Οι πιέσεις που ασκήθηκαν στην παλαιστινιακή ηγεσία είναι ξεκάθαρο ότι ήταν περισσότερο από ασφυκτικές. Επιπλέον και μόνο το γεγονός ότι την πριμοδότηση Αμερικανών και Ισραηλινών είχαν λάβει ο Μαχμούντ Αμπάς ή Αμπού Μάζεν, για τη θέση του πρωθυπουργού, και ο Μοχάμαντ Νταχλάν, για την κρίσιμη θέση του υπουργού Εσωτερικών, δηλαδή υπευθύνου για τη δραστηριότητα όλων των παλαιστινιακών οργανώσεων, αποδεικνύει τις ουσιαστικές βλέψεις και στόχους του «οδικού χάρτη». Ιδιαίτερα, επειδή και οι δύο άνδρες έχουν εμπλακεί στη διαφθορά που υποτίθεται ότι «οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις» θα ξόρκιζαν, με τον δεύτερο να κατηγορείται και για βασανιστήρια κρατουμένων στη Γάζα.

Ο Μαχμούντ Αμπάς είναι από τα ιδρυτικά στελέχη της ΟΑΠ και το όνομά του, ήδη, από το 1996 συμπεριλαμβανόταν ανάμεσα στους πιθανότερους διαδόχους του Γιάσερ Αραφάτ. Υπήρξε ένας από τους κομβικούς διαπραγματευτές της συμφωνίας του Οσλο. ΗΠΑ και Ισραήλ τον «βλέπουν» ως μετριοπαθή και επιθυμητό συνομιλητή. Από την άλλη, ο Μοχάμαντ Ντάχλαν, επί σειρά ετών επικεφαλής της Προληπτικής Αστυνομίας της Γάζας, είχε αναδειχτεί ως ο «εκλεκτός» των ΗΠΑ πριν καν εγκαταλείψει τη συγκεκριμένη θέση.

Με την ιδιότητά του αυτή, συμμετείχε στις «ενδιάμεσες» συνομιλίες με τους Ισραηλινούς. Απομακρύνθηκε από τη θέση του, όταν συγκρούστηκε με τον Παλαιστίνιο ηγέτη, τόσο για το πολυσυζητημένο θέμα της διαφθοράς και του χειρισμού των παλαιστινιακών οργανώσεων εντός της Λωρίδας της Γάζας, όσο, όπως λένε πολλοί αναλυτές, και για τις απόψεις του σχετικά με τον ισραηλινο-παλαιστινιακό διάλογο, ιδιαίτερα μετά την έντονη φημολογία εντός των παλαιστινιακών εδαφών ότι είναι «από τους αγαπημένους συνομιλητές του Ισραήλ».

Το 1996, ο ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας «Γκάρντιαν» Ντέιβιντ Χιρστ, υποστήριζε, επικαλούμενος ανώτερους Παλαιστινίους αξιωματούχους, ότι «ορισμένοι από τους Παλαιστινίους αξιωματικούς των υπηρεσιών ασφαλείας εξαρτώνται πλέον εξίσου τόσο από τον Αραφάτ, όσο και από το Ισραήλ», αφήνοντας σαφή υπονοούμενα για διάβρωση των παλαιστινιακών αρχών ασφαλείας από τις ισραηλινές υπηρεσίες. Σύμφωνα με τον Χιρστ, «οι Ισραηλινοί προετοιμάζουν το έδαφος για τη στιγμή που θα αποφασίσουν ότι ο Αραφάτ δεν τους κάνει πια και πρέπει να περιθωριοποιηθεί». Στο συγκεκριμένο άρθρο του Βρετανού δημοσιογράφου, αναφέρονται δύο ονόματα Παλαιστινίων αξιωματούχων, τα οποία, όπως γράφει ο Χιρστ, «έχουν καλές και συχνές επαφές με την ισραηλινή πλευρά»: Μαχμούντ Αμπάς και Μοχάμαντ Ντάχλαν.

