Το δρόμο για τη Βουλή έχει πάρει πια το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την αξιολόγηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης και την ίδρυση «Ινστιτούτων Διά Βίου Εκπαίδευσης» (ΙΔΒΕ) στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Το νομοσχέδιο έχει μικρές τεχνικές αλλαγές σε σχέση με το πρώτο κείμενο (είχε δημοσιευτεί στο «Ρ» 18/3/2003, σ. 33) σε μια προσπάθεια ...αναλυτικότερης επεξήγησης, ώστε να νομιμοποιηθεί ευκολότερα στη συνείδηση της ακαδημαϊκής κοινότητας και γενικότερα του κόσμου το εγχείρημα της αξιολόγησης.

Συγκεκριμένα, στο νομοσχέδιο προβλέπεται η αξιολόγηση κάθε ιδρύματος συνολικά ή μέρους των λειτουργιών του, «εσωτερικά» από μονάδες που θα συστήνει το ίδιο το ίδρυμα, αλλά και «εξωτερικά» με ευθύνη του Εθνικού Συμβουλίου Διασφάλισης και Αξιολόγησης της Ποιότητας (ΕΣΔΑΠ). Αυτό το τελευταίο θα είναι μια «ανεξάρτητη αρχή» με 13 μέλη, που στην πλειοψηφία τους θα διορίζονται από τη Βουλή.

Οι συντάκτες του νομοσχεδίου αισθάνονται την ανάγκη να «διευκρινίσουν» ότι η αξιολόγηση δε θα αποσκοπεί στην «πιστοποίηση» (έκδοση άδειας) προγραμμάτων και τίτλων, ούτε σε επιβολή ποινών ή επιβράβευση, ούτε και στην κατάταξη (κατηγοριοποίηση) ιδρυμάτων και σχολών, κάτι όμως που ήδη ισχύει άτυπα. Περιγράφονται γενικά οι διαδικασίες αξιολόγησης, αλλά δεν ορίζονται πουθενά τα πρότυπα και οι πραγματικοί της στόχοι, που θα διαφανούν μάλλον μέσα από το Επιχειρησιακό Σχέδιο, που θα καταρτίζει το ΕΣΔΑΠ και τα ιδρύματα.

Το βέβαιο είναι ότι το σύστημα αυτό επιλέγεται από την κυβέρνηση και επιβάλλεται στο πλαίσιο της «διαδικασίας της Μπολόνια». Η κυβέρνηση βιάζεται να ψηφιστεί πριν τη Σύνοδο των Ευρωπαίων υπουργών Παιδείας (των χωρών που συμμετέχουν στην «Μπολόνια») που θα γίνει στο Βερολίνο στις 18 - 19 Σεπτέμβρη, για να παρουσιάσει εκεί το «έργο», τα «βήματα» που έχει κάνει. Στόχος, όμως, αυτής της διαδικασίας, κάτω από το κάλυμμα του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης, είναι η υποταγή των ιδρυμάτων στις απαιτήσεις της αγοράς, η ιδιωτικοοικονομική λειτουργία τους και η παραγωγή μισοκαταρτισμένων αποφοίτων που θα γίνουν φθηνό, ευέλικτο κι αναλώσιμο εργατικό δυναμικό για τις επιχειρήσεις. Αυτό ακριβώς, λοιπόν, θα αξιολογείται και από το Εθνικό Σύστημα: Η προσαρμογή, η υποταγή των ιδρυμάτων στις απαιτήσεις της αγοράς.

Την ανάγκη για μισοκαταρτισμένο κι αναλώσιμο εργατικό δυναμικό των επιχειρήσεων έρχεται να εξυπηρετήσει και η ίδρυση των ΙΔΒΕ, που αποτελούν συνέχεια των ΠΣΕ (Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής), χωρίς όμως να οδηγούν σε πτυχίο ισότιμο των ΑΕΙ και ΤΕΙ, αλλά παρέχοντας κάποια πιστοποιητικά κατάρτισης. Τα ΙΔΒΕ θα απευθύνονται τόσο σε αποφοίτους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όσο και της ανώτατης εκπαίδευσης, αφού η υποβάθμιση των πτυχίων και του επιπέδου της τελευταίας, θα δημιουργεί στους αποφοίτους την ανάγκη επανακατάρτισης.

Οι καταρτιζόμενοι των ΙΔΒΕ θα πληρώνουν δίδακτρα, ενώ στους πόρους των ιδρυμάτων προβλέπεται και η απευθείας χρηματοδότηση από ιδιωτικούς φορείς. Μάλιστα, οι επιχειρήσεις που θα απασχολούν τους αποφοίτους θα έχουν λόγο και στην αξιολόγηση των Ινστιτούτων, δηλαδή θα «παραγγέλνουν» απευθείας τα προγράμματα και τους αποφοίτους που θέλουν σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες τους.

