ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 15 Οχτώβρη 2006
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ
Ακάματος αγωνιστής - δημιουργός

Την πενηντάχρονη εικαστική του διαδρομή στα γοητευτικά μονοπάτια της χαρακτικής, ξεδιπλώνει ο Γιάννης Στεφανίδης στην έκθεση που εγκαινιάζεται την Τρίτη (7 μ.μ.) στην γκαλερί «Χρυσόθεμις» (25ης Μαρτίου 20, Χαλάνδρι). Ο σημαντικός μας αγωνιστής, ζωγράφος, χαράκτης και συγγραφέας, που, με το έργο και το ήθος του, αποτελεί παράδειγμα για τους νέους δημιουργούς, παρουσιάζει αντιπροσωπευτικά έργα από την πολύχρονη πορεία του στη χαρακτική. Παράλληλα, εκτίθεται και το μεγάλο σε διαστάσεις ζωγραφικό έργο του «Η Σχολή του κόσμου», το οποίο φιλοτεχνήθηκε τους τελευταίους μήνες και είναι εμπνευσμένο από τη «Σχολή των Αθηνών» του Ραφαήλ. Προσωπικότητες από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, άνθρωποι των γραμμάτων, της ζωγραφικής, της ποίησης, της τέχνης και του αγώνα, «συναντώνται» στη «Σχολή του κόσμου». Ανάμεσά τους, ο Ομηρος, η Σαπφώ, η Μαρία Κάλλας, ο Τσ. Τσάπλιν, ο Σαίξπηρ, ο Γουτεμβέργιος, ο Ντα Βίντσι, ο Κομφούκιος, ο Λένιν, ο Τσε Γκεβάρα...

Η έκθεση στην γκαλερί «Χρυσόθεμις» ξεκινά με τη σειρά χαρακτικών, που έχουν ως θέμα τους τα κυκλαδίτικα τοπία και κυρίως τη Μύκονο. Ηταν το 1946, όταν ο Γιάννης Στεφανίδης επισκέφτηκε για ένα μήνα τη Μύκονο, σε εκπαιδευτική εκδρομή με τη Σχολή Καλών Τεχνών. Το ξερό κυκλαδίτικο τοπίο άφησε τα χνάρια του στη μνήμη του, αποτελώντας πηγή έμπνευσης για ένα σημαντικό κομμάτι της μετέπειτα δημιουργίας του. Ετσι, παράλληλα με τα γυμνά και την ανθρώπινη φιγούρα γενικότερα, η άνυδρη γη των Κυκλάδων είναι σημείο αναφοράς ως την πρόσφατη χαρακτική του παραγωγή.


Τα πρώτα χαρακτικά των κυκλαδίτικων τοπίων χαράχτηκαν «σε ένα τραπέζι κουζίνας στα Σεπόλια. Για να μπορέσω να ζήσω, από το 1952 έως το 1967 δούλευα, κάνοντας μεγεθύνσεις σε φωτογραφίες. Εχασα δεκαπέντε χρόνια, δουλεύοντας με φωτογραφίες. Σ' αυτά τα χρόνια, μόνο κατά διαστήματα - τα βράδια, τις Κυριακές ή τις αργίες - μπορούσα να δουλεύω. Μέχρι το 1967, που άρχισα να εργάζομαι στο ατελιέ γραφικών τεχνών σαν γραφίστας, κάνοντας παράλληλα και μακέτες για την "Ελληνική Μυθολογία" των εκδόσεων "Σίγμα", η εικαστική παραγωγή μου ήταν, δυστυχώς, πολύ μικρή».

Με τη χαρακτική ο Γ. Στεφανίδης καταπιάστηκε στην περίοδο της Κατοχής. Ηταν φοιτητής στη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας, όταν είπε και τυπικά το «Ναι» για να γίνει μέλος της ΕΠΟΝ της ΑΣΚΤ. Αφίσες, πλακάτ και φέιγ βολάν, ήταν το κομμάτι της καλλιτεχνικής δουλιάς, που συντρόφευε τις τεράστιες κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις στους δρόμους της Αθήνας. Ο τραυματισμός του στη μαχητική διαδήλωση για την επιστράτευση, στις 5 Μάρτη 1943, έγινε αφορμή να μείνει αρκετό καιρό κλεισμένος στο εργαστήριό του, ασχολούμενος αποκλειστικά με την καλλιτεχνική δουλιά της Οργάνωσης.

