Οριακό προβάδισμα απέκτησε ο «φιλοευρωπαϊστής» δήμαρχος της Βαρσοβίας Ραφάλ Τρασκόφσκι στον α' γύρο των προεδρικών εκλογών της Κυριακής στην Πολωνία, λαμβάνοντας το 31,4% των ψήφων, έναντι 29,5% που έλαβε ο υποψήφιος του αντιπολιτευόμενου εθνικιστικού κόμματος «Νόμος και Δικαιοσύνη» (PiS), Κάρολο Ναβρότσκι.

Τρίτος ήρθε ο Σλάβομιρ Μεντζέν, υποψήφιος του ακροδεξιού Κόμματος Συνομοσπονδίας, με 14,8%. Συνολικά μαζί με τον άλλο ακροδεξιό, Grzegorz Braun, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 21% των ψήφων, ένα ιστορικά υψηλό ποσοστό.

Πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, ο Τρασκόφκσι είχε χάσει με πολύ μικρή διαφορά το 2020 στις προεδρικές εκλογές με αντίπαλο τον εθνικιστή Αντρέι Ντούντα.

Ο Τρασκόφσκι στηρίζεται από τον κυβερνώντα Συνασπισμό Πολιτών (KO) του πρωθυπουργού Ντ. Τουσκ, ενώ ο Ναβρότσκι δηλώνει θαυμαστής του Προέδρου των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ. Τον συνάντησε στον Λευκό Οίκο δύο βδομάδες πριν τις εκλογές και ισχυρίζεται πως ο Αμερικανός Πρόεδρος του είπε: «Θα νικήσετε». Η συνάντηση αυτή είχε προκαλέσει στην Πολωνία κατηγορίες για αμερικανική ανάμειξη στις προεδρικές εκλογές.

Ολοι οι βασικοί υποψήφιοι υποστηρίζουν τη στρατιωτική ενίσχυση της Πολωνίας, με την κυβέρνηση Τουσκ να έχει ανακοινώσει ότι σύντομα το 5% του ΑΕΠ θα χρηματοδοτεί τις Ενοπλες Δυνάμεις, από 4,7% που προβλέπεται για φέτος.

Οι επόμενες δυο βδομάδες «θα κρίνουν το μέλλον της Πολωνίας», υπογράμμισε ο Πολωνός πρωθυπουργός.

Τουσκ και Τρασκόφσκι δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στον ρόλο της Πολωνίας ως βασικού γεωπολιτικού «παίκτη» στην Ευρώπη, μέσα και από το λεγόμενο «Τρίγωνο της Βαϊμάρης» (Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία), και υποστηρίζουν την εξεύρεση συμβιβασμών με την ΕΕ. Από την άλλη, το PiS και ο Ναβρότσκι τονίζουν ιδιαίτερα τον ρόλο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην ευρωπαϊκή «ασφάλεια».

Στο μεταξύ ο Ναβρότσκι έκανε μια προεκλογική εκστρατεία βασισμένη στο σύνθημα «Πρώτα η Πολωνία, πρώτα οι Πολωνοί», στοχοποιώντας την ΕΕ και τους σχεδόν 1 εκατ. Ουκρανούς πρόσφυγες, και καταγγέλλοντας τα «γενναιόδωρα επιδόματα» που δίνονται στους πρόσφυγες. Σε προεκλογικό βίντεο δήλωνε ότι οι κοινωνικές παροχές «προορίζονται πρώτα απ' όλα για τους Πολωνούς» και ότι «στις ουρές στους γιατρούς και στα νοσοκομεία» οι Πολωνοί πολίτες «πρέπει να έχουν προτεραιότητα».

Κατηγόρησε επίσης την Ουκρανία ότι «δεν έχει επιδείξει ευγνωμοσύνη γι' αυτά που έχουν κάνει οι Πολωνοί», τον δε Πρόεδρό της, Β. Ζελένσκι, για «αυθάδεια».

Επιπλέον, κατά την προεκλογική εκστρατεία ο Ναβρότσκι ζήτησε να γίνονται έλεγχοι στα σύνορα με τη Γερμανία, ώστε να εμποδίζεται η είσοδος μεταναστών που επαναπροωθούνται από αυτήν.

Νέα συμφωνία «στρατηγικής συνεργασίας» υπέγραψαν χτες Βρετανία και ΕΕ, στο πλαίσιο συνόδου κορυφής που πραγματοποίησαν στο Λονδίνο, με τις δύο πλευρές να αναζητούν συμβιβασμούς μεταξύ τους, νέα πεδία κερδοφορίας για τα μονοπώλιά τους και τρόπους ενίσχυσης της πολεμικής τους προπαρασκευής, ενώ κλιμακώνεται ο διεθνής ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός και εντείνονται αντιθέσεις μέσα στο ευρωατλαντικό μπλοκ.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ανακοινώθηκε μεταξύ άλλων ένα νέο σύμφωνο ασφάλειας που ανοίγει τον δρόμο στα βρετανικά μονοπώλια να συμμετάσχουν στην πίτα των 150 δισ. ευρώ του προγράμματος SAFE της ΕΕ, για τη χρηματοδότηση των ομίλων της πολεμικής βιομηχανίας - αν και σημειώνεται ότι θα χρειαστούν και νέες διαπραγματεύσεις για το εν λόγω θέμα.

