Μια ακόμα Επιτροπή - στην οποία αυτή τη φορά προΐσταται ο πρώην ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ι. Κουκιάδης - για την παραπέρα ανατροπή των εργασιακών σχέσεων και την αναμόρφωση του εργατικού δικαίου, σύμφωνα με τις ανάγκες του κεφαλαίου, έβαλε μπροστά η κυβέρνηση της ΝΔ, για να παίξει το ρόλο του «λαγού». Και ομολογουμένως, το «Πόρισμα» της Επιτροπής Κουκιάδη, στοιχεία του οποίου παρουσιάζει σήμερα ο «Ρ», ανταποκρίνεται με επάρκεια σε έναν τέτοιο ρόλο.

H προσπάθεια του υπουργείου Απασχόλησης να αποστασιοποιηθεί λεκτικά από το περιεχόμενο και τις προτάσεις της Επιτροπής που συστήθηκε με δική της απόφαση, δεν έχει την παραμικρή αξία. Ακριβέστερα, έχει την ίδια αξία με αυτή που είχαν οι δηλώσεις της για την Επιτροπή, η οποία είχε συσταθεί για το Ασφαλιστικό. Ετσι, αναμένεται ότι η επιχειρηματολογία που αναπτύσσεται στις 276 σελίδες της Εκθεσης θα αποτελέσει και τη «θεωρητική» βάση των προτάσεων που θα διαμορφώσει η κυβέρνηση προς την ΕΕ, για την αναμόρφωση του εργατικού δικαίου.

Πρώτος και βασικός στόχος της Εκθεσης της Επιτροπής είναι η νομιμοποίηση στη συνείδηση των εργαζομένων της περίφημης «ευελφάλειας» -γι' αυτό και ο τίτλος του πορίσματος είναι «Εκθεση για τη σύζευξη ευελιξίας με ασφάλεια»..! Τη νομιμοποίηση δηλαδή της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης που μεταξύ άλλων προβλέπει την εμβάθυνση της ευελιξίας των εργασιακών σχέσεων σε όλο το εύρος τους και ταυτόχρονα τον παραμερισμό και των ελάχιστων εμποδίων που έχουν εναπομείνει στο εργατικό δίκαιο.

Στο κέντρο αυτών των επιδιώξεων τίθενται το ζήτημα των απολύσεων, η αντικατάσταση της σταθερής εργασίας από μορφές ευέλικτης απασχόλησης, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας και η παραπέρα προώθηση των ελαστικών ωραρίων, αλλά και το ύψος και ο τρόπος διαμόρφωσης των αμοιβών, καθώς και η μείωση για τις επιχειρήσεις του λεγόμενου μη μισθολογικού κόστους.

Η «λογική» που διαπερνά το πόρισμα είναι ότι εργαζόμενοι και συνδικάτα δεν μπορούν να κάνουν τίποτα όσον αφορά στην προώθηση της «ευελιξίας». Ως εκ τούτου, το μόνο που τους απομένει είναι να κάτσουν και να συζητήσουν πώς αυτή θα εφαρμοστεί! Οι απολογητές του κεφαλαίου θέλουν, δηλαδή, να εμφανιστούν και ως υπέρμαχοι των εργατικών συμφερόντων: «Γιατί - όπως υποκριτικά γράφουν - με την άρνηση της συζήτησης για τις προϋποθέσεις ευελιξίας ουσιαστικά διευκολύνεται η περαιτέρω επιβολή της, χωρίς όρους ασφάλειας».

Παλιά και χιλιοειπωμένα «επιχειρήματα» από τους κάθε λογής καθέδρας απολογητές του συστήματος. Αν αυτούς άκουγαν οι εργάτες, το σίγουρο είναι ότι η εργατική τάξη εδώ και σε όλο τον κόσμο, θα είχε καθηλωθεί στην προ Σικάγου εποχή. Ή μήπως τελικά, αυτός είναι ο στόχος τέτοιων ισχυρισμών και αυτών που τους παραγγέλνουν; Αλλωστε, οι ίδιοι αυτο-αποκαλύπτονται, όταν ομολογούν πως «... ο προτεινόμενος συνδυασμός ευελιξίας με ασφάλεια δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς να καμφθούν οι δυσπιστίες από την πλευρά των εργαζομένων...» (σελ. 32 του Πορίσματος).

