Για τέσσερις και πλέον δεκαετίες, από το 1945 έως και το 1989, οι χώρες της Βαλκανικής ζούσαν αρμονικά, χωρίς εντάσεις και αντιπαραθέσεις. Ηταν, πράγματι, η καλύτερη εποχή για τους λαούς μιας περιοχής, την οποία οι ιστορικοί των αρχών του 20ού αιώνα είχαν χαρακτηρίσει σαν την πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης. Η περίοδος 1945 - 1989, με την εγκαθίδρυση των σοσιαλιστικών καθεστώτων, υπήρξε, χωρίς υπερβολή, η χρυσή περίοδος για το σύνολο των βαλκανικών λαών, καθώς οι πολεμικές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις έδωσαν τη θέση τους στην ειρηνική συνεργασία και συμβίωση. Γεγονός που επιρέασε ακόμα και χώρες σαν την Ελλάδα, καθώς μια καπιταλιστική χώρα ενταγμένη σε έναν επιθετικό στρατιωτικό οργανισμό, όπως το ΝΑΤΟ, άρχισε να αναπτύσσει σχέσεις συνεργασίας με τις ενταγμένες στο Συμβούλιο Οικονομικής Αλληλοβοήθειας, «ΚΟΜΕΚΟΝ», χώρες.

Η περίοδος αυτή έληξε ανεπιστρεπτί με τις ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων και την επανεμφάνιση των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, οι οποίες είχαν στόχο την εγκαθίδρυση εκ νέου των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, αλλά και την ολική επαναφορά στο προσκήνιο της Βαλκανικής των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, αλλαγές συνόρων, πολεμικές συρράξεις και επανεμφάνιση ακραίων και επικίνδυνων εθνικιστικών κινημάτων, τα οποία διακηρύσσουν τις αλυτρωτικές τους διαθέσεις, σε βάρος γειτονικών λαών και κρατών, συνθέτουν το νέο τοπίο της ευρύτερης περιοχής. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται σαν φάρσα; Το θέμα είναι ότι τα Βαλκάνια, μετά από μια ιστορικά βραχύβια περίοδο ηρεμίας, μετατρέπονται και πάλι σε πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης.

Η εισαγωγή αυτή έγινε, προκειμένου να καταδειχτεί ότι το πρόβλημα που εμφανίζεται σήμερα μεταξύ της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ, δεν είναι παρά μέρος του γενικότερου προβλήματος που αντιμετωπίζουν το σύνολο των βαλκανικών λαών. Πρόβλημα, που ακούει στο όνομα «ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στα Βαλκάνια» με όλα τα συμπαρομαρτούντα. Πρόβλημα, στο οποίο η Ελλάδα εμφανίζεται ως θύτης, αλλά και ως θύμα... Από τη στιγμή που η αστική τάξη και το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα της χώρας μετέχοντας στην ιμπεριαλιστική αλύσίδα αποδέχτηκαν την αλλαγή συνόρων (Κόσσοβο), ο κύκλος του αίματος δεν είναι γνωστό πού θα σταματήσει...

Προκειμένου να παρακολουθήσουμε τις μετά το 1989 εξελίξεις στα Βαλκάνια, πρέπει να τις εντάξουμε σε δύο μεγάλες ενότητες: Πρώτη ενότητα οι οικονομικές εξελίξεις. Δεύτερη ενότητα οι γεωπολιτικές εξελίξεις. Επί της ουσίας, το πρόβλημα αφορά τις σχέσεις της πολιτικής και της οικονομίας και τις μεταξύ τους παλινδρομήσεις και αντιφάσεις. Γιατί, στην προκειμένη περίπτωση, δεν έχεις μόνο την αντιπαράθεση κεφαλαίων, την επιδίωξη της αστικής τάξης να ηγεμονεύσει στις αδύναμες νεοκαπιταλιστικές χώρες της Βαλκανικής. Υπεισέρχεται και η παράμετρος των γενικώτερων ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων και σχεδιασμών. Τότε το μείγμα πολιτικής και οικονομίας γίνεται πέρα για πέρα εκρηκτικό...

