ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ (του ανταποκριτή μας ΧΡ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ). -

Το ποσοστό των ατόμων σε παγκόσμια κλίμακα που πένονται εξακολουθεί να ανεβαίνει, σύμφωνα με νέα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ. Ο συνολικός αριθμός των υποσιτιζόμενων σε αναπτυσσόμενες χώρες υπολογίζεται τώρα σε 828 εκατομμύρια, αναφέρει σε σχετική έκθεσή του με τον τίτλο "Η Κατάσταση της Τροφής και της Γεωργίας, 1998", που σημαίνει μια αύξηση κατά 6 εκατομμύρια άτομα, σε σύγκριση με την περίοδο 1990 - 1992. Το ντοκουμέντο αυτό δείχνει ότι "το διευρυνόμενο χάσμα στην κατανομή του εισοδήματος σε πολλές περιοχές του κόσμου αποτελεί σημαντικό παράγοντα στον υποσιτισμό", δήλωσε ο Ζακ Βερκέιγ,αξιωματούχος του FAO. Οι χώρες που έχουν έκτακτες ανάγκες τροφίμων αυξήθηκαν στις 40, από 29 που ήταν στα μέσα του 1997.

Ταυτόχρονα, το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΟΗΕ, σε δική του έκθεση, ανέφερε ότι το 70% των φτωχών του κόσμου είναι γυναίκες. Και προσθέτει: Περίπου το 1/3 των ανθρώπων που ζουν στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες δεν αναμένεται να φτάσουν στην ηλικία των 40 ετών. ΗΝοτιοανατολική Ασία έχει 960 εκατομμύρια από το 1,3 δισεκατομμύριο των φτωχών ανθρώπων όλου του κόσμου, που "ζουν" με ημερήσιο εισόδημα κάτω του ενός δολαρίου. Στη Λατινική Αμερική, το εισόδημα της φτώχειας εξακολουθεί να μεγαλώνει. Η νότια της Σαχάρας Αφρική έχει το υψηλότερο ποσοστό φτώχειας. Υπολογίζεται ότι το μισό των κατοίκων της θα συνεχίσει να ζει μέσα στην απόλυτη φτώχεια ως το έτος 2000. Στις λεγόμενες μεταβατικές οικονομίες και στα Ανεξάρτητα Κράτη της Κοινοπολιτείας, δηλαδή αυτά που ανήκαν στην πρώην Σοβιετική Ενωση, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν κάτω από το επίπεδο της φτώχειας διογκώθηκε μέσα σε λιγότερο από 10 χρόνια: από 4 εκατομμύρια σε 120 εκατομμύρια, αντιπροσωπεύοντας, έτσι, το 25% του συνολικού πληθυσμού που ζει κάτω από το επίπεδο της φτώχειας με ημερήσιο εισόδημα 4 δολαρίων.

Κατά την ίδια έρευνα: Η φτώχεια μαστίζει όλες τις χώρες - ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες. Πάνω από 100 εκατομμύρια ζουν μέσα στη φτώχεια στις εκβιομηχανισμένες χώρες, όπου 37 εκατομμύρια άτομα είναι άνεργα. Για να καταδειχτεί παραστατικότερα το φοβερό αυτό χάσμα, ας ανατρέξουμε σε ένα άλλο τεκμήριο: Στην ετήσια (του 1998) "έκθεση ανθρώπινης ανάπτυξης" του ΟΗΕ, στην οποία αναφέρεται μεταξύ άλλων:

• Περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο άτομα - πάνω από το 1/4 ολόκληρης της ανθρωπότητας - αδυνατούν ν' ανταποκριθούν ακόμα και στις πιο βασικές ανθρώπινες ανάγκες τους. Ενώ η παγκόσμια δαπάνη για διαφήμιση είναι τουλάχιστον 435 δισ. δολάρια το χρόνο. Λιγότερο από το 1/10 από αυτό το ποσόν, δηλαδή 40 δισ. δολάρια το χρόνο, θα μπορούσε να παράσχει βασική διατροφή, υγεία και παιδεία για όλους.
• Ο μεικτός πλούτος των 225 πλουσιότερων ατόμων στον κόσμο υπερβαίνει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Ισούται με το συνολικό ετήσιο εισόδημα του μισού περίπου παγκόσμιου πληθυσμού.
• Οι Ευρωπαίοι ξοδεύουν 1 δισεκατομμύριο δολάρια για παγωτό ή πάνω από το κόστος παροχής καθαρού νερού και υγειονομικών υπηρεσιών σε όλον τον πληθυσμό της Γης.
• Περίπου 60% του πληθυσμού των αναπτυσσόμενων χωρών, δηλαδή πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια άτομα, δεν έχουν πρόσβαση στο βασικό υγειονομικό σύστημακαι το 30% δεν μπορεί να έχει ακίνδυνο πόσιμο νερό. Αν ο καθένας είχε αυτά τα στοιχειώδη, η ζωή 2 εκατομμυρίων παιδιών θα μπορούσε να σωθεί κάθε χρόνο.
• Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ ξοδεύουν 12 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο για αρώματα και 17 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο για τροφή κατοικίδιων ζώων. Οποιοδήποτε από τα δύο αυτά ποσά θα μπορούσε να προσφέρει υγειονομική φροντίδα αναπαραγωγής σε όλες τις γυναίκες του κόσμου.
• Στις ΗΠΑ, το ανώτατο 1/5 όλων των οικογενειών κέρδισε το μισό του εθνικού εισοδήματος, ενώ το κατώτατο 1/5 μόνο το 4%.
• Κατά μέσο όρο, οι Αμερικανοί ανήκουν στην ανώτατη κατηγορία των καταναλωτών τροφίμων του κόσμου κατά πρόσωπο, όμως κάπου 30 εκατομμύρια Αμερικανοί, ανάμεσά τους 13 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 12 ετών, ζουν μέσα στη φτώχεια.
• Το γενικό ποσοστό της φτώχειας στις ΗΠΑ είναι 13%, αλλά το 22% των παιδιών κάτω των 6 ετών ζουν κάτω από το επίπεδο της φτώχειας.
• Ενα παιδί στις ΗΠΑ είναι λιγότερο πιθανόν να καλύπτεται από υγειονομική ασφάλιση από ό,τι ένα παιδί στη Δυτική Ευρώπη, και δύο φορές και πλέον πιθανόν να είναι φτωχό. Το ένα Αμερικανόπουλο στα 13 γεννιέται με ένα επικίνδυνα χαμηλό βάρος.
• Τα πραγματικά μεροκάματα, παίρνοντας υπόψη τον πληθωρισμό, έχουν μειωθεί από το 1973 έως το 1998, ενώ ο μέσος όρος των βδομαδιάτικων μεροκάματων των Αμερικανών εργαζομένων αυξήθηκαν κατά 3% το 1997, οι αμοιβές των διοικητικών στελεχών των εταιριών ανέβηκαν κατά 35% - κατά μέσο όρο 7,8 εκατομμύρια δολάρια. Ο μέσος αξιωματούχος μιας μεγάλης εταιρίας είχε αμοιβή 326 φορές μεγαλύτερη από αυτήν ενός μέσου εργάτη εργοστασίου.
• Το 1997, κατά μέσο όρο, οι γυναίκες κέρδιζαν μόνο 74 σεντς έναντι 1 δολαρίου που των ανδρών και τα μέλη Συνδικάτων κέρδιζαν κατά μέσο όρο 1,33 δολάρια έναντι 1 δολαρίου για τα μη μέλη συνδικάτων.
• Τέλος, ενώ το 25% όλων των μη αγροτών - εργαζομένων στις ΗΠΑ ήταν μέλη εργατικών συνδικάτων το 1973, το 1997 μόνο το 14% των Αμερικανών εργατών ανήκαν στο εργατικό κίνημα.

Η πρόσφατη δήλωση του Ινδονήσιου υπουργού Εξωτερικών, Αλί Αλατας, έμοιαζε συγκλονιστική: "Η Τζακάρτα", είπε, "συζητά το ενδεχόμενο ανεξαρτησίας του Ανατολικού Τιμόρ, σε περίπτωση που ο τοπικός πληθυσμός δεν επιθυμεί, μετά τις γενικές εκλογές της 7ης Ιούνη, να του χορηγηθεί καθεστώς αυτονομίας"! Θα δούμε, λοιπόν, σύντομα ανεξάρτητο το Ανατολικό Τιμόρ; Πώς έφθασε η Ινδονησία στο σημείο να ανακοινώσει κάτι τέτοιο μετά την εισβολή των στρατευμάτων της το 1975 σ' αυτό το νησί των 15.000 τετρ. χλμ.; Μήπως απέδωσαν οι πιέσεις του ΟΗΕ και της Πορτογαλίας (που είχε το Αανατ. Τιμόρ αποικία της); Δυστυχώς, τα πράγματα δε φαίνεται να είναι τόσο απλά, ή τουλάχιστον τόσο "εύκολα", όσο τουλάχιστον επιχειρεί να τα εμφανίσει η ινδονησιακή κυβέρνηση...

