1.823 νεκροί έως την 5η του Αυγούστου, τουλάχιστον 60 εκατομμύρια άστεγοι, εκτοπισμένοι και απειλούμενοι από μολυσματικές ασθένειες: Οι πρώτες έξι βδομάδες των μουσώνων αποδείχτηκαν καταστροφικές για μεγάλο μέρος της Νοτιοανατολικής Ασίας, κυρίως για το Μπανγκλαντές και δύο κρατίδια της Ινδίας, που παραμένουν σχεδόν εξ ολοκλήρου πλημμυρισμένα. Στο Μπανγκλαντές, όπου εκτιμάται πως οι πλημμύρες είναι οι χειρότερες της τελευταίας εξαετίας και πολύ μεγάλο μέρος της αγροτικής παραγωγής πήγε στράφι, η κυβέρνηση κάνει λόγο για ανάγκη επισιτιστικής βοήθειας για 20-30 εκατομμύρια ανθρώπους έως το τέλος του 2004. Ο Ντάγκλας Κέισον Κάουτς, εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Προγράμματος Επισιτισμού (WFP) του ΟΗΕ στην Ντάκα, εκτιμά πως «μπορεί να υπάρξουν και χειρότερα»: Αναφέρεται στο ενδεχόμενο να υπάρξουν και νέες, «κατακλυσμικές» πλημμύρες στο Μπανγκλαντές στα μέσα Αυγούστου, όταν οι βροχές θα ξαναρχίσουν. Οι ζημιές μέχρι στιγμής υπολογίζονται σε 7 δισ. δολάρια. Είναι μάλλον «συντηρητικές»: Πέρα από τις προσμετρήσιμες περιουσίες, πρέπει να συνυπολογιστούν οι χαμένες πηγές εισοδήματος εκατομμυρίων ανθρώπων.

Ενώ για το μεγαλύτερο μέρος του Μπανγκλαντές, μεγάλο τμήμα δύο κρατιδίων της Ινδίας και του Νεπάλ, οι μουσώνες προκάλεσαν αυτές τις τεράστιες πλημμύρες, μια «ανθρωπιστική καταστροφή», κατά τον ΟΗΕ, σε άλλες περιοχές της περιφέρειας υπάρχουν ανησυχίες ότι οι βροχές δε θα επαρκέσουν για να αποτρέψουν την καταστροφή της αγροτικής παραγωγής από την ξηρασία. Οι μουσώνες είναι ευχή και κατάρα για όλη τη Νοτιοανατολική Ασία, με τους φετινούς να τείνουν μάλλον προς την κατάρα. Ωστόσο, οι καταστροφές που προκαλούν οι πλημμύρες και οι ξηρασίες οφείλονται στην περιοχή, σε σημαντικό ποσοστό, στον ανθρώπινο παράγοντα - δεν είναι, με άλλα λόγια, και τόσο «φυσικές».

Το Μπανγκλαντές διαπερνούν κάπου 250 ποτάμια και άπειρες διακλαδώσεις τους. Φέτος, οι δύο μεγαλύτεροι ποταμοί, ο Γάγγης και ο Βραχμαπούτρα, πλημμύρισαν καταστροφικά γρήγορα. Πιθανές αιτίες: Το πρόωρο λιώσιμο των πάγων στα Ιμαλάια κι οι σφοδρές βροχοπτώσεις. Υπάρχει ένα σύμπλεγμα κι άλλων αιτίων για το φαινόμενο. Η αποψίλωση των δασών, η αύξηση του επιπέδου των νερών στην Ινδία, στο Νεπάλ και στο Θιβέτ συνέβαλαν. Η περιφερειακή συνεργασία είναι ανύπαρκτη στο επίπεδο της πρόβλεψης των καιρικών συνθηκών, πόσο μάλλον σε σοβαρές προσπάθειες αντιμετώπισης των πλημμυρών ή των ξηρασιών. Κάθε μια χώρα έχει διαφορετικές επιδιώξεις. Στο Μπανγκλαντές, για παράδειγμα, μεγάλο μέρος της οικονομίας βασίζεται στις πλημμύρες, και η πρόληψή τους είναι περίπου απευκταία: Αυτή είναι η άποψη του Μουχαμάντ Σαϊντούρ Ραχμάν, διευθυντή του Κέντρου Προετοιμασίας για Καταστροφές του Μπαγκλαντές, μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης. «Ολόκληρη η οικονομία» της χώρας βασίζεται στις βροχές, εξήγησε στο περιοδικό «Economist» - από τη γεωργία έως το ψάρεμα και τις μεταφορές.

