Ο Φ. Κάστρο και ο υπουργός Εξωτερικών της Κούβας Φ. Ρόκε στη διαδήλωση έξω από την ισπανική πρεσβεία

Αν και στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, η ΕΕ συντάχθηκε απόλυτα με τις ΗΠΑ στην επίθεση και στην προσπάθεια καταδίκης, που έπεσε όμως στο κενό, δεν είχαν δημοσιοποιηθεί άλλες ενέργειες εκ μέρους της ΕΕ. Εντούτοις, μία προσεκτική εξέταση των περιστατικών των τελευταίων μηνών φανερώνει μια διαφορετική πραγματικότητα.

Ουσιαστικά κάθε φορά που η Κούβα δεχόταν κάποιου είδους επίθεση εκ μέρους των ΗΠΑ, η ΕΕ κατόπιν κλιμάκωνε, αν και σε πιο ήπιους τόνους ομολογουμένως, τις ενέργειές της τους τελευταίους μήνες όπως:

• Στις 25 Μαρτίου, διάβημα διαμαρτυρίας της προεδρεύουσας -δηλαδή της Ελλάδας - της ΕΕ, για τις ποινές που αποδόθηκαν απ' τα κουβανικά δικαστήρια στους «μισθοφόρους» των Ηνωμένες Πολιτειών, όπως τους χαρακτηρίζει το υπουργείο Εξωτερικών της Κούβας.
• Στις 14 Απριλίου, νέο διάβημα διαμαρτυρίας εκ μέρους της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, όπως ακριβώς προτάθηκε εκ μέρους της Ισπανίδας υπουργού Εξωτερικών Λογιόλα ντε Παλάθιο. Στο κείμενο οι «μισθοφόροι» αναφέρονται ως πολιτικοί κρατούμενοι, ενώ η Κούβα απειλείται ωμά, με τη λήψη μέτρων που που θα έχουν επιπτώσεις στα «σχέδια σύσφιξης της συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών».
• Ενα ακόμη διάβημα διαμαρτυρίας, στις 18 Απριλίου, εκ μέρους και πάλι της προεδρεύουσας της ΕΕ, που επαναλαμβάνονται οι απειλές.
• Κατ' απαίτηση της Ισπανίδας Επιτρόπου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 30 Απριλίου, αποφασίζεται το πάγωμα της αίτησης της Κούβας για την ένταξή της στη Συμφωνία του Κοτονού. Κατά την ανακοίνωση - απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών της Κούβας, «η δόλια συμπεριφορά της ΕΕ, καθιστά αναγκαία την απόσυρση της αίτησης της Κούβας. Μία αίτηση που υποβλήθηκε εξαιτίας της ομόφωνης πρότασης και παράκλησης των χωρών του Ειρηνικού, της Αφρικής και της Καραϊβικής.
• Στις 27 Μάη υπήρξε μία ακόμη απόπειρα παράδοσης διαβήματος διαμαρτυρίας, αλλά ο υπουργός Εξωτερικών της Κούβας, Φελίπε Πέρες Ρόκες, αρνήθηκε να την παραλάβει, υπό το σκεπτικό ότι συνιστούσε ωμή παρέμβαση στα εσωτερικά της Κούβας.
• Στις 5 Ιουνίου, υπήρξε η επαίσχυντη ανακοίνωση της Ελληνικής Προεδρίας εκ μέρους των 15 μελών ως απάντηση στις «κατακριτέες ενέργειες ενάντια στους διαφωνούντες πολίτες και ανεξάρτητους δημοσιογράφους καθώς και την επιστροφή του μέτρου της θανατικής ποινής». Με ανακοίνωση δηλώνεται η πρόθεση της ΕΕ για συνολική επανεξέταση των σχέσεων με την Κούβα και λήψη μέτρων, όπερ διπλωματικών κυρώσεων. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει: «Δεδομένης της σημερινής κατάστασης στην Κούβα, η ΕΕ αποφασίζει ομόφωνα: να περιορίσει τις διμερείς κυβερνητικές επισκέψεις υψηλού επιπέδου - να περιορίσει την προβολή της συμμετοχής των κρατών μελών σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, να καλεί Κουβανούς αντιφρονούντες σε εορτασμούς εθνικών επετείων - να προβεί σε επαναξιολόγηση της κοινής θέσης της ΕΕ».

