«Με το προτεινόμενο καταστατικό και τις θέσεις για το 19° Συνέδριο, η ΚΝΕ ταυτίζεται πλέον με το κόμμα». Ας δούμε κατ' αρχήν σε συντομία πώς έβλεπε ο Λένιν το ζήτημα της νεολαίας:

«Πρέπει μόνο πιο πλατιά και πιο τολμηρά, πιο τολμηρά και πιο πλατιά, ξανά πιο πλατιά και ξανά πιο τολμηρά να στρατολογούμε μέσα από τη νεολαία, χωρίς να τη φοβόμαστε. Η νεολαία θα κρίνει την έκβαση του αγώνα και η φοιτητική και ακόμα περισσότερο η εργατική νεολαία. Μη φοβάστε αν είναι άπειροι, ακατάρτιστοι κι όχι αρκετά εξελιγμένοι. Αν δεν κατορθώσετε να τους οργανώσετε και να τους κινητοποιήσετε θα ακολουθήσουν τους μενσεβίκους και με την ίδια αυτή απειρία τους θα κάνουν πενταπλάσια ζημιά».

«Πρέπει να είμαστε ανεπιφύλακτα υπέρ της αυτονομίας της ένωσης της νεολαίας σε οργανωτικό επίπεδο. Οχι μόνο επειδή οι οπορτουνιστές φοβούνται αυτήν την αυτονομία, αλλά κι επειδή πιστεύουμε ότι η νεολαία χωρίς πλήρη αυτονομία δεν θα μπορέσει να διαπαιδαγωγήσει σωστούς σοσιαλιστές και να συντελέσει στην ανάπτυξη του Σοσιαλισμού. Εμπρός λοιπόν, ας αγωνιστούμε για την πλήρη αυτονομία της ένωσης της νεολαίας αλλά και για την πλήρη ελευθερία να κριτικάρουμε με κάθε συντροφική διάθεση τα λάθη της. Δεν πρέπει να κολακεύουμε τη νεολαία».

«Πώς πρέπει να διδάσκουμε τον κομμουνισμό και ποια να είναι η ιδιομορφία των μεθόδων μας: Πρέπει να διαπαιδαγωγηθείτε έτσι που να γίνετε κομμουνιστές. Το καθήκον της ένωσης της νεολαίας είναι να οργανώσει έτσι την πρακτική της δράση, ώστε με την εκπαίδευση, την οργάνωση, τη συσπείρωση και με τον αγώνα να διαπαιδαγωγεί τον εαυτό της αλλά και όλους εκείνους που την βλέπουν σαν αρχηγό, να διαπαιδαγωγεί και να φτιάχνει κομμουνιστές, να καλλιεργούμε μέσα σ' αυτή την κομμουνιστική ηθική».

Στη διεθνή της νεολαίας τόνιζε:

«....έχουμε να κάνουμε με οργανώσεις της νεολαίας που το βασικό τους καθήκον είναι να διαμορφώνουν αγωνιστές για τα Σοσιαλιστικά κόμματα, να δείχνουμε κατανόηση για τα λάθη τους, προσπαθώντας σιγά-σιγά να τα διορθώσουμε με την πειθώ».

Η πλατιά ενότητα της νεολαίας λοιπόν, καθόλου δεν σημαίνει εγκατάλειψη της επαναστατικής προοπτικής στο όνομα κάποιου κοινά αποδεκτού δημοκρατισμού, που δεν σπάει τα όρια της αστικής κυριαρχίας, καθόλου δεν σημαίνει αναζήτηση μέσου όρου ανάμεσα σε ιδεολογικά ασυμβίβαστες γραμμές.

Ο Λένιν μας διδάσκει ότι το καθήκον της διάδοσης των μαρξιστικών αντιλήψεων και της πάλης ενάντια στις αστικές και αναθεωρητικές απόψεις, της δράσης της κομμουνιστικής οργάνωσης της νεολαίας στη βάση ενός «ολότελα συγκεκριμένου προγράμματος», όχι μόνο δεν αντιπαρατίθεται αλλά είναι και προϋπόθεση για την πλατύτερη συσπείρωση της νεολαίας στο μαζικό κίνημα. Αυτή είναι η διαλεκτική σχέση κόμματος - ΚΝΕ - νεολαίας.

