Εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία κατακλύζουν σήμερα τη βιβλιαγορά. Οι πνευματικές και οι επαγγελματικές ταυτόχρονα ανάγκες μας, μας φέρνουν ολοένα και πιο κοντά στα βιβλία και στον κόσμο τους. Η γνώση στις μέρες μας έχει το γνώρισμα του απείρου. Χωρίς να χάνει τη γοητεία της, έχει τεμαχιστεί σε άπειρες ειδικότητες. Αυτό έχει δυσκολέψει αυτούς που διαβάζουν βιβλία. Μένουν πια εκτεθειμένοι σε προκλήσεις έντονες από την πληθώρα που προσφέρει η βιβλιαγορά.
Ο πληθωρισμός της ...εκδοτικής αυτής παραγωγής αυτόματα γεννά κάποια ερωτήματα:
- Αυτοί που αγοράζουν βιβλία τα διαβάζουν; Κι αν τα διαβάζουν ωφελούνται;
- Τι γίνεται με την πλειονότητα του πληθυσμού της χώρας μας που δεν αγοράζει βιβλία και δε διαβάζει;
***
Σήμερα που η μάχη του αναλφαβητισμού κερδίζει ολοένα έδαφος, που οι νέοι σπουδάζουν, εξειδικεύονται και οι εκδοτικές δραστηριότητες βρίσκονται στο ζενίθ τους υπάρχουν στον τόπο μας εκατομμύρια άτομα που δεν αισθάνονται την ανάγκη ν' αγοράσουν ένα βιβλίο και εκατομμύρια ελληνικά νοικοκυριά που δεν έχουν στον εσωτερικό τους χώρο ούτε ένα βιβλίο, για δείγμα.
Τα τεκμήρια αυτά μήπως δεν είναι αρκετά για ν' αλλάξει προσανατολισμό "ηπολιτική του βιβλίου";
***
Λόγοι δεοντολογίας μάς οδηγούν στις αιτίες της όχι αισιόδοξης πνευματικής κατάστασης του λαού μας. H αδιαφορία τόσων εκατομμυρίων Ελλήνων για πνευματική ζωή φέρνουν στην επιφάνεια πολλές ταυτόχρονα αιτίες: οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές. Οι δυσμενείς και τόσο εχθρικές για τον πολιτισμό μας συνθήκες καθυστέρησαν και καθυστερούν την πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη του λαού, αλλά δεν την εξαφανίζουν, ούτε εξουδετερώνουν κάποια υπολανθάνουσα επιθυμία των απλών ανθρώπων για μάθηση, για μέθεξη στις πνευματικές χαρές και τη θετική ωφέλεια απ' αυτές. Η λαϊκή δίψα για πνευματική και πολιτιστική ζωή καθιστά περισσότερο επιτακτική την ανάγκη να οργανωθεί αποτελεσματικότερα η πολιτική του βιβλίου... Οι γοργές αλλαγές που συντελούνταν στον κόσμο απαιτούν εγρήγορση.
***
Το κράτος και η Τοπική Αυτοδιοίκησηέχουν την ευθύνη και υποχρέωση να ξεκινήσουν την ειρηνική μάχη του βιβλίου. Χρησιμοποιώντας όλους τους κοινωνικούς παράγοντες και κυρίως τους ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών να πλησιάσουν και να μιλήσουν στους απλούς ανθρώπους του λαού, στον εργάτη, τον αγρότη, τον βιοτέχνη, τον χωρικό, και προπάντων στις γυναίκες που κατέχουν τα πρωτεία μέσα στους μισοαγράμματους, να τους μιλήσουν για τον όμορφο κόσμου που κρύβουν στις σελίδες τους τα βιβλία. Να τους μιλήσουν για τη βοήθεια που μπορούν να τους δώσουν, για να γίνουν καλύτεροι, πληρέστεροι αλλά και η ίδια η ζωή τους ανθρωπινότερη. Να πλησιάσουν μέσα από τα επαγγελματικά σωματεία τους εργαζόμενους, που στην πλειονότητά τους δεν είχαν και δεν έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πνευματική ζωή και τις μυστικές, τις σαγηνευτικές χαρές που δίνει στον άνθρωπο. Η πλειονότητα του λαού μας πιστεύει ότι τα βιβλία δεν τους αφορούν, ότι τους είναι ξένα, αδιάφορα, άχρηστα και ανίκανα να τους βοηθήσουν να βρουν λύση στα άμεσα καυτά προβλήματα της καθημερινότητας.
Να τους πληροφορήσουν ότι τα βιβλία δεν ανήκουν σε καμιά "ελίτ" σε κάποια"αριστοκρατία του πνεύματος", αλλά ανήκουν σε όλους και όλοι έχουν άμεση και κατεπείγουσα ανάγκη από την πνευματική τους βοήθεια, ακόμα και για να ανακαλύψουν κάποιες λύσεις στα πρακτικά τους προβλήματα.
