Σημαντικές είναι οι πολιτικές διεργασίες που έχουμε τους τελευταίους μήνες στην Ουκρανία, τη μεγαλύτερη, μετά τη Ρωσία, πρώην σοβιετική Δημοκρατία, η οποία βρίσκεται συχνά το τελευταίο διάστημα στο επίκεντρο και διεθνών ειδήσεων. Μοιάζει να αποτελεί ένα ακόμη «μήλον της έριδος», στο σημερινό κόσμο, όπου οι ιμπεριαλιστές χαράσσουν τα νέα σύνορα των σφαιρών επιρροής τους με το αίμα των λαών. Την ίδια ώρα, ο λαός της Ουκρανίας στενάζει κάτω από τα τεράστια προβλήματα που του δημιούργησε η παλινόρθωση του καπιταλισμού. Δεν είναι τυχαίο πως 7 εκατομμύρια Ουκρανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα σε αναζήτηση εργασίας, μιας καλύτερης τύχης...

Το πολιτικό θερμόμετρο στην Ουκρανία ανεβαίνει το τελευταίο διάστημα κι αναμένεται να φτάσει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα τους αμέσους επόμενους μήνες, εξαιτίας της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν στα τέλη Οκτώβρη 2004. Στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης βρίσκονται, τόσο η εσωτερική κατάσταση, όσο και οι διεθνείς προσανατολισμοί της χώρας.

Για τις εξελίξεις αυτές και τις εκτιμήσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Ουκρανίας, κουβεντιάσαμε με τον Πιοτρ Σιμονιένκο, Α` Γραμματέα της ΚΕ του κόμματος και υποψήφιο Πρόεδρο στις προσεχείς εκλογές.

Σήμερα, το ΚΚ Ουκρανίας είναι η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη της Ουκρανίας με 95 χιλιάδες μέλη, ενώ η εβδομαδιαία εφημερίδα «Κομμουνίστ» έχει κυκλοφορία 102 χιλιάδες φύλλα. Στις εκλογές του 2002 συγκέντρωσε το 20% των ψήφων, αν και είδε την κοινοβουλευτική του δύναμη να συρρικνώνεται στους 59 βουλευτές (από τους 450 του Κοινοβουλίου), εξαιτίας του μεικτού συστήματος και της αποτυχίας να εκλέξει βουλευτές σε μονοεδρικές περιφέρειες, παραμένει η σημαντικότερη πολιτική δύναμη της χώρας. Οι κομμουνιστές δραστηριοποιούνται στο εργατικό κίνημα μέσα από την κινηματική οργάνωση «Πανουκρανική Ενωση Εργατών», με στόχο την ανασύνταξη του συνδικαλιστικού κινήματος σε ταξική βάση.

Οπως μας λέει ο Π. Σιμονιένκο: «Σήμερα, με τον αγώνα τους, οι κομμουνιστές, εντός κι εκτός Κοινοβουλίου, στοχεύουν στην επίλυση των προβλημάτων της πλειοψηφίας των πολιτών μας. Η γενική κατάσταση στην Ουκρανία είναι σύνθετη. Οι αναδιαρθρώσεις σε πολλές κατευθύνσεις έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδο. Τα 12 χρόνια της "ανεξαρτησίας" της Ουκρανίας έδειξαν ότι, πρώτον, η Ουκρανία έχασε τα 2/3 του οικονομικού δυναμικού της από το επίπεδο της σοβιετικής περιόδου του '90. Δεύτερον, η ανεργία φτάνει σήμερα το 40%. Τρίτον, το επίπεδο του μέσου μισθού κυμαίνεται μεταξύ 70-80 δολαρίων. Τέταρτον, από 5 έως 7 εκατομμύρια άνθρωποι έφυγαν πέρα από τα σύνορα της Ουκρανίας, αναζητώντας εργασία.

Τα παραπάνω πολύ χαρακτηριστικά αποδεικνύουν για μια ακόμη φορά ότι σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, που υπάρχουν και σε άλλες χώρες, στην Ουκρανία είναι σε αρκετά πιο οξυμένη μορφή, εξαιτίας του ότι εφαρμόστηκαν μεταρρυθμίσεις, υπό τις εντολές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, και οι οποίες έριξαν την Ουκρανία στη μερίδα των αναπτυσσόμενων ή μη αναπτυγμένων χωρών, τις οποίες τις αντιμετωπίζουν από θέσεις κυριαρχίας κι εξάρτησης».