Με βάση τις παραπάνω σκέψεις του Λένιν, τα χαρακτηριστικά της ΚΝΕ πρέπει να είναι:

Η ΚΝΕ είναι ΠΡΩΤΟΠΟΡΑ οργάνωση γιατί καθοδηγείται από την ιδεολογία της εργατικής τάξης, τη θεωρία του Μ-Λ, γιατί στηρίζεται στην πολιτική ιδεολογική καθοδήγηση του κόμματός της, του ΚΚΕ. Γιατί στην όλη δράση της μέσα στη νεολαία στηρίζεται πρώτα απ' όλα στο πρωτοπόρο τμήμα της, την εργατική και εργαζόμενη νεολαία.

Η ΚΝΕ είναι οργάνωση ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Οι σκοποί της δεν ΑΦΟΡΟΥΝ ένα τμήμα ή έναν περιορισμένο αριθμό νέων, αλλά αγκαλιάζουν όλη τη νεολαία. Δεν αφορούν μόνο μια πλευρά των άμεσων συμφερόντων της, αλλά καλύπτουν όλες τις σφαίρες των αναγκών και ενδιαφερόντων της και επεκτείνονται ως την ανατροπή του καπιταλισμού και της εδραίωσης του Σοσιαλισμού-Κομμουνισμού.

Η ΚΝΕ είναι οργάνωση ΜΑΖΙΚΗ. Πιστεύει ότι για να ασκεί τον πρωτοπόρο ρόλο της, πρέπει να γίνεται όλο και πιο ΓΕΡΗ και να συγκεντρώνει στις γραμμές της όσο το δυνατόν πιο πλατιές ΜΑΖΕΣ της νεολαίας, να έχει δεσμούς, απήχηση και ακτινοβολία σ' όλη τη νεολαία. Από αυτή την άποψη, η πιο πλατιά και ανοιχτή στρατολογία, η πιο πλατιά ΜΑΖΙ ΚΟΠΟΙ ΗΣΗ της αποτελεί ακλόνητο θεμέλιο για τον πρωτοπόρο ρόλο της και την ισχυροποίησή της.

Η ΚΝΕ είναι οργάνωση ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΤΙΚΗ. Η ΚΝΕ δεν αποτελείται από ολοκληρωμένους κομμουνιστές, αλλά τους διαμορφώνει με όλη τη λειτουργία και τη δράση της με συνειδητή προσπάθεια. Ακόμα, δημιουργεί πραγματικούς λαϊκούς αγωνιστές που μισούν την εκμετάλλευση, την καταπίεση, την αδικία, να είναι πρωτοπόροι στους αγώνες και να έχουν μια αγωνιστική στάση ζωής. Η διαπαιδαγώγηση της οργάνωσης δεν εξαντλείται στα μέλη της αλλά εξαπλώνεται ευρύτερα στη νεολαία, την διαπαιδαγωγεί ταξικά και αγωνιστικά με ιδιαίτερο βάρος στην εργατική και εργαζόμενη νεολαία.

Η ΚΝΕ είναι οργάνωση ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ. Η ΚΝΕ δέχεται το πρόγραμμα του ΚΚΕ, καθοδηγείται ιδεολογικά και πολιτικά από το ΚΚΕ και στηρίζεται από πάνω μέχρι κάτω στη βοήθειά του. Το καθήκον της είναι η ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΠΟΙΗΣΗ, η ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ και η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ του προγράμματος του ΚΚΕ μέσα στο κίνημα της νεολαίας. Η οργανωτική αυτοτέλεια της ΚΝΕ δίνει τη δυνατότητα να δρα σαν οργάνωση νεολαίας, να μην αντιγράφει μηχανικά το ΚΚΕ, να προσαρμόζει την πολιτική του ΚΚΕ σύμφωνα με τις ιδιομορφίες, την ψυχολογία και τις ανάγκες της νεολαίας. Η ΚΝΕ θεωρεί πρωταρχικό της καθήκον να ανταποκρίνεται με συνέπεια στην αποστολή της σαν άμεσος ΒΟΗΘΟΣ και ΕΦΕΔΡΕΙΑ του ΚΚΕ. Διαπαιδαγωγεί τα μέλη και τα στελέχη της στο πνεύμα της αφοσίωσης στα ιδανικά του ΚΚΕ και της πίστης στον καθοδηγητικό του ρόλο. Τους προετοιμάζει να γίνουν άξιοι να κατακτήσουν τον τιμημένο τίτλο του μέλους του ΚΚΕ.

