«Στη συνάρτηση της γήρανσης του ευρωπαϊκού πληθυσμού, το Εαρινό Συμβούλιο κρίνει απαραίτητο να επωφεληθούν οι Ευρωπαίοι νέοι από σύνολο πολιτικών και μέτρων που να εντάσσονται πλήρως στη στρατηγική της Λισαβόνας», σημειώνεται στο κείμενο.

Είναι χαρακτηριστική η πλήρης απουσία κάθε αναφοράς σε ικανοποιητικές αμοιβές για την εργασία. Εμφανής, επίσης, η επιδίωξη για ακόμα πιο στενή εμπλοκή της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή. Ετσι που να διευκολύνεται η παραγωγή, χωρίς να δημιουργείται κοινωνική ένταση, από έναν εργάσιμο χρόνο - λάστιχο, που θα αφήνει όλο και λιγότερο χώρο για μια φυσιολογική οικογενειακή ζωή, πόσο μάλλον για τον περίφημο ελεύθερο χρόνο, ο οποίος έχει διαγραφεί εντελώς. Λες και δεν υπήρξε ποτέ ένα εργατικό κίνημα που επέβαλε: 8 ώρες δουλιά, 8 ώρες ανάπαυση, 8 ώρες ελεύθερο χρόνο.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση των 33 εκατομμυρίων ανέργων εμφανίζεται ούτε λίγο ούτε πολύ ως ...προστάτης των θυμάτων της, ειδικά της νεολαίας, από την ανεργία και τον «κοινωνικό αποκλεισμό»! Σα να μην είναι η κοινωνία αυτή που περιθωριοποιεί τα μέλη της και να είναι κάτι σαν φυσικό φαινόμενο η ανεργία.

Ετσι, στον τομέα της «απασχόλησης, της κοινωνικής ενσωμάτωσης και της κοινωνικής ανόδου», το Συμβούλιο ζητά «να εξασφαλιστεί ιδιαίτερη παρακολούθηση της εφαρμογής των πολιτικών υπέρ της μόνιμης ένταξης των νέων στην αγορά εργασίας, στα πλαίσια του προγράμματος αμοιβαίας ανταλλαγής γνώσεων για την απασχόληση» και «να δοθεί ανοδική πορεία στην απασχόληση των νέων». Η διαχειριστική λογική είναι εμφανής. Δε μιλάνε για μόνιμη δουλιά όλων, με πλήρη και σταθερό ημερήσιο χρόνο εργασίας και πλήρη δικαιώματα, αλλά για ένταξη στην αγορά με αξιοποίηση των γνώσεων για το πώς μπορούν να γίνουν απασχολήσιμοι περισσότεροι νέοι.

Η «μόνιμη πρόσβαση» δε σημαίνει και μόνιμη δουλιά, αλλά αύξηση της «απασχολησιμότητας». Σημαίνει να μην υπάρχουν νεκροί χρόνοι που δε θα απασχολείται ο νέος, να μη δημιουργούνται υποχρεώσεις για τη συντήρηση αυτής της εφεδρικής εργατικής δύναμης. Να είναι μόνιμα απασχολήσιμοι, έστω κι αν αυτό σημαίνει μία ώρα εργασίας την ημέρα με ένα χαρτζιλίκι...

Δηλαδή; Κάποιοι είναι ευάλωτοι και τους πλήττει η φτώχεια; Μα ένα νέο παιδί είναι ικανό να στύβει πέτρα και να βγάζει χρυσάφι!

Οι συγγραφείς του κειμένου κι αυτοί που το προσυπέγραψαν, δηλαδή και η ελληνική κυβέρνηση, πέρα από τους προσβλητικούς χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιούν, επιδιώκουν να ενοχοποιήσουν τα ίδια τα παιδιά ως «ευάλωτα»! Επιδιώκουν να αποενοχοποιήσουν τη φτώχεια ως αναγκαστικό παράγωγο του καπιταλιστικού συστήματος. Και εμφανίζονται ελεήμονες που τρελαίνονται από την αγωνία για το πώς θα βοηθήσουν τα ευάλωτα φτωχά παιδιά μας! Δηλαδή «να σε κάψω Γιάννη, να σ' αλείψω μέλι»...