Ο Ραούλ Κάστρο με τους διαδηλωτές έξω από την ιταλική πρεσβεία

«Η ΕΕ συνθηκολόγησε με τις ΗΠΑ», αναφέρεται στην απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών της Κούβας, που καταδικάζει και απορρίπτει τον παρεμβατικό χαρακτήρα και την επονείδιστη διατύπωση της ανακοίνωση της Ελληνικής Προεδρίας. Ενώ ο υπουργός Εξωτερικών της Κούβας κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του τόνισε ότι πρόκειται για μία «θλιβερή, αλλά αναμφισβήτητη αλήθεια: η ΕΕ υπήρξε ανίκανη να διαμορφώσει τη δική της πολιτική απέναντι στην Κούβα και υποτάχθηκε στην πίεση και στις επιθέσεις της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Κούβα».

Ο άλτης του ύψους Χ. Σοτομαγιόρ συμμετέχει στη διαδήλωση έξω από την ισπανική πρεσβεία

Οι φωνές δύο πρώην Προέδρων, της Ουρουγουάης, Χούλιο Μ. Σανγκουινέτι και της Ισπανίας, Φελίπε Γκονζάλες, προστέθηκαν τις τελευταίες μέρες στη χορωδία υποκρισίας και προπαγάνδας, που συστάθηκε ειδικά, ώστε να «άδει» το σκοπό του αποκλεισμού μέσω της καταδίκης της Κούβας, εξ αφορμής των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» φυσικά. Και κάνοντας λόγο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν εννοούν ούτε το δικαίωμα στην υγεία, στη ζωή, στην εργασία, στην περίθαλψη, στην ευζωία, στην παιδεία, που θεωρούνται αυτονόητα για την Κούβα, όχι όμως για τις περισσότερες χώρες του πλανήτη, και των δυτικών περιλαμβανομένων.

Και οι δύο, κάνοντας λόγο για την επίσκεψη του Φιντέλ Κάστρο στην Αργεντινή, που ήδη έχει χαρακτηριστεί από πολλούς αναλυτές ιστορική, τονίζουν ότι συμφωνούν ως προς το περιεχόμενο της ομιλίας του, στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Αϊρες. Εντούτοις, μέσα από τις σελίδες της ισπανικής εφημερίδας «El Pais», o Χούλιο Σανγκουινέτι, σε ένα κρεσέντο ψυχολογικο-κοινωνιολογικών αναλύσεων αναφορικά με την «κρίση της εφηβείας», τόσο στους ανθρώπους, όσο και στις χώρες, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο «σταρ αυτής της συνάντησης στο Μπουένος Αϊρες είναι ένας δικτάτορας, που για 44 χρόνια επιβάλλει το απολυταρχικό του καθεστώς, βασιζόμενος στην τρομοκρατία που ασκούν οι αστυνομικές αρχές και το μονοπώλιο που έχει στα ΜΜΕ, αφού είναι η αποκλειστική εικόνα της εξουσίας στον επίσημο Τύπο, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση»... και συνεχίζει, λέγοντας ότι ένα εκλεγμένο Κοινοβούλιο σηκώθηκε όρθιο, χειροκροτώντας την απόφαση εκτέλεσης της εσχάτης των ποινών για τους τρεις «δύσμοιρους πολίτες, που προσπάθησαν να δραπετεύσουν από τη φυλακή, που είναι η πατρίδα τους».