Η νεολαία από μόνη της δεν αποτελεί τάξη και κατά συνέπεια δεν μπορεί να έχει δική της στρατηγική. Ετσι η ΚΝΕ δεν πρέπει να είναι κομμουνιστικό κόμμα Νέων, αλλά ΟΥΤΕ και να δουλεύει σαν κόμμα. Κάτι τέτοιο επεχείρησαν οι αριστεριστές του Γράψα για τους δικούς τους τότε λόγους. Δεν πρέπει εντέλει να μετατραπεί σε ένα είδος ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΚΕ.

Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει η ΚΝΕ. Δεν πρέπει να επιχειρηθεί η αλλαγή τους, κάτι τέτοιο -ακόμα και επιλεκτικά- σημαίνει παρέκκλιση. Καθήκον όλων των κομμουνιστών είναι να μην επιτρέψουν την ταύτιση της ΚΝΕ με το κόμμα, αλλά ούτε και το ΣΤΕΝΕΜΑ της πολιτικής της. Από μια τέτοια εξέλιξη δεν θα είχε ζημιά μόνον η ΚΝΕ, αλλά προοπτικά και το κόμμα. Η ΚΝΕ θα έχει αδυναμία να συσπειρώσει τη νεολαία και οργανωτικά αλλά και στο μαζικό κίνημα, πράγμα που συμβαίνει ήδη π.χ. σε ΑΕΙ και ΤΕΙ και το κόμμα θα στερούταν μελλοντικά από πλήθος νέων μελών και στελεχών στις γραμμές του.

Ετσι, κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε σημαντικό πρόβλημα στην ανανέωση και ανάπτυξη του κόμματος, με οδυνηρές συνέπειες.

«...Οι κομμουνιστές θεωρούν ανάξιό τους να κρύβουν τις απόψεις και τις προθέσεις τους. Δηλώνουν ανοιχτά ότι οι σκοποί τους μπορούν να ικανοποιηθούν μονάχα με τη βίαιη ανατροπή όλου του σημερινού κοινωνικού καθεστώτος...» (Μανιφέστο του Κομμ. Κόμματος. Κ. Μαρξ - Φρ. Εγκελς).

Σε σχέση με τη διατύπωση αυτή των κλασικών πριν περίπου δύο αιώνες ας αναρωτηθούμε αν κάτι έχει αλλάξει σχετικά με τότε. Σίγουρα πολλά. Ενα όμως όχι. Οι κλασικοί, όταν μιλούσαν για την ανάγκη της βίαιης ανατροπής του «σημερινού κοινωνικού καθεστώτος», μιλούσαν για ένα συγκεκριμένο σύστημα: Τον καπιταλισμό, που εδώ και ένα αιώνα πια, βρίσκεται στο ανώτατο στάδιο της εξέλιξής του, τον ιμπεριαλισμό. Σε όλο τον πλανήτη σχεδόν, έτσι εκφράζεται σήμερα το κοινωνικό καθεστώς της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Είναι αναγκαιότητα λοιπόν και σήμερα η ανατροπή του καπιταλισμού. Και πώς θα γίνει αυτό; Από τη μεταπολίτευση και μετά, μαθαίναμε πως υπάρχουν δύο δρόμοι περάσματος στο σοσιαλισμό, ο ειρηνικός και ο μη ειρηνικός. Οι θεωρίες αυτές κατέληγαν στο ότι ο πρώτος δρόμος, ο ειρηνικός, θα ήταν προτιμότερο να μπορέσει να ακολουθηθεί από την εργατική τάξη και το Κόμμα. Λες και η αστική τάξη υπάρχει περίπτωση, όταν χάσει την κυριαρχία στα μέσα παραγωγής, να μείνει με σταυρωμένα χέρια... Ετσι, καθόλου τυχαία, και οι οπορτουνιστικές κοινοβουλευτικές αυταπάτες στις γραμμές μας.