***
Ας θυμηθούμε ότι ο τεχνικός πολιτισμός δημιούργησε περισσότερο ελεύθερο χρόνο στους εργαζόμενους. Παράδειγμα. Με τη μηχανοποίηση των μέσων γεωργικής καλλιέργειας οι ελεύθερες ώρες των αγροτών αυξήθηκαν. Μπορούν, κατά συνέπεια, να πειστούν από κάποιους, ότι αντί να τις σπαταλούν σε "φτηνή" ψυχαγωγία, δηλαδή βλαβερά και άσκοπα, να τις διαθέτουν διαβάζοντας όμορφα βιβλία. Η λέξη "όμορφα" χρησιμοποιείται εδώ με την έννοια ότι τα βιβλία ψυχαγωγούν αλλά και διαπαιδαγωγούν μέσα από την αισθητική καλλιέργεια που μόνο η αληθινή λογοτεχνία το κατορθώνει.
***
Δεν αγνοώ πόσο δύσκολο είναι να πείσεις έναν άνθρωπο, που, ενώ γνωρίζει ανάγνωση και γραφή, δεν αποφασίζει να πιάσει στα χέρια του ένα βιβλίο, ή να δρασκελίσει το κατώφλι ενός βιβλιοπωλείου να αγοράσει κάποιο βιβλίο. Κι αν κατορθώσεις να τον πείσεις είναι ακόμα πιο δύσκολο να τον ενθαρρύνεις να συνεχίσει το διάβασμα. Κι όμως αυτή η ειρηνική μάχη για το βιβλίο μπορεί να δοθεί και να κερδηθεί. Και θα κερδηθεί αν πρωτοστατήσουν τα πνευματικά σωματεία, με αφετηρίες εκκίνησης τους δήμους και τις κοινότητες.
Η μάχη του βιβλίου, που αποτελεί έναν βασικό παράγοντα πολιτισμού και ανάπτυξης, θα κερδηθεί μόνο αν ενισχυθούν οι οικονομικοί πόροι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να μπορέσει να εντάξει μέσα στα προγράμματά της και κάποια μέτρα για το ανέβασμα της πνευματικής και πολιτιστικής στάθμης του λαού στο σύνολό του.
Πέπη ΔΑΡΑΚΗ
Επίτιμη πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
Σκαλίζοντας στα βιβλία, "σκόνταψα" σε κάτι σημειώσεις από αποφθέγματα δύο συγγραφέων από τους φωτεινότερους εκπροσώπους του γνήσιου, πολιτισμένου και οραματιζόμενου αμερικανικού πνεύματος: Του Μαρκ Τουέιν και του Τζακ Λόντον. Παιδευμένοι και οι δύο από την εξαιρετικά σκληρή ζωή που έζησαν στα παιδικά και νεανικά τους χρόνια, απέκτησαν, ωστόσο, τη δυνατότητα του αυτοέλεγχου. Η σκέψη μου γέμισε και πάλι από συνειρμούς. Και αφορμή γι' αυτούς, ποιος άλλος από τους σύγχρονους αξιωματούχους της Αμερικής του δολαρίου - του "χρυσού διαβόλου" κατά τον Μαξίμ Γκόρκι - υπουργοί, πρεσβευτές και άλλοι ιθύνοντες.
Ας θυμίσω τη ρατσιστική έπαρση της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ μαντάμ Ολμπράιτ. Πριν από λίγο καιρό μας έκανε να θυμηθούμε έντονα και με φρίκη τη θεωρία - δόγμα των καϊζερικών και χιτλερικών περί της ανωτερότητας του γερμανικού έθνους, τη διατυπωμένη στον εθνικό τους ύμνο με τρεις λέξεις: "Ντόιτσλαντ ίμπερ άλες".
Η κυρία από το Ελδοράδο του Κεφαλαίου φρόντισε να είναι αναλυτική. Αλλά για να μην την υποψιαστούν ότι αντιγράφει τους χιτλερικούς, παράφρασε το νόημα της συμπυκνωμένης διατύπωσης του γερμανικού εθνικού ύμνου, με το συγκεκριμένο περιεχόμενο του οποίου ύψωσε υπεράνω όλων τη σημασία του αμερικανικού έθνους ως εξής: "Αν οι ΗΠΑ αναλάβουν δράση (στο Ιράκ) θα το κάνουν επειδή είναι οι ΗΠΑ. Είναι το πλέον απαραίτητο έθνος στον κόσμο, στέκονται ψηλότερα από όλους και βλέπουν το μέλλον" (σ.σ.: η υπογράμμιση δική μας).
Σαφέστερα και κυνικότερα δεν ήταν δυνατό να διατυπωθεί το νόημα της ΡΑΧ ΑΜΕΡΙΚΑΝΑ ή της Νέας Τάξης Πραγμάτων, κατά το χιτλερικό πρότυπο. Για να πάρετε μια γεύση των δυνατοτήτων που έχουν οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι του παραπάνω ...περιούσιου έθνους να μοιράζουν ακόμη και... ηγετικούς ρόλους σε φίλους τους, θα σας υπενθυμίσω μια πρόσφατη, σύντομη και περιεκτική δήλωση του ακόλουθου της αμερικανικής πρεσβείας Π. Σαντίλο στο πρόσφατο συνέδριο της Κέρκυρας για την ανακύκλωση των απορριμμάτων. Είπε ο ερίφης: "Αν θέλει η Ελλάδα να παίξει ηγετικό ρόλο στα Βαλκάνια, πρέπει πρώτα να δημιουργηθούν καλές σχέσεις μεταξύ των αμερικανικών και ελληνικών εταιριών".
