Είναι γεγονός ότι η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση έπρεπε να προχωρήσει μέσα σε ιδιόμορφες συνθήκες εξαθλίωσης και πολιτιστικής υπανάπτυξης, ιδιαίτερα στις χώρες της Κεντρικής Ασίας, λόγω των ιδιόμορφων συνθηκών εξαθλίωσης και πολιτιστικής υπανάπτυξης στις οποίες είχε καταδικάσει τους λαούς αυτών των περιοχών το τσαρικό καθεστώς. Γεγονός που δυσκόλευε ακόμη πιο πολύ την πορεία για την εξασφάλιση της ισοτιμίας των γυναικών. Βεβαίως, η απελευθερωτική δύναμη της επανάστασης άνοιγε το δρόμο για το τέλος της απομόνωσης των γυναικών.

Ετσι η επανάσταση ενθάρρυνε τις γυναίκες στη ρήξη που έκαναν με τους παλιούς τρόπους ζωής, με το παρελθόν στις περιοχές της Κεντρικής Ασίας.

Ο λαός του Τατζικιστάν είναι ένας από τους πιο αρχαίους ινδοευρωπαϊκούς λαούς, όπως μαρτυρεί και η γλώσσα του. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές και τα χειρόγραφα αποκάλυψαν προηγούμενους πολιτισμούς, τους οποίους δε βάρυνε η απαγόρευση της εμφάνισης του σώματος και του προσώπου. Το σκέπασμα του προσώπου των γυναικών καταπολεμήθηκε και χάρη στην αποκάλυψη των ριζών που είχε αυτός ο λαός, στην αφύπνιση της εθνικής μνήμης των ασιατικών δημοκρατιών. Αυτά τα έθνη φαίνεται ότι γεννήθηκαν πραγματικά όταν πέρασαν από το φυλετικό στάδιο στη συνειδητοποίηση της εθνικής τους ταυτότητας χάρη στη δημιουργία του σοβιετικού κράτους, επισημαίνει η Ντανιέλ Μπλεϊτράς, Γαλλίδα δημοσιογράφος του εβδομαδιαίου περιοδικού «Επανάσταση», που επισκέφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '80 το μακρινό Τατζικιστάν και κατέγραψε τις εντυπώσεις της στο βιβλίο «Οι γυναίκες σήμερα» (κοινωνικές εκδόσεις «Μεσιντόρ»).

Το πιο ελκυστικό πρόσωπο της Σοβιετικής Ενωσης εμφανίστηκε μετά την εγκαθίδρυση της σοβιετικής εξουσίας στις βαλτικές χώρες και στις χώρες της Κεντρικής Ασίας, όπου το επίπεδο ζωής ήταν από τα πιο ανεπτυγμένα. Ενα από τα εργοστάσια που επισκέφθηκε η δημοσιογράφος ήταν υφαντουργείο που απασχολούσε 4.100 εργάτες και το ποσοστό των γυναικών ήταν 96%. Ενας κοινωνιολόγος συζητούσε με τις νεοπροσλαμβανόμενες για να διαπιστώσει αν διάλεξαν σωστά το επάγγελμα που τους ταίριαζε, τον τύπο της εργασίας που θα ήθελαν. Οπως και στις υπόλοιπες σοβιετικές επιχειρήσεις, οι εργαζόμενες είχαν στη διάθεσή τους σπίτια ανάπαυσης για τις διακοπές τους, ιατρείο με γιατρό και νοσοκόμα στον τόπο δουλιάς, καντίνες, έτοιμα γεύματα κλπ. Τις ίδιες κοινωνικές παροχές είχαν και οι αγρότισσες των κολχόζ που επισκέφθηκε.

Δίπλα στη ρήξη με το σκοταδιστικό παρελθόν και ο σεβασμός των πολιτιστικών παραδόσεων κάθε λαού: Οι νεαρές κοπέλες του Τατζικιστάν περπατούσαν φορώντας τα παραδοσιακά τους κοστούμια: μπλούζες και παντελόνια από πολύχρωμο μετάξι, χοντρές καστανές πλεξούδες τα μαλλιά τους. Χωρικές που συνάντησε η συγγραφέας τής είπαν - παίρνοντας πονηρό ύφος - πως όταν μερικές γυναίκες αρνιούνταν να εργαστούν έξω από το σπίτι τους, αυτές πήγαιναν να τις επισκεφθούν με τα καλά τους ρούχα και παπούτσια και τους εξηγούσαν ότι αν εργάζονταν θα είχαν κι αυτές τα ίδια ρούχα. Υπήρχε βέβαια ακόμα ένα ποσοστό αγροτισσών (10% περίπου) που αρνιούνταν να εργαστούν έξω από το σπίτι τους.

Σ' αυτές προμήθευαν τις πρώτες ύλες για να φτιάχνουν προϊόντα χειροτεχνίας και τις αντιμετώπιζαν σαν γυναίκες εργαζόμενες και μισθωτές.

Το Τατζικιστάν, όταν το επισκέφθηκε η Γαλλίδα δημοσιογράφος, είχε το υψηλότερο ποσοστό γεννητικότητας απ' όλες τις Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας.

Η δημοσιογράφος συνάντησε δυο μητέρες που είχαν δώδεκα παιδιά και την διαβεβαίωσαν ότι αυτός ο αριθμός δεν είχε τίποτα το ιδιαίτερο, δεν ήταν η εξαίρεση. Οι γυναίκες αυτές ήταν εργαζόμενες, είχαν εμφάνιση νεανική και υγιέστατη, εκτός από το ότι στα δόντια τους είχαν όλες χρυσές κορόνες. Της δήλωσαν ότι το να μεγαλώνεις δώδεκα παιδιά ήταν λιγότερο δύσκολο απ' όσο πιστεύει κανείς. «Τα παιδιά ανατρέφονται και μεγαλώνουν μεταξύ τους, το καθένα έχει έναν ορισμένο ρόλο. Και έπειτα στο εργοστάσιο και στα κολχόζ υπάρχουν παιδικοί και βρεφικοί σταθμοί».

Τα πολλά παιδιά δεν οφείλονται σε άγνοια των αντισυλληπτικών μέσων, παρατηρεί η δημοσιογράφος. Στα κέντρα όπου γίνονται οι γάμοι υπάρχει ένα δωμάτιο που προορίζεται για συζήτηση με τους μελλονύμφους και στους τοίχους αφίσες ενημερωτικές. Μπορεί κανείς να διαβάσει τα ακόλουθα σλόγκαν: «Δεν πρέπει να γίνεται έκτρωση στην πρώτη φορά που η γυναίκα μένει έγκυος, γιατί κινδυνεύει να το μετανιώσει, αν στη συνέχεια δεν μπορεί πια να αποκτήσει παιδί. Η χρησιμοποίηση αντισυλληπτικών μέσων είναι προτιμότερη. Κάθε γυναίκα έχει ανάγκη να χρησιμοποιεί το αντισυλληπτικό μέσο που της ταιριάζει περισσότερο, γι' αυτό πριν χρησιμοποιήσει ένα απ' αυτά, πρέπει να εξεταστεί από γιατρό. Το παιδί πρέπει να είναι επιθυμητό από τη γυναίκα, όπως και από τον άντρα κλπ.». Ωστόσο, τέτοιες αφίσες έδειχναν επίσης ότι αυτές οι πρακτικές, αυτά τα αντισυλληπτικά μέσα δεν είχαν ακόμα εισχωρήσει τελείως στα έθιμα.

