Τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα των εργαζομένων συνθλίβονται στη μέγκενη του καπιταλιστικού κέρδους. Η κατευθυντήρια γραμμή 2 της Κομισιόν επιτάσσει ρητά: «Για να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα, τα κράτη - μέλη πρέπει να μεταρρυθμίσουν τα εθνικά συστήματα συνταξιοδότησης και περίθαλψης, ώστε να καταστούν οικονομικά βιώσιμα». Η κυβέρνηση της ΝΔ, σαν έτοιμη από καιρό, με την απλόχερη βοήθεια της συμβιβασμένης πλειοψηφίας στη ΓΣΕΕ, έχει ήδη στα σκαριά τη νέα αντιασφαλιστική μεταρρύθμιση. Αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, μείωση έως και μηδενισμός των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, κατάργηση των λεγόμενων «πρόωρων» συντάξεων, αποχαρακτηρισμός των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων είναι ό,τι περιμένει τους εργαζόμενους μέσα στην επόμενη τουλάχιστον τριετία.

Το πάγωμα ή και η μείωση των μισθών και η σύνδεσή τους με την παραγωγικότητα - στόχοι που πρόσφατα δημοσιοποίησε η κυβέρνηση μέσω της έκθεσης του ΚΕΠΕ - περιγράφονται στην κατευθυντήρια γραμμή 5 της Κομισιόν: «Για να διασφαλιστεί ότι οι μισθολογικές εξελίξεις συμβάλλουν στη μακροοικονομική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη, και για να αυξηθεί η προσαρμοστικότητα, τα κράτη - μέλη πρέπει να λάβουν μέτρα, ώστε η ονομαστική αύξηση των μισθών και του κόστους εργασίας να παραμείνει συμβατή με τη σταθερότητα των τιμών και την εξέλιξη της παραγωγικότητας μεσοπρόθεσμα, λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες διαφορές ως προς τις δεξιότητες και τις συνθήκες των τοπικών αγορών εργασίας». Η ΕΕ εκτιμά ότι οι εργαζόμενοι αμείβονται περισσότερο απ' όσο παράγουν, γεγονός που πλήττει τα υπερκέρδη του κεφαλαίου. Σ' αυτή την κατεύθυνση «συνιστά» την εντατικοποίηση της εργασίας και τη μείωση των μισθών, που για τους εργοδότες λογίζεται ως δυσβάσταχτο «κόστος».

Ως προς τον ίδιο στόχο δρα ενισχυτικά και η κατευθυντήρια γραμμή 6, στην οποία περιγράφεται ότι «για μια δυναμική και εύρυθμα λειτουργούσα ΟΝΕ τα κράτη - μέλη της ζώνης πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στη δημοσιονομική πειθαρχία».

Το κεφάλαιο ζητάει και τα παίρνει όλα. Νέες ιδιωτικοποιήσεις στρατηγικών τομέων της παραγωγής (ενέργεια, λιμενικές υπηρεσίες, μεταφορές) είναι προ των θυρών, όπως συχνά - πυκνά επιβεβαιώνουν και τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη και στη χώρα μας. Αλλωστε, η Κομισιόν ξεκαθαρίζει στην κατευθυντήρια γραμμή 7 ότι τα κράτη - μέλη «πρέπει να επιταχύνουν την ενσωμάτωση των οδηγιών για την εσωτερική αγορά».

Και στην κατευθυντήρια γραμμή 8, η Κομισιόν συνεχίζει: «Για να εξασφαλιστούν ανοιχτές και ανταγωνιστικές αγορές, τα κράτη - μέλη πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην κατάργηση των κανονιστικών και άλλων εμποδίων που παρακωλύουν τον ανταγωνισμό σε σημαντικούς τομείς (...). Τα κράτη - μέλη πρέπει επίσης να εφαρμόσουν πλήρως τα ήδη συμφωνηθέντα μέτρα, όσον αφορά το άνοιγμα των βιομηχανιών δικτύου στον ανταγωνισμό και να εξασφαλίσουν αποτελεσματικό ανταγωνισμό σε ολοκληρωμένες αγορές ευρωπαϊκού επιπέδου».Νέες διευκολύνσεις στο κεφάλαιο, με πρώτα θύματα τους εργαζόμενους, τα δικαιώματα των οποίων θα θιγούν άμεσα από τις επερχόμενες ιδιωτικοποιήσεις, αλλά και τους καταναλωτές, που θα κληθούν να πληρώσουν στο πολλαπλάσιο το κόστος των - πλήρως ιδιωτικοποιημένων πλέον - κοινωνικών αγαθών.

Στην κατεύθυνση ενίσχυσης της κερδοφορίας του κεφαλαίου, προβλέπονται νέοι πακτωλοί χρημάτων για τους βιομήχανους. Στην κατευθυντήρια γραμμή 10, η Κομισιόν αναφέρει: «Για να προωθηθεί ακόμα μια περισσότερο επιχειρηματική νοοτροπία (...), τα κράτη - μέλη πρέπει να βελτιώσουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, να προσαρμόσουν τα φορολογικά συστήματα (...). Επιπλέον, τα κράτη - μέλη πρέπει να ενισχύσουν την κατάρτιση και την εκπαίδευση που διέπεται από επιχειρηματικό πνεύμα (...) να διευκολύνουν τη μεταβίβαση κυριότητας, να αναθεωρήσουν τους νόμους περί πτωχεύσεως και να βελτιώσουν τις διαδικασίες εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης». Λεφτά και προνόμια για το κεφάλαιο υπάρχουν μπόλικα, όχι όμως για τους εργαζόμενους, τους άνεργους και τα λαϊκά στρώματα. Γι' αυτούς το άμεσο μέλλον επιφυλάσσει περισσότερη εκμετάλλευση και νέες απολύσεις, στο όνομα της αύξησης της καπιταλιστικής ανταγωνιστικότητας.

Ξεχωριστό κομμάτι στην πρόταση της Κομισιόν αποτελούν οι «Κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση (2005 - 2008)». Εδώ το κεφάλαιο δεν κρύβει λόγια. Στην κατευθυντήρια γραμμή 17 αναφέρονται λεπτομερώς τα μέτρα που πρέπει να πάρουν τα κράτη - μέλη για την τόνωση της απασχόλησης: «εκσυγχρονισμός των συστημάτων συνταξιοδότησης και υγείας, διασφαλίζοντας την καταλληλότητά τους, τη χρηματοοικονομική βιωσιμότητα και την ικανότητα προσαρμογής στην εξέλιξη των αναγκών, κατά τρόπο ώστε να υποστηριχτεί η συμμετοχή στην απασχόληση και η παράταση του επαγγελματικού βίου, με την προώθηση κατάλληλων κινήτρων για εργασία και αποθάρρυνση της πρόωρης συνταξιοδότησης. Στήριξη των συνθηκών εργασίας που ευνοούν την ενεργό συμμετοχή του γηράσκοντος εργατικού δυναμικού».

Δουλιά μέχρι θανάτου! Αυτό λέει η Κομισιόν, αυτό προσπαθεί σταδιακά να νομοθετήσει και η κυβέρνηση της ΝΔ, σε αγαστή συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ, που έχει αφήσει τις δικές του περγαμηνές στην ιστορία των αντιασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων. Μια πενιχρή σύνταξη μετά από μερικές δεκαετίες δουλιάς είναι το καλύτερο «κίνητρο» για να παραμείνει κανείς στην εργασία μέχρι να πεθάνει και να στραφεί στην ιδιωτική ασφάλιση.

Η επαγγελματική αποκατάσταση των σημερινών και μελλοντικών ανέργων περνάει απαραίτητα μέσα από την κατάρτιση και την επανακατάρτιση, με βάση τις ανάγκες των καπιταλιστών σε εργατικό δυναμικό. Η κατευθυντήρια γραμμή 18 επιτάσσει τον «έγκαιρο προσδιορισμό» αυτών των αναγκών και τον προσανατολισμό και την κατάρτιση «στο πλαίσιο εξατομικευμένων σχεδίων δράσης». Για κάθε άνεργο θα υπάρχει και ξεχωριστό σχέδιο των δουλεμπόρων, που θα αναπροσαρμόζεται όταν πλέον οι ανάγκες της καπιταλιστικής παραγωγής απαιτούν άλλες δεξιότητες. Εκεί επεμβαίνει η επανακατάρτιση και ο εργαζόμενος είναι ξανά έτοιμος να προσφέρει κοψοχρονιά την εργατική του δύναμη για την παραγωγή νέας υπεραξίας.

