Το ιστορικό κτίριο του «Λένφιλμ» στο Λένινγκραντ

Οπως, βέβαια, συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις σε όλες τις χώρες και στη δική μας, η ρωσική κυβέρνηση, διά στόματος του υπουργού Πολιτισμού, Μιχαήλ Σβιντκόι, «βαφτίζει» την ιδιωτικοποίηση μετοχοποίηση και προσπαθεί να ξεγελάσει τους κινηματογραφιστές και το λαό με επίσης γνωστά επικοινωνιακά «κόλπα» του τύπου: «τα στούντιο μετοχοποιούνται αλλά παραμένουν κρατικά», αφού ο Σβιντκόι έσπευσε να «διαβεβαιώσει» πως το 100% των μετοχών θα ανήκουν στο κράτος.

Είναι, όμως, γνωστό ότι τέτοιου είδους «διαβεβαιώσεις» είναι απλώς «στάχτη στα μάτια» του κόσμου και ακόμη και στο συντηρητικό ρωσικό Τύπο εκφράζονται οι φόβοι των κινηματογραφιστών για το μέλλον των στούντιο. Συγκεκριμένα, αυτοί οι φόβοι εστιάζονται στο ότι οι ιδιώτες θα χρησιμοποιήσουν τις γιγαντιαίες διαστάσεις των στούντιο, για να κατασκευάσουν εμπορικά κέντρα και άλλες ανάλογες δραστηριότητες, όχι μόνο εντελώς ξένες με το αντικείμενο των στούντιο, αλλά και παρεμποδίζοντας φυσικά τις δημιουργικές του εργασίες. Αυτονόητο είναι ότι με αυτές τις συνθήκες θα είναι αδύνατον να γίνει λόγος για παραγωγή ποιοτικών ταινιών, αφού τα νέα αφεντικά, με τον πλέον «αεριτζίδικο» τρόπο, δηλαδή με ελάχιστο κόστος γι' αυτούς, θα χρησιμοποιήσουν κάθε είδους υποδομή, για να βγάλουν κέρδος. Και όταν γίνεται λόγος γι' αυτήν την υποδομή θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι εννοείται, εκτός από κτίρια, κάμερες, μονταζιέρες και άλλα τεχνικά μέσα, ένας τεράστιος αριθμός κοστουμιών, κάθε είδους και εποχής, χιλιάδες αυτοκίνητα και όπλα, επίσης κάθε είδους και εποχής και πολύ ακόμα υλικό που ενέχει τη θέση του μουσειακού είδους, δηλαδή άπτεται της προστασίας της ρωσικής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το μέλλον του κινηματογράφου στη Ρωσία ανησυχεί τους κινηματογραφιστές πολλά χρόνια, πολύ περισσότερο που τα στούντιο έτσι κι αλλιώς είχαν περιπέσει σε άσχημη κατάσταση μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, το κράτος βοηθά ελάχιστα ή καθόλου οικονομικά, με αποτέλεσμα, όπως είχαμε γράψει το Φλεβάρη για το «Λένφιλμ», να αναγκάζονται να νοικιάζουν χώρο και άλλη υποδομή σε ιδιωτικά, μικρότερα στούντιο για τις παραγωγές τους. Με λίγα λόγια είχε δημιουργηθεί ένα καθεστώς «αυτοσυντήρησης» με αποτέλεσμα να μην μπορούν πλέον να γυριστούν υπερπαραγωγές, να απολύονται τεχνικοί κ.ά.