Οπως μας υπογραμμίζει ο Α` Γραμματέας του ΚΚ Ουκρανίας, καμία σύγκριση δεν μπορεί να γίνει με τα χρόνια του σοσιαλισμού: «Στη χώρα μας - μας λέει - είχαμε αναπτυγμένη συνεταιριστική παραγωγή. Η καλλιέργεια τεράστιων εκτάσεων γης, χάρη στην εκμηχάνιση της αγροτικής παραγωγής, έδινε σοβαρά αποτελέσματα. Ετσι, την τελευταία χρονιά της σοβιετικής περιόδου, είχαμε 52 εκατομμύρια τόνους σιτηρών, δηλαδή σε κάθε κάτοικο της Ουκρανίας αντιστοιχούσε ένας τόνος. Επίσης, σε κάθε κάτοικο αντιστοιχούσε ένας τόνος ατσαλιού. Ηταν δύο πολύ συγκεκριμένοι δείκτες οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Σήμερα, η χώρα παράγει 25 εκατομμύρια τόνους σιτηρών, δηλαδή 48% αυτού του δυναμικού που είχε. Τεράστια υποχώρηση υπάρχει στην κτηνοτροφία, στην επιστήμη του αγροτο-βιομηχανικού συμπλέγματος, στη συγκομιδή.

Πολλά προβλήματα σήμερα δημιουργούνται και με τον τρόπο της καλλιέργειας της γης, επειδή αυτός που σήμερα έρχεται και προσωρινά χρησιμοποιεί τη γη, προσπαθεί να πετύχει το μάξιμουμ του οικονομικού κέρδος του. Γι' αυτό ο αγροτικός τομέας σήμερα βρίσκεται στο επίπεδο 48% από τα επίπεδα του 1990, ενώ μια ολόκληρη σειρά δεικτών έπεσε πιο χαμηλά κι από το 1913».

Ο Π. Σιμονιένκο σημειώνει ότι στο στόχαστρο των δυνάμεων του κέρδους βρέθηκε και το σύστημα Παιδείας. Μας λέει συγκεκριμένα: «Οπως είναι γνωστό, στη σοβιετική περίοδο οι άνθρωποι είχαν ίσιες δυνατότητες, ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, μπορούσαν να λάβουν την ανώτατη εκπαίδευση, καθώς και δουλιά. Σήμερα, πάνω από το 50% των ιδρυμάτων της εκπαίδευσης είναι επί πληρωμή, πολλά παιδιά από τις λαϊκές οικογένειες δεν μπορούν να σπουδάσουν στα πανεπιστήμια. Ετσι, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως πραγματοποιείται μια αποβλάκωση των μελλοντικών γενιών της νεολαίας μας. Η λεγόμενη "μεταρρύθμιση της ανθρωπιστικής παιδείας", που προωθεί το σημερινό καθεστώς, οδηγεί στην αποβλάκωση των νέων ανθρώπων. Τους μετατρέπει σε ανθρώπους της καταναλωτικής κοινωνίας, χωρίς τις ανθρωπιστικές αξίες, στις οποίες στηριζόταν το σοσιαλιστικό σύστημα. Ετσι, σήμερα στην εκπαίδευση, εμείς χάνουμε τις γενικές βάσεις, για τις οποίες πάντα ξεχώριζε το σοβιετικό σύστημα εκπαίδευσης και το έκανε να είναι ανώτερο.

Αρχισαν τη μεταρρύθμιση στο σύστημα Υγείας, το οποίο στη σοβιετική περίοδο έδινε ίσες δυνατότητες στους ανθρώπους. Ναι, αναγνωρίζουμε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις είχε ατέλειες, αλλά κάθε χρόνο το επίπεδο του συστήματος Υγείας συνεχώς καλυτέρευε. Πολλές κατηγορίες των ασθενών είχαν διευκολύνσεις στα φάρμακα ή δεν πλήρωναν καθόλου για τα φάρμακα. Πολλοί είχαν τη δυνατότητα να ξεκουράζονται στις λουτροπόλεις της χώρας μας. Σήμερα όλα αυτά καταστρέφονται και φεύγουν από τη σφαίρα της κρατικής κοινωνικο-ασφαλιστικής Ιατρικής. Ετσι, αν ο άνθρωπος έχει χρήματα, τότε θα έχει ιατρική βοήθεια, αν δεν έχει θα πεθάνει...

