Με βάση το προσχέδιο νόμου που έδωσε χτες στη δημοσιότητα ο υπουργός Παιδείας, ιδρύεται Εθνικό Σύστημα Διασφάλισης και Αξιολόγησης της Ποιότητας (ΕΣΔΑΠ) της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης, το οποίο θα συντονίζει και θα εποπτεύει τις αυτοαξιολογήσεις και τις εξωτερικές αξιολογήσεις των ιδρυμάτων (ΑΕΙ και ΤΕΙ) και θα ενημερώνει - συμβουλεύει τα ιδρύματα για τις «σύγχρονες διεθνείς εξελίξεις και τάσεις» σ' αυτά τα ζητήματα.

Το ΕΣΔΑΠ θα λειτουργεί ως «ανεξάρτητη αρχή» με έδρα την Αθήνα, θα διαχειρίζεται οικονομικούς πόρους για τις αξιολογήσεις και θα αποτελείται από 11 μέλη. Ο πρόεδρος θα διορίζεται με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου και θα πρέπει να έχει διατελέσει καθηγητής ελληνικού πανεπιστημίου ή ΤΕΙ. Τα υπόλοιπα μέλη θα είναι δυο εν ενεργεία πρυτάνεις και δυο εν ενεργεία πρόεδροι ΤΕΙ (προτεινόμενοι από τις αντίστοιχες Συνόδους), τέσσερα μέλη ΔΕΠ πανεπιστημίων ή μέλη εκπαιδευτικού προσωπικού ΤΕΙ (προτεινόμενοι από τον υπουργό Παιδείας και τις Συνόδους πρυτάνεων και προέδρων ΤΕΙ) και τέλος, ένας φοιτητής κι ένας σπουδαστής (προτεινόμενοι από την ΕΦΕΕ και την ΕΣΕΕ αντίστοιχα, οι οποίες όμως δεν υφίστανται εδώ και χρόνια καθώς δεν έχουν πραγματοποιηθεί πανσπουδαστικά Συνέδρια για την εκλογή τους).

Το Συμβούλιο θα καταρτίζει Τετραετές Επιχειρησιακό Σχέδιο Αξιολόγησης της Ποιότητας των Ιδρυμάτων και ενδιάμεσα ετήσια προγράμματα, παρακολουθώντας την υλοποίησή τους. Παράλληλα, θα αξιοποιεί τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων, θα ορίζει τους εξωτερικούς αξιολογητές, θα εκπονεί σχετικές μελέτες, θα πραγματοποιεί προγράμματα κατάρτισης στελεχών στον τομέα της αξιολόγησης, θα αναπτύσσει σχέσεις με αντίστοιχους οργανισμούς του εξωτερικού, αλλά θα μπορεί να διενεργεί αξιολογήσεις και σε ιδρύματα του εξωτερικού. Κάθε Οκτώβρη επίσης, θα καταθέτει στον πρόεδρο τις Βουλής και τις σχετικές επιτροπές της Βουλής την ετήσια έκθεση του έργου του.

Σε συνδυασμό με το ΕΣΔΑΠ θα ιδρυθούν μέσα στα ΑΕΙ και ΤΕΙ «μονάδες εσωτερικής αξιολόγησης» που θα σχεδιάζουν και θα υλοποιούν τα προγράμματα εσωτερικής αξιολόγησης των ιδρυμάτων σύμφωνα με το σχέδιο του ΕΣΔΑΠ. Τέλος, προβλέπεται υποχρεωτικά η αξιολόγηση σπουδών και διδασκόντων από τους φοιτητές των ιδρυμάτων, μέσω ερωτηματολογίων που θα καταρτίζουν οι Τομείς των ιδρυμάτων και τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων θα λαμβάνονται υπόψη από τα εκλεκτορικά σώματα που αποφασίζουν την εξέλιξη των μελών ΔΕΠ.

Στη λογική της «ανάγκης» να αποκτούν οι μισομορφωμένοι απόφοιτοι όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης συνεχείς καταρτίσεις και επανακαταρτίσεις, σύμφωνα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων, δημιουργείται αυτόματα μέσα σε κάθε πανεπιστήμιο και ΤΕΙ ένα «Ινστιτούτο Διά βίου Εκπαίδευσης» (ΙΔΒΕ), το οποίο θα έχει την «αποκλειστική αρμοδιότητα» για όλα τα προγράμματα διά βίου κατάρτισης του Ιδρύματος (συμπεριλαμβανομένων και των ΚΕΚ). Τα ινστιτούτα αυτά έρχονται να αντικαταστήσουν τα ΠΣΕ, που είχαν κριθεί πολλές φορές αντισυνταγματικά και στόχος του εγχειρήματος είναι να δοθεί στο σύστημα κατάρτισης κύρος, μέσω της ανάληψης αυτής της διαδικασίας από τα Ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης.

Τα ΙΔΒΕ θα απευθύνονται τόσο σε αποφοίτους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (άνω των 25 ετών), όσο και σε αποφοίτους ΑΕΙ και ΤΕΙ. Θα έχουν πλήρη διοικητική αυτοτέλεια και θα πραγματοποιούν Προγράμματα Διά βίου Εκπαίδευσης συγκροτούμενα από Διδακτικές Ενότητες (40 έως 50 ωρών διδασκαλίας η κάθε μια). Τα προγράμματα αυτά θα οδηγούν τους αποφοίτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε «πιστοποιητικό επιμόρφωσης» και τους πτυχιούχους ανώτατης εκπαίδευσης σε «πιστοποιητικό συνεχιζόμενης ή συμπληρωματικής εκπαίδευσης» ανάλογα με τον αριθμό Διδακτικών Ενοτήτων τους. Η διάταξη που περιλαμβανόταν στο προηγούμενο νομοσχέδιο για τα ΙΔΒΕ και έδινε τη δυνατότητα στα Ινστιτούτα να παραχωρούν και πτυχία ισότιμα με αυτά των ΑΕΙ και ΤΕΙ, καταργείται.

Το νομοσχέδιο λέει ότι κάθε ΑΕΙ και ΤΕΙ μπορεί να δημιουργήσει από ένα ΙΔΒΕ αυτόματα με την ψήφιση του νόμου, χωρίς να χρειάζεται Προεδρικό Διάταγμα ή υπουργική απόφαση, ενώ αν κάποιο Ιδρυμα δε θέλει να ιδρύσει τέτοιο ινστιτούτο αρκεί να μην ενεργοποιήσει τις συγκεκριμένες διατάξεις.

Το υπουργείο Παιδείας και τα οικεία Ιδρύματα θα χρηματοδοτούν βέβαια τα ΙΔΒΕ, αλλά αυτή η χρηματοδότηση θα συμπληρώνεται από: δίδακτρα που θα πληρώνουν οι φοιτητές, «ειδικές εισφορές και χρηματοδοτήσεις από φορείς του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα και από διεθνείς οργανισμούς», δηλαδή απευθείας χρηματοδότηση από επιχειρήσεις ή κι από ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, καθώς και «έσοδα από εκπόνηση μελετών και εκτέλεση ερευνητικών έργων που αφορούν τη διά βίου εκπαίδευση», δηλαδή εμπορική δραστηριότητα των ίδιων των Ινστιτούτων.

Κριτήρια αξιολόγησης των προγραμμάτων των ΙΔΒΕ θα είναι μεταξύ άλλων η ζήτηση για φοίτηση σε αυτά, η γνώμη φοιτητών, αποφοίτων και διδασκόντων, καθώς και «η γνώμη των φορέων απασχόλησης των αποφοίτων για την αποτελεσματικότητα των Προγραμμάτων», δηλαδή η γνώμη των εργοδοτών και των επιχειρήσεων για το αν τους κάνουν οι «γνώσεις» που θα αποκτούν οι απόφοιτοι. Αναφέρεται δε, ρητά ότι η αξιολόγηση ενός προγράμματος μπορεί να οδηγεί ακόμη και στην οριστική διακοπή της λειτουργίας του. Δηλαδή, οι επιχειρήσεις θα παραγγέλνουν κι ανάλογα θα χρηματοδοτούν ή θα οδηγούν σε κλείσιμο τα συγκεκριμένα προγράμματα.

Αυτή η σχέση των ΙΔΒΕ με τις επιχειρήσεις θα αποτελέσει δέλεαρ και «κράχτη» για αντίστοιχες δραστηριότητες των ΑΕΙ και ΤΕΙ. Επίσης, είναι επόμενο, εφόσον το κύριο βάρος της εκπαιδευτικής πολιτικής της ΕΕ δίνεται στην κατάρτιση και αυτή μεταβάλλεται στο κύριο σύστημα «εκπαίδευσης», να προσαρμοστούν οι σπουδές και των υπόλοιπων εκπαιδευτικών βαθμίδων σ' αυτή τη λογική. Πράγμα που καμιά σχέση δεν έχει με την ανάγκη συνεχούς επιστημονικής επιμόρφωσης για το σύνολο του επιστημονικού δυναμικού.