ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ). - Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που συνέρχεται Δευτέρα και Τρίτη στο Κάρντιφ της Βρετανίας, αποτελεί μια σημαντική, "μεταβατική" Σύνοδο Κορυφής των ευρωπαϊκών "μεγάλων δυνάμεων", αφού θα ληφθούν όλες οι απαιτούμενες "ενδιάμεσες" αποφάσεις για το σύνολο του "πακέτου" της "Ατζέντας 2000" (χρηματοδότηση της Κοινότητας και "πακέτο Σαντέρ", χρηματοδότηση της διεύρυνσης, νέα αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής). Σημαντικές είναι και οι αποφάσεις και οι "κατευθύνσεις" που θα αφορούν την έναρξη της ΟΝΕ και του ΕΥΡΩνομίσματος από την 1/1/1999, το πλέγμα των "συνταγματικών" μεταρρυθμίσεων που προαναγγέλλει η "κοινή" επιστολή Κολ - Σιράκ προς μια περισσότερο μονοδιάστατη και αυταρχική Ευρώπη του 21ου αιώνα, καθώς και μια σημαντική ιδεολογικο - πολιτική "δέσμη" μέτρων για τις σχέσεις κεφαλαίου - μισθωτής εργασίας, αφού οι εργαζόμενοι θα σηκώσουν το βάρος της "προσαρμογής" του ευρωπαϊκού κεφαλαίου στον άγριο "ανταγωνισμό" της "παγκοσμιοποίησης". Η Ελλάδα, ευρισκόμενη και τυπικά πλέον στο περιθώριο της Κοινότητας, μετά και την έξωση από την ΟΝΕ, προσέρχεται στη Σύνοδο Κορυφής, όχι για να υπερασπίσει τα συμφέροντα της χώρας και να διεκδικήσει κάτι σχετικά με τα μεγάλα αυτά ανοιχτά θέματα, αλλά για να ξαναπαίξει πάλι, ενδυόμενη τα αντι-τουρκικά κουρέλια, την "εθνικά υπερήφανη" απόκρουση των φιλοτουρκικών επιθέσεων των "εταίρων" της. Βέβαια, η βρετανική προεδρία επιθυμεί, μετά από αμερικανική υπόδειξη, να προωθήσει τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ενωσης - Τουρκίας που έχουν παγώσει μετά το Λουξεμβούργο. Περί αυτού, σημαντική αναμένεται να είναι η σημερινή συνάντηση του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη με τον πρόεδρο του Συμβουλίου, Βρετανό πρωθυπουργό Τ. Μπλερ στο Λονδίνο. Αλλά στις Βρυξέλλες οι πάντες γνωρίζουν ότι τα Ελληνοτουρκικά τελούν υπό πλήρη και ασφυκτική αμερικανική εποπτεία.