Η τελευταία μεταρρύθμιση, που ξεκίνησε, είναι η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Από 47 εκατομμύρια του πληθυσμού, τα 13-14 εκατομμύρια στην Ουκρανία είναι συνταξιούχοι. Σήμερα όλο το βάρος για το σχηματισμό των μελλοντικών συντάξεων τα φόρτωσαν στον κάθε άνθρωπο. Το κράτος λέει στον εργαζόμενο: "Εμείς δεν ανησυχούμε για τη σύνταξή σου. Βρες χρήματα και μάζεψά τα, για να πάρεις κάποτε τη σύνταξή σου". Κανείς όμως δε λέει με ποιο τρόπο να προφυλαχτούμε από τον πληθωρισμό, από την αυθαιρεσία των διάφορων χρηματιστικών πυραμίδων, οι οποίες επίσης μπορούν να βάλουν στο χέρι τα λεφτά των απλών πολιτών».

Ο Π. Σομονιένκο σημειώνει ότι: «Τώρα ξεκίνησαν και τη μεταρρύθμιση του στρατού και διεξάγεται πολιτική για την ένταξη στο ΝΑΤΟ, κολοσσιαία ελάττωση του σώματος του στρατού, περίπου κατά 80 χιλιάδες άτομα. Εμείς καταλαβαίνουμε πως τα ΝΑΤΟικά στάνταρτ δεν είναι αυτό που είχαμε: Οι επιστημονικές επεξεργασίες και το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Θα μας εξαναγκάσουν να αγοράζουμε πολεμικό εξοπλισμό, αεροπλάνα, τεθωρακισμένα κλπ. Οι ΝΑΤΟικοί στρατηγοί θα αναλάβουν τον έλεγχο του προϋπολογισμού της χώρας. Προωθείται επίσης η διαφυγή εγκεφάλων, η απώλεια του μυστικο-τεχνολογικού δυναμικού, που είχαμε. Αυτό οδηγεί σε τέτοια κατάσταση, που η Ουκρανία, από ανεξάρτητο κράτος, να μετατρέπεται σε κράτος, που θα ακολουθεί εκείνη την πολιτική που θα διαμορφώνεται από τους Αμερικανούς, στην κατεύθυνση της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Είναι φανερό το τι επιδιώκεται, αρχίζοντας από τις Βαλτικές Δημοκρατίες, έως και τα πρόσφατα γεγονότα στη Γεωργία. Γι' αυτό και η κατάσταση στην Ουκρανία θα οξυνθεί, ιδιαίτερα μπροστά στις προεδρικές εκλογές».

Ο Α` Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚ Ουκρανίας αναφέρεται στη διαδικασία διαμόρφωσης των κυρίαρχων οικονομικών κύκλων της χώρας, αλλά και στις σημερινές αντιπαλότητες που υπάρχουν μεταξύ τους κι εκφράζονται και σε πολιτικό επίπεδο: «Τα τελευταία 12 χρόνια, έγινε τεράστια μετατροπή του κεφαλαίου. Σήμερα νιώθουμε το βασικό ανταγωνισμό μεταξύ της εργασίας και του κεφαλαίου. Στη χώρα μας, το κεφάλαιο σχηματίστηκε στη βάση των μικροκλοπών και με πρόσχημα τη σύσταση των διάφορων συνεταιρισμών. Στην αρχή ήταν μικρό κεφάλαιο, σε συνέχεια γύρω του σχηματίστηκαν διάφορες εγκληματικές δομές. Αργότερα, άρχισε να εξαγοράζει τα όργανα ασφαλείας, άρχισε να καταλαμβάνει το τοπικό επίπεδο της αυτοδιοίκησης. Και το 2002 έγινε αυτό, για το οποίο εμείς οι κομμουνιστές προειδοποιούσαμε. Συγκροτήθηκε το εγκληματικό κεφάλαιο, ξεκίνησε να καταλαμβάνει την πολιτική εξουσία στη χώρα διά μέσου της κατάληψης των νομοθετικών οργάνων. Σήμερα στη Βουλή της Ουκρανίας υπάρχουν τουλάχιστον 300 εκατομμυριούχοι βουλευτές σε σύνολο 450 βουλευτών. Είναι αντιπρόσωποι του μεγάλου εγκληματικού κεφαλαίου ή μισθώνονται απ' αυτό. Αυτό τους δίνει τη δυνατότητα, καταλαμβάνοντας τα ενημερωτικά μέσα, τα διοικητικά μέσα κλπ., να βγαίνουν στο επίπεδο που οι αντιπρόσωποι των διάφορων καστών της ολιγαρχίας να καθορίσουν ποιος από τη μία κάστα και ποιος από την άλλη κάστα θα κατέβει στις εκλογές.