Ωστόσο, έστω και με αυτές τις συνθήκες, σιγά σιγά άρχισε να γίνεται και πάλι λόγος για ποιοτικό, νέο ρωσικό σινεμά, με καλές ταινίες νέων σκηνοθετών που προσπαθούν με ειλικρίνεια να συνεχίσουν ή έστω να βασιστούν στις μεγάλες παραδόσεις του σοβιετικού κινηματογραφικού έπους. Το αποτέλεσμα φαίνεται, αφενός στην απήχηση αυτού του κινηματογράφου στο, απηυδισμένο από τον αμερικανικό κινηματογράφο, ρωσικό κοινό, αλλά και στις διακρίσεις σε μεγάλα διεθνή φεστιβάλ. Η κατάσταση αυτή άρχισε να φέρνει και κέρδη τα οποία επενδύθηκαν σε σύγχρονο εξοπλισμό. Ολα δείχνουν πως η τάση για απαξίωση του ρωσικού κινηματογράφου έχει αρχίσει να αντιστρέφεται και από αυτήν την άποψη δεν είναι τυχαίο που το κεφάλαιο άρχισε να ενδιαφέρεται να «βάλει χέρι» σε έναν «ελπιδοφόρο», οικονομικά, τομέα.

Από την άλλη, φαίνεται πως οι πρώτες κρούσεις της κυβέρνησης πριν ένα χρόνο για εισβολή των ιδιωτών στα στούντιο συνάντησε αντιδράσεις (ίσως να έγινε και εσκεμμένα η ανακοίνωση των σχεδίων της για να ανιχνευτούν οι αντιδράσεις), γι' αυτό από την αρχή του τρέχοντος έτους, η κυβέρνηση «αναδιπλώθηκε» και τώρα κάνει λόγο για μετοχοποίηση με κύριο μέτοχο το κράτος. Στο στόχαστρο του ξεπουλήματος - διότι περί αυτού πρόκειται - έχουν μπει, εκτός του «Μόσφιλμ» και του «Λένφιλμ», το θρυλικό και το μεγαλύτερο στούντιο κινουμένων σχεδίων της χώρας, το «Σογιούζμουλτφιλμ», η κρατική επιχείρηση «Ρωσικό Βίντεο» με έδρα το Λένινγκραντ, καθώς και αρκετά στούντιο που ειδικεύονται στο ντοκιμαντέρ.

Πάντως, είναι πολύ δύσκολο για τους πολιτικούς εκπροσώπους του κεφαλαίου να κρύψουν, ακόμη και οι ίδιοι, τα σχέδιά τους. Οταν ο Σβιντκόι ρωτήθηκε αν είναι δυνατή η πώληση «πακέτων» μετοχών σε ιδιώτες, απάντησε ότι το 2003 και με «μεγάλη προσοχή», μπορεί να «εξεταστεί μια τέτοια δυνατότητα». Κι αυτό γιατί, πάντα σύμφωνα με τον υπουργό, το «κράτος δεν έχει να δώσει» τα 300 εκατομμύρια δολάρια για τον εκσυγχρονισμό των στούντιο και τα 250 εκατομμύρια δολάρια για τη συνολική ετήσια παραγωγή ταινιών. «Το βασικό είναι να ξεφύγουμε από την κρατική φόρμα διοίκησης», ξεκαθάρισε. Η αναφορά του υπουργού στην παραγωγή δεν είναι τυχαία: είναι φανερό πως επιχειρείται η μετατροπή, τουλάχιστον της «Μόσφιλμ», σε χολιγουντιανό «κλώνο».

Οι αντιδράσεις των κινηματογραφιστών έπονται. Προς το παρόν, ο γενικός διευθυντής της «Μόσφιλμ», Καρέν Σαχναζάροφ, προσπάθησε να κρατήσει «ισορροπίες», αφού είναι ουσιαστικά υφιστάμενος του υπουργού, προς το παρόν τουλάχιστον. Εμμέσως όμως εξέφρασε κι αυτός την ανησυχία του, υπογραμμίζοντας ότι «το στούντιο πρέπει να παραμείνει κρατικό. Δε δικαιούμαστε να προχωρήσουμε σε ατυχείς ενέργειες, ειδικά όταν γίνεται λόγος για ένα τέτοιο κολοσσιαίο στούντιο, το οποίο έχει τεράστια σημασία για τον κινηματογράφο, αλλά και για την τηλεόραση».