Μεγάλη έκθεση έργων του Κώστα Μαλάμου φιλοξενείται αυτές τις μέρες στην γκαλερί «Αργώ» (Μέρλιν 8), με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των ενενήντα χρόνων του. Η ξεχωριστή αυτή εικαστική παρουσίαση πραγματοποιείται δέκα χρόνια μετά από την προηγούμενη έκθεση του σημαντικού μας καλλιτέχνη. Ηταν το 1994 όταν ο Κ. Μαλάμος εξέθεσε στην γκαλερί «Αργώ» το μνημειώδες ομαδικό πορτρέτο 2Χ3,35μ. το οποίο σήμερα κοσμεί τη μόνιμη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης. Η έκθεση εκείνη συνέπεσε με την κυκλοφορία πολυσέλιδου καλλιτεχνικού τόμου (εκδόσεις «Μέλισσα»), που είναι αφιερωμένος στο έργο του, ενώ ακολούθησε η ομόφωνη βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών.

Στην τωρινή παρουσίαση, που θα διαρκέσει έως τις 20 του Μάρτη, θα εκτεθούν, για πρώτη φορά τα περισσότερα, σημαντικά έργα του μεγάλου μας εικαστικού. Πρόκειται για μία ευρεία επιλογή από τη δημιουργία του, που καλύπτει πολλές φάσεις της γνωστής θεματογραφίας του: τοπία, αστικά σπίτια, σκηνές από ορυχεία, πρόσωπα, ιστορικές συνθέσεις. Βασικό θέμα του και η φύση της Ηπείρου, που είναι ο τόπος καταγωγής του.

O Κ. Μαλάμος γεννήθηκε στην Αίγυπτο και έζησε τα παιδικά του χρόνια στη Ζίτσα. Το 1931 ήρθε στην Αθήνα και τον επόμενο χρόνο έγινε δεκτός στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (1932 - 1937), με δασκάλους τους: Π. Μαθιόπουλο, Ο. Αργυρό και Κ. Παρθένη. Μετά την αποφοίτησή του, άνοιξε στην Αθήνα φροντιστήριο ζωγραφικής, το οποίο εγκατέλειψε το 1938, όταν διορίστηκε στο καλλιτεχνικό τμήμα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, θέση από την οποία τον απέλυσε η κατοχική κυβέρνηση. Το 1943 διορίστηκε καθηγητής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και το 1944 του ανατέθηκε η διεύθυνση του παραρτήματος της ΑΣΚΤ στον Πύργο της Τήνου, αλλά η μη αποδοχή αυτού του διορισμού είχε σαν αποτέλεσμα την εκ νέου απόλυσή του.

Οπως σημειώνεται για το έργο του, «ο Κ. Μαλάμος από ιδιοσυγκρασία είναι ζωγράφος της πραγματικότητας. Τον ενδιαφέρει πάνω απ' όλα ο άνθρωπος. Ζωγραφίζει τον τόπο που ζει, τις ασχολίες του, τον καθημερινό μόχθο, τις ψυχολογικές του αποχρώσεις που τις αποδίδει αδρά μέσα από το πορτρέτο. Πέρα απ' αυτή την έγνοια, αναζητάει την ποιότητα και την αισθαντική χρωματική ενότητα της σύνθεσης. Ζωογονεί τα έργα του και τα φορτίζει με συγκρατημένο λυρισμό. Εμπειρος σχεδιαστής, επιμένει στην ακρίβεια και στη στέρεα δόμηση κάθε του έργου. Η σχεδιαστική στερεότητα διατηρείται και κάτω από την ελεύθερη πινελιά, που συχνά χρησιμοποιεί για ατμοσφαιρικό παλμό στα θέματά του».

«Χωρίς να απομακρύνεται ποτέ από την αναπαραστατική ζωγραφική, και με κύριο εκφραστικό μέσο το χρώμα, κατορθώνει να δημιουργήσει μια τέχνη καθαρά προσωπική, όπου συχνά η ρεαλιστική γραφή δεν είναι μια απλή καταγραφή του εξωτερικού κόσμου, αλλά καταλήγει σε προσπάθεια ερμηνείας του, προσδίδοντας εσωτερικό περιεχόμενο στο έργο του. Το φως, ως ενεργοποιό στοιχείο του χρώματος, θα αποτελέσει, από τα σπουδαστικά ακόμη χρόνια του, πρωταρχικό εργαλείο διαμόρφωσης της εικόνας. Πλειάδα θερμών χρωματικών τόνων προσδίδει στους πίνακές του ευαισθησία και λυρισμό, ενώ άλλες φορές η ένταση του χρώματος και οι απότομες εναλλαγές του διαμορφώνουν έναν εξπρεσιονιστικό χαρακτήρα».

Με χρώματα φωτεινά και με αρμονικούς τόνους, δίνονται τα τοπία του πριν τον πόλεμο, ενώ μεταπολεμικά, συμμετέχοντας στα πάθη του λαού μας, αναδίδουν δραματικό περιεχόμενο με σκούρους και σκοτεινούς τόνους. Στα μέσα της δεκαετίας του '60, ο Κ. Μαλάμος δημιουργεί τη σειρά των νεοκλασικών σπιτιών της Αθήνας, η οποία αποτελεί «ένα μοναδικό συνδυασμό υπαιθρισμού και ρεαλιστικής γραφής». Σημαντικό κομμάτι της εικαστικής του δημιουργίας αποτελεί η προσωπογραφία, την οποία απεικονίζει με ρεαλιστική διάθεση, πότε με λυρικές τονικές διαβαθμίσεις του χρώματος και πότε με εξπρεσιονιστικές εκρήξεις.

Σημειώνουμε ότι ο Κ. Μαλάμος με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ασχολείται από το 1960 με την εικαστική ανάπτυξη της ιδιαίτερης πατρίδας του. Είναι ο κύριος συντελεστής στη δημιουργία της Δημοτικής Πινακοθήκης Νεοελληνικής Τέχνης Ιωαννίνων, ενώ πρωτοστάτησε στη δημιουργία της Δημοτικής Πινακοθήκης Νεοελληνικής Χαρακτικής, που θα ανοίξει σύντομα στη γενέτειρά του τη Ζίτσα, με τη δωρεά εκ μέρους του 200 έργων.