Η κατάσταση σήμερα στο φόντο των πολιτικών εξελίξεων των εκλογών διαμορφώνεται ως εξής: Από μία πλευρά, ο φιλοπροεδρικός περίγυρος και οι κάστες της ολιγαρχίας γύρω από τον πρόεδρο, που υπέβαλαν την υποψηφιότητα του Γιανουκόβιτς. Ετσι δημιουργείται ένας πόλος της ολιγαρχίας γύρω από αυτήν την υποψηφιότητα.

Από την άλλη πλευρά, βρίσκεται ένα άλλο τμήμα της ολιγαρχίας και το αμερικανικό κεφάλαιο. Να σημειώσω εδώ ότι ο Αμερικανός πρέσβης στην Ουκρανία συμπεριφέρεται αχαλίνωτα. Εγώ πολλές φορές έθεσα το ζήτημα, ζητώντας να κηρυχτεί ο συγκεκριμένος διπλωμάτης "ανεπιθύμητο πρόσωπο" και να του ζητηθεί να εγκαταλείψει τη χώρα. Κι αυτό γιατί βλέπουμε συχνά τον Αμερικανό πρέσβη ανοιχτά να παρεμβαίνει στην πολιτική ζωή της χώρας, να λέει: "Δε μου αρέσει η προετοιμασία προς τις εκλογές" ή κάνει και υποδείξεις του είδους: "Δεν πρέπει να αναθεωρήσετε το Σύνταγμα". Εμείς αναρωτιόμαστε, με ποιο δικαίωμα υποδείχνει στους βουλευτές, στα μέλη του Κοινοβουλίου της Ουκρανίας, αν μπορούν να παίρνουν ή όχι πρωτοβουλίες για αλλαγή του Συντάγματος...

Ετσι δημιουργήθηκε ο δεύτερος, φιλο-αμερικάνικος πόλος γύρω από τον Γιουσενκό και το κόμμα «Η Ουκρανία μας», με τη στήριξη τμήματος της ολιγαρχίας και του ισραηλινού κεφαλαίου, των Αμερικανών. Γνωρίζετε πώς οι Αμερικανοί μπήκαν για τα καλά σε διάφορες σφαίρες διαμόρφωσης της κοινωνικής συνείδησης στην Ουκρανία, μέσα από τα λεγόμενα μη κρατικά ιδρύματα, εναντίον τον οποίων εμείς ταχτήκαμε και σχηματίσαμε τώρα Ειδική Επιτροπή στη Βουλή για την έρευνα των οικονομικών πηγών των μη κρατικών ιδρυμάτων».

Οπως σημειώνει ο Π. Σιμονιένκο: «Οι δύο αυτές κάστες της ολιγαρχίας μάχονται μεταξύ τους. Εμείς σήμερα είμαστε το βασικό πολιτικό κόμμα, το οποίο τάσσεται κατά και των δύο αυτών καστών της ολιγαρχίας. Το κεφάλαιο είναι διεθνές. Σήμερα αγωνίζονται μεταξύ τους, αλλά αύριο θα συνεννοηθούν και θα συγχωνεύσουν ή θα διαμοιράσουν τις αγορές κατανάλωσης, θα διαμοιράσουν τις σφαίρες επιρροής, ίσως θα ξαναμοιράσουν μεταξύ τους κάποιες επιχειρήσεις. Σίγουρα θα συνεννοηθούν, επειδή αυτή η προεκλογική εκστρατεία είναι απειλή για την εξουσία τους.