Μαθαίναμε επίσης πως τα ανεβασμένα ποσοστά του Κόμματος στις εκλογές , μπορούν να συμβάλλουν στην αλλαγή της συνείδησης της εργατικής τάξης. Είχε σχεδόν χαθεί από την προπαγάνδα μας η άποψη πως η εργατική τάξη μπορεί μόνο με τη βία και την επανάσταση θα μπορέσει να φτάσει στον τελικό στόχο της, στο σοσιαλισμό. Η λογική της αύξησης των ποσοστών στις εκλογές είχε απολυτοποιηθεί, με αποτέλεσμα συχνά να βλέπουμε το δέντρο (Δύναμη στη Βουλή) και να χάνουμε το δάσος (βαθμός ανάπτυξης της ταξικής πάλης).

Στις αποφάσεις των Συνεδρίων του Κόμματος μετά τη μεταπολίτευση, πριν το 18ο, υπήρχε η εκτίμηση για την ανάγκη «επαναστατικού» περάσματος στο σοσιαλισμό. Πώς θα γινόταν αυτό; Με διάφορες θεωρίες και ονομασίες για την ανάγκη ύπαρξης «σταδίων», πριν τη δικτατορία του προλεταριάτου, με διαφορετικά ονόματα κάθε φορά («Δημοκρατία του λαού», «Πραγματική αλλαγή» κ.ά.). Ολα αυτά έπαιξαν αρνητικό ρόλο στο ανέβασμα της ταξικής πάλης.

Κάποια προβλήματα, έρχονται από παλιά. Ενα κομμάτι τους σχετίζεται π.χ. με την οπορτουνιστική στροφή του ΚΚΣΕ μετά το 20όΣυνέδριο, με την επικράτηση αργότερα της θεωρίας για το «παλλαϊκό κράτος», που πρόβαλαν για τη Σοβ. Ενωση σαν βέβαιη τη δυνατότητα γρήγορης μετάβασης στον κομμουνισμό. Πλημμυρίσαμε, πιο μετά, από τη θεωρητικά οπορτουνιστική καταιγίδα περί ανάγκης «ειρηνικής συνύπαρξης» των δύο συστημάτων, του σοσιαλισμού και του καπιταλισμού.

Η νέα ΚΕ που θα εκλεγεί, με το ξεκαθάρισμα όλων αυτών των θεμάτων, όπως σωστά γίνεται από τις Θέσεις και το Πρόγραμμα του Κόμματος για το 19ο Συνέδριο, χρειάζεται να σταθεί περισσότερο αυτοκριτικά για το κλίμα στο Κόμμα όλα αυτά τα χρόνια, μετά το 1974, για τα όποια λάθη υπήρξαν στη στρατηγική και την τακτική του. Για τις ευθύνες που έχουν, πρώτα από όλους, οι ΚΕ. Πώς; Η εμπειρία που έχει συγκεντρωθεί με τη συζήτηση για το Δοκίμιο της Ιστορίας του Κόμματος μέχρι το 1974 είναι πολύτιμη και μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά. Οσο πιο γρήγορα προχωρήσει αυτή η διαδικασία, τόσο πιο αποτελεσματικά α) θα παλεύει το Κόμμα στις δύσκολες μάχες που μας περιμένουν και β) θα αποκρούεται η επίθεση που δεχόμαστε από τον οπορτουνισμό.

