Η προχτεσινή δυνατή βροχή έδειξε για άλλη μια φορά πόσο ανοχύρωτη είναι η Αττική. Αυτό όμως που κάνει ακόμα πιο εφιαλτικό το μέλλον του Λεκανοπεδίου είναι τα στοιχεία - "φωτιά" που αποκαλύπτει σήμερα ο "Ρ", σύμφωνα με τα οποία υπάρχει κίνδυνος να καταστραφούν από τις πλημμύρες πολλές περιοχές της Αττικής, με μια μόνο βροχή, επειδή δε διαθέτουν κανένα αντιπλημμυρικό σύστημα!

Τα στοιχεία αυτά συμπεριλαμβάνονται στο Διαχειριστικό Σχέδιο που εκπόνησε η εταιρία συμβούλων "Knight Piesold",σε συνεργασία με τις υπηρεσίες της ΕΥΔΑΠ,με αντικείμενο - μεταξύ άλλων - "την αξιολόγηση της υποδομής που διαθέτει η ΕΥΔΑΠ όσον αφορά την αποχέτευση, την αντι-ρύπανση και τα αντιπλημμυρικά".

Ολα τα στοιχεία της έκθεσης συντείνουν στην ίδια διαπίστωση για όλες σχεδόν τις περιοχές της Αττικής: Δεν υπάρχει ΚΑΝΕΝΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΟ ΕΡΓΟ! Στην έκθεση μάλιστα χαρακτηρίζονται πολλά έργα ως "επείγοντα", ενώ σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται λόγος για έργα που πρέπει να γίνουν "όσο το δυνατόν συντομότερα", γιατί υπάρχει άμεσα ο κίνδυνος πλημμύρας!

Κανένα όμως από αυτά δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα, αν και κυβέρνηση και διοίκηση της ΕΥΔΑΠ έχουν στα συρτάρια τους το αποκαλυπτικό αυτό υλικό, εδώ και αρκετό καιρό...

Αντίθετα, η πολιτική της κυβέρνησης είναι εκείνη που έχει αυξήσει κατακόρυφα τον κίνδυνο πλημμυρών, αφού όπως διαπιστώνει η ίδια η έκθεση:

• Τα υφιστάμενα συστήματα αποχέτευσης ομβρίων υδάτων στην Αθήνα, στο σύνολό τους, ικανοποιούν το 25% (!) μόνο των συνολικών αναγκών. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος πλημμυρών για όλη την πόλη.
• Η μη συνολική ανάπτυξη του δικτύου και η κατασκευή αποχετευτικών συστημάτων στα υψηλότερα σημεία της λεκάνης ίσως μεγιστοποιήσουν τις πιθανότητες πλημμυρών στις χαμηλότερες πυκνοκατοικημένες περιοχές.
• Το μεγαλύτερο μέρος των ομβρίων υδάτων ρέουν επιφανειακά και δε διηθούνται στο έδαφος, με αποτέλεσμα να έχουν σημειωθεί σοβαρές πλημμύρες κατά το παρελθόν, όπως οι καταστροφικές πλημμύρες το 1961, το 1977, το 1978, το 1993 και το 1994.
• Οι αλλαγές στις χρήσεις γης. Το μέγεθος του κινδύνου πλημμυρών αυξήθηκε από αυτές τις αλλαγές, δηλαδή από την ανάπτυξη οικισμών στα προάστια, δρόμων και βιομηχανικών περιοχών, που το υπάρχον αντιπλημμυρικό σύστημα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει.
• Οι πυρκαγιές των τελευταίων ετών στην Ανατολική Αττική. Το πρόβλημα αυτό έγινε εντονότερο κατά τα τελευταία χρόνια, αφού καταστράφηκε η βλάστηση στις κορυφές των λόφων, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο το συντελεστή απορροής των νερών (σ. σ. το Διαχειριστικό Σχέδιο είχε ολοκληρωθεί πριν τις πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού που κατέστρεψαν σχεδόν ολοκληρωτικά την Πεντέλη και τον Υμηττό...).
• Οι αποφράξεις αγωγών στα δίκτυα ομβρίων υδάτων, οι ζημιές, προβλήματα παροχετευτικής ικανότητας, η διοχέτευση ακαθάρτων στα όμβρια, οι φραγμένες σχάρες στα σημεία εισόδου, τα απροσπέλαστα φρεάτια και αγωγοί. Τα περισσότερα προβλήματα εμφανίζονται στις χαμηλού ύψους περιοχές, όπου οι κλίσεις είναι πολύ επίπεδες και τα συστήματα γενικά είναι πολύ παλιά.

