Τριάντα πέντε χρόνια μετά, απ' όταν τα ξημερώματα της 20ής προς 21 Απρίλη του 1967 το χουντικό πραξικόπημα ρίχνει τη χώρα στην εφτάχρονη δικτατορία, οι μνήμες ξαναζωντάνεψαν στις εκδηλώσεις του Συνδέσμου Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967 - '74. Το Σάββατο, στην Παλιά Βουλή, εξετάστηκαν οι αιτίες ανόδου της δικτατορίας, αλλά και η ανάγκη επαγρύπνησης στη σημερινή εποχή. Την Κυριακή, στο χώρο του πρώην ΕΑΤ - ΕΣΑ, εγκαινιάστηκε η λειτουργία του μουσείου, στο κολαστήριο, όπου οι χουντικοί βασάνιζαν τους αγωνιστές της ελευθερίας.

Στο άνοιγμα της εκδήλωσης, στην κατάμεστη αίθουσα της Παλαιάς Βουλής, ο πρόεδρος του ΣΦΕΑ, Μ. Βαρδάνης, σημειώνει: «Την εκδήλωση αυτή, την αφιερώνουμε στη μνήμη των νεκρών της Αντίστασης κατά της χούντας. Σε όλους όσοι έφυγαν πρόωρα από κοντά μας, πληρώνοντας με τη ζωή τους το βαρύ τίμημα της ελευθερίας».

Ο καθηγητής Ποινικού Δικαίου και πρώην υπουργός, Γ. Α. Μαγκάκης, στην ομιλία του, αναφέρθηκε στους κινδύνους που διατρέχει η δημοκρατία της χώρας μας σήμερα, για να καταλήξει: «Για πρώτη φορά μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, απειλείται ο εθνικός χώρος της χώρας μας. Είμαστε μπροστά σε νέα αγωνιστικά καθήκοντα. Και πρώτα απ' όλα, να δούμε ξεκάθαρα τη σκληρή πραγματικότητα και να οργιστούμε». Στόχος πρέπει να είναι η αντίσταση στη «νέα τάξη πραγμάτων», που δολοφονεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της Οικουμένης, συνόψισε ο καθηγητής.

Ο Αν. Πεπονής, τέως υπουργός, μίλησε για την εξωτερική πολιτική και, ειδικότερα, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τη «βήμα προς βήμα προσέγγιση», που ακολουθεί η κυβέρνηση Σημίτη. Η αντίθεση σε τέτοια ιδεολογήματα δεν ταυτίζεται με τον «εθνικισμό», αλλά με την ουσιαστική υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μας, είπε και επισήμανε το ρόλο του ξένου παράγοντα, και κυρίως των ΗΠΑ, που θρέφει τις επιδιώξεις της Τουρκίας.

Ο Αλ. Ρήγος, καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, πρόβαλε ότι τα Ιουλιανά ήταν, τελικά, το πρόσχημα για την επιβολή μιας δικτατορίας που ετοιμαζόταν επί αρκετά χρόνια. Και σημείωσε πως το πέρασμα από τη δικτατορία δεν ήταν νομοτελειακό για τη χώρα μας.

Τέλος, ο Θ. Παπαρήγας, δημοσιογράφος - Ιστορικός, μίλησε για την εμπλοκή του ξένου παράγοντα στην ανάληψη της εξουσίας από τη χούντα. Και αναφέρθηκε στο Κυπριακό και το ρόλο που έπαιξε η απριλιανή δικτατορία για την ...επίλυσή του, σύμφωνα πάντα με τα σχέδια των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο Ορ. Κολοζώφ, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, από το ΠΑΣΟΚ οι Γ. Χαραλαμπόπουλος και Χρ. Ροκόφυλλος, από το ΣΥΝ ο Χαρ. Πρωτόπαππας, από το ΔΗΚΚΙ ο Γ. Αράπης και από την ΑΚΟΑ ο Γ. Μπανιάς. Επίσης πλήθος αντιπροσωπειών αντιστασιακών οργανώσεων, προσωπικότητες, συγγενείς θυμάτων της χούντας κλπ.

Την επόμενη μέρα, προχτές Κυριακή 21 Απρίλη, ο ΣΦΕΑ εγκαινίασε τη λειτουργία Εκθεσης Ιστορικού Υλικού στο χώρο του πρώην ΕΑΤ - ΕΣΑ, σε συνεργασία με την Προοδευτική Ενωση Μητέρων Ελλάδας (ΠΕΜΕ). Η έκθεση θα λειτουργεί μέχρι τις 26 Απρίλη.

