Associated Press

Γαλλικά στρατεύματα στους δρόμους της πρωτεύουσας

Ενάμιση χρόνο πριν οι Γάλλοι δουν την περασμένη Δευτέρα να επιστρέφουν στη χώρα τους τα φέρετρα εννιά ομοεθνών στρατιωτών και να επιστρέφουν για νοσηλεία άλλοι 39, το Παρίσι θεωρούσε πως είχε βρει μία καλή φόρμουλα για τη συνέχιση των ιμπεριαλιστικών «παιχνιδιών» στη Δυτική Αφρική. Μετά την αποστολή γαλλικής στρατιωτικής δύναμης (της πρώτης του... «ευρωστρατού»!) στη βορειοανατολική επαρχία της ΛΔ Κονγκό Ιτούρι, το Παρίσι έβλεπε με «ενδιαφέρον» και την Ακτή Ελεφαντοστού.

Θεωρούσε πως είχε βρει την αφορμή να παίξει τον ιδιότυπο ρόλο ενός μικρού και δήθεν αυτάρκους «ΟΗΕ»: Αφ' ενός πετυχαίνοντας να πείσει τον αμφιλεγόμενο πρόεδρο της δυτικοαφρικανικής χώρας Λοράν Γκμπάγμπο και τους αντάρτες του βορρά να υπογράψουν τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Μαρκουσί (Γενάρης 2003). Αφ' ετέρου να παίξει το ρόλο της αποτελεσματικής «ειρηνευτικής» δύναμης που μπορεί να εγγυηθεί στρατιωτικώς την τήρηση ειρηνευτικών συμφωνιών, στέλνοντας τον περασμένο Μάη στην Ακτή Ελεφαντοστού 4.000 στρατιώτες που θα εγγυόνταν με τη (υπό τα Ηνωμένα Εθνη εξουσιοδότηση για χρήση πυρός άμα την ανάγκη...) διατήρηση μίας εύθραυστης (εκ των πραγμάτων) «ειρήνης».

Ομως, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα ήθελε η οικονομικο-πολιτική ελίτ της Γαλλίας. Η επιλεκτικώς «ειρηνόφιλη» Γαλλία αντιμετώπισε αρχικώς με απάθεια την παραβίαση της συμφωνίας εκεχειρίας απ' την πολεμική αεροπορία, του προέδρου Λοράν Γκμπάγκμπο όταν ξεκίνησαν στις 4 Νοέμβρη 2004 το βομβαρδισμό θέσεων ανταρτών στο βορρά με προφανή στόχο την ανάκτηση του χαμένου ελέγχου στο ήμισυ της χώρας. Η απάθεια των Γάλλων μετατράπηκε σε αιφνιδιασμό και το «μαύρο» Σαββατοκύριακο της 6ης και 7ης του μήνα σε εκνευρισμό! Οταν δηλαδή βομβαρδιστικά του Γκμπάγκμπο έπληξαν γαλλική στρατιωτική βάση με αποτέλεσμα το θάνατο εννιά Γάλλων στρατιωτών και τον τραυματισμό άλλων 39.

Η απάντηση του Γάλλου προέδρου Σιράκ και του πρωθυπουργού Ραφαρέν ήρθε με έναν ισοπεδωτικό βομβαρδισμό της μοναδικής στρατιωτικής αεροπορικής βάσης στο Αμπιτζάν και τη δυσχέρανση των (θερμών έως τότε) σχέσεων με την κυβέρνηση του προέδρου στο νότο. Πράγμα που οδήγησε στην εκδήλωση αντιγαλλικών (και μετέπειτα αντιδυτικών) επιθέσεων στο Αμπιτζάν από τους λεγόμενους «Νεαρούς Πατριώτες» του Γκμπάγκμπο και των συγκρούσεών τους με τις γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις.

Οι βίαιες συγκρούσεις στο νότο προκάλεσαν το θάνατο αρκετών δεκάδων πολιτών και τον τραυματισμό έως και 1.000. Δημιούργησαν δε αστάθεια και φόβο και στο υπό τον έλεγχο των ανταρτών βορρά λόγω των εκεί μπλακ άουτ και των γενικευμένων προβλημάτων σε τηλεπικοινωνίες και υδροδότηση. Παράλληλα, όμως, τα βίαια επεισόδια των τελευταίων ημερών στην Ακτή Ελεφαντοστού τσαλάκωσαν το «γόητρο» της Γαλλίας και την αξιοπιστία της όσον αφορά στην ικανότητά της να φέρει σε πέρας ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στον πετρελαιοφόρο Κόλπο της Γουινέας. Μολονότι όλοι (γείτονες δυτικοαφρικανικές χώρες, ΟΗΕ, ΗΠΑ, ΕΕ) έσπευσαν να καλύψουν το Παρίσι για το νέο αιματοκύλισμα στο Αμπιτζάν (που αδιαμφισβήτητα έγινε και με ευθύνη της Γαλλίας!)...