Και για να μη μείνει καμιά απολύτως αμφιβολία περί τίνος πρόκειται, το διασαφηνίζει ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που, καλύπτοντας τον Αμερικανό πρεσβευτή στην Αθήνα, ύστερα από τις πρόσφατες προκλητικές ανθελληνικές εμφανίσεις και δηλώσεις του, είπε: "Ο Νίκολας Μπερνς είναι πιστός υπηρέτης των αμερικανικών συμφερόντων και, ως εκ τούτου, επιτελεί εκπληκτικό έργο".
Σημειώστε το: εκπληκτικό έργο.
Γι' αυτό, αν θέλετε, αγαπητοί μου, να μάθετε από πού έλκουν την καταγωγή τους αυτοί οι επίλεκτοι ιεραπόστολοι του Μαμμωνά, θα καταφύγω στους δύο διάσημους Αμερικανούς συγγραφείς που ανέφερα στην αρχή.
Ο Μαρκ Τουέιν (1835 - 1910) στο διήγημά του "Η ζωή στο Μισισιπή" κάνει λόγο για ένα διάλογο που κρυφάκουσε μεταξύ δύο εμπορικών παραγγελιοδόχων που παινεύονταν ότι παραποιούν τις ετικέτες των εμπορευμάτων και παρουσιάζουν τα σκουπίδια για καλό εμπόρευμα. "Αυτοί - έγραφε - ήταν άνθρωποι του εμπορίου με ενεργητικούς τρόπους και γρήγορη ομιλία. Το δολάριο ήταν ο θεός τους και η τέχνη για να το αποκτούν η θρησκεία τους".
Κάποτε ένας Αμερικανός που πήγε στο εξωτερικό έλεγε σε ξένο: "Εγώ γεννήθηκα ανεξάρτητος, σερ, και θέλω αυτό να το ξέρουν όλοι". Και ο Μαρκ Τουέιν, που ήξερε να χωρίζει τέτοια υποκείμενα από τον αμερικανικό λαό, σχολίασε: "Δεν πρόσθεσε μόνο ότι κατάγεται από τη φυλή των γαϊδάρων, αλλά και έτσι όλοι το καταλαβαίνουν".
Για την επιδεικτικότητα και αμετροέπεια τέτοιων Αμερικανών στο εξωτερικό να κάνουν πως τα ξέρουν όλα, να μαθαίνουν εύκολα, να κάνουν πως προφέρουν γρήγορα την ξενική προφορά κλπ., ο Μαρκ Τουέιν ήταν αμείλικτος στην καυστικότητά του. Εγραφε σχετικά: "Εμείς θέλουμε, οι φίλοι μας να μας ζηλέψουν για τις πρωτότυπες ξένες συνήθειές μας, από τις οποίες με κανέναν τρόπο δεν μπορούμε να απαλλαγούμε. Ο αγαπητός αναγνώστης, αν δεν του τύχει να πάει στο εξωτερικό, ούτε και θα μάθει τι τέλειος γάιδαρος μπορεί να βγει απ' αυτόν".
Ο Τζακ Λόντον (1875 - 1916) απαυδισμένος από τον άγριο αμερικανικό καπιταλισμό, που με τη γνωστή δολοφονική επιδρομή και εξοντωτική ληστεία στέριωσε στη Νέα Γη, έγραφε στο διήγημά του "Κραυγή για δικαιοσύνη": "Καιρός για τον άνθρωπο είναι να χτίσει νέο και ανώτερο πολιτισμό που θα προκύψει σε συνθήκες αγάπης προς τον άνθρωπο, γενικής εξυπηρέτησης και παγκόσμιας αδελφότητας". Πεθαίνοντας ένα χρόνο πριν την Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία, ο Τζακ Λόντον αναφώνησε: "Χρόνε, έλα και άλλαξε τον κόσμο"!
Νομίζω, αγαπητοί μου, και με αυτά τα ολίγα, μπορείτε να εννοήσετε γιατί τόσο ανέντροπα και προκλητικά οι εκπρόσωποι της Ουάσιγκτον ογκανίζουν όπου Γης βρεθούν κατά το παράδειγμα του Προέδρου τους. Ο οποίος, αν σε κάτι μοιάζει περισσότερο με μέλη της κατά τον Μαρκ Τουέιν, "φυλής των γαϊδάρων", είναι ότι βρίσκεται σε διαρκή οργασμό, όπως ο γνωστός μας όνος, ο μόνος από όλα, τα συμπαθή κατά τα άλλα, τετράποδα που, ανεξαρτήτως εποχής του χρόνου, εκδηλώνει αυτή την αδυναμία του...
ΠΑΡΙΣΗΣ ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ
Feeds