Είτε αληθεύουν είτε όχι οι ισχυρισμοί του Χιρστ, η κατάρρευση των συμφωνιών του Οσλο, εξαιτίας της ισραηλινής διαρκούς απροθυμίας να εφαρμόσει τα συμπεφωνημένα, η έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα και η αιματηρότατη εξέλιξή της μέχρι σήμερα, διαμόρφωσαν νέα δεδομένα εντός των παλαιστινιακών εδαφών. Σε συνδυασμό με τη στροφή προς τα ακροδεξιά της ισραηλινής κοινής γνώμης και τον απροκάλυπτο επιθετικό επαναπροσδιορισμό της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που εγκατέλειψε την τακτική της εξισορρόπησης για να εξυπηρετήσει δυναμικά τα συμφέροντά της ανά τον κόσμο, στη βάση του «όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας», δημιουργήθηκε ένα ακόμη δυσμενέστερο σκηνικό για τον παλαιστινιακό λαό και τον απελευθερωτικό του αγώνα.

Ο Αμπάς, μετά από σκληρές εσωτερικές μάχες και αφόρητες πιέσεις, σήμερα είναι πρωθυπουργός. Και ο Νταχλάν, γύρω από το πρόσωπο του οποίου σημειώθηκαν οι σφοδρότερες διενέξεις ανάμεσα στον Γιάσερ Αραφάτ και στον Μαχμούντ Αμπάς, είναι, επί της ουσίας, υπουργός Εσωτερικών, καθώς, λίγα μόλις 24ωρα μετά την ορκωμοσία του, ο νέος Παλαιστίνιος πρωθυπουργός, με μυστικό υπόμνημα, διευρύνει τις αρμοδιότητές του και τον καθιστά, ντε φάκτο, κυρίαρχο στο χειρισμό των παλαιστινιακών οργανώσεων. Ο Γιάσερ Αραφάτ δε θεωρείται, πλέον, όπως φάνηκε και από τις τελευταίες συναντήσεις, ο βασικός συνομιλητής, ασχέτως αν διατηρεί τον πρώτο λόγο στις διαπραγματεύσεις και τον έλεγχο μέρους των σωμάτων ασφαλείας.

Αν και πολλοί έσπευσαν να υποβαθμίσουν τη διένεξη Αραφάτ - Αμπάς σε «προσωπικό ζήτημα», φαίνεται ότι οι αιτίες είναι βαθύτερες και σχετίζονται άμεσα με τον «οδικό χάρτη», τουλάχιστον με βάση τα ελάχιστα στοιχεία για το περιεχόμενό του, που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα. Σύμφωνα με αυτά, ο «χάρτης» χωρίζεται σε 3 φάσεις: στην πρώτη (που θεωρητικώς ολοκληρώνεται στα τέλη Μάη) η Παλαιστινιακή Αρχή θα δεσμευτεί για την ασφάλεια του Ισραήλ και θα προχωρήσει σε κατάσχεση του οπλισμού των παλαιστινιακών οργανώσεων και σε σύλληψη όσων έχουν εμπλακεί σε αντι-ισραηλινές δολοφονικές επιθέσεις, είτε εντός είτε εκτός των παλαιστινιακών εδαφών. Το Ισραήλ δε θα υποσκάψει με ακραίες αντιδράσεις την παλαιστινιακή προσπάθεια, θα βοηθήσει στη βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης και οι δύο πλευρές θα αρχίσουν να συνεργάζονται σε θέματα ασφαλείας, ενώ θα διεξαχθούν εκλογές στα παλαιστινιακά εδάφη.