Ανακοινώθηκαν επίσης μία 12ετής συμφωνία αλιείας για πρόσβαση χωρών ΕΕ στα βρετανικά εγχώρια ύδατα (που αντικαθιστά προηγούμενη πρόβλεψη για ετήσιες διαπραγματεύσεις από το 2026), μείωση ελέγχων στην εξαγωγή διαφόρων κατηγοριών βρετανικών τροφίμων και ποτών στην ΕΕ (που μετά το Brexit συρρικνώθηκαν σημαντικά), συμφωνία στους τομείς Ενέργειας, γεωργίας, κλιματικής αλλαγής, μετανάστευσης και αστυνόμευσης, και «κινητικότητας» μεταξύ πολιτών χωρών των δύο πλευρών, προκειμένου να μπουν φθηνά εργατικά χέρια από χώρες της ΕΕ σε βρετανικές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με το «Sky News» συζητείται το πρόγραμμα «κινητικότητας» νέων εργαζομένων να επιτρέπει σε άτομα 18 έως 30 ετών να μετακινούνται και να εργάζονται «ελεύθερα» μεταξύ Βρετανίας - ΕΕ για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Αναμενόταν επίσης να υπογράψουν έγγραφο που θα ορίζει το κοινό τους όραμα για τα «μεγάλα παγκόσμια» διακυβεύματα και ένα ακόμη που θα αναφέρει τα ζητήματα στα οποία σκοπεύουν να διαπραγματευτούν και να σημειώσουν προόδους τους επόμενους μήνες, όπως το θέμα της «επιχειρηματικής κινητικότητας».

Στον τομέα της Ενέργειας, η Βρετανία αποφάσισε να ενταχθεί «αποτελεσματικά» στην ευρωπαϊκή ενιαία αγορά ηλεκτρισμού και να ακολουθήσει τους κανόνες της ΕΕ με εποπτεία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Σε άλλα ζητήματα, ο Βρετανός ΥΠΕΞ Ντ. Λάμι και η επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, αναλαμβάνουν να τα συζητούν ανά εξάμηνο, πέρα από τις τακτικές συναντήσεις για θέματα όπως π.χ. οι υβριδικές απειλές, τα Δυτικά Βαλκάνια, το θέμα του πολέμου στην Ουκρανία.

Ανοίγοντας τις εργασίες της συνόδου κορυφής, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ αναφέρθηκε στην έναρξη μίας «νέας εποχής» στις διμερείς σχέσεις, ενώ εγκωμίασε τη συμφωνία ως έναν τρόπο για να «πάμε μπροστά από τα αδιέξοδα σε παλιότερες αντιπαραθέσεις, να κοιτάξουμε μπροστά και όχι πίσω, επικεντρώνοντας στο τι μπορούμε να κάνουμε μαζί για το εθνικό συμφέρον».

Στην κοινή συνέντευξη που έδωσε αργότερα με τον Στάρμερ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντ. Κόστα εξήρε τις δυνατότητες των δύο πλευρών λέγοντας πως ΕΕ και Βρετανία «είναι γείτονες, σύμμαχοι, εταίροι και φίλοι» και «πάροχοι διεθνούς σταθερότητας και μίας διεθνούς τάξης στη βάση κανόνων». Πρότεινε ξανά την άσκηση πιέσεων στη Ρωσία μέσω κυρώσεων για «εκεχειρία άνευ όρων». Διαβεβαίωσε πως Λονδίνο και Βρυξέλλες συνεργάστηκαν «χέρι με χέρι για να υποστηρίξουν την Ουκρανία και να σταθεροποιήσουν τις διατλαντικές σχέσεις».

Νεκροί είναι όλοι οι επιβάτες των δύο ελικοπτέρων που συγκρούστηκαν το Σάββατο στον εναέριο χώρο της Φινλανδίας. Σύμφωνα με τα σχέδια πτήσης, το ένα από τα ελικόπτερα μετέφερε δύο επιβάτες και το δεύτερο τρεις. Και τα δύο είχαν απογειωθεί από το Ταλίν της Εσθονίας, με προορισμό την Πίικαγιαρβι, μια περιοχή λίγα χιλιόμετρα από το σημείο της συντριβής.

Φινλανδικά ΜΜΕ μετέδωσαν ότι τα θύματα ήταν Εσθονοί επιχειρηματίες.

Οι αρχές δεν έχουν ανακοινώσει ακόμη τα αίτια της σύγκρουσης, ενώ αξιωματούχοι δηλώσουν ότι η έρευνα για τις συνθήκες του δυστυχήματος μπορεί να διαρκέσει ένα έτος.

Αυτόπτης μάρτυρας που μίλησε στη φινλανδική εφημερίδα «Iltalehti» ανέφερε πως είδε το ένα από τα ελικόπτερα να κάνει ελιγμό και να συγκρούεται με το άλλο.

Στο μεταξύ, εκπρόσωπος του Γενικού Επιτελείου της Φινλανδίας έσπευσε να δηλώσει ότι κανένα ελικόπτερο της Φινλανδικής Πολεμικής Αεροπορίας ή άλλης χώρας δεν εμπλέκεται στο περιστατικό, αφού στην περιοχή έχουν αναπτυχθεί μοίρες βρετανικών ελικοπτέρων στο πλαίσιο των ανοιξιάτικων ασκήσεων του φινλανδικού στρατού στα τέλη Απρίλη.