Η προοπτική η ελληνική οικονομία να εισέλθει το 2003 σε κατάσταση επιβράδυνσης, λόγω της εκδήλωσης της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στο Ιράκ, εξέλιξη που θα οδηγήσει σε απότομη πτώση του ρυθμού ανάπτυξης, γύρω στο 2% από 3,8% που προβλέπει η κυβέρνηση, καθώς και σε άνοδο της ανεργίας και του πληθωρισμού, αλλά και σε πτώση της απασχόλησης, των επενδύσεων και της κατανάλωσης, κάθε άλλο παρά θεωρητική είναι... Η προοπτική επιδείνωσης του κλίματος στην οικονομία από την έτσι κι αλλιώς κακή κατάσταση σήμερα, έχει θορυβήσει την κυβέρνηση, η οποία φοβάται την εκδήλωση επιταχυνόμενης αλληλεπίδρασης μεταξύ της οικονομικής και μιας πολιτικής κρίσης, κάτι που υπό τις παρούσες συνθήκες θα την οδηγήσει σε βέβαιη εκλογική ήττα. Χτες το βράδυ ο υπουργός Οικονομίας συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη, ενώ την ερχόμενη Πέμπτη πραγματοποιείται κυβερνητική επιτροπή με θέμα την οικονομία.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ρ», η κυβέρνηση έχει υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Ενωση διάφορα σενάρια για το 2003 που αφορούν τις πιθανές διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου και τις αντίστοιχες επιπτώσεις που θα έχουν στο ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ. Σαν βάση για την εξέλιξη των τιμών του πετρελαίου λαμβάνονται τα 27 δολάρια το βαρέλι, που αποτελεί και τη μέση τιμή του 2002. Το πιο ανώδυνο από τα τέσσερα τον αριθμό αυτά σενάρια κάνει πρόβλεψη για άνοδο της τιμής του πετρελαίου στα 28 δολάρια το βαρέλι και πτώση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ στο 3,5%. Ενα ενδιάμεσο σενάριο προβλέπει άνοδο των τιμών του πετρελαίου στα 31 δολάρια και αντίστοιχη πτώση του ρυθμού του ΑΕΠ κατά 0,7 εκατοστά. Το πιο ακραίο και δυσοίωνο, εφιαλτικό όπως λένε οι αρμόδιοι, σενάριο προβλέπει μακροχρόνια άνοδο των τιμών του πετρελαίου στα 35-40 δολάρια το βαρέλι και εκτίμηση για πτώση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ κατά 1,5 μονάδες! Δηλαδή, μεταβολή του ΑΕΠ κατά 2,3% αντί για 3,8% που είναι η πρόβλεψη. Την ίδια στιγμή αναθεωρούνται αρνητικά οι προβλέψεις για το ρυθμό ανόδου της οικονομίας την ευρωζώνη από 1,8% (πρόβλεψη φθινοπώρου 2002) σε 1,1% σήμερα, με προοπτικές για περαιτέρω επιδείνωση.

Μια απότομη πτώση του ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ σε επίπεδα χαμηλότερα του 2,5% ανατρέπει όλα τα σενάρια πάνω στα οποία έχει οικοδομηθεί η οικονομική πολιτική για το 2003. Στην κυβέρνηση ξέρουν ότι η κατάσταση σήμερα στην αγορά δεν είναι καλή. Οπως έδειξαν και τα στοιχεία του Δεκέμβρη του 2002 (περίοδος γιορτών), αλλά και η περίοδος των εκπτώσεων το Φλεβάρη που μας πέρασε, η κατανάλωση δείχνει σαφείς τάσεις συρρίκνωσης, ενώ οι προμηθευτές πληρώνουν πλέον με επιταγές που ξεπερνούν αισθητά το εξάμηνο και το οκτάμηνο... Μια απότομη πτώση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ θα διαταράξει τα δημοσιονομικά μεγέθη, θα οδηγήσει σε μικρότερα έσοδα και σε μικρότερες δημόσιες δαπάνες, κάτι που θα επιτείνει την κατάσταση ύφεσης. Η συρρίκνωση της κατανάλωσης, σε συνδυασμό με την πτώση των επενδύσεων (κάτι που επισημαίνεται ήδη στο υπουργείο Οικονομίας) αναμένεται να οδηγήσουν σε νέα άνοδο της ανεργίας και σε συρρίκνωση της απασχόλησης, η οποία βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτά του 1998 (στοιχεία ΕΣΥΕ για το 2002). Και ενώ κανείς θα ανέμενε ότι σε συνθήκες πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας και υψηλής ανεργίας θα υπήρχε κάμψη του πληθωρισμού, στο υπουργείο Οικονομίας εκφράζουν φόβους για διατήρηση του επίσημου πληθωρισμού το 2003 σε επίπεδα υψηλότερα του 3%, ίσως και κοντά στο 4%!

Με μια τέτοια κατάσταση στην οικονομία, στην κυβέρνηση κατανοούν ότι προοπτική εκλογικής νίκης δεν υπάρχει. Ετσι, μπορούν να εξηγηθούν και τα χτεσινά πανομοιότυπα δημοσιεύματα στο φιλοκυβερνητικό Τύπο («Ελευθεροτυπία» - «Τα Νέα») όπου, μη κατονομαζόμενοι κυβερνητικοί - ίσως και κομματικοί - παράγοντες κατηγορούν ευθέως τον υπουργό Οικονομίας Ν. Χριστοδουλάκη, αλλά και άλλους παράγοντες του οικονομικού επιτελείου (Τσοχατζόπουλο, Πάχτα, Δρυ) για ανεπιτυχείς χειρισμούς σε πολιτικές που αφορούν παραδοσιακά εκλογικά στρώματα του ΠΑΣΟΚ (μικρομεσαίους, αγρότες). Λόγος γίνεται για το Γ΄ ΚΠΣ, όπου έχουν σημειωθεί προβλήματα στην υλοποίησή του, και η εξειδίκευση των προγραμμάτων του στο χώρο των μικρομεσαίων και των αγροτών.

Σε κάθε περίπτωση είναι βέβαιο ότι τα «συντροφικά μαχαιρώματα» και η απόδοση προσωπικών ευθυνών στον έναν ή τον άλλον υπουργό δεν αρκούν για να εξηγήσουν τη σημερινή κακή κατάσταση στην οικονομία. Πολύ περισσότερο που αυτή είναι απόρροια των κεντρικών πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης (ένταξη στην ΟΝΕ και αποδοχή των όρων της καπιταλιστικής «παγκοσμιοποίησης»), οι οποίες άλλωστε είναι και επιλογές όλου του, εντός των τειχών, πολιτικού συστήματος. Αυτή είναι και η αιτία της σημερινής κρίσης, ενώ η διέξοδος από αυτή δεν είναι η επιλογή άλλου διαχειριστή (ΝΔ), αλλά η ανατροπή των συγκεκριμένων πολιτικών.