Προτού επιχειρήσει κανείς να προσεγγίσει τη "μυστηριώδη" στάση του καθεστώτος της Τζακάρτα, αξίζει να παρατηρήσει τις σημαντικότερες εξελίξεις που πραγματοποιούνταν και πραγματοποιούνται στην Ινδονησία προ και μετά της δήλωσης - βόμβας του Ινδονήσιου υπουργού Εξωτερικών. Και αυτό γιατί η αιφνιδιαστική στροφή της Τζακάρτα απέναντι στο ζήτημα του Ανατ. Τιμόρ παρατηρήθηκε σε μία περίοδο όπου η χώρα: συγκλονίζεται από τα απανωτά κύματα μιας φρικτής οικονομικής κρίσης, από τις λεγόμενες θρησκευτικές ταραχές στην επαρχία Μαλούκου, το αποσχιστικό κίνημα μουσουλμάνων στο Ασέχ. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιούνται από τον περασμένο Αύγουστο στην έδρα του ΟΗΕ, στη Ν. Υόρκη, πυρετώδεις συζητήσεις ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών Πορτογαλίας και Ινδονησίας υπό την αιγίδα του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, Κόφι Ανάν. Το σχέδιο που προτείνει ο ΟΗΕ (και στο οποίο συμφωνεί και η πορτογαλική κυβέρνηση) αφορά την επίτευξη συμφωνίας που να δίνει καθεστώς ευρείας αυτονομίας στο Ανατολικό Τιμόρ. Αντίθετα, η ινδονησιακή πλευρά αιφνιδίασε στις 28 Γενάρη τους συνομιλητές της, ανακοινώνοντας πως μελετά ακόμη και το ενδεχόμενο ανεξαρτησίας του Ανατολικού Τιμόρ, εάν μετά τις εκλογές της 7ης Ιούνη η Λαϊκή ΕΘνοσυνέλευση παραχωρήσει αυτονομία στο λαό του Α. Τιμόρ και ο τελευταίος δεν το δεχτεί! "Θα κοπούν άμεσα οι δεσμοί ανάμεσα στο Ντίλι και την Τζακάρτα... Δε βλέπουμε για ποιο λόγο θα έπρεπε να στηρίζουμε οικονομικά μία περιοχή, της οποίας οι κάτοικοι δε μας θέλουν;", είχε πει ο Ινδονήσιος υπουργός Εξωτερικών. Το περίεργο είναι ότι ο ίδιος υπουργός δε συζητά καν το ενδεχόμενο διεξαγωγής σχετικού δημοψηφίσματος στο Ανατολικό Τιμόρ, ενώ απ' την άλλη δεν εξηγεί πώς αλλιώς θα διαγνωστούν οι προθέσεις των 800.000 κατοίκων του νησιού... Ισως, γιατί η Τζακάρτα δε διατίθεται να εγκαταλείψει έτσι εύκολα μία περιοχή - κλειδί, ιδίως όταν μία τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να σημάνει τον κώδωνα κινδύνου και σε άλλες περιοχές της μεγάλης αυτής νησιωτικής χώρας, όπου δρουν αποσχιστικά κινήματα.

