Οι κομμουνιστές - οι "καθαρόαιμοι" κομμουνιστές - σαν κλείσουν το βιολογικό τους κύκλο και φύγουν απ' τη ζωή, συνεχίζουν την κοινωνική τους προσφορά! Ολόκληρη η διαδρομή τους στη ζωή, η συνέπεια και η αγωνιστικότητά τους, αποτελεί, όχι απλά, "παράδειγμα προς μίμηση" για αυτούς που μένουν και για αυτούς που "έρχονται", αλλά είναι έμπνευση και καθοδήγηση.

Αυτά τα γνωρίσματα κι αυτές τις παρακαταθήκες άφησε η σ. Ειρήνη Στεφανάτου, που έκλεισε πριν λίγες μέρες, σε ηλικία 86 χρονών, το βιολογικό της κύκλο.

Το 1925, επτά χρόνια μετά την ίδρυση του ΚΚΕ, η Ειρήνη Στεφανάτου ήταν μόλις 15 χρόνων και εργαζόταν σε μια αποθήκη κρυστάλλων στο Αγιο Σπυρίδωνα του Πειραιά.

"Θυμάμαι - λέει η ίδια σε μια δημοσιογραφική συνομιλία που είχαμε μαζί το Νοέμβρη του 1993 - ότι εκεί ήταν ένας εργάτης. Ο Μηνάς ο Μπάρκος που έκοβε τα σχέδια των καθρεπτών. Μια μέρα μπαίνουν στο γραφείο δύο άνδρες με πολιτικά και σκούρες καμπαρντίνες. Κάτι ρώτησαν τον διευθυντή και μετά μπαίνουν στην αποθήκη. Αρπάζουν τον Μηνά από τα μαλλιά και τον κατεβάζουν τσουβαλάτο τις σκάλες. "Ωχ το κεφάλι μου" φώναζε εκείνος. "Βρε παλιοκομμουνιστή" έβριζαν εκείνοι. Ηταν καλό παιδί ο Μηνάς και γλυκομίλητος... Και σαν ήταν κομμουνιστής τι σημασία έχει; σκέφθηκα τότε. Ημουνα - συνέχισε - στην Γ Δημοτικού σε σχολείο του Πειραιά. Εβλεπα γύρω μου τον κόσμο και αναρωτιόμουνα γιατί να υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί. Ηταν τα πρώτα ερεθίσματα, οι πρώτες σκέψεις για να συνδεθώ και να γίνω μέλος της ΟΚΝΕ κι αργότερα μέλος του ΚΚΕ".

Τα τελευταία χρόνια η Ειρήνη Στεφανάτου παράλληλα με τα καθήκοντά της στην ΚΟΒ του κέντρου της ΚΟ Πειραιά και στο Γυναικείο κίνημα, ήταν εκλεγμένη Γραμματέας στη ΔΕ του Παραρτήματος Πειραιά της ΠΕΑΕΑ. Στις πλάτες της έπεφτε σχεδόν όλη η δουλιά. Ολο όμως κι έβρισκε το χρόνο να περιποιείται τον εαυτό της κι ας είχε ξεπεράσει τα 80! "Εμείς πρέπει να 'μαστε καλοί στους τρόπους και στην εμφάνιση", έλεγε στους συντρόφους της. Κρυφό καμάρι είχε τα παιδιά της και τον άνδρα της, τον σύντροφο Κώστα Στεφανάτο ασυρματιστή του Εμπορικού Ναυτικού, που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το ναυτικό επάγγελμα και να καταφύγει μαζί με την οικογένειά του για 27 χρόνια πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία. Και οι δυο τους έγιναν δάσκαλοι για τα ελληνόπουλα μέχρι που επαναπατρίστηκαν το 1976.

Το κλείσιμο του αφιερώματος στη μνήμη των καλών αυτών συντρόφων θα 'ναι όπως θα το 'θελαν κι οι δυο τους. Εξυπνο και Καφαλλονίτικο! Ο Κώστας Στεφανάτος το 1928 ταξίδευε με το φορτηγό "Αννούλα". Αφήσανε το Φινιστέρο και πιάνουν τις Αζόρες. Το θερμόμετρο όλο και ανεβαίνει. Στο στόκολο όλα βράζουν και οι θερμαστάδες πνίγονται στον ιδρώτα. Δραματική η ζωή για τους ναυτεργάτες σ' όλα τα "τραμπάκουλα" της εποχής. Ο πλοιοκτήτης του "Αννούλα", για να μην κάνει "περιττά" έξοδα, δε δικαιολογούσε αλλαγή στο εδεσματολόγιο του πληρώματος. Οσπρια στα ζεστά κλίματα, όσπρια και στα κρύα. Ετσι λοιπόν η "Κυριακάτικη Ηχώ", η χειρόγραφη εφημεριδούλα, ένα μέσο που απάλυνε τη βασανισμένη ζωή των ναυτεργατών και που την επιμέλειά της είχε ο Κώστας Στεφανάτος, σε θέση κύριου άρθρου γράφει:

"Ξύπνα, ω Ελλην ναυτικέ,

σταμάτα τ' άροτρό σου.