Οσο για τους «δύσμοιρους», είναι οι τρεις με το εξαιρετικά πλούσιο ποινικό μητρώο, που κατέλαβαν το φέρι μποτ από το λιμάνι της Αβάνας, απειλούσαν τους επιβάτες, Κουβανούς και ξένους υπηκόους, με μαχαίρια και όπλα, στην προσπάθειά τους να διαφύγουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ομως, εξαιτίας της έλλειψης καυσίμων, σταμάτησαν στα διεθνή ύδατα. Οπως ορίζει η Συμφωνία για τη Μετανάστευση μεταξύ της Κούβας και των ΗΠΑ, η κουβανική ακτοφυλακή, που ακολουθούσε επιβλέποντας το περιστατικό, κάλεσε την αμερικανική ακτοφυλακή, η οποία δήλωσε ανέτοιμη να αντιμετωπίσει ανάλογο περιστατικό. Οι αρχές της Κούβας επενέβησαν, όταν η κατάσταση είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο, όταν δύο Γάλλοι τουρίστες, στην προσπάθεια και τον πανικό τους να ξεφύγουν, έπεσαν στη θάλασσα. Μία θάλασσα γεμάτη καρχαρίες. Οσο για την εκτέλεσή τους, ο Φιντέλ Κάστρο επανειλημμένως έχει τονίσει: «Δεν επιθυμούσαμε να γίνει έτσι. Αναγκαστήκαμε να εφαρμόσουμε το νόμο. Είναι ένα ζήτημα, το οποίο είμαστε ανοιχτοί να το συζητήσουμε». Φυσικά, στους επικριτές της Κούβας, θα πρέπει κανείς να υπενθυμίσει ανάλογες περιπτώσεις πειρατειών ή αεροπειρατειών σε δυτικές χώρες και όχι μόνο στις ΗΠΑ. Πόσες φορές, οι πειρατές επέζησαν της επιχείρησης των ειδικών δυνάμεων για τη διάσωση των επιβατών; Οσο για τις ΗΠΑ, που οδύρονται για τους «δύσμοιρους αντιφρονούντες», θα πρέπει κανείς μόνο να θυμηθεί πόσοι άνθρωποι εκτελούνται ετησίως στις ΗΠΑ... τίποτα περισσότερο. Και, φυσικά, η Ευρωπαϊκή Ενωση, οι εξέχουσες προσωπικότητες ποτέ δε βρήκαν κάτι να πουν ή να προσφύγουν κατά των ΗΠΑ σε διεθνείς οργανισμούς.

Ομως, ο Σανγκουινέτι δε σταματά εδώ ...φυσικά. Πώς θα γινόταν αλλιώς; Ο στόχος πρέπει να ολοκληρωθεί. Και ενώ επαναλαμβάνει ότι συμφωνεί με το περιεχόμενο της ομιλίας του Φιντέλ Κάστρο, ωστόσο, βρίσκει αξιοθρήνητο το γεγονός ότι η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες είναι αυτή που έδωσε βήμα, ώστε να εκφωνήσει το λόγο του, που έκανε το γύρο του κόσμου. Και καταλήγει, λέγοντας ότι «η αντίθεση της εφηβείας ήταν δραματική προσδίδοντας μία ειρωνική διάσταση»... Παρ' όλα αυτά, επισημαίνει ότι οι ηγέτες των χωρών της Λατινικής Αμερικής είναι εξίσου ή λιγότερο κουτοί χωρίς να έχουν ωριμάσει και παραμένουν σε μόνιμη κατάσταση εφηβείας, αφού εξακολουθούν να δίνουν βήμα στον Φιντέλ Κάστρο και την επανάστασή του...

Η «El Pais» δεν έδωσε τυχαία βήμα στον Σανγκουινέτι, αφού και έμπειρος είναι και θεωρητικά πολιτικά καταρτισμένος, πιθανώς ακόμη καλύτερα και από πολλούς Ευρωπαίους συναδέλφους του. Εξάλλου, καθώς φαίνεται, είναι παραδειγματικός ο τρόπος που χειρίζεται τη θεωρία του Μακιαβέλι από πολλούς του είδους του. Ειδικά εάν λάβει κανείς υπ' όψιν του το γεγονός ότι τη στιγμή που ο Σανγκουινέτι οδυρόταν και διερρήγνυε τα ιμάτιά του για την επιβολή της εσχάτης των ποινών στους «τρεις δύσμοιρους πολίτες που προσπάθησαν να δραπετεύσουν από τη φυλακή που είναι η πατρίδα τους», ακριβώς την ίδια στιγμή, δημοσιοποιούνταν το γεγονός του θανάτου τριών μικρών παιδιών στην Ουρουγουάη από την πείνα και το χρόνιο υποσιτισμό. Το χρόνιο υποσιτισμό της δημοκρατίας, που ο ίδιος προσπάθησε να δομήσει και να κυβερνήσει για δύο θητείες μετά την αποστράτευσή του από τις Ενοπλες Δυνάμεις και την υψηλή εποπτεία που έχει σήμερα στην κυβέρνηση του Χόρχε Μπάτλε.

