Κινηματογραφική βδομάδα και πάλι στην κόψη του ξυραφιού. Ενα μεγάλο «ναι μεν αλλά...» ρίχνει τη σκιά του πάνω στη διανομή και αυτής της εβδομάδας. Ομως μην απογοητεύεστε, γιατί σήμερα ξεκινά το 4ο Φεστιβάλ Παλαιστινιακού Κινηματογράφου της Αθήνας (APFF), με πρώτο σταθμό τον κινηματογράφο «Τριανόν» από σήμερα μέχρι και τις 19 Οκτώβρη, ενώ από το Σαββατοκύριακο 18 - 19 Οκτώβρη έρχεται το Εθνικό Σπουδαστικό Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Δράμας στην «Ιριδα».

Επίσης, από σήμερα και μέχρι την Κυριακή 20 Οκτώβρη η Ταινιοθήκη της Ελλάδας, το Ιδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τιμούν την Ειρήνη Παπά με ένα μεγάλο κινηματογραφικό αφιέρωμα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Στη δε Κρήτη ξεκίνησε από χτες το 13ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, που θα προβάλλει ταινίες μέχρι την Κυριακή 26 Οκτώβρη, ενώ και στην Πάτρα έχουμε σημαντικές προβολές, αφού ο δήμος Πάτρας, τιμώντας τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη, προβάλλει τις δύο ταινίες του Γιάννη Κατωμερή, «Μίκης Θεοδωράκης - Το χρώμα της ελευθερίας», με ελεύθερη είσοδο στο κινηματοθέατρο «Πάνθεον»: Την πρώτη, με τίτλο «Ιχνογραφώντας τα νεανικά χρόνια του συνθέτη, 1925 - 1950», αύριο Παρασκευή, και τη δεύτερη, με τίτλο «Ο συνθέτης των ποιητών και των οραμάτων, 1950 έως σήμερα», το Σάββατο 18 Οκτώβρη. Οι προβολές ξεκινούν στις 21.30.

Λόγω της απεργίας δεν παρακολουθήσαμε κάποιες ταινίες, όμως επιφυλασσόμαστε για τις επόμενες βδομάδες, αν τελικά αξίζουν τον κόπο. Αυτή η βδομάδα έχει 4 «πολιτικές» ταινίες. Θα πείτε, γιατί το γράφουμε με τόση έμφαση; Μα γιατί οι δημιουργοί τους προσπαθούν να το κρύψουν πίσω από τον όρο «κοινωνικός κινηματογράφος». Και εδώ επανερχόμαστε για πολλοστή φορά στο ότι δεν υπάρχει ταινία ή σκηνοθέτης που δεν επιλέγει πλευρά, είτε το αντιλαμβάνεται είτε όχι. Πώς είναι δυνατόν να μην είναι πολιτική μια ταινία για το Ιράν, την Παλαιστίνη και το Ισραήλ, την Λένι Ρίφενσταλ, τη σύγχρονη Αμερική! Από την πιο χαζοκομεντί μέχρι το πιο ισχυρό ντοκιμαντέρ, όλοι επιλέγουν τι θα δείξουν, τι θα αποκρύψουν, τι θα υπονοήσουν. Το μοντάζ στον κινηματογράφο είναι η πιο πολιτική πράξη.

Μετά από ένα ατύχημα με αυτοκίνητο, ένας άντρας υποψιάζεται ότι δίπλα του ίσως και να στέκεται ο βασανιστής του από το μακρινό παρελθόν... Είναι όμως πράγματι αυτός; Μήπως χρειάζεται παραπάνω από ένας μάρτυρας για να επιβεβαιωθεί;

Ο Τζαφάρ Παναχί έχει τραβήξει τα πάνδεινα από τις ιρανικές αρχές: Φυλακίσεις, κατ' οίκον περιορισμό, απαγόρευση ταινιών, απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, απαγόρευση συνεντεύξεων και άλλα πολλά, όμως αμετανόητα ζει και γυρίζει τις ταινίες του εκεί. Πάντα κρυφά από τις ιρανικές αρχές. Αυτήν τη φορά τού επετράπη να πάει στα φεστιβάλ με την καινούργια του ταινία. Η τελευταία του φυλάκιση τον έφερε σε επαφή με πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, και θέλησε να αφηγηθεί τις ιστορίες τους. Τις ενσωμάτωσε σε ένα θεότρελο σενάριο, με χιούμορ, πίκρα, εκδίκηση, αιχμηρότητα, αλλά και διαφορετικές προσεγγίσεις ανάμεσα σε αυτούς που «εκδικούνται»... Η ατομική εκδίκηση είναι ο δρόμος του καταπιεσμένου; Οταν εκδικείσαι γίνεσαι ίδιος με τον βασανιστή σου; Η καλοσύνη θα νικήσει ή όχι στο τέλος; Πέρα από το προφανές, δεν καταλάβαμε πού πραγματικά ήθελε να μας οδηγήσει, γιατί μας δείχνει μια πανσπερμία απόψεων, που καμία δεν περιέχει κάτι πιο συλλογικό! Μοιάζει σαν να εύχεται «ελευθερία» και «παγκόσμια ειρήνη», κάπως αφηρημένα.

Η Λένι Ρίφενσταλ θεωρείται μία από τις πιο αμφιλεγόμενες γυναίκες του 20ού αιώνα, ως καλλιτέχνης και προπαγανδίστρια του ναζιστικού καθεστώτος. Μια ματιά στο ιδιωτικό αρχείο της Ρίφενσταλ, η οποία μετά το τέλος του πολέμου αρνείται οποιαδήποτε στενή σχέση είχε με το καθεστώς.

«Η πολιτική είναι το αντίθετο από οτιδήποτε με γέμιζε και με εντυπωσίαζε σε όλη μου τη ζωή». «Ποιο είναι το αντίθετο της πολιτικής;», την ρωτάει ο δημοσιογράφος. «Η Τέχνη. Για μένα η Τέχνη είναι να εξερευνάς πράγματα όπου πρέπει να διεισδύσεις σε βαθύτερο επίπεδο. Αν νιώθεις έντονα τα πράγματα ως καλλιτέχνης, εγώ έτσι γεννήθηκα, ζεις τη ζωή σου με τόση θέρμη, τόση ένταση, τόσο πάθος, που δεν υπάρχει χώρος να ενδιαφερθείς για τα εγκόσμια ζητήματα», απαντά εκείνη. «Ακόμα δεν πιστεύετε ότι Τέχνη και πολιτική αλληλοεπηρεάζονται;», την ρωτάει ο δημοσιογράφος, όμως αυτό το ερώτημα έχει ήδη απαντηθεί... Η ταινία είναι διανθισμένη με πολλές τέτοιες στιγμές, αλλά κυρίως αντικατοπτρίζει την προσπάθειά της να σβήσει τα ίχνη της φρίκης. Μέσα από ένα πολύ πλούσιο αρχειακό υλικό, ο σκηνοθέτης προσπαθεί να προσεγγίσει την Ρίφενσταλ με «αντικειμενικότητα». Μα γίνεται να αντιμετωπίσεις τον θηλυκό Γκέμπελς, που την «έβγαλε καθαρή» και προσπάθησε να πείσει ότι δεν γνώριζε τις ναζιστικές θηριωδίες, ως μια δυναμική γυναίκα και σπουδαία καλλιτέχνιδα; Βεβαίως η Ρίφενσταλ ήταν πρωτοπόρος σκηνοθέτιδα στη μορφή, αλλά ποιον υπηρετούσε και με ποιο περιεχόμενο είναι το σημαντικό να δούμε, όχι ποιες γωνίες λήψης χρησιμοποίησε! Ενα μεγάλο μέρος της ταινίας αναλώνεται στην προσωπική της ζωή και στο μετέπειτα έργο της. Αυτό μοιάζει κάπως «εξισορροπητικό», δυστυχώς. Εκείνο όμως που εντυπωσιάζει είναι η στήριξη που έλαβε μέχρι και τον θάνατό της. Αυτό μάλιστα! Δείχνει ότι υπήρχαν αρκετοί νοσταλγοί του ναζιστικού παρελθόντος! Οπως και να 'χει, είναι μια ενδιαφέρουσα ταινία, κυρίως για να δούμε τις αναλογίες του χτες με το σήμερα.

Ο Ράμι αντιμετωπίζει την αντίθεση της Εβραίας κοπέλας του στην άμβλωση. Η μητέρα του περιπλέκει τα πράγματα, ενώ ζητά αποζημίωση για το ατύχημα της κόρης της, Φίφι. Η Μίρι σχεδιάζει να τερματίσει την εγκυμοσύνη της αδερφής της με τον Ράμι, ο οποίος είναι Αραβας. Η Φίφι αγωνίζεται να κρύψει την έλλειψη παρθενιάς της για να σώσει τη φήμη της οικογένειάς της.

Ο Κόπτι είναι Παλαιστίνιος που ζει στη Γιάφα, και στις ταινίες του αντικατοπτρίζει τη ζωή της παλαιστινιακής κοινότητας στο Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιοι σκηνοθέτες πρέπει άραγε να μιλούν μόνο για τη γενοκτονία και την ισραηλινή κατοχή; Δεν υπάρχουν άλλα καθημερινά ζητήματα που απασχολούν τους ανθρώπους; Μήπως το να μιλήσεις για άλλα ζητήματα είναι ένας τρόπος να σε προσέξουν τα μεγάλα φεστιβάλ; 'Η μήπως επιλέγεις να μη μιλήσεις για το μεγάλο ζήτημα και πηγαίνεις στα επιμέρους επειδή δεν θέλεις να το ακουμπήσεις; Θα πει κανείς, δικαιολογημένα, ότι χρειάζονται πολλά χρόνια ώστε να γυριστεί μια ταινία, αλλά και πάλι η ισραηλινή κατοχή μετράει από το 1948, ψέματα; Το να ασχοληθείς μόνο με τις αναχρονιστικές κοινωνικές αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας, αποκομμένες από τη μήτρα που τις γεννά, και στις δύο πλευρές, μήπως «εξισώνει» κάπως τον δυνάστη με τον καταπιεζόμενο; Είτε είσαι Παλαιστίνιος είτε Ισραηλινός, τα ίδια θα τραβάς αν είσαι γυναίκα; Μήπως τα ίδια τραβάνε «όλες οι γυναίκες» ανεξάρτητα από την τάξη στην οποία ανήκουν; Μια ταινία που ανεξάρτητα από προθέσεις τελικά παίρνει θέση, θολώνοντας τον κοινό αντίπαλο και τη γενεσιουργό μορφή βίας απέναντι στις γυναίκες του λαού της Παλαιστίνης και του Ισραήλ: Το σάπιο σύστημα της εκμετάλλευσης, που έχει στο DNA τη βία, την καταπίεση, τη γυναικεία ανισοτιμία, και είναι ικανό να διαπράττει τα πιο στυγνά εγκλήματα για τα κέρδη των καπιταλιστών. Τέτοιο είναι και η γενοκτονία και η κατοχή της Παλαιστίνης από το κράτος - δολοφόνο Ισραήλ. Και, τελικά, αυτή η γενεσιουργός μορφή βίας όχι μόνο δεν λέγεται στην ταινία αλλά αποκρύπτεται κιόλας, αναπαράγοντας ψεύτικες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ «προόδου - συντήρησης».

Ενας καλοπροαίρετος αλλά μάλλον ανίκανος άγγελος ονόματι Γκάμπριελ ανακατεύεται στις ζωές ενός φτωχού ανθρώπου, που εργάζεται σε χαμαλοδουλειές και έχει ξεμείνει από τύχη, και ενός πλούσιου επενδυτή.

Είναι πραγματικά μια κωμωδία με σύγχρονα υλικά, αλλά εντάξει, είπαμε! Ωραία η κωμωδία παρεξηγήσεων, ωραία και η ανατροπή μεταξύ πλούσιου και φτωχού που ζουν ο ένας τη ζωή του άλλου, αλλά αν ήταν οι πλούσιοι να κατανοούν τις ανάγκες των φτωχών επειδή έζησαν για λίγο τη ζωή τους και να ενδιαφέρονται για την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των φτωχών, από πού θα αντλούσαν την υπεραξία ρε παιδιά; Τελικά να δείτε που αυτό το σύστημα δεν χρειάζεται να αλλάξει, γιατί μπορεί να γίνει πιο δίκαιο και δεν το ξέραμε μέχρι σήμερα! Είδαμε το «Good Fortune» και μας ήρθε η επιφοίτηση! Ευλογημένος να είσαι, Γκάμπριελ, που κατάφερες να πείσεις τον φτωχό να μη θέλει να γίνει πλούσιος και τον πλούσιο να πετάξει ένα ξεροκόμματο στον φτωχό για να κοιμάται με καθαρή συνείδηση! Αυτή είναι θεϊκή παρέμβαση, όχι αστεία.