Και ακόμα: «Οι μαζικές αναδιαρθρώσεις έχουν προκαλέσει σοκ σε ευρείες μάζες ενεργού πληθυσμού. Με τη σύζευξη ευελιξίας με ασφάλεια μπορεί να προβληθεί μια νέα πολιτική πρόταση, αξιόπιστη για την εργατική πλευρά...». Ψάχνουν λοιπόν για άλλοθι. Στήνουν τη φάκα με το «τυρί» της δήθεν ασφάλειας, των εργαζομένων που είναι στις άτυπες και ευέλικτες μορφές απασχόλησης ή είναι άνεργοι.

Ποιο είναι όμως το περιεχόμενο που δίνεται σε αυτήν την ασφάλεια; Το πόρισμα της Επιτροπής αναφέρει στη σελίδα 31: «Τη μεταφορά του κέντρου βάρους προστασίας από την προνομιακή προστασία ολίγων (!) σε ελαστικότερη αλλά καθολική προστασία για το σύνολο των εργαζομένων». Δε θα σχολιάσουμε εδώ την προσπάθεια, για να διαχωριστούν και να έλθουν σε αντιπαλότητα οι «λίγοι» εργαζόμενοι που δήθεν έχουν «προνομιακή προστασία», με τους εργαζόμενους που βρίσκονται «εκτός των τειχών». Υπογραμμίζουμε μόνο το γεγονός ότι οι ίδιοι οι συντάκτες αναγνωρίζουν ρητά, πως αυτή η δήθεν προστασία θα είναι «ελαστικότερη».

Πολύ περισσότερο που το πρόβλημα για τους εργαζόμενους σε όλη αυτή την γκρίζα ζώνη των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, δεν είναι η έλλειψη νομικής κάλυψης - όπως ψευδώς ισχυρίζονται πολλοί - αλλά το περιεχόμενο αυτής της νομοθεσίας. Γιατί, είναι γεγονός ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν διαμορφωθεί μια σειρά οδηγίες (π.χ. οδηγίες για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, τη μερική απασχόληση, την απόσπαση εργαζομένων, το χρόνο εργασίας, η πρόταση οδηγίας για τον δανεισμό προσωπικού) που αντίθετα από τα θρυλούμενα, καθόλου δε βελτίωσαν τη θέση των εργαζομένων. Ισα - ίσα οι οδηγίες αυτές συνέβαλαν με τη σειρά τους στην παραπέρα αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων.

Και βέβαια δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά μέσα στο μαντρί της ΕΕ. Αλίμονο, αν οι εργαζόμενοι περίμεναν από τον «λύκο να φυλάξει τα πρόβατα»... Και όμως, χωρίς ίχνος ντροπής στην Εκθεση αναγράφεται προκλητικά πως «Η μόνη αποτελεσματική μέχρι σήμερα άμυνα για τα συμφέροντα των εργαζομένων απέναντι στις μονομερείς επιλογές του κεφαλαίου για τις νέες εργασιακές σχέσεις υπήρξαν οι κοινοτικές οδηγίες...».

Αλλά, αν έτσι είναι τα πράγματα. Αν έχουμε μια τόσο φιλεργατική Κομισιόν και κατ' επέκταση ΕΕ, τότε γιατί όλα αυτά τα προβλήματα; Γιατί οι «απασχολήσιμοι» γίνονται καθημερινά και πιο αναλώσιμοι; Αυτό δεν το απαντάνε οι συντάκτες. Ισως γιατί όπως σημειώνουν (σελ. 12) «Οι λεγόμενες ευέλικτες σχέσεις δημιουργούνται και αναπαράγονται από το ανήσυχο κεφάλαιο (!) και βρίσκουν τη νομιμοποίησή τους σε ετερόκλητες ανάγκες».

Να, λοιπόν, που οι καπιταλιστές για να ξεπερνάνε τη μονοτονία και την πλήξη τους, και καθώς είναι ανήσυχα πνεύματα, σπάνε το κεφάλι τους για να βρουν νέες μορφές και τύπους ευέλικτης απασχόλησης. Οχι, τίποτα δεν τους εξαναγκάζει. Ολα αυτά καμία σχέση δεν έχουν με την όξυνση του ανταγωνισμού και την αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων. Καμία συσχέτιση με την εμβάθυνση της εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης. Και εκτός των άλλων, «τα θέλουν και οι εργαζόμενοι» (βλέπε «ετερόκλητες ανάγκες»), που προφανώς αναζητούν νέες μορφές απασχόλησης για να περνάνε την ώρα τους.