Μολονότι οι περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν κριτική στάση έναντι της επιβολής της εσχάτης των ποινών, τα παιδιά στην Κούβα ούτε πεινούν ούτε εξαναγκάζονται να εκδίδονται, προκειμένου να εξασφαλίσουν λίγη τροφή, όπως συμβαίνει στις περισσότερες πρωτεύουσες της υποηπείρου, του Μοντεβίδεο και του Μπουένος Αϊρες περιλαμβανομένων.

Από κάθε άποψη λοιπόν, οικονομική, κοινωνική ή πολιτιστική αναφορικά με τον πραγματικό σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Κούβα είναι θεματοφύλακας για την ήπειρο και αυτός είναι ο κύριος λόγος, για τον οποίο ο Φιντέλ Κάστρο ήταν ο «σταρ» της συνάντησης που έλαβε χώρα στα τέλη του Μάη στο Μπουένος Αϊρες.

Οσο για τον Φελίπε Γκονζάλες, που συνέκρινε τον Φιντέλ με τον «Φράνκο λίγο πριν το θάνατό του», κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του στην εφημερίδα του Μαϊάμι «New Herald», μάλλον θα πρέπει να ζητήσει τουλάχιστον συγνώμη, όχι προς την Κούβα και τον ηγέτη της, αλλά από τους ίδιους τους Ισπανούς, αναφορικά με τα εγκλήματα που διέταξε κατά τη διάρκεια της θητείας του στην πρωθυπουργία, όπως παραδείγματος χάριν τα «τάγματα θανάτου» κατά των Βάσκων αυτονομιστών...

Οι πρόσφατες διαδηλώσεις, που συγκλόνισαν την Αβάνα, εξ αφορμής της ανακοίνωσης της ΕΕ και στράφηκαν, τόσο κατά της ισπανικής πρεσβείας, όσο και της ιταλικής, έγιναν, άραγε, τυχαία; Μάλλον όχι.

Κατ' αρχήν, το δημοσίευμα της ισπανικής εφημερίδας «El Pais», της 13ης Νοεμβρίου 1996, λίγους μήνες μετά την υπογραφή του νόμου Χελμς - Μπάρτον, με τον τίτλο «η Ισπανία προτείνει η ΕΕ να διακόψει τις πιστώσεις και τη συνεργασία με την Κούβα», είναι αποκαλυπτικό: «Στις Βρυξέλλες αύριο, η ισπανική κυβέρνηση θα προτείνει στους εταίρους της στην Ευρωπαϊκή Ενωση να εφαρμόσουν μια στρατηγική οικονομικής δίωξης προς το καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο (...).

Το πακέτο που πρότεινε τότε ο Ισπανός πρωθυπουργός Χοσέ Μαρία Αθνάρ συμμορφώνεται απόλυτα με τη γραμμή της πολιτικής των ΗΠΑ. Το σχέδιο της κυβέρνησης Αθνάρ, που ακόμη επιθυμεί διαρκώς να προωθήσει, περιλαμβάνει «την περιστολή της συνεργασίας και των πιστώσεων από τους Δεκαπέντε και αναβαθμίζει το επίπεδο του διαλόγου με την αντιπολίτευση κατά του Κάστρο».

«(...)Τα μέτρα που σχεδιάζει ο Αθνάρ... οραματίζονται μια πλήρη διακοπή στην ισπανική πολιτική έναντι της Κούβας...».