Ο κυκλώνας του 1970, ο λιμός του 1974 και οι πολιτικές ταραχές του 1975, που κόστισαν εκατομμύρια ζωές στο Μπανγκλαντές, είχαν οδηγήσει πολιτικούς εγνωσμένου ...ήθους και πλήρεις ...φιλανθρωπικών αισθημάτων, όπως ο Χένρι Κίσινγκερ, να χαρακτηρίσουν το πρώην Ανατολικό Πακιστάν, που μόλις είχε αποκτήσει την ανεξαρτησία του, «χαμένη περίπτωση» («basket case» ήταν οι λέξεις που χρησιμοποίησε επακριβώς). Από αλαζονικές δηλώσεις επικυρίαρχων, η περιοχή έχει χορτάσει: Ο λιμός του 1943 στη Βεγγάλη, κατά τον Τσόρτσιλ, είχε συμβεί λόγω «της τάσης των ανθρώπων εκεί να αναπαράγονται σαν κουνέλια».

Οι αντιλήψεις δεν έχουν αλλάξει και τόσο πολύ. Ο Κάουτς του WFP σημειώνει ως βασική αιτία της καταστροφής ότι η χώρα έχει «πάρα πολλούς κατοίκους, σε όλες τις λάθος περιοχές». Με τη δέουσα δόση επιστημοσύνης, το περιοδικό «Economist» εξηγεί ότι δεκάδες εκατομμύρια ζουν σε περιοχές που κινδυνεύουν πάντοτε από τις πλημμύρες, αλλά η μετακίνησή τους είναι αδύνατη, αφού η Ντάκα και οι άλλες πόλεις δεν μπορούν ν' αντέξουν. Η καλύτερη ελπίδα του λαού αυτού είναι επαρκέστερες άμυνες έναντι των πλημμυρών, προσθέτει. Αυτό που ξεχνάει να αναφέρει είναι πως έχουν ήδη σημειωθεί κινήσεις σε αυτή την κατεύθυνση: Η δημιουργία αποθεμάτων τροφίμων, το κτίσιμο πολυώροφων κατοικιών, η μείωση της εξάρτησης από τη διεθνή βοήθεια. Ολ' αυτά συνέβαλαν στο να μειωθούν σε έναν ορισμένο βαθμό οι καταστροφές. Ακόμη και σήμερα, που η χώρα «μοιάζει με μια τεράστια λίμνη», κατά τον «Economist», ο αριθμός των θυμάτων είναι συγκριτικά περιορισμένος. Εξ ου, μάλλον, η «διεθνής κοινότητα», σύμφωνα με τις υπηρεσίες του ΟΗΕ, το WFP και τη «Γιούνισεφ», εμφανίζεται «γενναιόδωρη» στην παροχή βοήθειας.

Παρ' όλ' αυτά, επισήμαινε αρθρογράφος της αγγλόφωνης εφημερίδας «New Nation» της Ντάκα, ο χρόνος μεταξύ των μεγάλων πλημμυρών μειώνεται, και «οριστική» λύση στο πρόβλημα των μουσώνων, των πλημμυρών και της γεωγραφίας του γιγάντιου Δέλτα του Μπανγκλαντές, όπως λαϊκιστικά υποσχέθηκε η πρωθυπουργός Μπέγκουμ Χαλέντα Ζία, είναι αδύνατο να βρεθεί - με διεθνή «βοήθεια» ή χωρίς.

Στην Ινδία, υπάρχουν «μεγαλεπήβολα» σχέδια στα σκαριά. Διάφοροι φωστήρες σε διάφορα επίπεδα της κεντρικής και των κρατιδιακών κυβερνήσεων προτείνουν τη «διασύνδεση» όλων των ποταμών της τεράστιας χώρας και την ένταση μιας επιθετικής πολιτικής χρήσης του νερού, με την κατασκευή φραγμάτων γιγαντιαίων διαστάσεων, ειδικά στη γιγάντια κοιλάδα Ναρμάντα και σε άλλες περιοχές. Σε ένα συνταρακτικό κείμενο στο περιοδικό «Outlook», η συγγραφέας Αρουντάτι Ρόι σημείωσε ότι από την ανεξαρτησία της χώρας, τα φράγματα έχουν εκτοπίσει 35 εκατομμύρια Ινδούς. «Τι είναι αυτό στην αντίληψή μας σχετικά με την "πρόοδο" και το "εθνικό συμφέρον" που επιτρέπει την παραβίαση των δικαιωμάτων του λαού σε τόσο μαζική κλίμακα;», διερωτήθηκε. Η ιστορία που αφηγείται η Ρόι - η καταστροφή της Χαρσούντ, πόλης με ιστορία 700 ετών, για χάρη της κατασκευής ενός φράγματος, βάσει υποσχέσεων για αποζημιώσεις και μετεγκατάσταση στους χιλιάδες κατοίκους της που συνιστούν θρασύτατο εμπαιγμό από πλευράς της κυβέρνησης του κρατιδίου Μάντια Πραντές - ξεσήκωσε ένα κίνημα αντίστασης. Η στρατηγική καταστολής του υπήρξε πολυεπίπεδη και, τελικά, πέτυχε απόλυτα.

Το βούλιαγμα μιας πόλης κάτω από το νερό, το πέταμα 30.000 ανθρώπων στο δρόμο και στην απόλυτη φτώχεια, με αντάλλαγμα πενταροδεκάρες στην καλύτερη περίπτωση, για να φτιαχτεί ένα φράγμα οικονομικοτεχνικά ασύμφορο κι ανεπαρκές, και αυτό, γράφει η Ρόι, αφορά σε μια πόλη - για το τι θα συμβεί σε εκατοντάδες χωριά, ούτε συζήτηση. Η Εθνική Επιχείρηση Υδροηλεκτρικής Ενέργειας (NHPC) ουσιαστικά εγκληματεί. Και η Δικαιοσύνη τάσσεται υπέρ της. Οπως εξάλλου και η Παγκόσμια Τράπεζα: Εχοντας ήδη από τον περασμένο χρόνο επαινέσει επανειλημμένως τη «βελτίωση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών πρακτικών της», πλέον ανακοίνωσε ότι εμπλέκεται ενεργά στην κατασκευή φραγμάτων στην Ινδία. Δεν είναι ο μόνος καρχαρίας που μυρίστηκε αίμα: Στα έργα της NHPC εμπλέκονται κολοσσοί του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, όπως οι «ABN Amro», ANZ, «Barclays», «Emirates», «Natwest», «Standard Chartered», «Sumitomo». Και διάφοροι άλλοι διεθνείς φορείς. Η νέα ομοσπονδιακή ινδική κυβέρνηση μένει άπρακτη. Η τοπική κυβέρνηση προωθεί το έγκλημα. Ο διεθνής Τύπος το εγκωμιάζει.

Διάφοροι αναλυτές θεωρούν το νερό πιθανό αντικείμενο μελλοντικών πολέμων - και την Ασία ένα από τα πλέον πιθανά πεδία διεξαγωγής τους. Κρίνοντας από τις πολιτικές που ενθαρρύνουν οι διεθνείς «παίκτες», η εκτίμηση μοιάζει με ένα είδος αυτοεκπληρούμενης «προφητείας» εκ του ασφαλούς.