούτα σημειώνει ανάμεσα σε άλλα ο εμπνευστής και δημιουργός όλου αυτού του εγχειρήματος Σ. Μαντάς στον πρόλογο του Α' Τόμου «Υστεροι μαϊστορες... από την ιστορία στο παραμύθι».

Ακολουθεί ο Β', Γ' και Δ' Τόμος με τίτλο «Τα Ηπειρώτικα πετρογέφυρα... ζεύξεις του απείρου», ο Τόμος Ε' με τίτλο «Του γιοφυριού της Αρτας... τραγουδώντας τον θρύλο», καθώς και ένα μουσικό παράρτημα, ο Τόμος ΣΤ' με τίτλο «Υστερόγραφο. Πρόσθετα - Χάρτες - Εγγραφα», τα Ευρετήρια στον Τόμο Ζ'.

Ο Σπύρος Μαντάς γεννήθηκε στην Κρέστενα της Ηλείας το 1950. Τελείωσε Οικονομικό Πανεπιστήμιο και την Πάντειο και δίδαξε στη Μέση Εκπαίδευση. Από το 1982 ασχολείται αποκλειστικά με τη μελέτη των πέτρινων γεφυριών της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου (Πίνδου), αλλά και τους μαστόρους της.

Το 2001, μαζί με άλλους συνεργάτες, ίδρυσε το «Κέντρο Μελέτης Πέτρινων Γεφυριών» (ΚΕΜΕΠΕΓ) στο οποίο είναι πρόεδρος. Στόχος του κέντρου είναι μέσα από τη διοργάνωση επιστημονικών συναντήσεων και την περιοδική έκδοση «Περί Πετρογέφυρων» να καταγραφούν και μελετηθούν όλα τα γεφύρια της Ελλάδας, να συγκριθούν με εκείνα των γειτονικών χωρών και να ευαισθητοποιηθούν κοινό και αρμόδιοι φορείς για τη διάσωσή τους ως μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Σύμφωνα με τη διοίκηση του Μουσείου, οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις στους χώρους του Μουσείου θα πραγματοποιηθούν κανονικά. Και παράλληλα ο Λευκός Πύργος θα λειτουργεί με διευρυμένο ωράριο, καθημερινά από Δευτέρα έως και Κυριακή, από τις 8 π.μ. έως τις 8 μ.μ.

Η απόφαση αυτή είναι πρωτοφανής. Για πρώτη φορά, ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία της χώρας παύει να λειτουργεί για το κοινό όχι λόγω συντήρησης, ανακαίνισης ή φυσικής καταστροφής, αλλά λόγω της πλήρους αδυναμίας στελέχωσης και εσωτερικής αποδιοργάνωσης. Ενώ τίποτα δεν εγγυάται ότι θα επανέλθει σε κανονική λειτουργία μετά από αυτό το διάστημα των «15 ημερών».

Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι έχουν ανακληθεί οι άδειες του ήδη εξαντλημένου μόνιμου προσωπικού, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να κρατήσουν στοιχειωδώς τον Λευκό Πύργο ανοιχτό έως τις 8 το βράδυ, εν μέσω καλοκαιριού - κάτι που έπρεπε να συμβαίνει ήδη από 1η Απρίλη με διπλές βάρδιες, όπως προβλέπεται για τα μνημεία σε τουριστική περίοδο.

Η όποια πρόσληψη εποχικού προσωπικού - αν και όταν προκύψει - δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα. Θα αφορά μόλις 3 μήνες, και μετά πάλι τα ίδια: Μονή βάρδια, κλειστές αίθουσες, απουσία καθαριότητας, κατάρρευση των υποδομών. Το υπάρχον μόνιμο προσωπικό δεν επαρκεί ούτε για τη στοιχειώδη λειτουργία.

Αναδεικνύεται η σοβαρή εικόνα εγκατάλειψης των δύο εμβληματικών μνημείων, ως αποτέλεσμα της διαχρονικής πολιτικής υποχρηματοδότησης, της έλλειψης προσωπικού και της εφαρμογής του νέου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των μουσείων ως ΝΠΔΔ.

Το ΚΚΕ, με πρόσφατη Ερώτηση (6312/16.6.2025) στη Βουλή, ανέδειξε την υποβάθμιση της λειτουργίας και την εγκατάλειψη του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού (ΜΒΠ) και του Λευκού Πύργου Θεσσαλονίκης. Και λίγες εβδομάδες αργότερα ήρθε και η επίσημη επιβεβαίωση της κατάστασης, με το κλείσιμο του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού για τουλάχιστον 15 ημέρες.

Ο βουλευτής του ΚΚΕ Γιάννης Δελής, με Επίκαιρη Ερώτηση που κατέθεσε προς την υπουργό Πολιτισμού, επανέρχεται στο θέμα, σημειώνοντας ότι το γεγονός αυτό δεν είναι τυχαίο ούτε μεμονωμένο. «Αποτυπώνει την απαξίωση και την εμπορευματοποίηση του Πολιτισμού, που εντάθηκε με τη μετατροπή, από την κυβέρνηση στα χνάρια των προκατόχων της, των Μουσείων σε ΝΠΔΔ ενάντια στον επιστημονικό και παιδευτικό ρόλο τους, υποτάσσοντας την πολιτιστική κληρονομιά στα άμεσα οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, τις ανάγκες των κρουαζιερόπλοιων, των tour operators κ.τ.λ.».

Καλεί την κυβέρνηση να προχωρήσει σε άμεση πρόσληψη όλου του αναγκαίου μόνιμου προσωπικού αρχαιοφυλάκων και άλλων απαραίτητων ειδικοτήτων (συμπεριλαμβανομένης και της καθαριότητας), προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή και εύρυθμη λειτουργία του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και του μνημείου του Λευκού Πύργου. Παράλληλα να προχωρήσει σε άμεση αποκατάσταση των φθορών και την υλοποίηση έργων συντήρησης στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης.