Στη δίνη μιας κρίσης με απρόβλεπτες συνέπειες για τη συνοχή του έχει εισέλθει το ΠΑΣΟΚ, όπως φάνηκε καθαρά από τη χτεσινή πρώτη μέρα των εργασιών του συνεδρίου, την επομένη της κηδείας του Α. Παπανδρέου.

Η αδυσώπητη και χωρίς αρχές διαμάχη για τη μοιρασιά της εξουσίας έχει φτάσει σε οριακό σημείο, απειλώντας με ρήξη και διάσπαση το κυβερνών κόμμα.

Η πρώτη μέρα του συνεδρίου επιβεβαίωσε το κλίμα σύγκρουσης και αναμέτρησης που υπάρχει στο ΠΑΣΟΚ και χαρακτηρίστηκε από την επιτηδευμένα "εμπρηστική" ομιλία του Κ. Σημίτη, καθώς και τις πρωτοφανείς αποδοκιμασίες που συνάντησε.

Η χτεσινή ομιλία του Κ. Σημίτη απέδειξε περίτρανα ότι ο πρωθυπουργός επιδιώκει να βάλει τη δική του σφραγίδα στο "μεταπαπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ", να του δώσει το δικό του βηματισμό, ώστε να αποτελέσει το κατάλληλο εργαλείο για να παρασύρει συνολικά το πολιτικό σκηνικό σε περισσότερο νεοσυντηρητικές λύσεις.

Ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε αποφασισμένος να αποσπάσει από το συνέδριο απόφαση που να ενισχύει σημαντικά την κυριαρχία του στο κυβερνών κόμμα, ώστε να λυθούν τα χέρια του και να προχωρήσει στην κατεύθυνση που αυτός θέλει και τα μεγάλα αφεντικά έχουν υπαγορεύσει.

Ο Κ. Σημίτης δεν έκρυψε στην ομιλία του αυτές τις επιδιώξεις, καθώς και την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει το ΠΑΣΟΚ σύμφωνα με τους δικούς του σχεδιασμούς.

Αρχικά ο πρωθυπουργός έδωσε το πολιτικό στίγμα που ήθελε στην εκλογή του ως πρωθυπουργού από την ΚΟ στις 18 Γενάρη 1996. "Τότε, είπε, δεν πήραμε μια απόφαση κατανομής ενός κομματικού πόστου, αλλά μια πολιτική απόφαση. Την απόφαση να δώσουμε στην κυβερνητική πολιτική μια νέα κατεύθυνση". Δικαιολογώντας στη συνέχεια την πρότασή του για ενιαίο κέντρο καθοδήγησης κυβέρνησης και κόμματος, ισχυρή κυβέρνηση κλπ. ο Κ. Σημίτης επικαλέστηκε "τις αμφιβολίες και τις αμφισβητήσεις και μερικές φορές την ανοιχτή εχθρότητα στις τάξεις του κόμματος", που δέχτηκε η πολιτική που άρχισε να εφαρμόζει. "Υπό τις συνθήκες αυτές, τόνισε, η διαμόρφωση και η εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής συναντά πολλές δυσκολίες. Η σταυροφορία για την ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό βρίσκει αντιδράσεις".

"Το συμπέρασμα, κατέληξε, είναι για μένα φανερό: Αν θέλω να προχωρήσω σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβα απέναντι στον ελληνικό λαό, αν θέλω να επιτελέσω αυτό που αισθάνομαι πρέπει να υπάρξουν καθαρές λύσεις. Πρέπει να γίνει σαφές, να είναι ξεκάθαρο για όλους, ότι στο Κίνημα δεν υπάρχουν διάφοροι πόλοι εξουσιών που αλληλοαναιρούνται, ότι δεν υπάρχουν διαφορετικές πολιτικές της κυβέρνησης και του Κινήματος".

Αφήνοντας στην άκρη τα προσχήματα, απέρριψε τα περί ασυμβίβαστου πρωθυπουργού και προέδρου, λέγοντας ότι "προϋπόθεση για να επιτύχουμε είναι ο συντονισμός και η καθοδήγηση της κυβέρνησης να είναι ευθύνη του ιδίου προσώπου που έχει την υπευθυνότητα και την καθοδήγηση του κόμματος".

Οι αντιδράσεις προκλήθηκαν όταν ο Κ. Σημίτης πέρασε στην αντεπίθεση και κατηγόρησε τους εσωκομματικούς αντιπάλους του για όψιμη ανησυχία, όσον αφορά τις συγκεντρωτικές διαδικασίες. "Είναι ανησυχίες για τις οποίες δεν αισθάνομαι κατανόηση όταν προέρχονται από μια πλευρά, της οποίας η συμπεριφορά χαρακτηριζόταν από συγκεντρωτισμό, συστηματική γελοιοποίηση της συλλογικότητας και αδιαφάνεια διαδικασιών". Στη συνέχεια δε δίστασε να αφήσει αιχμές και κατά του Α. Παπανδρέου, θέτοντας τα ερωτήματα: "Πότε προχωρήσαμε στην ψήφιση του κανονισμού της ΚΟ, στη μεταφορά εξουσιών στο προεδρείο της ΚΟ, στην κατάργηση διορισμένου διευθυντή; Δεν έγιναν αυτά τώρα; Η ενότητα δεν προκύπτει από φεουδαρχικά σχήματα...".

Καταλήγοντας έθεσε υποψηφιότητα για τη θέση του προέδρου του κόμματος, τονίζοντας ότι μόνο όταν πρωθυπουργός και πρόεδρος είναι το ίδιο πρόσωπο εξασφαλίζεται ο συντονισμός της κυβέρνησης. Δεν περιορίστηκε όμως σε αυτό, αλλά έθεσε και τους συνέδρους μπροστά στον εκβιασμό: "Αν δε με ψηφίσετε για πρόεδρο, θα παραιτηθώ και από πρωθυπουργός". Η φράση που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από το ακροατήριο έχει ως εξής: "Εφόσον δεν εκλεγώ πρόεδρος, θα παραιτηθώ από πρωθυπουργός. Οποιος εκλεγεί πρόεδρος θα πρέπει να είναι ο πρωθυπουργός του ΠΑΣΟΚ που θα με αντικαταστήσει... Αν παραμείνω πρωθυπουργός θα δώσω την εντύπωση ότι έχω εξουσίες τις οποίες στην πραγματικότητα δε θα έχω".

Είχε προηγηθεί στο βήμα ο γραμματέας της ΚΕ Κ. Σκανδαλίδης, ο οποίος, χρησιμοποιώντας αριστερή φρασεολογία περιέγραψε τις διεθνείς εξελίξεις και αντιθέσεις, επιχείρησε να πείσει ότι το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται στον αντίποδα των νεοφιλελεύθερων κομμάτων και σήκωσε τους πατριωτικούς τόνους, όταν αναφέρθηκε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και επέμεινε στην ενότητα του ΠΑΣΟΚ.

Η σημερινή μέρα έχει χαρακτηριστεί ως μέρα του Α. Τσοχατζόπουλου,ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δώσει απάντηση στην ομιλία του Κ. Σημίτη. Στενοί συνεργάτες του τόνιζαν ότι η ενότητα και η επιμονή στη συλλογικότητα με διακριτούς ρόλους είναι μονόδρομος για τον υπουργό Εσωτερικών.

Π. Κ.

"Οι προβλέψεις μας είναι ότι δε θα βγει κάποιο μήνυμα κοινωνικό, πολιτικό, υπέρ των λαϊκών στρωμάτων". Αυτή την επισήμανση έκανε χτες, αναφερόμενη στο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα,σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε στην Πάτρα.