Ηταν η περίοδος, που «το ατελιεδάκι της οδού Καπλανών μετατράπηκε σε εργαστήρι του καλλιτεχνικού συνεργείου της ΕΠΟΝ. Κρυφά και με συνωμοτικές διαδικασίες, τυπώναμε μικρές αφίσες, που έπειτα τις κολλούσαμε στους δρόμους. Εχοντας, μερικές φορές, τη βοήθεια του Γιώργου Βακιρτζή, του Απόστολου Μπάρμπογλου και αργότερα του Βασίλη Ανδρεόπουλου, ξεκινήσαμε με έναν πολύγραφο με στένσιλ. Τη λύση, όμως, την έδωσε ένα αυτοσχέδιο "ταχυπιεστήριο", που σχεδίασα, το οποίο τύπωνε αρκετά καλά και γρήγορα. Ηταν σχέδια που εξέφραζαν την πολιτική γραμμή της ημέρας, την οποία έφερνε από "πάνω" ο Διονύσης, που δεν ήταν άλλος από το Νίκο Καραντηνό».


Από την περίοδο αυτή ξεκινά η ενασχόληση του Γ. Στεφανίδη με το λινόλεουμ, υλικό που χρησιμοποιεί μέχρι σήμερα. Το ασπρόμαυρο χαρακτικό συγκεντρώνει την προτίμησή του, αφού, όπως λέει χαρακτηριστικά, «είναι μια "γλώσσα" έκφρασης, σταράτη και ουσιαστική». Στα 30 περίπου χαρακτικά της τωρινής του έκθεσης, περιλαμβάνονται ακόμη έξι exlibris, μερικά από τα οποία έχουν βραβευτεί σε εκθέσεις του εξωτερικού, καθώς επίσης και άλλα έργα με ποικίλα θέματα. Δημιουργίες, που «σκιαγραφούν» σημαντικούς σταθμούς της χαρακτικής του προσφοράς.


Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ


Εκλογές

Οι Κυριακές των εκλογών έχουνε δυο χαρακτηριστικά. Το ένα, το κοινωνικό, ας πούμε. Φαίνεται και το αναγνωρίζεις πολύ εύκολα. Οι παλιοί ψηφοφόροι κατηφορίζουν για τα εκλογικά τους κέντρα φορώντας τα «καλά» τους. Οι κυρίες είναι χτενισμένες στο κομμωτήριο και οι κύριοι ξυρισμένοι κόντρα με άσπρα πουκάμισα. Οι φαντάροι μπροστά στα εκλογικά κέντρα χασμουριούνται βαριεστημένοι και κοιτάνε ανυπόμονοι τα ρολόγια τους. Οι κομματικοί μοιράζουν «υλικά»: ψηφοδέλτια, προγράμματα συνδυασμών, βαρύγδουπες υποσχέσεις, φωτογραφίες υποψηφίων, προ δεκαετίας συνήθως. Και οι λογής πωλητές βρίσκουν την ευκαιρία και πουλάνε, από «τυχερά» λαχεία, μέχρι ψημένα καλαμπόκια, όταν οι εκλογές γίνονται το φθινόπωρο! Φυσικά, δε λείπουν και οι αδιάφοροι. Αυτοί περνάνε και φεύγουν. Είναι οι «υπεράνω» αυτοί, που ούτε ξυρίζονται «κόντρα» ούτε φορούν άσπρα πουκάμισα, απλώς υπάρχουν, όπως υπάρχουν και τα άκυρα ψηφοδέλτια ή τα άχρηστα λαχεία. Και όλη αυτή η εικόνα, μόλις δύσει ο ήλιος, εξαφανίζεται. Η μέρα, πριν να τελειώσει, γίνεται όπως χτες. Και οι χρωματιστές φωτογραφίες των υποψηφίων πεταμένες στους κυριακάτικους δρόμους παραμένουν εκεί για να μη θυμίζουν τίποτε, γιατί κανείς δεν τις δίνει σημασία πια.