Οι πρώτοι γιατροί που εργάστηκαν στο Τατζικιστάν χρησιμοποίησαν πολύ τις οργανώσεις των γυναικών. Εξηγούσαν τι ήταν η ιατρική, η προστασία της εγκυμοσύνης και των παιδιών. Επρεπε να προσελκύσουν τις γυναίκες ώστε να γεννήσουν στην κλινική. Εκεί τους πρόσφεραν δώρα για το νεογέννητο. Την ίδια εποχή που αποξήραναν τους βάλτους, προσπαθούσαν να καταπολεμήσουν την ελονοσία και άλλες αρρώστιες στα σπίτια. Από τα χρόνια του '50 αυτές οι ασθένειες εξαφανίστηκαν. Την εποχή που έκανε το ρεπορτάζ η συγγραφέας όλες οι έγκυες γυναίκες ήταν υπό ιατρική παρακολούθηση, ακόμα κι αυτές που κατοικούσαν στα βουνά, όπου υπήρχαν 200 ιατρικά κέντρα με νοσοκόμα και γιατρό και ελικόπτερα για περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Αν η γυναίκα δεν πηγαίνει τακτικά στο γιατρό, την αναζητούν. Δέχεται επίσης μαθήματα τοκετού. Αλλά αν η εγκυμοσύνη δεν εμποδίζει την πρόσβαση στην εργασία, εμποδίζει την παράταση των σπουδών και τη συμμετοχή των νέων γυναικών στις επαγγελματικές και πολιτικές ευθύνες. Οπως παρατήρησε η συγγραφέας, οι γυναίκες που είχαν τέτοιες ευθύνες είχαν το πολύ τέσσερα παιδιά και πιο συχνά δύο. Γι' αυτούς τους λόγους οι αρχές του Τατζικιστάν είχαν απαγορεύσει το γάμο πριν τα δεκαοχτώ χρόνια της ηλικίας, ώστε όλες οι κοπέλες να έχουν τελειώσει τις δευτεροβάθμιες σπουδές τους πριν αναλάβουν οικογενειακές ευθύνες.

Γυναικείες οργανώσεις εξακολουθούσαν βέβαια να υπάρχουν, όταν έγινε το ρεπορτάζ, αλλά όχι για να βοηθάνε σε θέματα αναλφαβητισμού ή επαγγελματικής εκπαίδευσης, όπως στο παρελθόν, θέματα που ήταν πια λυμένα.

Τώρα βοηθούσαν τις γυναίκες να λύσουν ζητήματα της καθημερινής τους ζωής, όπως ζήτηση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, προσαρμογή στην εργασία και όπως φαίνεται παρέμβαση σε περίπτωση σοβαρής σύγκρουσης ανάμεσα σ' ένα κορίτσι και τους γονείς του ή ανάμεσα σ' έναν άντρα και μια γυναίκα που ήταν παντρεμένοι π.χ. σε περίπτωση ξυλοδαρμού.

Η θέση της γυναίκας στην Κεντρική Ασία είχε αλλάξει χάρη στην οικονομική της ανεξαρτησία, όμως ο σύζυγος παρέμενε εθιμικά ακόμα ο αρχηγός της οικογένειας. Η παρθενιά τη στιγμή του γάμου παρέμενε μια «σίγουρη αξία», παρόλο που οι νέοι γνωρίζονταν μεταξύ τους στην ομαδική ζωή και οι γάμοι ήταν αποτέλεσμα αμοιβαίας έλξεως και ταιριάσματος. Η δημοσιογράφος σημειώνει ότι για την πλειονότητα των γυναικών, με τις οποίες μίλησε, ο έρωτας και ο γάμος από έρωτα είναι όχι μόνο ο σκοπός της ζωής τους, αλλά επαναστατική πρακτική πάλης ενάντια στα αρχαϊκά σκοταδιστικά έθιμα.

Στις αρχές της δεκαετίας του '80 και αρκετά χρόνια αργότερα, οι γυναίκες της Κεντρικής Ασίας ήταν σίγουρες για τη δυνατότητά τους να σπουδάσουν και να έχουν μια επαγγελματική ζωή. Ηξεραν πως ούτε αυτές, ούτε οι σύζυγοί τους, ούτε τα παιδιά τους θα γνώριζαν την ανεργία, ότι δε θα πλήρωναν για την υγεία τους και τα γηρατειά τους θα ήταν σεβαστά.

Σήμερα, στην αρχή του 21ου αιώνα, ποιο είναι το παρόν και ποιο θα είναι το μέλλον τους;