Στην κατευθυντήρια γραμμή 20, το ευρωενωσιακό κεφάλαιο αποκαλύπτει τον πόθο του για μια πλήρως απελευθερωμένη αγορά εργασίας, με αυθαίρετα ωράρια και βάρβαρη οργάνωση του χρόνου εργασίας. Η Κομισιόν επιτάσσει: «Προσαρμογή της νομοθεσίας για την απασχόληση, επανεξετάζοντας, εφόσον απαιτείται, το επίπεδο ευελιξίας που παρέχουν συμβάσεις ορισμένου και αορίστου χρόνου. Στήριξη των αλλαγών στο εργασιακό καθεστώς. Προώθηση και διάδοση καινοτόμων και προσαρμόσιμων μορφών εργασίας, συμπεριλαμβανομένων και των ρυθμίσεων για τα ωράρια εργασίας, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα και η παραγωγικότητα στην εργασία».Το δημαγωγικό επιχείρημα του ΣΥΝ ότι η ΕΕ καταργεί τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, διαψεύδεται από την ίδια την Κομισιόν. Την ίδια στιγμή, οι αλλαγές στην οργάνωση του χρόνου εργασίας που προωθούνται στο εργασιακό (ετήσια διευθέτηση και κόστος υπερωριών) συνάδουν πλήρως με το πνεύμα των κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Στην κατευθυντήρια γραμμή 21 επανέρχεται το αίτημα για μείωση του μισθολογικού κόστους για το κεφάλαιο, ενώ υπερτονίζεται ο ρόλος που καλούνται να παίξουν σ' αυτή την κατεύθυνση οι λεγόμενοι κοινωνικοί εταίροι. Η Κομισιόν απευθύνει κάλεσμα στις συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες και στους ένθερμους υποστηρικτές του «κοινωνικού διαλόγου» (βλέπε ΠΑΣΟΚ - ΣΥΝ) να βάλουν ακόμα πιο αποφασιστικά πλάτη στο πέρασμα της αντιλαϊκής - αντεργατικής πολιτικής.

Τέλος, στις κατευθυντήριες γραμμές 22 και 23, περιγράφεται σε λίγες αράδες η απαίτηση του κεφαλαίου να αποσυνδεθεί πλήρως η εκπαίδευση από τη μόρφωση και να πάρει τη μορφή κατάρτισης, στενά συνδεδεμένης με την ιδιωτική πρωτοβουλία. Η κατευθυντήρια γραμμή κάνει λόγο για τη διά βίου μάθηση με επιμερισμό του κόστους «μεταξύ των επιχειρήσεων, των δημόσιων αρχών και των ατόμων» και «αύξηση της συμμετοχής στη συνεχή κατάρτιση και στην κατάρτιση στο χώρο εργασίας καθόλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής, ιδίως για τους ανειδίκευτους και τους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους». Τα γερατειά καλούνται να κάτσουν ξανά στα θρανία, αυτή τη φορά του εργοδότη, για να αποκτήσουν τις δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να επιβιώσουν χωρίς να πάρουν σύνταξη.

Στην κατευθυντήρια γραμμή 23, «δικαιώνεται» πλήρως η επιλογή της ΓΣΕΕ να ιδρύσει το πρώτο ιδιωτικό πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, τη λεγόμενη Ακαδημία Εργασίας και να ανοίξει διάπλατα το δρόμο για την πλήρη ιδιωτικοποίηση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Κομισιόν, είναι επιτακτική ανάγκη η «διεύρυνση της προσφοράς εργαλείων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η ανάπτυξη πλαισίων για τη στήριξη της διαφάνειας προσόντων, της αποτελεσματικής τους αναγνώρισης και της επικύρωσης της άτυπης και ανεπίσημης μάθησης»...