Αυτή η πρόταση επρόκειτο να προστεθεί στα μέτρα που ανέφερε η εφημερίδα την ημέρα εκείνη - που περιλαμβάνουν την απόπειρα Αθνάρ να ακυρώσει τη συνεργασία ανάμεσα στις δεκαπέντε χώρες και την Κούβα, να τερματίσει τις εμπορικές συμφωνίες και να εξαλείψει τις σποραδικές, ακριβές και βραχυπρόθεσμες πιστώσεις που η Κούβα λάμβανε σε μια κρίσιμη ώρα σ' αυτήν την ειδική περίοδο.

Ενα ακόμη αξιοπρόσεκτο σημείο των σχεδίων Αθνάρ είναι ο διάλογος με την αντιπολίτευση. Καθένας από τους δεκαπέντε Ευρωπαίους πρεσβευτές στην Κούβα επρόκειτο να διορίσει έναν διπλωμάτη, που είχε ειδικευτεί στη διευκόλυνση ενός υψηλού επιπέδου διαλόγου με τις οργανώσεις, οι οποίες αντιτίθενται στον Κάστρο. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επρόκειτο να προσκαλέσουν τις οργανώσεις αυτές να αποκαταστήσουν υψηλού επιπέδου και μόνιμες επαφές με τις ίδιες.

«Αυτό το πακέτο επρόκειτο να επισημοποιηθεί διαμέσου μιας "κοινής θέσης" της ΕΕ και ήταν εμπνευσμένο από την πολιτική δίωξης σε βάρος της Κούβας, που ακολουθούσαν οι ΗΠΑ και διακήρυσσε διεθνώς ο πλανόδιος πρεσβευτής των ΗΠΑ, Στούαρτ Αϊζενσταντ».

Σύμφωνα με την «El Pais», που επιβεβαιώθηκε από όσα συνέβησαν αργότερα: «Αυτός ο διπλωμάτης των ΗΠΑ περιδιάβαινε τα ευρωπαϊκά υπουργεία Εξωτερικών, τονίζοντας την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ενωση να εγκαταλείψει τη σημερινή στρατηγική της...» προς την Κούβα.

«Ο Αϊζενσταντ είχε επίσης υποσχεθεί ότι αν τα δεκαπέντε μέλη της Ενωσης συμπορεύονταν με την άποψη των ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον επρόκειτο να "παραχωρήσει" στους εταίρους της διαδοχικές αναβολές όσον αφορά στην εφαρμογή του Νόμου Χελμς - Μπάρτον, που εντείνει τον αποκλεισμό της Κούβας και διώκει ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, οι οποίες επενδύουν στην Κούβα».

Η «El Pais» κατέληγε αναφέροντας: «Η Ισπανία, η οποία συνήθιζε να υποστηρίζει έναν αυτόνομο τρόπο δράσης, θα γινόταν έτσι, αν η πρωτοβουλία της αποδεικνυόταν επιτυχής, η αιχμή της δόρατος της ακριβώς αντίθετης τάσης».

Και ο Αθνάρ πέτυχε. Η κοινή θέση προέκυψε από την πρότασή του, όπως και το επαίσχυντο Μνημόνιο Αλληλοκατανόησης για το Νόμο Χελμς - Μπάρτον, με το οποίο οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συμφώνησαν να υποκύψουν στους όρους που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, με αντάλλαγμα την υπόσχεση των ΗΠΑ ότι δε θα επιβάλονταν κυρώσεις σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Αυτή η νέα εκστρατεία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων εναντίον της Κούβας επίσης απορρέει από την πρωτοβουλία του Αθνάρ.

Επιπροσθέτως, ουκ ολίγα στοιχεία υπάρχουν, τα οποία αποδεικνύουν τη στενή σχέση της κυβέρνησης Αθνάρ με το Εθνικό Αμερικανοκουβανικό Ιδρυμα, που εδράζει στο Μαϊάμι και αποτελεί έναν εκ των κύριων πυρήνων πρόκλησης ανατρεπτικών ενεργειών ενάντια στην Κούβα.

Οσον αφορά στην Ιταλία, η κυβέρνηση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι μονομερώς αποφάσισε τη διακοπή των εμπορικών και αναπτυξιακών σχέσεων με την Κούβα, που κατά το υπουργείο Εξωτερικών μόνο κατά το τρέχον έτος φτάνουν στο ύψος των 40 εκατομμυρίων ευρώ.