Πολύ διαφορετικές ποσότητες ορυκτών καυσίμων (φυσικού αερίου, πετρελαίου και κάρβουνου) πρέπει να καούν για την παραγωγή βενζίνης και αιθανόλης, αν πάρει κανείς υπόψη όλα τα στάδια, από την παραγωγή πρώτης ύλης ως τη διανομή του καυσίμου. Στο διάγραμμα απεικονίζονται τα απαιτούμενα μεγατζάουλ ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, για την παραγωγή καυσίμου που αποδίδει ενέργεια ενός μεγατζάουλ

Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Για τη μετατροπή των διαθέσιμων γεωργικών προϊόντων ή παραπροϊόντων σε οινόπνευμα χρειάζεται κατανάλωση ενέργειας, που, όπως συνήθως, προέρχεται από ορυκτά καύσιμα: φυσικό αέριο, πετρέλαιο, γαιάνθρακες. Τα καύσιμα αυτά απαιτούνται τόσο για την πραγματοποίηση της ίδιας της διαδικασίας μετατροπής, όσο και για τη μεταφορά πρώτων υλών και προϊόντος. Αν οι ποσότητες ορυκτών καυσίμων που καταναλώνονται για την παραγωγή μιας ενεργειακής μονάδας με τη μορφή αιθανόλης είναι περισσότερες από την απευθείας κατανάλωσή τους για την παραγωγή ενέργειας, τότε προφανώς δεν έχουμε πετύχει πολλά πράγματα.

Φυσικά και η πρώτη ύλη πρέπει να είναι διαθέσιμη για μετατροπή σε οινόπνευμα και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες. Είναι προφανές ότι η χρήση σταφυλιών για την παραγωγή καύσιμου οινοπνεύματος δε θα ήταν μια λογική επιλογή, ούτε από πλευράς διαθέσιμης ποσότητας, ούτε από πλευράς άλλων πιο αποδοτικών χρήσεων. Το ζήτημα της «αποδοτικής χρήσης», μας εισάγει στην καρδιά της μη τεχνικής πλευράς του ζητήματος: Προσδιορίζουμε ως αποδοτική χρήση εκείνη τη χρήση που δίνει το βέλτιστο αποτέλεσμα ως προς το συμφέρον όλων των ανθρώπων ή εκείνη που δίνει το μέγιστο κέρδος στους καπιταλιστές που νέμονται τον ενεργειακό κλάδο;

Για παράδειγμα, είναι αποδοτική χρήση ως προς το συμφέρον της ανθρωπότητας στο σύνολό της η μετατροπή καλαμποκιού σε οινόπνευμα για καύσιμο των αυτοκινήτων, που πραγματοποιείται ήδη στις ΗΠΑ, ή μήπως θα ήταν καλύτερο να διατεθεί για τη διατροφή των εκατομμυρίων ανθρώπων που πεινάνε στον κόσμο;

Σήμερα η παραγωγή αιθανόλης από καλαμπόκι στις ΗΠΑ είναι της τάξης των δισεκατομμυρίων λίτρων, ποσότητα που είναι ωστόσο πολύ μικρή σε σύγκριση με την καταναλωνόμενη βενζίνη και το πετρέλαιο ντίζελ. Ακόμα και ολόκληρη η (τεράστια) παραγωγή καλαμποκιού των ΗΠΑ να αφιερωνόταν στην παραγωγή αιθανόλης, θα παρήγαγε μόνο το 7% των καυσίμων που απαιτούν τα οχήματα της χώρας. Ορισμένες μελέτες καταλήγουν ότι για την παραγωγή αιθανόλης από καλαμπόκι καταναλώνεται περισσότερη ενέργεια απ' ό,τι παράγει η αιθανόλη όταν καεί. Ακόμα και οι μελέτες με θετικό συμπέρασμα αναφέρουν ένα μικρό ενεργειακό πλεονέκτημα. Κι άλλες μελέτες που εξετάζουν την επίδραση του κύκλου «αιθανόλη από καλαμπόκι» στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου καταλήγουν ότι είναι οριακή ή και μηδενική σε σύγκριση με τον κύκλο «βενζίνη από αργό πετρέλαιο».

Η επιλογή της κυβέρνησης και του Κογκρέσου των ΗΠΑ να βάλουν στόχο για αύξηση της παραγωγής αιθανόλης από καλαμπόκι ως καύσιμο αυτοκινήτων και να την πριμοδοτήσουν με μειώσεις φόρων και άλλες διευκολύνσεις, έχει λιγότερο να κάνει με τα πραγματικά οφέλη για το ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας και την προστασία του περιβάλλοντος και περισσότερο με συμφέροντα συγκεκριμένων μονοπωλίων του γεωργικού τομέα, αρκετά ισχυρών, ώστε να επηρεάζουν ή ελέγχουν αρκετούς βουλευτές και γερουσιαστές και των δύο κυβερνητικών κομμάτων των ΗΠΑ.

Αποδοτική σε σύγκριση με την καταναλωνόμενη ποσότητα ορυκτών καυσίμων είναι η παραγωγή αιθανόλης από ζαχαροκάλαμο, που όμως δεν μπορεί να καλλιεργηθεί σε πολλές χώρες. Η μέθοδος που είναι αρκετά αποδοτική και μπορεί να εφαρμοστεί σχεδόν παντού είναι η παραγωγή οινοπνεύματος από την κυτταρίνη του άχυρου των διάφορων γεωργικών καλλιεργειών ή από την επί τούτου καλλιέργεια γρήγορα αναπτυσσόμενου χόρτου. Η λιγνίνη που παράγεται ως παραπροϊόν, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή του απαιτούμενου ατμού, αλλά και επιπλέον ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να διατεθεί στο δίκτυο διανομής.

Το πρόβλημα με τη μέθοδο αυτή είναι ότι η καλλιέργεια και ανάπτυξη των βακτηρίων που παράγουν τα απαιτούμενα ένζυμα για τη βιοδιάσπαση της κυτταρίνης σε σάκχαρα είναι πολύ δύσκολη μέσα στις μεγάλες δεξαμενές ζύμωσης, που απαιτεί οποιαδήποτε εφαρμογή σε βιομηχανική κλίμακα. Ακόμα και οι κεφαλαιούχοι που τοποθετούν τα κεφάλαιά τους σε νέες τεχνολογίες με σημαντικό ρίσκο, αποφεύγουν να τα επενδύσουν σε εργοστάσια επεξεργασίας κυτταρίνης. Ενδεχομένως περιμένουν το συλλογικό καπιταλιστή, το κράτος, να ενισχύσει αδρά (με τα χρήματα από την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης που διαχειρίζεται και αναδιανέμει) την ανάπτυξη τέτοιων εργοστασίων.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, η χρήση αιθανόλης σε αναλογία μεγαλύτερη του 10% σε σχέση με τη συνήθη βενζίνη απαιτεί αλλαγή του στόλου των οχημάτων με άλλα που η μηχανή τους να αντέχει στη διαβρωτική ικανότητα της αιθανόλης (πλαστικά μέρη, φλάντζες κλπ.). Και βέβαια, η αιθανόλη δεν είναι το μόνο (υπό προϋποθέσεις) ανανεώσιμο καύσιμο.