Η κυβέρνηση λοιπόν γνωρίζει. Αντί όμως να πάρει έγκαιρα μέτρα για την πρόληψη των καταστροφών, που τα τελευταία χρόνια έχουν στοιχίσει πολλές ανθρώπινες ζωές, με την πολιτική της επιδεινώνει την κατάσταση.

• Πρόσφατα μεταβίβασε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, με σχετικό νομοσχέδιο, την αρμοδιότητα για τη συντήρηση και κατασκευή ενός μεγάλου μέρους του αντιπλημμυρικού συστήματος (δευτερεύον δίκτυο ομβρίων υδάτων και καθαρισμός φρεατίων). Παράλληλα, άμεση προτεραιότητά της είναι η ιδιωτικοποίηση - μέσω θυγατρικής - της λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, γράφοντας στα παλιά της παπούτσια την κατάσταση στον τομέα των αντιπλημμυρικών, αν και ξέρει ότι οι καταστροφές έρχονται. Και αυτή η στάση εξηγείται εύκολα, αφού στόχος της κυβέρνησης είναι το, όσο το δυνατόν γρηγορότερο, ξεπούλημα των "φιλέτων" των δημοσίων επιχειρήσεων, προκειμένου να δοθούν τα κερδοφόρα κομμάτια στους ιδιώτες και όχι η προστασία των πολιτών από τις επερχόμενες καταστροφές.
• Κανένα από τα έργα που εκτελούνται (αεροδρόμιο Σπάτων, λιμάνι Ραφήνας, λεωφόρος Σταυρού - Ελευσίνας κ. ά.) δε συνοδεύονται από μελέτη για αντιπλημμυρικά έργα προστασίας των περιοχών. Αντίθετα, "συνοδεύονται" από... οικονομικές διευκολύνσεις στους εργολάβους και τις πολυεθνικές, που βεβαίως αδιαφορούν για το αν θα "πνιγεί" η Ανατολική Αττική και το Θριάσιο και ένας λόγος είναι το αεροδρόμιο ή η λεωφόρος Σταυρού - Ελευσίνας.
• Είναι γνωστό το ποιος βάζει ουσιαστικά τις φωτιές. Ας μην ξεχνάμε το δασοκτόνο νόμο Τζουμάκα, που αποχαρακτηρίζει χιλιάδες στρέμματα δασικών εκτάσεων, καθώς και το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, με το οποίο χαρίζονται στους ιδιώτες δάση και δασικές εκτάσεις, με σκοπό την αύξηση των κρατικών εσόδων για την επίτευξη του στόχου της ΟΝΕ...

Και βέβαια αυτές τις ευθύνες έρχεται να επιβεβαιώσει μια μικρή φράση, με τεράστια όμως σημασία που συμπεριλαμβάνεται στο Διαχειριστικό Σχέδιο. Αναφέρεται λοιπόν το εξής:

"Δεν πρέπει να γίνει καμία επένδυση στο Θριάσιο Πεδίο (σ. σ. για έργα αποχέτευσης) μέχρι να εφαρμοστεί η τιμολογιακή πολιτική της ΕΥΔΑΠ στην περιοχή". Τι έχει διαπιστώσει λίγο πιο πάνω το Διαχειριστικό Σχέδιο; "Δεν υπάρχει δίκτυο αποχέτευσης στο Θριάσιο"! Και συμπληρώνει πως: "Ο λεπτομερής σχεδιασμός και η κατασκευή εγκαταστάσεων στο Θριάσιο Πεδίο πρέπει να αρχίσουν όσο το δυνατόν συντομότερα"!