Η ιστορία της οικονομικής διείσδυσης της ελληνικής αστικής τάξης στη βαλκανική ενδοχώρα είναι σήμερα αρκετά γνωστή. Η τελευταία, αρκετά αδύναμη να ανταγωνιστεί με αξιώσεις τις ιμπεριαλιστικές χώρες της ΕΕ, είδε τις εξελίξεις των ανατροπών στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες σαν «μάννα εξ ουρανού». Με τους παιάνες να ηχούν και τους αστούς αναλυτές να μιλούν για τη νέα περίοδο ...«δημοκρατίας και ειρήνης», που άνθιζαν μετά τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες, η έμπειρη αστική τάξη της Ελλάδας αντιλήφθηκε αμέσως τις δυνατότητες που δημιουργούνταν από την εκμετάλλευση των νέων και παρθένων αγορών. Οι χώρες αυτές είχαν ένα οργανωμένο σύστημα υποδομών, καλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό, και διψούσαν - οι υπό διαμόρφωση αστικές τους τάξεις - για την εισαγωγή των νέων καπιταλιστικών θεσμών. Οι νέες αγορές έδιναν διέξοδο στα συσσωρευμένα - από την άγρια εκμετάλλευση της εργατικής τάξης της Ελλάδας - κεφάλαια, τα οποία δεν μπορούσαν να διοχετευτούν στις κεφαλαιαγορές, ή σε παραγωγικές επενδύσεις. Η εξαγωγή κεφαλαίου προς τις νέες αγορές τέθηκε προ ημερήσιας διάταξης. Οι δε διαθέσεις της αστικής τάξης και των κυβερνήσεών της ήταν πέρα για πέρα επιθετικές και κατακτητικές. Η νέα μεγάλη ιδέα, το νέο «όραμα» για τον αστικό κόσμο της χώρας, ήταν η ηγεμονία και κυριαρχία του «ελληνικού» κεφαλαίου, στις νέες καπιταλιστικές χώρες. Η μετεξέλιξη της ελληνικής αστικής τάξης, σε ηγετική δύναμη της ευρύτερης βαλκανικής και παρευξείνιας περιοχής. Χαρακτηριστική ήταν και η ειδησεογραφία του Τύπου που εκφράζει τα συμφέροντα της αστικής τάξης, ο οποίος απροκάλυπτα μιλούσε για «βαλκανική ενδοχώρα», «βαλκανικό Ελ Ντοράντο» και για τον «πυρετό του βαλκανικού χρυσού». Είναι, επομένως, ψέμα ότι η αστική τάξη της Ελλάδας έχει ενταφιάσει οριστικά και αμετάκλητα τους επιθετικούς της σχεδιασμούς σε βάρος άλλων λαών της περιοχής, ότι δεν πρόβαλε διεκδικήσεις σε βάρος τρίτων...

Δεν είναι υπερβολή, αν πούμε ότι οι κυβερνήσεις της τελευταίας 20ετίας έπαιξαν στρατηγικό ρόλο στη διείσδυση του ελληνικού κεφαλαίου στην ευρύτερη βαλκανική και παρευξείνια περιοχή. Ο ρόλος του κράτους - ως συλλογικού καπιταλιστή - στο όλο εγχείρημα υπήρξε καθοριστικός. Η κρατική αυτή παρέμβαση εκδηλώθηκε κυρίως με τις ακόλουθες μορφές:

• Μέσω των πρώην ΔΕΚΟ, οι οποίες όλα αυτά τα χρόνια πραγματοποίησαν σημαντικές επενδύσεις στις νέες αγορές, εξαγοράζοντας ομοειδείς επιχειρήσεις. Ο ΟΤΕ, η ΔΕΗ, τα ΕΛΠΕ ήταν οι επιχειρήσεις, οι οποίες μπήκαν επικεφαλής στη διαδικασία εξαγορών επιχειρήσεων στις χώρες της βαλκανικής και παρευξείνιας περιοχής, κινητοποιώντας με τον τρόπο αυτό και τον ιδιωτικό τομέα. Η κριτική που ασκήθηκε τότε, ειδικά για τις ...επικίνδυνες επενδύσεις του ΟΤΕ σε μια σειρά χώρες (εξαγορές τηλεπικοινωνιακών οργανισμών), ότι αυτές απέβλεπαν στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων συγκεκριμένου επιχειρηματία, δεν είχε αντικειμενική βάση. Η επενδυτική κινητοποίηση των ΔΕΚΟ απέβλεπε σε μακροπρόθεσμους και ευρύτερους σχεδιασμούς.
• Με την ένταξη στον αναπτυξιακό νόμο ιδιωτικών επενδύσεων που πραγματοποιούν ελληνικές επιχειρήσεις στα Βαλκάνια. Παρατηρήθηκε τότε το τραγελαφικό φαινόμενο, επιχειρηματίες με κρατικό χρήμα να επενδύουν σε βαλκανικές χώρες και στη συνέχεια να κλείνουν τις μονάδες τους στην Ελλάδα (περίπτωση κλωστοϋφαντουργείων Λαναρά).
• Συμπληρωματικά της δεύτερης, η εξαγωγή κεφαλαίου πραγματοποιήθηκε και από την ενεργοποίηση του, ιμπεριαλιστικής έμπνευσης, σχεδίου Οικονομικής Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων (ΕΣΟΑΒ), το οποίο χρηματοδοτεί έως και με 80% επενδυτικά σχέδια ιδιωτών επιχειρηματιών στις βαλκανικές χώρες.

Σήμερα, η αστική τάξη της χώρας και το πολιτικό της προσωπικό μπορούν να αισθάνονται υπερήφανοι, για τα αποτελέσματα των κόπων τους... Η εξαγωγή κεφαλαίου προς τις χώρες αυτές ξεπερνά σήμερα τα 15 δισ. ευρώ - τη στιγμή κατά την οποία στην Ελλάδα υπάρχουν οξύτατα κοινωνικά προβλήματα - ενώ σε πολλές από αυτές η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των ξένων επενδυτών, όπως είναι οι περιπτώσεις της Βουλγαρίας και των Σκοπίων... Το τραπεζικό κεφάλαιο κατέχει περίοπτη θέση στις νέες αγορές αυτές, καθώς, μέσω εξαγορών, έχει δημιουργήσει ένα ευρύ δίκτυο υποκαταστημάτων. Ακολουθούν τσιμεντοβιομηχανίες, γαλακτοβιομηχανίες, γενικότερα επιχειρήσεις τροφίμων, τηλεπικοινωνίες, διυλιστήρια.... Ειδικά για τις επενδύσεις στα Σκόπια, πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτές έγιναν, ενώ η ηγεσία του γειτονικού κράτους συνέχιζε να διακηρύσσει τις λυτρωτικές επιδιώξεις και να εμφανίζει χάρτες που εμφάνιζαν το γειτονικό κράτος να επεκτείνεται μέχρι τη Θεσσαλονίκη... Μπροστά στο κέρδος, τι σημασία μπορεί να έχουν οι πολιτικές αντιπαραθέσεις... Αλλωστε, είναι γνωστό ότι το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα... Παραθέτουμε στη συνέχεια τις κυριότερες ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει στα Σκόπια. Ετσι:

• Τα ΕΛΠΕ έχουν εξαγοράσει έναντι 200 εκατ. ευρώ το διυλιστήριο OKTA - SKOPJE AD.
• Η Εθνική Τράπεζα έναντι 158 εκατ. ευρώ την τράπεζα SKOPANSKA BANKA.
• Ο ΟΤΕ, έναντι 135 εκατ. ευρώ, την εταιρεία τηλεπικοινωνιών COSMOFON.
• Η «Αθηναϊκή Ζυθοποιία», έναντι 60 εκατ. ευρώ, την εταιρεία τροφίμων - ποτών PIVARA.
• Τα Τσιμέντα ΤΙΤΑΝ, έναντι 60 εκατ. ευρώ, την εταιρεία τσιμέντου USJE.
• Τα σούπερ μάρκετ «Βερόπουλος» πραγματοποίησαν επενδύσεις 30 εκατ. ευρώ και δημιούργησαν αλυσίδα τροφίμων.
• Η Alpha Bank έχει δημιουργήσει το δικό της ομώνυμο δίκτυο υποκαταστημάτων.
• Η εταιρεία Φιλίππου εξαγόρασε την εταιρεία τροφίμων ZITO LUKS.
• Η εταιρεία αλλαντικών «Νίκας» δημιούργησε την ομώνυμη εταιρεία NIKAS SKOP DOO.
• Οι γαλακτοκομικές εταιρείες «Κρι - Κρι» και «Δέλτα», τις ομώνυμες εταιρείες κλπ.