Μετά την εκλογή παλαιστινιακής κυβέρνησης και εφόσον θα έχει προηγηθεί η απόσυρση του ισραηλινού στρατού στα σημεία που κατείχε μέχρι την έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα, ο «οδικός χάρτης» εισέρχεται στη δεύτερη φάση του. Το Δεκέμβρη του 2003 θα συγκληθεί διεθνής διάσκεψη υπό το Κουαρτέτο, όπου θα ανακηρυχτεί ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος με προσωρινά διεθνή σύνορα, ενώ το Ισραήλ θα παγώσει εντελώς κάθε εποικιστική δραστηριότητα. Η τρίτη φάση θα διαρκέσει από τις αρχές του 2004 μέχρι το 2005, οπότε και θα διευθετηθούν όλα τα μείζονα ζητήματα, όπως είναι τα οριστικά παλαιστινιακά σύνορα, το καθεστώς της Ιερουσαλήμ, το καθεστώς των εποικισμών και η επιστροφή των Παλαιστινίων προσφύγων.

Το σχέδιο, με βάση τα σημεία του που έγιναν γνωστά, χαρακτηρίστηκε από την πλειοψηφία του αραβικού Τύπου «οδηγός αποτυχίας». Εντονα αρνητικές ήταν και οι πρώτες αντιδράσεις εντός των παλαιστινιακών εδαφών. Οι οργανώσεις «Χαμάς», «Τζιχάντ» και «Ταξιαρχίες των Μαρτύρων του αλ Ακσα» κατέστησαν σαφές ότι εφόσον συνεχίζεται η κατοχή, δεν πρόκειται να παραδώσουν τα όπλα. Αλλες οργανώσεις, όπως το «Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης» επισήμαινε ότι ο «οδικός χάρτης» απαιτεί μια σειρά υποχωρήσεων από την παλαιστινιακή πλευρά, χωρίς το Ισραήλ να υποχρεώνεται ούτε καν να αποχωρήσει από τα παλαιστινιακά εδάφη.

Σ' αυτό το σημείο φαίνεται ότι έγκειται και η ουσία της διένεξης του Αμπού Μάζεν με τον Γιάσερ Αραφάτ. Ο Μάζεν, μήνες νωρίτερα, είχε χαρακτηρίσει «τραγικό λάθος τη στρατιωτικοποίηση της Ιντιφάντα», υποστηρίζοντας ότι προκάλεσε περισσότερα δεινά στους Παλαιστινίους από όσα, ήδη, υπέφεραν. Ο Μάζεν θεωρεί ότι μοναδική λύση είναι οι διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ και η εγκατάλειψη κάθε μορφής βίαιης αντίστασης απέναντι στον ισραηλινό στρατό, ο οποίος χρησιμοποιεί κάθε δυνατό πρόσχημα για να αιματοκυλίζει τον παλαιστινιακό λαό.

Οι επικριτές του, όμως, αντιτείνουν ότι μπορεί ο ισραηλινός στρατός να είναι μέσα στις παλαιστινιακές πόλεις και ο φόρος αίματος να είναι βαρύς, αλλά πλέον η ισραηλινή οικονομία παραπαίει, το προφίλ του Ισραήλ στη διεθνή κοινή γνώμη έχει αμαυρωθεί, η αντιπαράθεση εντός της ισραηλινής κοινωνίας έχει κορυφωθεί, το αίσθημα ανασφάλειας έχει φθάσει στο έπακρο αναγκάζοντας τους Ισραηλινούς να νιώσουν πώς ζουν οι Παλαιστίνιοι καθημερινά. Αλλωστε, όπως τονίζουν, μέχρι σήμερα το Ισραήλ δεν έχει τηρήσει καμία από τις συμφωνίες που έχει υπογράψει, γιατί να το κάνει τώρα, που έχει εξασφαλίσει την αμέριστη και άνευ όρων υποστήριξη της Ουάσιγκτον και που οι Παλαιστίνιοι θα βρεθούν εντελώς άοπλοι, στο έλεος του Σαρόν;