Το πρωί της Δευτέρας, οι 15 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα επικυρώσουν τις "κατευθυντήριες γραμμές για τις οικονομικές πολιτικές" του 1998, που έχουν εγκριθεί από το Συμβούλιο ΕΚΟΦΙΝ, τα "εθνικά" προγράμματα "δράσεων για την απασχόληση", που έχουν υποβάλει οι κυβερνήσεις και εγκρίνονται από τις Βρυξέλλες και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως άλλοθι για τις "εθνικές" αντιλαϊκές πολιτικές και μια ανακοίνωση της Κομισιόν για τις κεφαλαιαγορές. Η "Ατζέντα 2000" για τη διεύρυνση θα συζητηθεί Δευτέρα απόγευμα, στη βάση μιας έκθεσης "προόδου" της βρετανικής προεδρίας, που απλά καταγράφει συμφωνίες και διαφωνίες. Στόχος είναι μια "ευρεία" συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βιέννης (Δεκέμβρης 1998) και οι τελικές αποφάσεις να ληφθούν στο πρώτο εξάμηνο του 1999, που η Γερμανία αναλαμβάνει την προεδρία της Κοινότητας. Οι δημοσιονομικές προοπτικές και η χρηματοδότηση της Κοινότητας θα απασχολήσουν ιδιαίτερα το Κάρντιφ. Το βασικό πρόβλημα αφορά την έντονη πίεση της Γερμανίας και των δορυφόρων της (Αυστρία, Ολλανδία, Σουηδία) να εξοικονομήσουν πόρους, μειώνοντας τη συνεισφορά τους στον κοινοτικό προϋπολογισμό - αλλά όχι και τις απολαβές τους - σε βάρος των φτωχότερων χωρών, όπως η Ελλάδα. Παρά τους ισχυρισμούς της Αθήνας, δεν υπάρχει κανένα "μέτωπο" των φτωχών χωρών "συνοχής", απλά γιατί από τις τέσσερις χώρες η Ιρλανδία έχει οικονομικά "απογειωθεί", η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν επιλεχθεί για συμμετοχή στην ΟΝΕ και μόνο η Ελλάδα είναι "εκτός", φτωχή και "αποκλίνουσα". Για το "πακέτο Σαντέρ", θα υπάρξει "δέσμευση" ότι η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων θα γίνει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 1999 επί γερμανικής προεδρίας.

Η νέα αναθεώρηση της ΚΑΠ είναι προαποφασισμένη. Η κυβέρνηση έχει ξεπουλήσει από καιρό την ελληνική αγροτιά και αποδέχτηκε εκ των προτέρων τις μειωμένες ενισχύσεις του "πακέτου Σαντέρ", τόσο όσον αφορά τα χρηματικά κονδύλια, όσο και τους τρόπους χρηματοδότησης. Η Αθήνα, εκλιπαρώντας την επανένταξη της χώρας στην ΟΝΕ, έχει εξουδετερωθεί προκαταβολικά από κάθε διαπραγματευτική πτυχή της "Ατζέντας 2000".

Από τα άλλα θέματα, ενδιαφέρον παρουσιάζει το "γεύμα εργασίας" τη Δευτέρα το μεσημέρι, στο οποίο θα συζητηθεί μυστικά "το μέλλον της Ευρώπης και η ΟΝΕ", στη βάση της πρόσφατης κοινής επιστολής του Γερμανού καγκελάριου Χ. Κολ και του Γάλλου Προέδρου Ζ. Σιράκ. Μπορεί να φαίνεται "θεωρία", αλλά ο γερμανο-γαλλικός άξονας, με άλλοθι την "αρχή της επικουρικότητας", προσπαθεί να αναβαθμίσει το θεσμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, υποβαθμίζοντας τα διάφορα Συμβούλια Υπουργών, αλλά και το ρόλο της Κομισιόν. Είναι μια προσπάθεια για περαιτέρω αυταρχισμό και ανεξέλεγκτη εξουσία της "θεσμικής" Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία στερείται ήδη ακόμη και της στοιχειώδους δημοκρατικής λειτουργίας. Ουσιαστικά, προωθείται η περαιτέρω κατάργηση της "διάκρισης των εξουσιών", στοχεύοντας στη θέσπιση ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα έχει ταυτόχρονα το σύνολο της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας. Πρόκειται για ολοκληρωτική εξουσία με πλήθος κατακερματισμένων "μοριακών" οργάνων, που θα δέχονται εντολές από "το κέντρο", χωρίς αντιπροσώπευση και δημοκρατικό έλεγχο. Γίνεται φανερό ότι ένα τέτοιο κεντρικό πολιτικό όργανο με πλήρη και ανεξέλεγκτη εξουσία θα συμπληρώνει ιδανικά την "αυτόνομη" Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα της ΟΝΕ του Μάαστριχτ, εξυπηρετώντας καλύτερα από τώρα τα σχέδια των πολυεθνικών και των ευρωπαϊκών "μεγάλων δυνάμεων". Το Κάρντιφ θα ασχοληθεί επίσης με το Κόσσοβο και μια σειρά "εξωτερικών" θεμάτων, όπως η κατάσταση στη Μ. Ανατολή, τα πυρηνικά της Ινδίας και του Πακιστάν, η έκρυθμη κατάσταση στην Ινδονησία και η αμερικανόπνευστη εμφύλια διαμάχη Ερυθραίας και Αιθιοπίας για τον πλήρη έλεγχο της Ερυθράς Θάλασσας και του "κέρατος" της Αφρικής.