Στην παραπάνω «λογική» στηρίζουν την ανάγκη να ενθαρρυνθεί «η μερική απασχόληση και να καταστεί θελκτική για τους εργαζόμενους» και βεβαίως να εξεταστεί η «ανάληψη από το κράτος μέρους από τα τυχόν πρόσθετα βάρη που αναλαμβάνει ο εργοδότης, απασχολώντας προσωπικό με μερική απασχόληση». Ετσι, η προώθηση της ευελιξίας συναρτάται - πέραν των άλλων - και με την ανάληψη από το κράτος υποχρεώσεων που μέχρι τώρα είχε ο εργοδότης.

Παράλληλα με την προώθηση της μερικής απασχόλησης και της εν γένει «κινητικότητας» των εργαζομένων, κεντρικό σημείο αναφοράς της Εκθεσης είναι η διαμόρφωση ενός νέου καθεστώτος σχετικά με τις απολύσεις. Μάλιστα, η Επιτροπή φτάνει στο σημείο να προτείνει την ουσιαστική απελευθέρωσή τους, αφού ο εργοδότης, σε περίπτωση παράνομης απόλυσης δε θα υποχρεώνεται να επαναπροσλάβει τον εργαζόμενο, αλλά απλώς θα υποχρεούται σε μια πρόσθετη αποζημίωση. «Σε αρκετές χώρες της ΕΕ - υπογραμμίζεται στην Εκθεση - δεν προβλέπεται η ακυρότητα μιας παράνομης απόλυσης και συνεπώς η συνέχιση της εργασιακής σχέσης, αλλά η καταβολή μιας επιπλέον αποζημίωσης».

Επιπλέον, προτείνεται η γενική επανεξέταση του ρόλου της Πολιτείας στο ζήτημα των απολύσεων και συγκεκριμένα η ακύρωση της δυνατότητας που έχει στην απαγόρευση των απολύσεων! «Στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου και προκειμένου να αποκτήσουν προτεραιότητα οι συναινετικές λύσεις θα πρέπει να επανεξεταστεί ο ρόλος που επιφυλάσσεται σήμερα στη διοίκηση, ώστε αυτός να μην περιορίζεται στην... αρμοδιότητα έγκρισης ή απαγόρευσης των απολύσεων», γράφεται χαρακτηριστικά.

Με δυο λόγια, προτείνεται όχι μόνο να εξασφαλιστεί η ασυδοσία των εργοδοτών στις απολύσεις, αλλά χαρακτηρίζεται ως «περιορισμός» το δικαίωμα της Πολιτείας - έστω στα χαρτιά - να απαγορεύει απολύσεις και να ζητά επαναπρόσληψη των απολυμένων.

Την ανησυχία της εκφράζει η Επιτροπή και για τη μη προώθηση της διευθέτησης του χρόνου εργασίας. Μάλιστα, επιχειρεί να κάνει πιο θελκτική την κατάργηση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας και την εφαρμογή των σχετικών νομοθετημάτων, προβάλλοντας ως επιχείρημα, την κατάχρηση εκ μέρους των επιχειρήσεων της δυνατότητας που έχουν για την επιβολή υπερεργασίας.

Ούτε που περνάει από το μυαλό των συντακτών ότι ανάμεσα στη «Σκύλλα» της υπερεργασίας και των εξουθενωτικών για τους εργαζόμενους υπερωριών και στη «Χάρυβδη» της διευθέτησης, υπάρχει και το δικαίωμα στο σταθερό ημερήσιο χρόνο εργασίας και στη μείωσή του με πενθήμερο, 7ωρο και 35ωρο. Γι' αυτό με πίκρα διαπιστώνουν ότι «το σύστημα διευθέτησης θα απέδιδε περισσότερους καρπούς (!), αν οι κοινωνικοί εταίροι είχαν αποδεχτεί τη φιλοσοφία του και το είχαν διαμορφώσει κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι ελκυστικό και για τους εργαζόμενους...». Δε μας λένε μόνο, ποιοι θα δρέψουν τους καρπούς από την κατάργηση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας...