Το 1997 συμπληρώθηκαν πέντε χρόνια από το θάνατό του και είκοσι από την ανακάλυψη που τον έκανε διάσημο. Αναφερόμαστε στον καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικο και στο "θείο δώρο" που του έδωσε η ακάματη εργασία του από το 1952, η επίμονη μελέτη του για διασταύρωση όλων των "πηγών", τα προσεκτικά και οδηγημένα από τη γνώση, τη λογική και το ένστικτο ανασκαφικά βήματά του, αλλά και η τύχη, ώστε το 1977 να ανακαλύψει τους βασιλικούς τάφους στη Βεργίνα. Την εικοσαετία αυτής της μεγάλης αρχαιολογικής ανακάλυψης θυμίζει η εξαίρετη, πανόδετη δίτομη - εκτός εμπορίου - έκδοση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος προς τιμήν και στη μνήμη του Μανόλη Ανδρόνικου "Το χρονικό της Βεργίνας" (1997).

Ενα χρονικό, γραμμένο από τον ίδιο τον κορυφαίο επιστήμονα, με γλώσσα ζεστή, άμεση, ανθρώπινη, εξομολογητική στην αφήγησή του, αλλά και επιστημονικά "ζυμωμένη" παρ' όλη την απλότητά της. Ενα χρονικό, που άρχισε να το γράφει "από μνήμης" το 1983, με κατασταλαγμένη τη χαρά της ανακάλυψης, χωρίς ίχνος έπαρσης, καθώς δεν ήταν λίγα τα προβλήματα (καθόλου ή ελάχιστη επιχορήγηση, λειψό επιστημονικό και εργατικό δυναμικό κλπ.) που είχε επί χρόνια να αντιμετωπίσει, για να συνεχίσει και να ολοκληρώσει την έρευνά του, να δει προστατευμένα, αξιοποιημένα, στεγασμένα τα σπουδαία ευρήματά του στον τόπο που τα "γέννησε". (Η δημιουργία μουσείου στη Βεργίνα είναι ακόμα άπιαστο όνειρο).

Το χρονικό, που έχει και αυτοβιογραφικές "πινελιές", εικονογραφημένο με φωτογραφίες από την ανθρώπινη, οικογενειακή, εκπαιδευτική, ανασκαφική πορεία του (1ος τόμος) προλογίζεται από τον ίδιο, με ένα κείμενό του "αντί εισαγωγής", γραμμένο στις 10/2/1979. Σ' αυτό εξομολογείται, μεταξύ άλλων: "Το μυστικό της Μεγάλης Τούμπας το ονειρευόμουν από τη στιγμή που έκανα την πρώτη δοκιμή στα 1952 (...) Η φιλοδοξία μου ήταν να δώσω κάτι εξαιρετικά καλό. Ζήλευα και θαύμαζα τον Τσούντα, τον Ρωμαίο, τον Καρούζο (...). Από τη στιγμή που το χωρίο του Πλουτάρχου με οδήγησε στην υπόθεση των βασιλικών τάφων, ζούσα μέρα και νύχτα το μεγάλο όνειρο". Ο Ανδρόνικος ήταν σίγουρος, αργά ή γρήγορα, για την επιστημονική επιτυχία του: "Φοβόμουν μονάχα πως δε θα έχω τα υλικά μέσα, και όσο ο χρόνος περνούσε χωρίς αποτέλεσμα, τα προβλήματα ήξερα πως θα αύξαιναν". Η επιχορήγηση της ανασκαφής το 1976 και το 1977 αναπτέρωσε τις ελπίδες του. "Είναι αδύνατο να γράψω τι ένιωσα όταν φάνηκε το πρώτο παράξενο τοιχάριο. Το μόνο που έλεγα και ξανάλεγα ήταν πως πολύ μου αρέσει, πως είμαι περίεργος να δω τι είναι, πως κάτι παράξενο κι ενδιαφέρον θα μας δώσει". Και έδωσε.

Σημειώνουμε ότι ο 2ος τόμος, για την ακρίβεια ένας "φάκελος", περιέχει ένα χάρτη της σημερινής Μακεδονίας, όπου εντάσσεται η Βεργίνα (οι αρχαίες Αιγές) και φωτογραφίες του αρχαιολογικού χώρου και των ευρημάτων από τη Βεργίνα.

Υπάρχει σήμερα ένας εσμός νέων που ασχολείται με την ποίηση, χωρίς να μεταγγίζεται στο δημιουργικό τους γίγνεσθαι ο διαχρονικός χυμός απ' τις ρίζες της. Γράφουν χωρίς να γνωρίζουν τι αξιώνει ή τι απαξιώνει ο χρόνος, απ' όσα ο άνθρωπος ποιεί.

Ο Γιώργος Πετρόπουλος δεν ανήκει στον παραπάνω εσμό. Ποιητής και μελετητής της ποίησης, αναπληρώνει κενά, όπως αυτά που αφήνει η παιδεία μας να χάσκουν, ενώ θα 'πρεπε να μυεί τους νέους στα μυστικά των Γραμμάτων και Τεχνών, που η ρίζα τους σ' αυτόν τον τόπο, διακλαδίζεται στα βάθη των αιώνων. Κι απ' αυτή αντλεί χυμούς ο Πετρόπουλος, όταν, εντρυφώντας στην Ιστορία, δίνει μελετήματα όπως "Οι ποιητές του μεσοπολέμου" (1989), "Οι ρομαντικοί του ΙΘ αιώνα" (1992), "Η προοπτική μας ποίηση" (1993), "Από την αρχαία ελληνική ποίηση" (1996), και τώρα, "Τα προεπαναστατικά" που έχουν θέμα την ποίηση απ' την άλωση της Κωνσταντινούπολης μέχρι το 1821.

Πρόκειται για τη λόγια ή δημώδη ποίηση που αναπτύχθηκε στην υπόδουλη Ελλάδα και στις παροικίες της Ευρώπης, για να εκφράσει κάτω από τραγικές συνθήκες πολιτικές και κοινωνικές, την οδύνη και την αγωνία για τα πάθη και την τύχη του ελληνισμού γενικότερα. Ομως, δε θα μπορούσε να λείψει και η λυρική ποίηση, που αποτέλεσε και τον προάγγελο του ρομαντισμού.

Ο συγγραφέας, βιογραφώντας τους ποιητές, και κάνοντας την αισθητική αποτίμηση του έργου τους, παραθέτει αντίστοιχα, δείγματα γραφής απ' τους "Θρήνους", την ποιητική προσφορά της οικογένειας Σούτσων, τα "Ανθη Ευλαβείας" - ανθολογία που εκδίδεται στη Βενετία - καθώς κι από το έργο των Κεσάριου Δαπόντε, Ρήγα Φεραίου, Ιωάννη Βηλαρά, Αθ. Χριστόπουλου κ. ά.

Ο καθηγητής Πανεπιστημίου Γεράσιμος Γ. Ζώρας, προλογίζοντας το βιβλίο αυτό του Γ. Π. συμπεραίνει ότι η αξία του "έγκειται στο ότι προβάλλει ξεχασμένες πτυχές της λογοτεχνικής μας παράδοσης, γνώριμες σε βάθος μόνο στους ειδήμονες" (εκδόσεις ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ)

Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ

Από το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ιδρυμα της ΕΤΒΑ σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού και το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ιδρυμα κυκλοφόρησε ένας ογκώδης, πλούσια εικονογραφημένος τόμος με τη σημαντικότατη έρευνα - μελέτη των Πέτρου Μ. Κουφόπουλου - Σταύρου Β. Μαμαλούκου "Αγιορείτικη Μεταλλοτεχνία",η οποία αναδεικνύει τη μεταλλουργική τέχνη των Αγιορειτών μοναχών, αλλά και κοσμικών από τον 18ο αιώνα.

• Από το "Ινστιτούτο Βιβλίου Α. Καρδραμίτσα" κυκλοφόρησαν: "Καλλιμάχου "Επιγράμματα"". Ο αρχαίος ποιητής (3ος αι. π.Χ.) παρουσιάζεται σε εισαγωγή - κείμενο - μετάφραση - σχόλια του Φ. Παγωνάρη - Αντωνίου.Στη σειρά "Τι ξέρω;" κυκλοφόρησε μια συνοπτική εικονογραφημένη μελέτη του Ζ. Σουστέλ "Οι Αζτέκοι" (μετάφραση Δημήτρη Παντελοδήμου).
• Από τον "Καστανιώτη" στη σειρά "Σύγχρονη Ελληνική Λογοτεχνία" κυκλοφόρησαν: Θανάσης Σκρούμπελος "Ο Αϊ - Γιώργης των Γραικών" (μυθιστόρημα). Κατερίνα Καριζώνη "Ο άγγελός μου ήταν έκπτωτος" (μυθιστόρημα). Νίκος Παπανδρέου "Λεπτή γραμμή" (διηγήματα). Σοφοκλής Λαζάρου "Οδός Ελευθερίας - Στάση θανάτου" (αφήγημα, δεύτερη έκδοση, ξαναδουλεμένη). Ντίνος Παγαρακιώτης "Η τρύπα" (διηγήματα). Λίνα Φυτιλή "Οι νύχτες της άχρωμης κιμωλίας" (αφήγημα). Φερντινάντ - Σταύρος Φάρας "Οι σημειώσεις του πρόσφυγα" (διηγήματα). Σάση Αυλάμη "Η απόχη" (πεζογράφημα). Πέτρος Κυρίμης "Η καρδιά του κότσυφα" (νουβέλα). "Σ' αγαπώ, μ' αγαπάς;" τιτλοφορείται το εικονογραφημένο με όμορφες γάτες βιβλιαράκι της Αγγελικής Μακρή (ζωγραφιές της ίδιας).
• Από την Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας κυκλοφόρησαν τα πρακτικά του Συμποσίου (3/1996) με θέμα "Επιθεώρηση Τέχνης (Μια κρίσιμη δωδεκαετία)".
• Από τον "Εξάντα" κυκλοφόρησαν: Σοφία Δαγκλή - Παναγιωτίδου "Οι δύο πατρίδες" (μυθιστόρημα, που αναφέρεται στους Ελληνες της Αυστραλίας, βραβευμένο από το "Αγγελίδειο Ιδρυμα" στη Μελβούρνη). "Συζητήσεις με τον ΦΕΝΤΕΡΙΚΟ ΦΕΛΛΙΝΙ" τιτλοφορείται το βιβλίο του Κοστάντσο Κοσταντίνι (μετάφραση Τούλας Τόλια). Με τίτλο "Εγώ η Κλαούντια" αυτοβιογραφείται η Ιταλίδα ηθοποιός Κλαούντια Καρντινάλε,σε συζήτησή της με την Αννα Μαρία Μόρι,(μετάφραση Ανταίος Χρυσοστομίδης.Το βιβλίο περιλαμβάνει και πλήθος φωτογραφίες της ηθοποιού, κυρίως από τη δουλιά της). "Ο Πανταλέων και οι επισκέπτριες" και "Ποιος σκότωσε τον Παλομίνο Μολέρο" τιτλοφορούνται τα δύο μυθιστορήματα του πολυμεταφρασμένου στον κόσμο Περουβιανού συγγραφέα Μάριο Βάργκας Γιόσα.(Το πρώτο μετέφρασαν οι Τάσια Χατζή - Νατιβίνταζ Γκαλβέζ και το δεύτερο η πρώτη). Τζόζεφ Κόνολι "Τα καημένα!" (μυθιστόρημα - μαύρη κωμωδία, μετάφραση Γιώργος Κυριαζής).
• Από τον Πατάκη κυκλοφόρησαν: Σε συνεργασία με τον "Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου" η συλλογική μελέτη "Η τέχνη της αφήγησης",σε επιμέλεια Κούλας Κουλουμπή - Παπαπετρόπουλου.Το νέο βιβλίο της καλής συγγραφέως "Λίτσας Ψαραύτη "Το μυστικό τετράδιο" (μυθιστόρημα).
• Λευτέρης Καπώνης "Τζιβαέρι" (μυθιστόρημα, εκδόσεις "Νέα Σύνορα - Α. Α. Λιβάνης.)
• Από τις "Αχαϊκές Εκδόσεις" (Κολοκοτρώνη 34 - 36, Πάτρα, τηλ. 061 - 279.481) κυκλοφόρησαν: Περικλής Τρακαδάς Βήματα στην Αχαϊκή Γη (Ιστορική - Λαογραφική επισκόπηση της Αχαϊας)" και Κώστας Αθανασόπουλος "Ναύτες - Ναυτικό και Θάλασσα" (μελέτη για τη ζωή στα καράβια του Πολεμικού και Εμπορικού Ναυτικού).
• Από τον "Ολκό" κυκλοφόρησε: Μάικλ Ντίμπντιν "Νεκρή λιμνοθάλασσα" (αστυνομικό μυθιστόρημα, μετάφραση Ελένης Αναγνωστοπούλου).
• "Η περιπλάνηση του Κ." τιτλοφορείται το βιβλίο διηγημάτων του Μανώλη Πράτσικα (εκδόσεις "Δωδώνη").
• Από τις εκδόσεις "Σμυρνιωτάκη" (Γ. Γενναδίου 6, τηλ. 3835.062) κυκλοφόρησε το εικονογραφημένο βιβλίο για μικρά παιδιά "Μαμά, τι έγινε στο Πολυτεχνείο;",γραμμένο από την Μαρία Καλογεράκη και εικονογραφημένο από την Ελεωνόρα Τσονάκα.
• Κώστας Μαυρουδής "Η ζωή με εχθρούς" (δοκιμιακά και άλλου χαρακτήρα κείμενα, εκδόσεις "Δελφίνι").
• Αριστοτέλης Μητσάκος "Πλεύση ή ατομική σκιαγραφία" (μυθιστόρημα, Αθήνα 1997, διεύθυνση Στέλλα Μητσάκου, Ντελακρουά 29 ΤΚ 11745, τηλ. 9011.086).
• Παύλος Σταυρόπουλος "Ματωμένες φωνές" (ποίηση, εκδόσεις Α. Πολιτάκη,διάθεση στο βιβλιοπωλείο "Κιβωτός" Βενιζέλου 71, Καβάλα).
• Θωμάς Α. Κουγιαγκάς "Τα γηρατειά και πώς να τα αντιμετωπίσουμε με την αναβολική ιατρική" και Αθανασίου θ. Κουγιαγκά "Το ανανεωτικό μασάζ" (Εκδότης Αθανάσιος Θ. Κουγιαγκάς, Αθήνα 1997).
• "ROCK N' ROLL FANTASY" τιτλοφορείται το βιβλίο - κόμικ της Σόνιας Παπαϊωάννου,το οποίο αφορά σε γνωστά ροκ τραγούδια και καλλιτέχνες (εκδόσεις "Κώμος",Γαβριηλίδη 18 Θεσσαλονίκη, ΤΚ 54655. Διάθεση στην Αθήνα Α. Χριστάκης Ιπποκράτους 10, τηλ. 3607.876).
• "Ανιχνεύσεις" (περιοδικό σύγχρονης αναζήτησης και ποικίλης ύλης, τεύχος 21 με κεντρικό θέμα "Τα όρια της πραγματικότητας").
• "Σπουδές στη Φυσική" τιτλοφορείται το 10ο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού του Νίκου Κολυβοδιάκου (Κουρτίδου 194, Αθήνα).
• "Ομπρέλα" (περιοδικό γραμμάτων και τεχνών, τεύχος 38 με αφιέρωμα στον Τσε).
• "Τριφυλλιακή Εστία" (περιοδικό γραμμάτων και τεχνών, τεύχος 99).
• "Ελληνική Διεθνής Γλώσσα" (περιοδικό για τη διεθνοποίηση της ελληνικής γλώσσας, τεύχος Ιούλης - Σεπτέμβρης 1997).
• "Το βήμα των βιβλιοχαρτοπωλών" (περιοδικό του Συλλόγου Βιβλιοχαρτοπωλών Αθηνών - Προαστείων, τεύχος 6ο).