Εσύ που εταξίδεψες με πλοία στην Τρωάδα

και Δούρειον σχεδίασες, να πάρεις τη φυγάδα,

ως πότε πια θα τρέφεσαι με φακοφασουλάδα;"

Να λοιπόν γιατί ξεκινώντας το αφιέρωμα αυτό στη μνήμη της Ειρήνης Στεφανάτου είπαμε ότι οι "καθαρόαιμοι" κομμουνιστές συνεχίζουν τον αγώνα τους κι όταν κλείσουν το βιολογικό τους κύκλο. Ο Κ. Στεφανάτος απ' το 1928 σάλπιζε τον αγώνα των ναυτεργατών για μια καλύτερη ζωή...

Δημήτρης ΣΕΡΒΟΣ

Διάβασα την κριτική του Β. Γεωργίου, πάνω στο βιβλίο του Θ. Παπαρήγα (7 - 12 - 96). Με βρήκαν βασικά σύμφωνο οι παρατηρήσεις του. Διάβασα την απάντηση του Θ. Παπαρήγα στο "Ρ" (20 - 12 - 97).

Πάνω στα προβλήματα έχω κι εγώ γνώμη. Δεν έζησα μόνο στιγμή προς στιγμή τις εξελίξεις, αλλά και διάβασα. Ακόμα κι έγραψα γι' αυτά. Για πολλούς λόγους δεν είχα χρόνο για κάποια παρέμβαση. Ωστόσο, ύστερα από το σημείωμα του Β. Γεωργίου στις 19 - 1 - 97 θέλω να διατυπώσω κάποιες απόψεις μου. Συμφωνώ βασικά με το πνεύμα του, αλλά έχω να επισημάνω πολύ επιγραμματικά τα παρακάτω:

Ο ρόλος της ΕΣΣΔ στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πολυσήμαντος. Δεν αποτέλεσε μόνο την κύρια δύναμη συντριβής του χιτλεροφασιστικού άξονα, με την παλλαϊκή αντίστασή της με πρωτοπορία τον Κόκκινο Στρατό, κάτω απ' την καθοδήγηση του ΚΚΣΕ με επικεφαλής τον Ιωσ. Β. Στάλιν - αυτό είναι πασίγνωστο και αδιαμφισβήτητο από αντικειμενικούς ιστορικούς. Πέρα από το στρατιωτικό τομέα, όμως, είναι και η διπλωματία και η πολιτική. Χάρη στη σωστή λενινιστική διπλωματία, απέτυχαν τα σχέδια των Αγγλοαμερικάνων ιμπεριαλιστών, που μαζί με το γερμανικό κεφάλαιο, ανέδειξαν τον Χίτλερ, με σκοπό να τον στρέψουν ενάντια στην ΕΣΣΔ.

Τα σχέδια των Αγγλοαμερικάνων ήταν να εμπλέξουν στον πόλεμο τη χιτλερική Γερμανία με την ΕΣΣΔ και αφού εξαντληθούν να επέμβουν αυτοί και να επιβάλουν τους όρους τους. Τα σχέδια αυτά έμειναν βέβαια "όνειρα θερινής νυκτός" και ανατράπηκαν χάρη στη διπλωματία της ΕΣΣΔ με την καθοδήγηση του Στάλιν, που ανάμεσα στους τρεις ήταν ο πραγματικός Μεγάλος. Κατορθώθηκε η διάσπαση του ιμπεριαλιστικού μπλοκ και δημιουργήθηκε η Τριπλή Αντιφασιστική Συμμαχία, επικεφαλής των Ενωμένων Εθνών. Αξιοποιήθηκαν έτσι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για να μετατραπεί ο πόλεμος από ιμπεριαλιστικός που ήταν στην αρχή, σε προοδευτικό, πατριωτικό, αντιφασιστικό, για όλους τους λαούς. Σημαντική ήταν επίσης η διπλωματική δραστηριότητα της ΕΣΣΔ στη διάρκεια του Β Παγκόσμιου Πολέμου (Διάσκεψη Τεχεράνης, Γιάλτας, Πότσδαμ).

Τεράστια η πολιτική απήχηση στον κόσμο ολόκληρο του ρόλου που έπαιξε η ΕΣΣΔ, γιατί δεν ηττήθηκε μόνο ο γερμανοφασιστικός ιμπεριαλισμός στρατιωτικά, ηττήθηκε ηθικά και πολιτικά ο ιμπεριαλισμός στο σύνολό του. Αναδείχτηκε η υπεροχή του σοσιαλιστικού συστήματος. Από την άποψη αυτή τεράστια ήταν τα ιδεολογικά οφέλη για το παγκόσμιο εργατικό και προοδευτικό κίνημα.

Η ΕΣΣΔ αναδείχτηκε σε Υπερδύναμη.

ΝΙΚΑΝΔΡΟΣ ΚΕΠΕΣΗΣ