Το μνημείο χτίστηκε ανάμεσα στα 29 με 27 π.Χ., λίγα χρόνια μετά τη ναυμαχία του 31 π.Χ. όπου ηττήθηκαν ο Αντώνιος και η Κλεοπάτρα, ακριβώς για να τιμήσει τους νικητές, αλλά και να τονίσει την τύχη που θα είχαν ανάλογες βλέψεις όπως του παραπάνω θρυλικού ζευγαριού.

Εχει κατασκευαστεί σε φυσικό λόφο και σε έδαφος που ήταν γνωστό από τότε πως είναι ακατάλληλο για τέτοιου είδους κατασκευές. Ωστόσο, η επιλογή της συγκεκριμένης θέσης ήταν αυτοκρατορική διαταγή, αφού, στο σημείο εκείνο εικάζεται ότι ο Αύγουστος έστησε τη σκηνή του την παραμονή της ναυμαχίας. Ετσι, υπακούοντας στη σημειολογία της προπαγάνδας, οι Ρωμαίοι μηχανικοί δημιούργησαν ένα ανεπτυγμένο σύστημα απορροής των όμβριων υδάτων, για να μην κινδυνεύσει το κτίριο.

Οι αρχαιολόγοι έχουν ήδη συγκεντρώσει έναν αριθμό περίπου 5.000 θραυσμάτων όπως κράνη, όπλα, λόγχες, τρόπαια, νομίσματα, καθώς επίσης και θραύσματα πλοίων που διακοσμούσαν τη ζωφόρο, όπως τα έμβολα των πλοίων των ηττημένων. Αλλα θραύσματα γλυπτών παραπέμπουν σε αναπαραστάσεις αμαξομαχίας και πομπής θυσίας ή θριάμβου επίσημων Ρωμαίων.

Η πιο πρόσφατη ανακάλυψη είναι αυτή ενός τμήματος μήκους 3,5 μ. της ζωφόρου, από πεντελικό μάρμαρο, το οποίο απεικονίζει πιθανότατα τον θρίαμβο του Αυγούστου. Ο ίδιος αναπαριστάται να κρατά δάφνη, ενώ υπάρχει ένας ηνίοχος, ένα αγόρι, ένα κορίτσι και τρεις γενειοφόροι ιππείς, όχι Ρωμαίοι. Εικάζεται ότι τα παιδιά είναι της Κλεοπάτρας ή ηγεμόνων που συμμάχησαν με τον Αύγουστο.

Ο βωμός του μνημείου είναι αφιερωμένος στον Απόλλωνα, αλλά μια επιγραφή πληροφορεί πως τα έμβολα των πλοίων των ηττημένων είναι αφιερωμένα στον Αρη και τον Ποσειδώνα.

Το μνημείο θα διαμορφωθεί σύμφωνα με μελέτη που ενέκρινε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, αρχής γενομένης από την ευθυγράμμιση και αποκατάσταση της βόρειας στοάς.

Στο Μουσείο Μυστρά παρουσιάζεται η έκθεση «Βυζάντιο και Δύση: η εμπειρία ενός υστεροβυζαντινού αστικού κέντρου», που αναφέρεται στη σχέση της βυζαντινής αυτοκρατορίας με τη μεσαιωνική Δύση από 13ο έως το 15ο αιώνα και ανιχνεύει όψεις της καθημερινής ζωής, όπως η αμφίεση, η καλλιτεχνική παραγωγή του Μυστρά, καθώς και η δράση σημαντικών πνευματικών μορφών που έζησαν στο Δεσποτάτο του Μορέως και συμμετείχαν στην πορεία προς την Αναγέννηση. Μεταξύ των εκθεμάτων, το σπάνιο ενδυματολογικό σύνολο, που εκτίθεται για πρώτη φορά μετά την ολοκλήρωση της συντήρησής του στο Μουσείο της Γενεύης, και πέντε χειρόγραφα, από τη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας, την Αμβροσιανή του Μιλάνου και τη Συλλογή Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασιάς και Σπάρτης. Τα δύο χειρόγραφα από τη Βενετία ανήκουν στην περίφημη Βιβλιοθήκη του Ελληνα πλατωνικού φιλοσόφου Βησσαρίωνα, που ο ίδιος δώρισε στη Βενετία και αποτέλεσε τον πυρήνα της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης.