Ετσι, μπορεί αύριο, Δευτέρα, να ψηφιστεί απ' το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το τροποποιημένο γαλλικό σχέδιο κυρώσεων κατά της Ακτής Ελεφαντοστού, ωστόσο το φίδι απ' την τρύπα ήδη έχει κληθεί να βγάλει η νοτιοαφρικανική διπλωματία υπό τις συναφείς εντολές της Αφρικανικής Ενωσης, που μελετά ανοιχτά το ενδεχόμενο μεσοπρόθεσμης αντικατάστασης των Γάλλων με 4.000 στρατιώτες...

Ομως, το μείζον δεν είναι εάν και ποια διδάγματα θα πάρει η Γαλλία απ' αυτή την ιστορία, αλλά πώς θα καταφέρει ο διχασμένος, για την ώρα, λαός της Ακτής Ελεφαντοστού να αναδυθεί απ' τον σημερινό εφιάλτη επαναφοράς του εμφύλιου...

Απ' το 1893 και για περίπου εξίμισι δεκαετίες, οι κάτοικοι της Ακτής Ελεφαντοστού ζούσαν υπό τον κλοιό των Γάλλων αποικιοκρατών. Ομως, ακόμη και όταν ήρθε το 1960 η ώρα της ανεξαρτησίας, το Παρίσι εξακολουθούσε να κινεί τα νήματα και να γεύεται τους καρπούς επενδύσεων του μεγάλου κεφαλαίου μέσω του πρώτου Προέδρου της Ακτής Ελεφαντοστού, Φελίξ Ουφέτ Μπουανί. Του ανθρώπου που κράτησε στα χέρια του τα ηνία της εξουσίας για 33 χρόνια... Μέχρι, δηλαδή, το θάνατό του!

Εως τότε, η Ακτή Ελεφαντοστού χαρακτηριζόταν «παράδεισος» για τους ξένους επενδυτές και «πόλος σταθερότητας» για την ευρύτερη δυτική Αφρική. Με το θάνατο του Μπουανί αποκαλύφθηκαν, με τον πιο τραγικό τρόπο, τα αδιέξοδα που δημιούργησε η ανυπαρξία δημοκρατίας και οι ξένες παρεμβάσεις.

Την τελευταία 20ετία, εν μέσω εξεγέρσεων και πραξικοπημάτων, η χώρα, μπήκε σε τροχιά αποσταθεροποίησης που δε σταμάτησε ούτε με τη (μάλλον... μακιαβελική) ανάδειξη στην εξουσία του σημερινού αμφιλεγόμενου Προέδρου Λοράν Γκμπάγκμπο, ούτε με τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Μαρκουσί που πέτυχε η Γαλλία το Γενάρη του 2003, ούτε με την ανάπτυξη ιδιότυπης «ειρηνευτικής» δύναμης 4.000 Γάλλων στρατιωτών την άνοιξη του 2004...

Οι τελευταίες ταραχές είναι παρεπόμενο των ελλείψεων που στιγματίζουν τις συμφωνίες του Μαρκουσί, της αναμόχλευσης εθνοτικών και θρησκευτικών διαφορών ιδιαίτερα απ' την κυβέρνηση του Γκμπάγκμπο μα και της γαλλικής στρατιωτικής παρουσίας που «πάγωσε» τον εμφύλιο πόλεμο μοιράζοντας τη χώρα στα δυο...

Να ορισμένα απ' τα πιο καίρια γεγονότα της τελευταίας 20ετίας...

Το 1990 ο Φελίξ Ουφέτ Μπουανί νομιμοποιεί κόμματα της αντιπολίτευσης, καταφέρνοντας παρ' όλα αυτά να κερδίσει στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές. Πεθαίνει το 1993 με τον Ανρί Κονάν Μπεντί να αναλαμβάνει την προεδρία.

Τον Οκτώβρη του 1995 ο Μπεντί επανεκλέγεται αλλά οι εκλογές μποϊκοτάρονται από τα κόμματα της αντιπολίτευσης σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον αποκλεισμό υποψηφίων...

Τον Ιούλη του 1999 ο Αλασάν Κουατάρα, μουσουλμάνος μετανάστης από την Μπουρκίνα Φάσο, επιστρέφει στην Ακτή Ελεφαντοστού όπου έζησε για χρόνια και θέτει υποψηφιότητα για Πρόεδρος στις εκλογές του 2000. Η χώρα μοιάζει να μοιράζεται σε εθνοτικά, φυλετικά και θρησκευτικά «στρατόπεδα»...