Με την ίδια ακριβώς λογική αντιμετωπίζουν την εξορία από το σχολείο, διαδικασία που επιβάλλουν οι ίδιοι μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημά τους, σαν αποτυχία των ίδιων των μαθητών, που μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσα από πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της αποτυχίας. Ποιες πρωτοβουλίες; Τις εφαρμόζουν ήδη: Στα περιβόητα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, στα ΤΕΕ και ΤΕΛ, στα ΚΕΚ, μέσα από τα οποία ανακαλούν στην επιφάνεια της αγοράς εργασίας, με όρους υποταγής σε ένα μπακαλόχαρτο - τίτλο σπουδών, αυτούς που το κεφάλαιο έχει πριν πετάξει στον Καιάδα της αγραμματοσύνης. Και την ίδια ώρα, κάνουν πανάκριβη την εκπαίδευση για τα παιδιά του λαού.

Στο αποκορύφωμα της πρόκλησης ζητείται «να παρακινηθούν οι νέοι να αναπτύξουν επιχειρηματικό πνεύμα και να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάδειξη νεαρών επιχειρηματιών», με την επιχειρηματικότητα να αποτελεί απλά ένα προκάλυμμα της ανεργίας, αφού ήδη οι επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη, ενώ η «ανάπτυξη επιχειρηματικού πνεύματος» έχει και το χαρακτήρα παρέμβασης στις συνειδήσεις της νεολαίας που καλείται να θεωρήσει δική της υπόθεση την αύξηση της «παραγωγικότητας» και των κερδών των επιχειρήσεων και την ατομική λύση στο πρόβλημα της ανεργίας.

Εχοντας τονιστεί ότι η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η έρευνα είναι βασικοί πυλώνες στους οποίους στηρίζεται η επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας, το Συμβούλιο καλεί με το «Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Νεολαία», «να ληφθεί μέριμνα, ώστε η μάθηση να εναρμονίζεται με τις ανάγκες της οικονομίας της γνώσης και να προωθηθεί προς τούτο η δημιουργία κοινής βάσης δεξιοτήτων. Στα πλαίσια αυτά, οι προσπάθειες να στραφούν πρωτίστως στο πρόβλημα της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου».

Και πάλι χρεώνουν τα παιδιά με την κατηγορία της «εγκατάλειψης του σχολείου». Την ώρα που αυτό το σύστημα είναι που εξορίζει τα παιδιά απ' το σχολείο. Δεν τους καίει η «εγκατάλειψη». Θέλουν αυτούς που «εγκαταλείπουν» το σχολείο να είναι ικανοί να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες ανάγκες της παραγωγής. Το λένε καθαρά: Οχι μόρφωση γενική και πλήρης, όχι μόρφωση για να γίνεται ο άνθρωπος πιο άνθρωπος, αλλά «μάθηση» εναρμονισμένη με τις ανάγκες της παραγωγής στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, όπου ασφαλώς ο παλιός μηχανικός αργαλειός έχει αντικατασταθεί με έναν «κομπιουτεράιζ» (ψευδεπίγραφο το «οικονομία της γνώσης»).

Είναι χαρακτηριστικό ότι μιλάνε για «δεξιότητες» και όχι για μόρφωση. Ορος και κριτήριο για τον προσανατολισμό της εκπαίδευσης και κατάρτισης, είναι η παντοδυναμία των αναγκών του κεφαλαίου. Είναι χαρακτηριστική η διατύπωση που χρησιμοποιείται στο κείμενο Συμπερασμάτων της πρόσφατης Συνόδου υπουργών Παιδείας, όπου απερίφραστα τονίζεται ότι «η κοινωνία της γνώσης αποτελεί κλειδί για τη στρατηγική της Λισαβόνας. Επομένως, η συμβολή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης είναι ουσιαστικής σημασίας, εφόσον αυτές παρέχουν την απαραίτητη βάση δεξιοτήτων και το δημιουργικό δυναμικό».

Η ανταγωνιστικότητα είναι και ο λόγος, για τον οποίο η ΕΕ κόπτεται για το «πρόβλημα της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου», από τη σκοπιά, βέβαια, της δικής της πολιτικής για εργαζόμενους με δεξιότητες και όχι των σύγχρονων πραγματικών λαϊκών αναγκών σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο της Παιδείας και το δικαίωμα όλων σε αυτή. Στην ίδια Σύνοδο υπουργών Παιδείας (Βρυξέλλες 25/2/2005) είχε τονιστεί ότι «κατά την προσεχή πενταετία, μόνο το 15% των θέσεων απασχόλησης θα απευθύνονται σε άτομα με βασική εκπαίδευση, ενώ το 50% των νέων θέσεων απασχόλησης θα απαιτούν εργαζόμενους υψηλής ειδίκευσης».

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στο ζήτημα της «κινητικότητας». Με το «Σύμφωνο» να ζητά «να διευρυνθεί η δυνατότητα των σπουδαστών να συμπληρώνουν μια περίοδο σπουδών σε άλλο κράτος - μέλος». Ηδη, στην κατεύθυνση αυτή προωθείται το λεγόμενο «Ευρωδιαβατήριο κατάρτισης», που έχει σκοπό να διευκολύνει τους εργοδότες να αξιολογούν και να επιλέγουν τους υποψήφιους εργαζόμενους ανάλογα με τις γνώσεις τους και τις δεξιότητες που αποτυπώνονται σε αυτό, ενώ και οι επιχειρήσεις έχουν λόγο στο τι θα περιλαμβάνει. Και με δεδομένο ότι την πιστοποίηση των «δεξιοτήτων» θα την κάνουν όχι τα πτυχία, αλλά οι επιχειρηματίες. Παράλληλα, με το «Σύμφωνο» ζητείται «να προωθηθεί η κινητικότητα των νέων με άρση των εμποδίων για ασκούμενους, εθελοντές και εργαζόμενους καθώς και τις οικογένειές τους».

«Να δημιουργηθούν, όπως σημειώνεται στο κείμενο, ευνοϊκές συνθήκες για το συνδυασμό επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής με καταμερισμό των ευθυνών ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους και συγκεκριμένα μέσω επέκτασης του δικτύου παιδικής μέριμνας και μέσω ανάπτυξης καινοτόμων προτύπων οργάνωσης της εργασίας». Είναι προφανές πως με τον όρο «καινοτόμα πρότυπα οργάνωσης της εργασίας» αναφέρονται σε «καινοτομίες» ως προς την απασχολησιμότητα.

Καλείται, μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τα κράτη - μέλη να εξετάσουν πολιτικές δημιουργίας κέντρων μέριμνας για τα παιδιά, «υπό το πρίσμα των συζητήσεων σχετικά με την Πράσινη Βίβλο και τις δημογραφικές μεταβολές».

Επί της ουσίας, η ΕΕ καθώς βλέπει τις γυναίκες κατά κύριο λόγο ως διαθέσιμη εργατική δύναμη, προσπαθεί αυτό που κάτω από άλλες συνθήκες θα ήταν προοδευτικό αίτημα, να το αξιοποιήσει εντάσσοντάς το στη μηχανή παραγωγής κερδών. Από αυτήν την οπτική μιλά για τη μέριμνα των παιδιών, την οποία ήδη έχει κάνει καθαρό πως δεν πρέπει να εντάσσεται στο δημόσιο τομέα, αλλά στον τομέα της λεγόμενης «κοινωνικής οικονομίας», δηλαδή μιας μορφής επιχειρηματικότητας με πληρωμένες τις άθλιες παρεχόμενες υπηρεσίες, ένα εφεύρημα που μεταθέτει το βάρος στην ίδια την εργατική τάξη.

Οπως γίνεται καθαρό και στην «Πράσινη Βίβλο για τις δημογραφικές μεταβολές», θέλουν μέσα και από την ένταξη περισσοτέρων γυναικών την αύξηση της μισθωτής εργασίας για την αποκόμιση ολοένα και μεγαλύτερης υπεραξίας, φτηναίνοντας συνεχώς την εργατική δύναμη, προβάλλοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα συμπλήρωσης του εργατικού οικογενειακού εισοδήματος που ακόμη και έτσι θα είναι εισόδημα πείνας. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι από σήμερα μέχρι και το 2030 θα μειωθεί μέχρι 6,8% το ποσοστό ατόμων εργάσιμης ηλικίας.