Εξ αυτών προκύπτει και άλλο ένα ερώτημα: με ποιον τρόπο ο Μάζεν και ο Νταχλάν θα καταφέρουν να αφοπλίσουν τις παλαιστινιακές οργανώσεις. Δεν είναι λίγοι οι Παλαιστίνιοι που εκτιμούν ως εξαιρετικά ορατό τον κίνδυνο μιας εμφύλιας σύρραξης, προοπτική που, φυσικά, θα ικανοποιήσει τα πιο αισιόδοξα σχέδια του Αριέλ Σαρόν. Την ίδια στιγμή, έτσι όπως είναι διατυπωμένος ο «οδικός χάρτης», ο ισραηλινός στρατός διατηρεί το δικαίωμα με κάθε πρόσχημα να παρατείνει την παρουσία του στα παλαιστινιακά εδάφη, ενώ, πρακτικά, το Ισραήλ δεν υποχρεώνεται ούτε να διαλύσει τους εποικισμούς, ούτε να κατεδαφίσει το διαχωριστικό τείχος που κατασκευάζει στη Δ. Οχθη, προσαρτώντας επιπλέον εδάφη και αποστερώντας την περιοχή από το 80% της καλλιεργήσιμης γης της και των υδάτινων πόρων της.

Σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, η ισραηλινή ηγεσία προβάλλει, ήδη, εμπόδια. Ο Αριέλ Σαρόν κατέστησε σαφές ότι για να αρχίσει η οποιαδήποτε διαπραγμάτευση, οι Παλαιστίνιοι οφείλουν να εγκαταλείψουν το αίτημά τους περί δικαιώματος επιστροφής των προσφύγων, όπως προβλέπεται από απόφαση του ΟΗΕ. Επιπλέον, φέρεται εξαιρετικά δυσαρεστημένος με το χρονοδιάγραμμα που θέτει ο «οδικός χάρτης» και αναμένεται να ζητήσει να μην υπάρχουν χρονικοί προσδιορισμοί. Θεωρητικώς, ο «οδικός χάρτης» παρουσιάστηκε στις δύο πλευρές προς εφαρμογή και όχι προς διαπραγμάτευση ως προς το περιεχόμενό του. Φαίνεται, όμως, ότι αυτό αφορά μόνο στην παλαιστινιακή πλευρά καθώς, αν και η πρώτη φάση του είναι, ήδη, εκτός χρονοδιαγράμματος, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι πρώτα θα συναντηθεί με τον Μπους για να του εκθέσει τις διαφωνίες του, πιθανώς στις 20 Μάη, και μετά «αναλόγως θα πράξει».

Είναι σαφές, όπως εκτιμούν πολλοί αναλυτές, ότι ο «οδικός χάρτης» δεν εμπεριέχει κανένα στοιχείο που να μπορεί να εξασφαλίσει την επίτευξη μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης για το Παλαιστινιακό. Αντίθετα, οι προτάσεις του, δεδομένης της ανακατοχής των παλαιστινιακών εδαφών από τον ισραηλινό στρατό και τη δεινή θέση του παλαιστινιακού λαού μετά από δύο χρόνια μακελειού, οδηγούν σε μια ακόμη πιο αβέβαιη περίοδο από αυτήν που ξεκίνησε με τη συμφωνία του Οσλο.

Ο αραβικός Τύπος, στην πλειοψηφία του, εκτιμά ότι η παρουσίαση των προτάσεων αυτών, στην παρούσα φάση, δεν έχει στόχο παρά μόνο να «ρίξει στάχτη στα μάτια» μιας εξοργισμένης αραβικής κοινής γνώμης, ενώ ουσιαστικά θα εξυπηρετεί στο έπακρο μόνο τις βλέψεις της ισραηλινής κυβέρνησης. Αλλωστε, όπως δήλωναν ανώτεροι Ισραηλινοί αξιωματούχοι πριν την έναρξη του πολέμου στο Ιράκ, «το τοπίο στον αραβικό κόσμο θα αλλάξει. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι αραβικές ηγεσίες θα αντιληφθούν ότι οφείλουν να είναι φιλο-αμερικανικές και φιλο-ισραηλινές. Και τότε, θα δείτε πόσο εύκολα θα επιλυθεί το Παλαιστινιακό».