Ετσι, μετά τα αιματηρά επεισόδια και τις ταραχές του περασμένου μήνα στην πόλη Σούι του Α. Τιμόρ, πολλοί από τους 800.000 κατοίκους της μικρής αυτής νήσου βλέπουν με πολύ σκεπτικισμό την αλλαγή στη στάση της ινδονησιακής κυβέρνησης και ακούν με περίσσια καχυποψία τα περί "ανεξαρτησίας" από τα χείλη σημερινών υπουργών (όπως ο αρμόδιος για θέματα πληροφοριών Γούνους Γοσφία), οι οποίοι ήταν μεταξύ των στρατηγών που πρωτοστάτησαν στην αιματηρή εισβολή των ινδονησιακών στρατευμάτων το 1975!Οι επιφυλάξεις κατοίκων και οργανώσεων υπεράσπισης δικαιωμάτων στο Ανατολικό Τιμόρ δεν είναι αδικαιολόγητη. Τους τελευταίους μήνες, η κυβέρνηση Χαμπίμπι εξοπλίζει απροκάλυπτα παραστρατιωτικά τάγματα θανάτου, τα οποία και έχουν επιδοθεί σε εκστρατεία τρόμου και εκφοβισμού όσων κατοίκων του Α. Τιμόρ επιθυμούν την ανεξαρτησία της περιοχής τους. Μέσα στον πρώτο ενάμιση μήνα του τρέχοντος έτους, πάνω από 20 άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους και τουλάχιστον 4.000 εκτοπίστηκαν από τις εστίες τους φοβούμενοι ότι θα πέσουν στο στόχαστρο των φονιάδων, που κυκλοφορούν ελεύθεροι και πάντα με την άδεια του σημερινού ινδονησιακού καθεστώτος...Απ' την άλλη, δεν είναι και τόσο "σκοτεινά" τα στοιχεία γύρω από την αιφνιδιαστική στάση της κυβέρνησης Χαμπίμπι. Αρκετοί πολιτικοί παρατηρητές θεωρούν πως η αλλαγή στη στάση της ινδονησιακής κυβέρνησης έχει να κάνει με την κρυφή ελπίδα του καθεστώτος Χαμπίμπι ότι η εκστρατεία βίας, παρακράτους θα αποδώσει τους αναμενόμενους καρπούς στο Ανατολικό Τιμόρ (και άρα ακόμη και εάν γίνει δημοψήφισμα ελάχιστοι θα τολμήσουν να ψηφίσουν υπέρ της ανεξαρτησίας). Στο μεταξύ, το καθεστώς της Τζακάρτα φαίνεται πως θα συνεχίσει να χρονοτριβεί, κρίνοντας ως απαραίτητη μία παράταση χρόνου, προκειμένου να εκμεταλλευτεί, όσο μπορεί, τα πετρέλαια της περιοχής.

Ομως, ακόμη και στην περίπτωση αλλαγής των σημερινών δεδομένων - στην περίπτωση δηλαδή που οδηγηθούμε το καλοκαίρι στην ανεξαρτησία του Α. Τιμόρ - τότε θα έχουμε να κάνουμε με ένα γεγονός που οφείλεται, μεταξύ πολλών άλλων, και στο κενό εξουσίας που πλήττει την Τζακάρτα και στα κεφάλαια δανεισμού που τόσο έχει ανάγκη ο Πρόεδρος Χαμπίμπι (περί τα 10 δισ. δολάρια από την Παγκόσμια Τράπεζα).

"Το μόνο που μπορούμε να πούμε σήμερα είναι πως οι συζητήσεις που πραγματοποιούνται γίνονται σε ένα πολύ θετικό κλίμα", σχολίασε την περασμένη Δευτέρα εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη. Το μόνο που μένει να δούμε είναι εάν αυτό το "θετικό" κλίμα θα οδηγήσει και σε μία εξίσου θετική έκβαση για το μέλλον αυτής της πολύπαθης περιοχής...

Δ. ΟΡΦ.

***

***

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ

Ενας φοιτητής στο Ανατολικό Τιμόρ αντιδρά στο ενδεχόμενο ανεξαρτητοποίησης του νησιού, σε μία περίοδο που τα παραστρατιωτικά τάγματα θανάτου επιδίδονται σε εκστρατεία τρομοκράτησης των κατοίκων του νησιού. Αντίθετα, οι κινητοποιήσεις των ακτιβιστών υπέρ του τερματισμού της ινδονησιακής κατοχής του Α. Τιμόρ σπάνια "βλέπουν" το φως της δημοσιότητας...

Η φτώχεια δεν κάνει διακρίσεις. Μαστίζει όλες τις χώρες - ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες. Πάνω, Μόσχα 1998. Αριστερά: Ουρές ανέργων στη Γερμανία. Και κάτω, η συνήθης εικόνα πεινασμένων του Τρίτου Κόσμου