Στις προηγούμενες εκλογές, το 2002, το ΚΚ Ουκρανίας πήρε το 20% των ψήφων. Αν σήμερα παραμείνει αυτή η υποστήριξη που είχαμε στο 2002, τότε έχουμε ελπίδες να μπούμε στο δεύτερο γύρο. Οι εκλογές θα γίνουν στις 31 Οκτώβρη του 2004. Πέρα από μας, στον αριστερό χώρο υπάρχουν και οι σοσιαλιστές που πιθανόν θα πάρουν μέρος στις εκλογές. Ομως, οι σοσιαλιστές της Ουκρανίας εντάχθηκαν στη Σοσιαλιστική Διεθνή, στις εφημερίδες τους ανοιχτά πλέον στηρίζουν τη σοσιαλδημοκρατία και επιδιώκουν την ανάλογη αναπροσαρμογή του κόμματός τους, μέσα από την αλλαγή του Προγράμματος, που έχει ήδη αλλάξει. Θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει το ΣΚ Ουκρανίας, σύμμαχό μας, όμως πρόκειται για πολύ ασταθή σύμμαχο, αφού η μισή ηγεσία του υποστηρίζει τον Γιουσενκό, μια και το αμερικανικό κεφάλαιο επηρεάζει και αυτούς.

Ετσι σήμερα γύρω από το ΚΚ Ουκρανίας κάνουμε προσπάθεια να ενώσουμε το εργατικό κίνημα, το κίνημα των γυναικών, των αξιωματικών, της νεολαίας».

Το ζήτημα των Ουκρανών μεταναστών στην Ελλάδα δε θα μπορούσε να μην απασχολήσει τη συζήτησή μας: «Κατ' αρχήν - μας λέει ο Π. Σιμονιένκο - θα ήθελα οι συμπατριώτες μου στην Ελλάδα να γνωρίζουν από πρώτο χέρι ότι ξέρω σε τι δύσκολες συνθήκες αναγκάζονται να ζήσουν. Η γυναίκα του ξαδέρφου μου εργάζεται στην Ελλάδα. Το ΚΚ Ουκρανίας κάνει ό,τι περνά από το χέρι του, ώστε όλοι οι άνθρωποί μας να μπορέσουν να γυρίσουν εδώ στην Ουκρανία, να μπορέσουν να βρουν εδώ δουλιά και να βρίσκονται μαζί με τις οικογένειές τους, μαζί με τους γονείς και τους συγγενείς τους, χωρίς να δοκιμάζουν την τύχη τους στο εξωτερικό. Αυτή η κατάσταση μαρτυρά ότι ο άνθρωπος στη σημερινή κοινωνία μας αντιμετωπίζεται σαν σκουπίδι και το κράτος δεν του εξασφαλίζει τα στοιχειώδη δικαιώματα, που με βάση το Σύνταγμα θα έπρεπε να του δώσει, όπως είναι το δικαίωμα στην εργασία.

Θέλω να απευθυνθώ σε όλους τους συμπατριώτες μου που δουλεύουν στην Ελλάδα και να τους ζητήσω, για όσο διάστημα ζούνε κι εργάζονται στην Ελλάδα, να συμμετέχουν ενεργά στο εργατικό κίνημα, στα συνδικάτα, να βοηθήσουν, όσο και με όποιον τρόπο μπορούν, το ΚΚΕ. Πρέπει να καταλάβουν πως από τη χώρα τούς έδιωξαν αυτοί που και σήμερα εξακολουθούν να κλέβουν και να ληστεύουν τους λαούς. Η πολιτική που ακολουθούν εξακολουθεί να σας κρατά μακριά από την Ουκρανία. Σήμερα πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις. Εσείς που βρίσκεστε στην Ελλάδα πρέπει να στηρίζετε το ΚΚΕ, να συμμετέχετε στο κίνημα ενάντια στο ΝΑΤΟ και στα άλλα κινήματα. Δεν πρέπει εκεί που είσαστε να μένετε απαθείς».