Οπως επισήμανε "όλες οι μερίδες που υπάρχουν σήμερα στο ΠΑΣΟΚ δεν αμφισβητούν τη σημερινή πολιτική που ακολουθείται. Εχουν τον ίδιο πιλότο, την οικονομία της αγοράς, την ελευθερία κίνησης κεφαλαίων, κερδών και εμπορευμάτων, το πλαίσιο της Νέας Τάξης του ΝΑΤΟ. Εγώ δεν άκουσα κάποιο από τα στελέχη να είναι αντίθετο σε στρατηγικές επιλογές. Αρα το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ δε θα επιδράσει στην αλλαγή της πολιτικής του. Θα μου πείτε είναι 5.000 σύνεδροι. Δεν ξέρω πώς σκέφτονται και οι 5.000 σύνεδροι. Πάντως ξέρω πως τα μέχρι τώρα ντοκουμέντα και οι ως τώρα συζητήσεις δε θέτουν θέμα αλλαγής γραμμής πλεύσης. Πιθανόν να υπάρχουν αλλαγές στη σύνθεση της ηγεσίας. Αυτό δεν αλλάζει τα πράγματα και αυτό πρέπει να το πάρει υπόψη του ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ, απλός κόσμος που κατά τη γνώμη μας, θέλει βαθιές αλλαγές".

Αναφερόμενη στην ομιλία του Κ. Σκανδαλίδη, η Αλέκα Παπαρήγα τη χαρακτήρισε δημαγωγική.

"Η εισήγηση που παρουσίασε ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, τόνισε, είναι μνημείο δημοκοπίας, δημαγωγίας και φλυαρίας. Αποτελεί πρόκληση στο λαό.Λες και δεν πρόκειται για κυβερνητικό κόμμα που έχει πει εκατοντάδες φορές "ναι", σε επιλογές της ΕΕ και του ΣΕΒ που γεννούν ανεργία, φτώχεια, συρρίκνωση και ξεπούλημα της παραγωγικής βάσης. Λες και δεν έχει πει εκατοντάδες "ναι" στα βρώμικα σχέδια της ΕΕ των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ στην περιοχή και σε βάρος της χώρας μας. Ούτε το δικαίωμα του βέτο δεν άσκησε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ για την αγροτική πολιτική και για τα σύνορα της χώρας.

Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, νομίζει ότι με τα συνθήματα του '74 έως '80, που ποτέ δεν τα έκανε πράξη, μπορεί να παραπλανήσει τα λαϊκά στρώματα. Τότε ο λαός πίστεψε. Σήμερα δεν υπάρχουν περιθώρια αυταπατών. Τα έργα του ΠΑΣΟΚ μετράνε κι όχι τα προεκλογικά λόγια. Το πατριωτικό λαϊκό μέτωπο που εξάγγειλε δεν είναι τίποτε άλλο παρά κάλεσμα αδράνειας και υποταγής του λαού στο ΠΑΣΟΚ και στα μεγάλα συμφέροντα".

Αυτό που θέλουμε είναι να συνεχιστεί με τόλμη και αποφασιστικότητα η ίδια και σκληρότερη πολιτική λιτότητας και από αυτή την άποψη είναι δευτερεύον ποιος θα είναι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργός ή, σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, ακόμα και κυβέρνηση. Αυτό είναι το μήνυμα που έστειλαν ουσιαστικά χτες - πρώτη μέρα έναρξης των εργασιών του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ - οι ηγεσίες του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων, παρεμβαίνοντας δημόσια στο ενδεχόμενο πολιτικοοικονομικών εξελίξεων, που ίσως δρομολογηθούν με το κλείσιμο των εργασιών του Συνεδρίου. Το μήνυμα "συγκροτήθηκε" από σχετική ανακοίνωση του ΣΕΒ και από τις δηλώσεις του Ανδρέα Κυριαζή, προέδρου της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων.