Καθώς η συμφωνημένη προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας που επρόκειτο να άρει το «πολιτικό αδιέξοδο» στη Σρι Λάνκα - η 15η Δεκεμβρίου - πέρασε δίχως να υπάρξει αποτέλεσμα, οι πρωταγωνιστές της κρίσης, ο πρωθυπουργός Ρανίλ Ουικρεμεσίγκε και η πρόεδρος Τσαντρίκα Κουμαρατούνγκα, λάμβαναν θέσεις για μια αποφασιστική πολιτική μάχη: και αυτή, σύμφωνα με το ρεπορτάζ των Financial Times όσο και του Γαλλικού Πρακτορείου Τύπου από το Κολόμπο, πρόκειται να δοθεί στις κάλπες. Ο Ουικρεμεσίγκε είπε σε στελέχη του κόμματός του ότι «θα απευθυνθούμε στο λαό, και δεν έχω αμφιβολία ότι θα κερδίσουμε μια πολύ μεγαλύτερη λαϊκή εντολή». Και η Κουμαρατούνγκα, από την πλευρά της, προειδοποίησε τα στελέχη του δικού της κόμματος να είναι σε ετοιμότητα για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Παρά το ότι η προκήρυξή τους δεν είχε γίνει επισήμως έως ακόμη μερικές ημέρες αργότερα, η έλλειψη οποιασδήποτε συμβιβαστικής διάθεσης στους δύο κύριους αστικούς πολιτικούς σχηματισμούς της Σρι Λάνκα «δείχνει» πρόωρες εκλογές - η εναλλακτική επιλογή θα ήταν να παραταθεί το αδιέξοδο ως το 2005, όταν η πρόεδρος Καμαρατούνγκα δεν μπορεί να ξαναθέσει υποψηφιότητα και ο Ουικρεμεσίγκε θα τη διαδεχόταν, κατά το σενάριο του βρετανικού περιοδικού The Economist.

Ομως η «ειρηνευτική διαδικασία» της κυβέρνησης με την οργάνωση Τίγρεις της μειονότητας των Ταμίλ, που αποτέλεσε την αφορμή της κρίσης - που ξέσπασε στις αρχές Νοεμβρίου, όταν η πρόεδρος και ηγέτης εθνικιστικού κόμματος, κατηγορώντας τον πρωθυπουργό, που βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη στις ΗΠΑ, για «ενδοτισμό» έναντι των αυτονομιστών, έκανε ένα συνταγματικό πραξικόπημα, καρατομώντας τρεις υπουργούς, αναλαμβάνοντας η ίδια το υπουργείο Αμύνης και επιβάλλοντας μια διήμερη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης - δεν μπορεί να περιμένει ως τότε. Τόσο οι Τίγρεις, διά του ηγέτη τους Βελουπιλάι Πραμπαχαράν, όσο και οι ξένοι διαμεσολαβητές (επισήμως, οι Νορβηγοί, και ανεπισήμως, η Ουάσιγκτον, η ΕΕ, η Ιαπωνία και η Ινδία) προειδοποιούν ότι η διαδικασία, που διαρκεί κάπου 22 μήνες, απειλείται με κατάρρευση, και οι επενδύσεις που θα συνεπαγόταν η παγίωση της «ειρήνης» θα ακυρωθούν. Ο ηγέτης των αυτονομιστών έκανε σαφές ότι, αν και διατίθεται να περιμένει ώσπου να αποκρυσταλλωθούν οι πολιτικές εξελίξεις, σε περίπτωση που δε συνεχιστεί η διαπραγμάτευση «θα κηρύξει την αυτονομία» των περιοχών όπου οι Ταμίλ πλειοψηφούν. Ακόμα κι έτσι, η στάση του Πραμπαχαράν επαινέθηκε από οικονομικούς κύκλους: ο κορυφαίος τραπεζίτης της χώρας, Ριένζι Ουιτζετιλέκε, σε ομιλία του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lanka Monthly Digest, δε δίστασε να δηλώσει ότι «οι ηγέτες μας δε βγήκαν από καλούπια αληθινής πολιτικής ηγεσίας» και να προσθέσει ότι «κατά ειρωνικό τρόπο, ένας πρώην τρομοκράτης ηγέτης, ονόματι Βελουπιλάι Πραμπαχαράν, επέλεξε να μην κρατήσει όμηρο τη χώρα», αποδίδοντάς του «μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης» από ό,τι στους πολιτικούς ηγέτες της χώρας. Η «ομηρία» στην οποία αναφερόταν ο τραπεζίτης έχει βέβαια σχέση μάλλον με τα 150 εκατομμύρια δολάρια των απευθείας ξένων επενδύσεων που μπήκαν «στο ψυγείο» μαζί με την «ειρηνευτική διαδικασία», παρά στην ίδια τη διαδικασία.

Η «άρση του αδιεξόδου» για την οποία καλεί η χορωδία των διαμεσολαβητών μοιάζει αδύνατη χωρίς να υπάρξει πολιτικό ξεκαθάρισμα του τοπίου. Η σημερινή «συγκατοίκηση» δύο εκ διαμέτρου αντιθέτων τάσεων στην εξουσία, με την εκπρόσωπο του «σκληροπυρηνικού» εθνικισμού Καμαρατούνγκα στην προεδρία - θέση που, ως εκ του Συντάγματος, ενός γκροτέσκου κειμένου που καταρτίστηκε τις δεκαετίες του '70 και του '80, προβλέποντας έκτακτες αυταρχικές εξουσίες, αφού η τοτινή προτεραιότητα ήταν η καταστολή των λαϊκών αντιδράσεων - και τον Ουικρεμεσίγκε στην πρωθυπουργία δεν μπορεί να «λειτουργήσει». Κυρίως επειδή ούτε η πρώτη, ούτε ο δεύτερος, δεν έχουν τον συσχετισμό δύναμης στη Βουλή για να επιβάλλουν τη μια ή την άλλη άποψη.

Ποιες είναι αυτές οι δύο αντιτιθέμενες απόψεις; Από τη μια, η Κουμαρατούνγκα θεωρεί «απαράδεκτη» την παροχή αυτονομίας στις περιοχές των Ταμίλ. Πρεσβεύει τη στρατογραφειοκρατία καθώς και τα τμήματα εκείνα της εγχώριας αστικής τάξης που είτε επωφελήθηκαν οικονομικά του πολέμου και άρα τάσσονται υπέρ της πολιτικής της «στρατιωτικής συντριβής» του αντάρτικου, είτε τοποθετούνται μανιχαϊστικά λόγω του (υπαρκτού) μίσους τους προς τους μειονοτικούς (με 65.000 νεκρούς στον εμφύλιο, δεν είναι εύκολο να αγνοηθούν τέτοιες τάσεις). Από την άλλη, ο Ουικρεμεσίγκε, ένας «τεχνοκράτης» πολιτικός νεοφιλελεύθερων προσανατολισμών, οραματίζεται μια Σρι Λάνκα-παράδεισο των πολυεθνικών, λόγω του πάμφθηνου εργατικού της δυναμικού και της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης. Απευθύνεται στο πιο «προοδευτικό» και εγγενώς οπορτουνιστικό κομμάτι της αστικής τάξης, που βλέπει τις σχεδιαζόμενες ζώνες ελεύθερου εμπορίου και τις αμερικανικές, ευρωπαϊκές και ιαπωνικές επενδύσεις περίπου ως την πανάκεια για τα προβλήματα της χώρας. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως, «ο επικρατέστερος νικητής», αν υπάρξει εκλογική αναμέτρηση, θα είναι σίγουρα ο, «ευνοούμενος» της αμερικανικής διπλωματίας, σημερινός πρωθυπουργός και το κόμμα Ενωμένο Εθνικό Μέτωπο (UNF), του οποίου ηγείται - αλλά το θέμα είναι τι πλειοψηφία θα έχει στη Βουλή: από αυτό θα εξαρτηθεί το αν θα μπορεί να προχωρήσει σε τροποποίηση του Συντάγματος. Από την άλλη, η Λαϊκή Συμμαχία (PA) της Κουμαρατούνγκα ακόμη και με την προσθήκη εθνικιστικών σχημάτων όπως το εξτρεμιστικό κόμμα JVP, που αντιτίθεται στη σύναψη ειρήνης, θα χάσει μεν, αλλά δεν αναμένεται να συντριβεί τόσο άσχημα ώστε να βγει εκτός παιxνιδιού. Πράγμα που σημαίνει, απλά, ότι και οι πρόωρες εκλογές δε θα οδηγήσουν πουθενά. Η εφημερίδα Island περίπου αναστέναξε: «η χώρα δε θα το αντέξει», έγραψε σε κύριο άρθρο της.

Το αξιοσημείωτο - και αρνητικό, δυστυχώς - της πολιτικής κρίσης στη Σρι Λάνκα, είναι η λαϊκή απάθεια ή, ακόμα χειρότερα, η ταύτιση με τις εθνικιστικές θέσεις της μιας πλευράς ή τις ψευδαισθήσεις «ανάπτυξης» της άλλης, στην περίπτωση της πλειοψηφούσας εθνοτικής ομάδας (Σινχ), και η κυριαρχία ενός στενά εθνικιστικού αντάρτικου στη μειονότητα (Ταμίλ), από την άλλη.