Ταυτόχρονα όμως με τη συλλογική μας αυτοκριτική, με βασικό κανόνα τις αρχές του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, να ξεκαθαρίσουμε σε φίλους και εχθρούς: Πριν και μετά το Συνέδριο, δε θα ανεχτούμε σαν ΚΚΕ καμιά υποτίμηση της τεράστιας προσφοράς του Κόμματός μας, σε όλους τους αγώνες του λαού μας, από τότε που ιδρύθηκε μέχρι τώρα, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές, δίνοντας τα μέλη και τα στελέχη του και τη ζωή τους ακόμα για τα ιδανικά μας. Ιδιαίτερα για τους «φίλους», να ξέρουν πως οι Κασσάνδρες του οπορτουνισμού, άδικα φωνάζουν, δεν πρόκειται να γίνουμε ένα ακόμα αριστερό δεκανίκι στο αστικό σύστημα. Οσον αφορά τις οπορτουνιστικές απόψεις που υπάρχουν μέσα στο Κόμμα και διατυπώνονται στον προσυνεδριακό διάλογο από πρώην στελέχη, π.χ. άρθρο που μιλά για την ανάγκη θεσμοθέτησης τάσεων μέσα στο Κόμμα κ.ά., επειδή έχουμε πια μάθει από τα λάθη του παρελθόντος, να μην ελπίζουν, όσοι τις εκφράζουν, ότι θα τα επαναλάβουμε.

Το σήμερα, οι Θέσεις για το 19ο Συνέδριο, το σχέδιο Καταστατικού και το Πρόγραμμα, αποτελούν γερές βάσεις για να πετάξουμε ό,τι δε συμβαδίζει με την επαναστατική μας θεωρία. Για να συνεχίσουμε πιο αποφασιστικά τον αγώνα για να πάρει η εργατική τάξη την εξουσία. Βασικό κριτήριο για να μπορούμε να απαντάμε με σιγουριά στο ερώτημα αν βαδίζουμε σωστά, πρέπει να είναι η συμβολή μας στην άνοδο και το δυνάμωμα της ταξικής πάλης στα μεγάλα εργοστάσια και τους χώρους δουλειάς, την πάλη ενάντια στην εργοδοσία, στον εργοδοτικό συνδικαλισμό και στον οπορτουνισμό.

Ο δρόμος αυτός σίγουρα δε θα είναι εύκολος. Εχουμε όμως άλλη επιλογή; Την απάντηση την έχει δώσει, από πολύ παλιά, ο Λένιν: «Δίχως τη νίκη κατά του οπορτουνισμού μέσα στο εργατικό κίνημα, δεν μπορεί ούτε λόγος να γίνει για τη δικτατορία του προλεταριάτου». Η στάση π.χ. των συνδικαλιστών του ΣΥΡΙΖΑ το προηγούμενο χρονικό διάστημα στους χώρους δουλειάς επιβεβαιώνει πως δεν υπάρχει περίπτωση να βγουν από το βούρκο της καλλιέργειας αυταπατών και ψευδαισθήσεων στους εργάτες, για τη δήθεν δυνατότητα να ξεπεραστεί η κρίση και τα αποτελέσματά της στους εργαζόμενους, με αλλαγή των κοινοβουλευτικών συσχετισμών.

Η υποτίμηση της ανάγκης ανόδου της ταξικής πάλης από αυτές τις δυνάμεις καθημερινά, σε συνδυασμό με τα καλέσματά τους προς το Κόμμα για «ενότητα της Αριστεράς» δείχνουν πως τους ταιριάζει μια απάντηση που να λέει: «Ω, ναι, κύριοι, είστε ελεύθεροι όχι μόνο να μας καλείτε, μα και να πάτε όπου θέλετε, ακόμα και στο βάλτο, έχουμε μάλιστα τη γνώμη ότι η πραγματική θέση σας βρίσκεται ίσα ίσα στο βάλτο και είμαστε έτοιμοι να σας προσφέρουμε κάθε βοήθεια για να πάτε εκεί. Μόνο άστε τα χέρια μας τότε, μην πιάνεστε από μας και μη λερώνετε τη λέξη ενότητα που για σας σημαίνει ενότητα για την καλύτερη διαχείριση του καπιταλιστικού συστήματος, ενώ εμείς παλεύουμε για την ανατροπή του».