Με άλλα λόγια η εταιρία "Knight Piesold" και η ΕΥΔΑΠ, ύστερα από σχετικές κυβερνητικές εντολές για την οικονομική πρόταση, προτρέπουν να μη γίνει κανένα έργο - ασχέτως ακόμα κι αν πνιγούν άνθρωποι - αν πρώτα δεν εισπραχθούν τα χρήματα από τους εργαζόμενους του Θριάσιου, για να γίνουν τα έργα!

Το απάνθρωπο αυτό σχέδιο δεν είναι ανεξάρτητο από τη συνολική πολιτική της κυβέρνησης. Διαβάστε την εξής διαπίστωση της έκθεσης: "Εχουν γίνει πολυάριθμες προτάσεις σχετικά με την αντιμετώπιση του προβλήματος των πλημμυρών, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα. Οι πρόσφατες πλημμύρες στο κέντρο της Αθήνας, καθώς και η ανάληψη της Ολυμπιάδας του 2004 έχουν προσθέσει πολιτικά κίνητρα στην επίλυση των προβλημάτων"...

Πολιτικό κίνητρο λοιπόν, και για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων, μπορεί να αποτελεί μόνο η Ολυμπιάδα! Και βεβαίως εκείνοι που βρίσκονται πίσω από αυτήν και διεκδικούν το δικό τους μερίδιο (Λάτσης - Ολυμπιακό Χωριό, Βαρδινογιάννης - αεροδρόμιο Ελληνικού, Σέρατον - παραλία Ελληνικού και πολλοί άλλοι).

Για την κυβέρνηση φαίνεται πως οι εργαζόμενοι του τόπου, οι συνταξιούχοι, οι μαθητές, οι φοιτητές, οι καθηγητές, οι αγρότες δεν αποτελούν... κανένα "πολιτικό κίνητρο" για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων! Αντιμετωπίζονται σαν μια μεγάλη στρατιά "πειραματόζωων" στο μονοπάτι για την ΟΝΕ, με θυσίες τέτοιες που τους οδηγούν στην εξαθλίωση.

Για ποιο λόγο λοιπόν να έχει ιδιαίτερη σημασία αν θα πνιγούν ή όχι από κάποια πλημμύρα, αν δεν έχουν να πληρώσουν; Αφού, έτσι κι αλλιώς, οι κυβερνώντες, πολιτικοί εκπρόσωποι του μεγάλου κεφαλαίου, είναι ταγμένοι να υπηρετούν και να προφυλάσσουν τα λιγοστά αφεντικά τους. Οι υπόλοιποι ας πνιγούν...

Με τη μορφή του κατεπείγοντος, η έκθεση προτείνει μια σειρά έργων. Σε πρώτη προτεραιότητα η έκθεση "βάζει" τις εξής περιοχές: Θριάσιο Πεδίο, Ανατολική Αττική, παραλία. Ακόμα και την Αθήνα! Ουσιαστικά δεν αφήνει καμία περιοχή απ' έξω, αφού τελικά αποδεικνύεται ότι πουθενά δεν υπάρχει αντιπλημμυρική θωράκιση!

Τα έργα που προτείνει γι' αυτές τις περιοχές τα χαρακτηρίζει επείγοντα και για πολλά από αυτά αναφέρει ότι πρέπει να γίνουν "όσο το δυνατόν συντομότερα", για να αποφευχθούν οι καταστροφικές πλημμύρες.

Για άλλες περιπτώσεις, όπως η Δυτική Αττική και ο Πειραιάς, αναφέρει ότι από όσα αντιπλημμυρικά έργα είχαν προγραμματιστεί να γίνουν και είναι απαραίτητα για τον περιορισμό του κινδύνου της πλημμύρας, έχουν γίνει πολύ λίγα...

Πολλά πάντως εξηγούνται από το γεγονός ότι η ίδια η έκθεση διαπιστώνει ότι "οι πληροφορίες, στοιχεία και αρχεία είτε δεν υπάρχουν, λόγω διαφορετικών φορέων που αναμείχθηκαν σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα, είτε η διαχείρισή τους είναι πολύ δύσκολη".

Συγκεκριμένα, ως επείγοντα σχέδια για την αποφυγή πλημμυρών χαρακτηρίζονται τα εξής, στη λεκάνη απορροής Αθηνών:

• Η εκβολή του ρέματος Πικροδάφνης.
• Η διευθέτηση της περιοχής λεκάνης απορροής του Ποδονίφτη και
• η διευθέτηση του ρέματος Εσχατιάς και Αχαρνών.

Αντίστοιχα, με τη διαπίστωση ότι πρέπει να γίνουν όσο το δυνατόν συντομότερα χαρακτηρίζονται τα έργα στις εξής περιοχές:

• Προφήτης Δανιήλ και Κυκλοβόρος: "Τα έργα αυτά συνεπάγονται το διαχωρισμό του παντορροϊκού συστήματος και η εφαρμογή τους θα είναι δύσκολη. Απαιτείται κάποια διευθέτηση".
• Δυτική Αττική: "Τα έργα στα λιμάνια έχουν περιορίσει τα σημεία εκβολής και έχουν αυξήσει τις πιθανότητες πλημμύρας".
• Πειραιάς: "Θα έπρεπε να γίνει διαχωρισμός του παντορροϊκού συστήματος σε ξεχωριστά συστήματα".

Για τις συγκεκριμένες περιοχές, επισημαίνει η έκθεση, η λεπτομερής μελέτη και ο σχεδιασμός των προγραμμάτων που έχουν χαρακτηριστεί ως επείγοντα πρέπει να αρχίσει όσο το δυνατό συντομότερα.

Παράλληλα, προτείνονται και μια σειρά γενικών μέτρων, πολλά από τα οποία πρέπει - όπως επισημαίνει η έκθεση - να γίνουν άμεσα, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος πλημμύρας. Συγκεκριμένα:

• Προετοιμασία γραμμών πλημμύρας σε όλες τις σημαντικότερες περιοχές λεκανών απορροής και απαγόρευση οποιασδήποτε οικοδόμησης μέσα στις γραμμές πλημμύρας. Κατάλληλη θα ήταν μια γραμμή πλημμύρας 50 ετών με βάση τη μελλοντική χρήση γης.
• Κατάρτιση οδηγιών για την ανάπτυξη των δήμων, οι οποίες θα πρέπει να αποσκοπούν στη μεγιστοποίηση της χρήσης των οδών ως αποχετευτικών καναλιών, την εξάλειψη των αδιεξόδων όπου η ροή των νερών των πλημμυρών εμποδίζεται από τη γη, τη συγκράτηση των ομβρίων υδάτων σε τεχνητές λίμνες και την εξασθένηση του ρυθμού ροής.
• Προετοιμασία σχεδίων διαχείρισης ομβρίων υδάτων για τις περιοχές ώστε να καθοδηγήσουν την ανάπτυξη των δήμων και τους μηχανικούς στην προετοιμασία των μελετών.
• Κατασκευή εναλλακτικών λεκανών πλημμύρας σε ακατοίκητη περιοχή, όπου είναι δυνατόν.
• Τα προβλήματα της Ανατολικής Αττικής και του Θριασίου Πεδίου, τα οποία προτείνεται τώρα να λυθούν με την εγκατάσταση αγωγών ομβρίων υδάτων, θα μπορούσαν ίσως να περιοριστούν εάν επιβαλλόταν ακόμη και τώρα προγραμματισμός για τη χρήση της γης.