Το άλλο χαρακτηριστικό είναι το πολιτικό. Αυτό δε φαίνεται πουθενά, υπάρχει ωστόσο. Γι' αυτό κι εγώ κάθε τέτοια Κυριακή, που γιορτάζει ο κυρίαρχος λαός, βασανίζομαι να το ανακαλύψω. Να το βρω, πέρα από τις καλοχτενισμένες κυρίες, τους βαριεστημένους φαντάρους, τους μικροπωλητές και τις πολύχρωμες υποσχέσεις. Να το βρω, αν είναι δυνατό, μέσα στις συνειδήσεις των ψηφοφόρων. Να το βρω, βρε αδερφέ, και να καταλάβω τι ακριβώς είναι ο νεοέλληνας ψηφοφόρος. Τι σκέφτεται, όταν διπλώνει το ψηφοδέλτιο, τι λέει στους άλλους, όταν ξαναγυρίσει στο σπίτι του, τι περιμένει το βράδυ ξαπλωμένος μπροστά στην τηλεόραση, χαμένος μέσα στους καπνούς και στα περιφερόμενα εμφράγματα! Κατάλαβε, άραγε, τι ακριβώς έκανε πριν από λίγες ώρες; Συνειδητοποίησε ότι μέσα στο παραβάν, όπου τον «εγκατέστησε» η εκλογική νομοθεσία, έγραψε με το ίδιο του το χέρι ένα κομμάτι από την Ιστορία της δικής του ζωής και της ζωής των άλλων; Κι εμείς, άραγε, τον βοηθήσαμε να τα σκεφτεί, να καταλάβει, να συνειδητοποιήσει; Καταφέραμε να τον αλλάξουμε, έστω και την τελευταία στιγμή; Να τον γεμίσουμε με τύψεις, γιατί παγιδεύτηκε στις πολύχρωμες φωτογραφίες, στα στημένα τηλεοπτικά παράθυρα, στα νταηλίκια των κατασκευασμένων λαϊκών ηρώων, στα πληρωμένα «γιαουρτώματα»!

Ναι, θέλω να μάθω, κι αυτό με βασανίζει. Καταφέραμε να τον πείσουμε πως άλλο είναι το πολιτικό που λέμε εμείς και άλλο το «πολιτικό» που λένε οι άλλοι; Καταφέραμε να τον πείσουμε πως και μεις μιλάμε για τις ωραίες πλατείες, τα χρωματιστά σιντριβάνια, τα πολύχρωμα και δροσερά πάρκα, μα θέλουμε να μάθουμε ποιοι φταίνε και δεν τα έχουν οι δήμοι. Και μεις μιλάμε για όλα τα ωραία, μα θέλουμε πρώτα απ' όλα ανάμεσα σ' αυτά να περιπατούν ξένοιαστοι οι άνθρωποι της δουλιάς, οι απόμαχοι και οι άνθρωποι της δράσης. Θέλουμε πάνω από τους δρόμους που δε θα έχουν λακκούβες να πετάνε τα πουλιά και όχι οι μηχανές του πολέμου και των χαφιέδων. Κι όταν θα μαζευόμαστε τα βράδια στις φωτισμένες πλατείες, να μας θυμίζουν τα πανό του δήμου πως την ίδια στιγμή χιλιάδες παιδιά στην Αφρική πεθαίνουν, γιατί δεν έχουν νερό και ψωμί, γιατί δεν έχουν φάρμακα. Οχι για να μας χαλάσουν το «αλκοολούχο» κέφι μας, αλλά για να μας θυμίσουν πως και μεις είμαστε ένα κομμάτι του κόσμου, δεν είμαστε απλώς οι ξένοιαστοι περιπατητές ενός δήμου, όπου οι καμπάνες δε χτυπάνε για όλους μας, αλλά μόνο γι' αυτούς που πεθαίνουν. Θέλω να το μάθω!


Του
Γιώργου ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