Παράλληλα, με το ίδιο νομοσχέδιο ιδρύεται Διεθνές Ελληνικό Πανεπιστήμιο με έδρα τη Θεσσαλονίκη και σε ακαδημαϊκή σύνδεση με τα πέντε πανεπιστήμια της Βορείου Ελλάδας (Αριστοτέλειο, Μακεδονίας, Ιωαννίνων, Δημοκρίτειο και Δυτικής Μακεδονίας). Το Διεθνές Πανεπιστήμιο θα οργανώνει προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών για αλλοδαπούς και «ομογενείς», εξ ολοκλήρου στα αγγλικά, σε διαπανεπιστημιακή βάση ή σε ένα από τα συνεργαζόμενα ιδρύματα. Στα προγράμματά του θα επιβάλλονται δίδακτρα και στόχος του θα είναι η προσέλκυση φοιτητών από τις Αραβικές χώρες, τη Δυτική Ευρώπη και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Τέλος, περιλαμβάνονται διατάξεις για τις μεταπτυχιακές σπουδές, δίνεται η δυνατότητα αυτές να γίνονται στην αγγλική ή και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες και ρυθμίζεται νομικά η δυνατότητα συνδιοργάνωσης μεταπτυχιακών σπουδών ελληνικών και ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Τα τελευταία, θα οδηγούν σε δίπλωμα master, αφού τα ελληνικά πτυχία έχουν στην πράξη υποβαθμιστεί στο ίδιο επίπεδο με τα αγγλοσαξονικά, τρίχρονα bachelor.

Κοινή σύσκεψη των ΔΣ των Ομοσπονδιών Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Μέσης Εκπαίδευσης, ΔΟΕ και ΟΛΜΕ, πραγματοποιήθηκε χτες, κατά την οποία εκτιμήθηκε ότι παραμένουν άλυτα τα προβλήματα χρηματοδότησης της εκπαίδευσης και ουσιαστικής οικονομικής αναβάθμισης των εκπαιδευτικών και γι' αυτό οι Ομοσπονδίες θα επιδιώξουν κοινή αγωνιστική δράση το επόμενο διάστημα. Το γεγονός όμως, ότι αυτή η κοινή πορεία ξεκινάει με τη συμμετοχή τους στο συλλαλητήριο της 6/9 στη Θεσσαλονίκη κάτω από την ομπρέλα της ΑΔΕΔΥ, του ΕΚΘ, της ΓΣΕΕ, σηματοδοτεί τον προσανατολισμό και το χαρακτήρα της κοινής δράσης με τις δυνάμεις της συναίνεσης.

Στη συνάντηση των ΔΣ των Ομοσπονδιών οι εκπρόσωποι της ΕΣΑΚ - ΔΕΕ τόνισαν ότι η κοινή δράση των εργαζομένων αποτελεί πάγια θέση για την παράταξη, όμως το κύριο είναι το πλαίσιο κι ο προσανατολισμός των κινητοποιήσεων. Γι' αυτό διαφώνησαν ανοιχτά με τις πλειοψηφίες της ΟΛΜΕ (ΔΑΚΕ - ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ) και της ΔΟΕ (ΠΑΣΚ - ΔΑΚΕ) που προτάσσουν ως κυρίαρχο, και στην πράξη μοναδικό, αίτημα διεκδίκησης το επίδομα των 176 ευρώ, σε αντιπαράθεση μάλιστα με άλλους δημοσίους υπαλλήλους, αφήνοντας τελικά στο απυρόβλητο την αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι μια μέρα μετά τις κυβερνητικές εξαγγελίες και τις δηλώσεις του Κ. Καραμανλή υπέρ της αξιολόγησης, οι πλειοψηφούσες δυνάμεις δεν είπαν κουβέντα στη σύσκεψη για την ανάγκη απόκρουσης της αξιολόγησης και των στόχων της.

Η ΕΣΑΚ - ΔΕΕ τόνισε ότι ο αγώνας (κοινός για όλους τους εργαζόμενους) πρέπει να στρέφεται ενάντια στους ταξικούς φραγμούς στη μόρφωση, στην πρωτοφανή αμάθεια, στο διπλό σχολικό δίκτυο, στην ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης και να διεκδικεί μια άλλη πολιτική, ένα Ενιαίο Δωδεκάχρονο Βασικό Υποχρεωτικό σχολείο για όλους, που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες. Μόνο μέσα σ' αυτό το πλαίσιο μπορεί να υπάρξει επιστημονική και οικονομική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού, επισήμαναν οι εκπρόσωποί της, προσθέτοντας ότι μπορεί να υπάρξει κοινή δράση σε ταξική βάση και να την πάρουν οι εργαζόμενοι στα χέρια τους.

Από την Τρίτη 2 Σεπτέμβρη ξεκινούν οι επαναληπτικές εξετάσεις για τους μαθητές της Β΄ τάξης των Ενιαίων Λυκείων, που δεν προήχθησαν ή δεν προσήλθαν δικαιολογημένα στις εξετάσεις του Ιούνη. Το πρόγραμμα των εξετάσεων στα μαθήματα που εξετάζονται σε εθνικό επίπεδο έχει ως εξής:

Τρίτη 2/9: Ιστορία γενικής παιδείας, Τετάρτη 3/9: Φυσική γενικής παιδείας, Πέμπτη 4/9: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία γενικής παιδείας, Παρασκευή 5/9: Αλγεβρα γενικής παιδείας, Δευτέρα 8/9: Αρχαία Ελληνικά Κείμενα θεωρητικής, Φυσική θετικής και Φυσική τεχνολογικής κατεύθυνσης, Τρίτη 9/9: Αρχές Φιλοσοφίας θεωρητικής, Μαθηματικά θετικής και Μαθηματικά τεχνολογικής κατεύθυνσης, Τετάρτη 10/9: Νεοελληνική Γλώσσα γενικής παιδείας, Πέμπτη 11/9: Γεωμετρία γενικής παιδείας, Παρασκευή 12/9: Λατινικά θεωρητικής, Χημεία θετικής και Τεχνολογία Επικοινωνιών τεχνολογικής κατεύθυνσης.

Από 2 Σεπτέμβρη ξεκινούν επίσης και οι επαναληπτικές εξετάσεις για τους μαθητές της Γ΄ τάξης των Εσπερινών Ενιαίων Λυκείων και το πρόγραμμά τους έχει ως εξής:

Τρίτη 2/9: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία γενικής παιδείας, Τετάρτη 3/9: Αλγεβρα γενικής παιδείας, Πέμπτη 4/9: Αρχές Φιλοσοφίας θεωρητικής, Χημεία θετικής και Τεχνολογία Επικοινωνιών τεχνολογικής κατεύθυνσης, Παρασκευή 5/9: Λατινικά θεωρητικής, Μαθηματικά θετικής και Μαθηματικά τεχνολογικής κατεύθυνσης, Δευτέρα 8/9: Νεοελληνική Γλώσσα γενικής παιδείας, Τρίτη 9/9: Αρχαία Ελληνικά Κείμενα θεωρητικής, Φυσική θετικής και Φυσική τεχνολογικής κατεύθυνσης, Τετάρτη 10/9: Γεωμετρία γενικής παιδείας και Πέμπτη 11/9: Φυσική γενικής παιδείας.

Μια κωδικοποιημένη περιγραφή των «συστημάτων αξιολόγησης» των ευρωπαϊκών χωρών που συμμετέχουν στη «διαδικασία της Μπολόνια», έδωσε στη δημοσιότητα μαζί με το νομοσχέδιο το υπουργείο Παιδείας, στην προσπάθεια να πείσει για το αναγκαίο επιβολής του συστήματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, λοιπόν, η αξιολόγηση γίνεται από τους λεγόμενους ανεξάρτητους φορείς, τα μέλη των οποίων είναι πολλές φορές διορισμένα από τις κυβερνήσεις των χωρών. Δηλαδή, δεν πρόκειται για ανεξαρτησία από την ασκούμενη πολιτική, αλλά μάλλον από τα ιδρύματα που αξιολογούνται.

Αυτό που λείπει, όμως, από την τεχνική παρουσίαση των συστημάτων αξιολόγησης των ευρωπαϊκών χωρών είναι η αποτίμηση των συνεπειών που είχε στην ανώτατη εκπαίδευση αυτών των χωρών. Η πίεση προς τα ιδρύματα να προσανατολίζονται σε κερδοφόρα επιστημονικά και ερευνητικά αντικείμενα, να διασυνδέονται με τις επιχειρήσεις, να προσελκύουν μεγάλο αριθμό φοιτητών είναι μερικά από τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που έχουν παραδεχτεί κατά καιρούς πανεπιστημιακοί από χώρες της Ευρώπης. Μαζί μ' αυτά προστίθεται και η χειραγώγηση των πανεπιστημιακών, η μετατροπή τους σε κυνηγούς του μεγαλύτερου χρηματοδοτικού προγράμματος και υποχείρια τελικά των ιδιωτών «χορηγών». Οσο για την κατηγοριοποίηση ιδρυμάτων και σχολών, που φτάνει έως και την παύση της χρηματοδότησης για ορισμένα ιδρύματα, που οδηγούνται στον οικονομικό μαρασμό και το κλείσιμο, δε γίνεται πουθενά λόγος στον «ευρωπαϊκό παράδεισο», που υπαγορεύεται από την Μπολόνια κι έρχεται να εφαρμοστεί και στη χώρα μας.