Παράλληλα, στο ναό του Αγίου Γεωργίου Μυστρά θα παρουσιαστεί η εικαστική παρέμβαση του Γιώργου Νικολαΐδη με τίτλο «Μνήμη», σε μια προσπάθεια διαλόγου του βυζαντινού Μυστρά και της τέχνης που αντιπροσωπεύει, με τη σύγχρονη εικαστική δημιουργία (Αύγουστος - Οκτώβρης).

Στο πλαίσιο της έκθεσης προγραμματίζονται επιστημονικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, ενώ μετά τα εγκαίνια της έκθεσης «Ωρες Βυζαντίου» θα ακολουθήσει συναυλία με τους Ελλη Πασπαλά, Ντέιβιντ Λιντς και Σταύρο Λάντσια.

Καλλιόπη Βέττα, στα Κύθηρα

• Στο νησί των Κυθήρων θα βρεθεί το Σάββατο, η Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» για να παρουσιάσει τραγούδια του συνθέτη. Ερμηνεύουν: Δημήτρης Μπάσης, Καλλιόπη Βέττα και Σωτηρία Λεονάρδου. Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στην προβλήτα του λιμανιού στο Διακόφτι, στις 9:30 το βράδυ. Τιμή εισιτηρίου 4.000 δρχ.
• Με τις συναυλίες κορυφαίων καλλιτεχνών από το χώρο του ελληνικού τραγουδιού συνεχίζονται τον Αύγουστο οι εκδηλώσεις του Sani Festival. Το Σάββατο, η Ελευθερία Αρβανιτάκη και ο Αλκίνοος Ιωαννίδης θα δώσουν συναυλία στο Λόφο της Σάνης. Οι δύο καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν επί σκηνής μία εντυπωσιακή παράσταση με σταθερό προσανατολισμό την ποιότητα στις επιλογές. Το Sani Festival θα συνεχιστεί στις 11 του Αυγούστου με το Διονύση Σαββόπουλο στο πρόγραμμα «Ο ήλιος της νύχτας».
• Τον Γιάννη Κότσιρα φιλοξενεί το Σάββατο επίσης, στο Αμφιθέατρο της Σίβηρης, το Φεστιβάλ Κασσάνδρας. Θα παρουσιάζει τραγούδια από τα πέντε χρόνια της δισκογραφικής πορείας του συνοδευόμενος από την Ελένη Καπηλίδου.

Εργο του Θ. Πανουργιά

Από τις 10 έως τις 16 Αυγούστου στη Δημοτική Πινακοθήκη Μυκόνου παρουσιάζονται έργα ζωγραφικής του Νίκου Α. Θεοφίλη. Μέχρι σήμερα, ο καλλιτέχνης έχει παρουσιάσει έργα του στην Ελλάδα, τη Ρουμανία και την Αγγλία.

Στην αίθουσα τέχνης και συναυλιών «Μελίνα Μερκούρη» στην Υδρα, εγκαινιάζεται στις 17/8 (8μ.μ.) έκθεση ζωγραφικής των: Ελένης και Γεωργίας Δεσύλλα. Οι ακουαρέλες της Ε. Δεσύλλα έχουν σα θέμα τοπία και μορφές εμπνευσμένες από τα αρχαιολογικά ευρήματα στην προϊστορική Θήρα, σε μια προσπάθεια αναπαράστασης της εποχής και συνοδεύουν την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής «Πότνια Πυρός». Στα έργα της Γεωργίας Δεσύλλα, ακριλικά και χαρτί, συναντιούνται δυναμικές δομικές μορφές, οι οποίες αιωρούνται σε γαλάζιους χώρους ηρεμίας και μεταφυσικής διάθεσης. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 30 Αυγούστου.

Στο δημαρχείο της Χώρας Ιου, εγκαινιάζεται στις 11 Αυγούστου έκθεση έργων των Φασιανού, Βενιού. Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Ομήρεια 2001».