Δεκέμβρης 1999. Πραξικόπημα στρατιωτών υπό τον Ρόμπερτ Γκάι ανατρέπει τον Πρόεδρο Μπεντί που φυγαδεύεται στη Γαλλία.

Το Γενάρη του 2000 ο Γκάι αυτοανακηρύσσεται Πρόεδρος ισχυριζόμενος πως νίκησε στις εκλογές αλλά αναγκάζεται σε άτακτη φυγή από θυελλώδεις διαμαρτυρίες. Την ίδια χρονιά τίθεται εκτός της κούρσας προεδρικών εκλογών ο αντιπολιτευόμενος Α. Κουατάρα επειδή «δεν έχει την ιθαγένεια». Ετσι, ο Λοράν Γκμπάγκμπο αναγορεύεται Πρόεδρος, αν και η άνοδός του επήλθε μετά την εξουδετέρωση του αντιπάλου του...

Οκτώβρης 2000. Ξεσπούν σφοδρές μάχες ανάμεσα στους χριστιανούς του νότου που υποστηρίζουν τον Γκμπάγκμπο και τους υποστηριχτές του Κουατάρα, που είναι ως επί το πλείστον μουσουλμάνοι απόγονοι μεταναστών από γείτονες χώρες, που ζουν στο βορρά.

Ιούνης 2001. Η κυβέρνηση Γκμπάγκμπο καταγγέλλεται για τις φονικές επιθέσεις κατά δεκάδων κατοίκων του βόρειου τμήματος της χώρας κατά τις προεδρικές εκλογές.

Σεπτέμβρης 2002. Η ανταρσία στρατιωτών στο Αμπιτζάν εξελίσσεται σε γενικευμένη εξέγερση. Οι αντάρτες του «Πατριωτικού Κινήματος» θέτουν υπό τον έλεγχό τους το βορρά.

Οκτώβρης 2002. Εκεχειρία που παραβιάζεται το Δεκέμβρη από συγκρούσεις στην πόλη Ντάλοα.

Γενάρης 2003. Ο Πρόεδρος Γκμπάγκμπο αποδέχεται στο Παρίσι να μοιραστεί την εξουσία με τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης και τους αντάρτες υπογράφοντας τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Μαρκουσί.

Μάρτιης 2003. Πολιτικά κόμματα και αντάρτες συμφωνούν στο σχηματισμό κυβέρνησης. Οι αντάρτες αναλαμβάνουν 9 υπουργεία. Ξεσπούν φονικές συγκρούσεις κατά τη διάρκεια καταστολής αντικυβερνητικής συγκέντρωσης στο Αμπιτζάν.

Σεπτέμβρης 2003. Οι αντάρτες κατηγορούν τον Γκμπάγκμπο πως δεν τηρεί την ειρηνευτική συμφωνία και αποσύρονται από την κυβέρνηση εθνικής ενότητας.

Μάρτης του 2004. Φονικές συγκρούσεις κατά τη διάρκεια διαδήλωσης κατά του Προέδρου Γκμπάγκμπο στο Αμπιτζάν. Τον ίδιο μήνα φθάνουν οι πρώτοι από τους 4.000 Γάλλους στρατιώτες και τους 6.000 κυανόκρανους του ΟΗΕ.

Σεπτέμβρης 2004. Η Βουλή δεν ψηφίζει τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις υπέρ των ανταρτών του βορρά.

Οκτώβρης 2004. Οι αντάρτες αγνοούν προθεσμία αφοπλισμού και αποσύρουν τους υπουργούς από την κυβέρνηση.

4 Νοέμβρη 2004. Κυβερνητικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν περιοχές ανταρτών στο βορρά.

Στις 6/11 σκοτώνονται από τις κυβερνητικές επιδρομές εννιά Γάλλοι στρατιώτες και τραυματίζονται άλλοι 39. Η Γαλλία απαντά βομβαρδίζοντας βάση πολεμικής αεροπορίας.

6-10/11/04 Ακολουθούν λεηλασίες στο Αμπιτζάν από υποστηριχτές του Γκμπάγκμπο που συγκρούονται με τους Γάλλους στρατιώτες. Αρχίζουν μαζικές επιχειρήσεις απομάκρυνσης Γάλλων και πολιτών δυτικών χωρών

11/9/04 Ο Νοτιοαφρικανός Πρόεδρος Τ. Μπέκι εκ μέρους της Αφρικανικής Ενωσης προσκαλεί τους πρωταγωνιστές της κρίσης σε ειρηνευτικές συνομιλίες στην Πρετόρια.