Βασική θεωρείται η σημερινή συνάντηση Σημίτη - Μπλερ στο Λονδίνο. Διάφορες "διαρροές" προσπαθούν να ενισχύουν την εντύπωση ότι επιδιώκεται μια ριζική ανατροπή των αποφάσεων του Λουξεμβούργου, στην οποία θα αντιδράσει"σθεναρά" η ελληνική διπλωματία. Τρία σημεία αποκτούν ενδιαφέρον, ανεξάρτητα αν θα συζητηθούν στο Κάρντιφ ή αργότερα. Το πρώτο αφορά την επίπονη προσπάθεια της βρετανικής προεδρίας να αλλοιώσει την έκταση και την ένταση των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την Τουρκία, ανεξάρτητα από τις ελληνικές επιφυλάξεις και συμφέροντα. Το δεύτερο αφορά τη συστηματική προσπάθεια όλων των "μεγάλων δυνάμεων" να παρακαμφθεί η αρνητική για την Τουρκία γνωμοδότηση του 1989 και να εξομοιωθεί η Αγκυρα με τις υπόλοιπες υποψήφιες για ένταξη χώρες. Το τρίτο σημείο αφορά την επίμονη προσπάθεια της Κομισιόν να εξευρεθούν εναλλακτικοί τρόποι κοινοτικής χρηματοδότησης της Αγκυρας, εάν η Αθήνα επιμείνει στις επιφυλάξεις για ενεργοποίηση του χρηματοδοτικού κανονισμού της Τελωνειακής Ενωσης. Το τέχνασμα υπάρχει και είχε επιτυχία και παλιότερα. Θα δημιουργηθεί "νέος" χρηματοδοτικός κανονισμός για την ενίσχυση "της ευρωπαϊκής στρατηγικής" προς την Τουρκία.

Σφίγγει ο κλοιός των "εταίρων" της Ευρωπαϊκής Ενωσης γύρω από την ελληνική κυβέρνηση για την άρση των επιφυλάξεων και των αντιρρήσεών της, σχετικά με την προώθηση των σχέσεων της Ενωσης με την Τουρκία. Η εκπρόσωπος της γαλλικής προεδρίας Κατρίν Κολονά δήλωσε ότι η Γαλλία θα θέσει στο Κάρντιφ θέμα, όσον αφορά το αν πρέπει να συνεχιστούν οι διαδικασίες για την ένταξη της Κύπρου.

"Η γαλλική αντιπροσωπεία θα υπενθυμίσει ότι θα πρέπει να εξεταστεί η πορεία των διαπραγματεύσεων και ο τρόπος με τον οποίο αυτές υπηρετούν το στόχο ενός ενωμένου νησιού", τόνισε η Γαλλίδα εκπρόσωπος πριν κάνει μια "λιγότερο διπλωματική ερμηνεία" των δηλώσεών της: "Πιστεύουμε (ότι στο Κάρντιφ) πρέπει να τεθεί το θέμα της εξακολούθησης ή της αναστολής αυτών των διαπραγματεύσεων", πρόσθεσε.

"Η Ενωση, εξήγησε η Κ. Κολονά, δεν μπορεί να εισαγάγει στους κόλπους της τα προβλήματα της διαίρεσης της Κύπρου. Δεν μπορεί να προβλεφτεί η ένταξη ενός νησιού κομμένου στα δυο. Οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν νόημα, αν δεν υπάρχει προοπτική επανένωσης".

Προφανώς, η κίνηση της Γαλλίας αποσκοπεί στην άσκηση πιέσεων στην ελληνική κυβέρνηση, με στόχο να υποχωρήσει και να δεχτεί την Τουρκία στη Διάσκεψη για τη διεύρυνση και με αντάλλαγμα τη συνέχιση των διαδικασιών ένταξης της Κύπρου. Εξάλλου, η Γαλλίδα εκπρόσωπος δήλωσε: "Λυπούμαστε για την απουσία της Τουρκίας. Η πόρτα της Διάσκεψης, της είναι ανοιχτή. Ευχόμαστε η Τουρκία να μπορέσει να συμμετάσχει στη Διάσκεψη και να αρχίσει μια πραγματική και καλή σχέση Ευρώπης - Τουρκίας", πρόσθεσε, τέλος, η Κ. Κολονά.

Τον ξεχωριστό ρόλο, που προφανώς προτίθεται να παίξει υπέρ της Τουρκία,ς κατά τη διάρκεια της αυστριακής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το δεύτερο εξάμηνο του 1998, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Αυστρίας Τόμας Κλέστιλ, προμηνύει το γεγονός πως, σύμφωνα με χτεσινές ανακοινώσεις από το προεδρικό μέγαρο στη Βιέννη, η εντατικοποίηση των επαφών με την Αγκυρα αποτελεί κέντρο βάρους του προγράμματος εργασίας και επισκέψεων του Τ. Κλέστιλ για το χρονικό αυτό διάστημα.

Η θέση αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι έχει προσκληθεί από τον Τ. Κλέστιλ να επισκεφθεί επίσημα την Αυστρία (πιθανότατα το Νοέμβρη), στη διάρκεια της προεδρίας της στην ΕΕ, ο Τούρκος Πρόεδρος, Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Σύμφωνα με το περιβάλλον του Αυστριακού Προέδρου, η επίσκεψη αυτή προσδίδει ιδιαίτερο βάρος στο διάλογο Αγκυρας - Βρυξελλών, ο οποίος έχει περιέλθει σε αδιέξοδο.

Για τον υπέρ της Τουρκίας ρόλο του, ο Αυστριακός Πρόεδρος είχε προϊδεάσει με δηλώσεις του πριν μερικές βδομάδες, όταν τόνιζε την αποστασιοποίησή του από την κοινή στάση της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία και διαχώριζε τη θέση του από τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής του Λουξεμβούργου, δηλώνοντας κατηγορηματικά τη διαφωνία του με αυτές.

Σε αντίθεση με τον Τ. Κλέστιλ - που προέρχεται από το συγκυβερνών με τους Σοσιαλδημοκράτες δεξιό Λαϊκό Κόμμα - ο Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος, Βίκτορ Κλίμα, έχει εκφράσει ανοιχτά το σκεπτικισμό του ως προς την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, κάτι που έχει προκαλέσει τη δυσαρέσκεια της Αγκυρας.

Από την πλευρά της, η επίσημη Τουρκία έχει διατυπώσει επανειλημμένα τις προσδοκίες της από την αυστριακή προεδρία στην ΕΕ, για μια αλλαγή της στάσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπέρ της Αγκυρας και της αναγνώρισης σ' αυτήν ενός προενταξιακού καθεστώτος, από το οποίο είχε αποκλειστεί με την απόφαση της Συνόδου Κορυφής στο Λουξεμβούργο τον περασμένο Δεκέμβρη.

Ο Αυστριακός καγκελάριος, σε διάφορες ευκαιρίες στο παρελθόν, έχει όμως τονίσει απερίφραστα την "ορθότητα" των αποφάσεων του Λουξεμβούργου σε σχέση με την Τουρκία.