Με χίλιες δυο στερήσεις ίσως κάποιες ανάγκες μας τις λύσουμε. Ισως αποκτήσουμε και πολλά χρήσιμα πράγματα. Είναι σκόπιμο, όμως, να αναλογιστούμε την αποκοπή μας από το κίνημα...

Ολοι μας πρέπει να έχουμε συνέχεια στο μυαλό μας πως αυτή η διαδικασία εξελίσσεται σε ένα εκμεταλλευτικό σύστημα. Σε μία κοινωνία που ο εργαζόμενος γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης αμειβόμενος πολύ λιγότερο απ' όσα προσφέρει, αλλά και αγοράζοντας πανάκριβα αυτά που χρειάζεται για να ζήσει.

Η επιμονή μας για την κατανόηση αυτού του ζητήματος και για την αξιοποίησή του όταν κανείς βάζει στόχους και σχεδιάζει την προσπάθεια για την πραγματοποίησή τους, έχει ξεχωριστή σημασία στην εποχή μας αφού βοηθάει να σκεφτούμε:

• Τι πραγματικά μας χρειάζεται και ποια είναι εκείνα που προσπαθούν να μας επιβάλουν με τις διαφημίσεις και την τεχνητή προώθηση των πωλήσεων οι πολυεθνικές εταιρείες.
• Πώς μπορούμε να τα αποκτήσουμε χωρίς να υποθηκεύσουμε το μέλλον μας. Χωρίς να διαμορφώσουμε περιοριστικούς όρους στην υπόλοιπη ζωή μας, που θα αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη αξία σε συνθήκες κατάργησης της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης.

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, το ζήτημα της στέγης, που είναι απαραίτητη σε κάθε οικογένεια. Ορισμένοι δε θεωρούμε πως θα βρει πρακτική και συγκεκριμένη αντιμετώπιση μέσα από τη συλλογική προσπάθεια και τον αγώνα των συνδικάτων. Μέσα από την πάλη για τη διεκδίκηση λύσης του αιτήματος για τη λαϊκή στέγη, θεωρούμε, πιο εφικτό, στα πλαίσια του συστήματος, την επιλογή ατομικής λύσης. Το δάνειο, της μακρόχρονης δέσμευσης που μας δένει για πολλά χρόνια, μας εξαναγκάζει σε χιλιάδες στερήσεις και δεν αποκλείεται να μας οδηγήσει ακόμα και σε υποχωρήσεις ή συμβιβασμούς χάριν της δόσης. Σκεφτείτε τα διάφορα καταναλωτικά αγαθά που υπάρχουν γύρω μας και φυσικά τη θέλησή μας τα παιδιά μας να έχουν στη διάθεσή τους ό,τι καλύτερο, που φυσικά εκμεταλλεύεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το σύστημα.

Ολα είναι καλά και, φυσικά, καλά κάνουμε και τα θέλουμε. Καλά κάνουν και μας κινητοποιούν να διεκδικήσουμε αυξήσεις στους μισθούς μας και καλύτερη ζωή. Χρήσιμο και αναγκαίο, όμως, είναι να τα αντιμετωπίζουμε συλλογικά στα πλαίσια του συνδικάτου και της πολιτικής διεκδίκησης.

Αντίθετα, είναι επικίνδυνο και μακροπρόθεσμα αναποτελεσματικό αν επιχειρήσουμε να λύσουμε μόνοι μας τέτοια προβλήματα. Με χίλιες δυο στερήσεις ίσως κάποιες ανάγκες μας τις λύσουμε. Ισως αποκτήσουμε και πολλά χρήσιμα πράγματα. Είναι σκόπιμο, όμως, να αναλογιστούμε την αποκοπή μας από το κίνημα. Την αλλοτρίωσή μας σε εξελίξεις που διαιωνίζουν το σύστημα της εκμετάλλευσης, που δε μας αφήνει περιθώρια να αλλάξουμε την κατάσταση. Να αντισταθούμε και να διεκδικήσουμε με την τάξη μας όσα δικαιούμαστε και μας ανήκουν. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να έχουμε στο νου μας πως οι ανάγκες των εργαζομένων και των λαϊκών οικογενειών είναι συγκεκριμένες και παρά τις όποιες ιδιαιτερότητες ή ιδιομορφίες δεν έχουν μεγάλη απόκλιση.