Την ίδια μέρα, το πρωί, κατατέθηκαν στεφάνια, στην προτομή του Σπύρου Μουστακλή.

Τιμητική εκδήλωση για βετεράνους πρωτοπόρους κομμουνιστές διοργανώνει αύριο Τετάρτη 24 του Απρίλη, στις 6 το απόγευμα, στην Αίθουσα Λογιστών (Κάνιγγος 27), η Αχτίδα Υπηρεσιών της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας, με θέμα «1η Μάη 1886 - 1η Μάη 2002. Τιμούμε τους επαναστάτες και τους αγώνες της εργατικής τάξης». «Στο διάστημα αυτό - τονίζεται στην πρόσκληση - μπροστάρηδες αγωνιστές, εργάτες, εμπνευσμένοι από τη μαρξιστική θεωρία, δε δίστασαν, όταν χρειάστηκε, να θυσιάσουν και τη ζωή τους για τα ιδανικά του Κόμματος και της Τάξης μας. Και στις σημερινές συνθήκες οι κομμουνιστές, με οδηγό και παράδειγμα τις προηγούμενες γενιές, παραμένουν στην πρωτοπορία της ταξικής πάλης».

Τροπολογία προκειμένου να ρυθμιστούν προβλήματα αποκατάστασης των πολιτικών προσφύγων της περίοδου της Εθνικής Αντίστασης και μετέπειτα κατέθεσε χτες στη Βουλή το ΚΚΕ, την οποία υπογράφουν οι βουλευτές Αντώνης Σκυλλάκος και Αγγελος Τζέκης. Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται, «πολλοί Ελληνες πολίτες που κατά τη διάρκεια της Κατοχής πολέμησαν τους Γερμανοϊταλούς κατακτητές από τις τάξεις του ΕΛΑΣ και άλλων αντιστασιακών οργανώσεων (ΕΑΜ, ΕΠΟΝ) κατέφυγαν στο Δημοκρατικό Στρατό και στη συνέχεια μετά τη λήξη του εμφύλιου πολέμου στις ανατολικές χώρες ως πολιτικοί πρόσφυγες, από τις οποίες αρκετοί, όχι όλοι, άρχισαν να επιστρέφουν το 1981. Αλλοι από αυτούς τους αγωνιστές δεν κατέφυγαν στις ανατολικές χώρες αλλά παρέμειναν στη χώρα σε συνθήκες παρανομίας και πολιτικών διώξεων, πολλοί εξ αυτών δε, εξαιτίας των γεγονότων φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, εκτελέστηκαν, πέθαναν από βασανιστήρια.

Ολοι οι παραπάνω πατριώτες αγωνιστές από την αρχή της Κατοχής είχαν εγκαταλείψει τις περιουσίες τους και ήταν αδύνατο να φροντίσουν με οποιονδήποτε τρόπο να τις προστατέψουν. Οι περιουσίες είτε δημεύτηκαν από το κράτος, είτε καταπατήθηκαν από ιδιώτες». Στην τροπολογία επισημαίνεται ότι «σημαντικές ατέλειες και παραλείψεις» του νόμου 1540/1985 δεν επέτρεψαν την αποκατάσταση μεγάλου αριθμού προσφύγων, ενώ «όσοι πολιτικοί πρόσφυγες που τα κτήματα τους καταπατήθηκαν από ιδιώτες κατέφυγαν στα δικαστήρια εισέπραξαν δικαστικές ήττες με βάση τις κοινές διατάξεις περί χρησικτησίας».

Τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη επισκέφθηκε χτες στου Μαξίμου η Επιτροπή για την απότιση τιμής στους αγωνιστές της Γυάρου. Ως γνωστόν, το νησί κηρύχτηκε ως ιστορικός τόπος και τα κτίρια και οι άλλες εγκαταστάσεις των φυλακών διατηρητέα μνημεία, ενώ απαγορεύτηκε η χρήση του νησιού ως πεδίου βολής από το Ναυτικό.

Σύμφωνα με τις προτάσεις της Ειδικής Επιτροπής, το υπουργείο Αιγαίου ήδη έχει δρομολογήσει την εκπόνηση των μελετών για τη συντήρηση και ανάδειξη των εγκαταστάσεων και του νησιού συνολικά ως τόπου προσκυνήματος και απότισης φόρου τιμής.