Είναι ανάλογες και η ύπαρξή τους οφείλεται στο καθεστώς της εκμετάλλευσης. Αρα μπορεί και πρέπει να αντιμετωπίζονται ενιαία στα πλαίσια της ταξικής πάλης και στην προοπτική ανατροπής του.

Δεν είναι όμως έτσι, αν αναλογιστούμε τον αντικειμενικό χαρακτήρα των αναγκών του λαού και συνεκτιμήσουμε πως το όποιο στοιχείο του υποκειμενισμού μπαίνει στην αξιολόγηση και την ιεράρχηση ορισμένων απ' αυτές που δεν είναι και οι βασικότερες.

Η διαφορετικότητα των αντιλήψεων και των επιθυμιών είναι λογική και αναγκαία. Καλά κάνει και γίνεται αφετηρία προσωπικών στόχων και επιδιώξεων που έχουν τη δική τους αξία στην πρόοδο της κοινωνίας. Ολα, όμως, θα πρέπει να εντάσσονται στην κοινή αντίληψη για μια κοινωνία απαλλαγμένη από εκμετάλλευση και καταπίεση.

Ολα θα πρέπει να στηρίζονται στη βαθύτερη γνώση της αναγκαιότητας. Με άλλα λόγια στην ελευθερία του εργαζόμενου ανθρώπου σε μια κοινωνία με εξελισσόμενα κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά. Με προοπτική το σοσιαλισμό.

Κατά τη γνώμη μας, η συλλογική προσπάθεια δεν ακυρώνει την προσωπική - ατομική επιδίωξη. Αντίθετα την προϋποθέτει, τη δυναμώνει και φυσικά την κάνει αποτελεσματικότερη.

Μοναδική προϋπόθεση γι' αυτό είναι να εντάσσεται σωστά το άτομο στην ομάδα. Να μην επιχειρεί να την υπερβεί στη βάση αυταπατών και στόχων που δεν ταιριάζουν στην κοινά κατακτημένη λογική. Είναι ξεκάθαρο, η λογική του να πλουτίζεις και να αποκτάς όσο το δυνατόν περισσότερα αγαθά σε βγάζει έξω από την ομάδα, αφού εμπεριέχει την αυταπάτη πως μπορεί κάποιος από την εργατική τάξη να ανεβεί στην ανώτερη.

Οταν η ατομική λύση, που επιδιώκεται, προϋποθέτει ή εμπεριέχει την άρνηση της ταξικής θέσης που έχει ο καθένας μας, δεν μπορεί να θεωρηθεί σωστή.

Αντίθετα, η προσωπική προσπάθεια που αναπτύσσεται στην προέκταση της κατανόησης της ταξικής θέσης είναι σωστή και αναγκαία. Είναι φυσικό να υπάρχει και να αναπτύσσεται στη βάση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που έχει κάθε προσωπικότητα, αλλά σύμφωνα με τις ξεχωριστές συνθήκες που ζει ένα άτομο ή μια ομάδα εργαζομένων.

Για παράδειγμα, είναι κατανοητό να αναπτύσσονται προσωπικές προσπάθειες στηριγμένες στη διαφορετική αισθητική αντίληψη του εργαζομένου ανθρώπου, αλλά και σε ορισμένες επιθυμίες του γύρω από τη μόρφωση, την τέχνη, τον πολιτισμό και την ψυχαγωγία. Είναι κατανοητές και οι πρωτοβουλίες του σε όλα τα πεδία δράσης του εργαζόμενου ανθρώπου, στο βαθμό που αποτελούν πλούτο της κοινωνίας και όχι βάση για απόκτηση προσωπικής ιδιοκτησίας και δημιουργία προϋποθέσεων για να γίνει κανείς αφεντικό.