Η πολιτική συμμαχιών του ΚΚΕ, η τακτική του ενόψει δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών, αλλά και οι τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις κυρίως σε ό,τι αφορά στη συζήτηση περί πρόωρων εκλογών και αλλαγής του εκλογικού νόμου, ήταν μερικά από τα ζητήματα, γύρω από τα οποία ξετυλίχτηκε η συζήτηση της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκας Παπαρήγα, και του δημοσιογράφου Ν. Χασαπόπουλου, στην εκπομπή του «Εβδομη Μέρα», στη ΝΕΤ, την Κυριακή.

Η Αλέκα Παπαρήγα αναφέρθηκε εκτενώς στο πώς βλέπει το ΚΚΕ τις συνεργασίες και συμμαχίες, ανέλυσε τους λόγους για τους οποίους δεν είναι εφικτή σήμερα μια προγραμματική συμφωνία με κάποιο άλλο κόμμα, υπογραμμίζοντας τη διαφορά μεταξύ προγραμματικής συμφωνίας και μιας συνεργασίας που μπορεί να προκύψει σε κάποια φάση και απέναντι σε κάποιο πολύ ειδικό πρόβλημα. Στάθηκε ιδιαίτερα στην επισήμανση πως το ΚΚΕ δίνει μεγάλο βάρος στην κοινή δράση, τη διαμόρφωση συσπειρώσεων και κοινής στάσης μέσα στους αγώνες, τονίζοντας πως, σε διαφορετική περίπτωση, ακόμη κι αν υπήρχε σήμερα η δυνατότητα μιας συνεργασίας ανάμεσα σε κάποια κόμματα, αυτή θα ήταν σαθρή και μετέωρη αν δε στηριζόταν στη διαμόρφωση συσπειρώσεων και κοινής δράσης από τα κάτω.

Τέλος, σημείωσε πως το ΚΚΕ είναι κατηγορηματικό σε ό,τι αφορά στον εκλογικό νόμο και στηρίζει αποφασιστικά την απλή αναλογική. Ζήτημα για το οποίο κατέθεσε στη Βουλή αίτημα για προ ημερησίας διάταξης συζήτηση.

- Ερ.: Καθαρή ιδεολογία ή συμμετοχή στο πολιτικό γίγνεσθαι;

- Απ.: Κατ' αρχήν δεν υπάρχουν καθαρές και ακάθαρτες ιδεολογίες. Υπάρχουν ιδεολογίες, υπάρχουν αντιλήψεις. Εμάς, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι πώς η μεγάλη πλειοψηφία του λαού θα οργανωθεί, θα συσπειρωθεί και θα παλέψει όχι μόνο εναντίον της πολιτικής που ακολουθείται σήμερα στα μεγάλα κοινωνικά, οικονομικά, δημοκρατικά προβλήματα, στην εξωτερική πολιτική, αλλά και πώς θα δημιουργήσει προϋποθέσεις ανατροπής αυτού του πολιτικού σκηνικού, αυτού του πολιτικού συσχετισμού.

- Ερ.: Οταν λέτε ανατροπή, να το εξηγήσουμε καλύτερα, γιατί η λέξη χτυπάει λίγο... επαναστατικά. Ανατροπή του πολιτικού σκηνικού, τώρα που μιλάμε για πολιτικές εκτροπές...

- Απ.: Οταν η μεγάλη πλειοψηφία του λαού είναι οργανωμένη και συσπειρωμένη αυτό δεν είναι εκτροπή, είναι θα έλεγα ομαλότητα, είναι δημοκρατία. Η λαϊκή παρέμβαση ποτέ δεν έφερε κακό στις εξελίξεις. Ισα ίσα, όταν ο λαός ήταν μουδιασμένος, στη γωνία και ανοργάνωτος τότε είχαμε πολιτικές εκτροπές ή όταν ήταν αιφνιδιασμένος. Με αυτή την έννοια εμείς καλούμε σε ανατροπή του πολιτικού συσχετισμού και γενικότερη ανατροπή συνειδήσεων. Αυτό σημαίνει ότι ο λαός συνειδητοποιεί ότι έχει δύναμη και μπορεί να επιβάλει το δίκιο του. Αυτό είναι που μας απασχολεί και με αυτή την έννοια ο αγώνας δε διεξάγεται μόνο στις συζητήσεις στη Βουλή, αλλά και έξω από τη Βουλή.

- Απ.: Κοιτάξτε είναι λίγο γενικά αυτά. Ανανέωση και τα λοιπά και συμμαχία... Αναμφισβήτητα, για να διαμορφωθεί αυτή η λαϊκή πλειοψηφία πρέπει να εκφραστεί μέσα από πολιτική συμμαχιών. Δεν έχουμε καμία αυταπάτη ότι μπορεί μέσα σε ένα διάστημα, σε κάποια χρόνια όλος ο ελληνικός λαός να συμφωνήσει με το ΚΚΕ. Επομένως, η πολιτική συμμαχιών είναι μία από τις βασικές προϋποθέσεις γι' αυτό που λέμε αλλαγή πολιτικού συσχετισμού, να ανοίξει ο δρόμος και για μια φιλολαϊκή πολιτική.

- Ερ.: Γιατί δεν την κάνετε τότε;

- Απ.: Να αλλάξουμε... Σε ποιο πράγμα; Οι προτάσεις που γίνονται σήμερα για συμμαχία είναι συγκεκριμένες. Παραδείγματος χάρη ο κ. Καραμανλής λέει προς τα άλλα κόμματα «ελάτε να συμμαχήσουμε στις δημοτικές εκλογές». Δεν μπορούμε. Οχι, γιατί είναι η επάρατη Δεξιά, όπως συνήθως λέγεται, αλλά γιατί η πολιτική της ΝΔ γενικά και στην ΤΑ δε μας βρίσκει σύμφωνους. Λέει το ΠΑΣΟΚ ελάτε να συνεργαστούμε π.χ. στις δημοτικές. Πώς να συνεργαστούμε; Το θεσμικό πλαίσιο το οποίο διαμόρφωσε στην ΤΑ είναι ένα πλαίσιο το οποίο προβλέπει ιδιωτικοποιήσεις, φορολογία, μείωση μέχρι μηδενισμό στην πορεία της συμμετοχής του κρατικού προϋπολογισμού στην ΤΑ κ.λπ.. Πώς να συμφωνήσουμε; Δηλαδή, δεν είναι ζήτημα τι θέλουμε, κι εδώ είναι το περίεργο...

- Ερ.: Ο κόσμος το καταλαβαίνει αυτό. Ξέρετε τι δεν καταλαβαίνει; Δεν καταλαβαίνει το '89 κ. Παπαρήγα. Το '89 συμμαχήσατε κανονικά.

- Απ.: Αν θα δείτε την ιστορία του ΚΚΕ θα δείτε επανειλημμένες προσπάθειες για συμμαχίες στρατηγικού χαρακτήρα, για να υπάρξει, να εφαρμοστεί μια άλλη πολιτική. Αλλά και κατά περίπτωση και σε ορισμένες φάσεις συμμαχίες για ένα συγκεκριμένο σκοπό, όπως ήταν το '89. Δεν ήταν συμμαχία. Ηταν μια προσωρινή συμφωνία να υπάρξει κυβέρνηση και να αποφευχθούν οι αλλεπάλληλες εκλογές, με ένα πολύ συγκεκριμένο και στενό πλαίσιο. Ισα ίσα και τότε, αν θα δείτε τις ομιλίες του Χ. Φλωράκη, θα δείτε ότι έλεγε προγραμματική συμφωνία δεν μπορεί να γίνει. Κι όταν μάλιστα το ΠΑΣΟΚ σε επόμενη φάση μιλούσε για προγραμματική συμφωνία, εμείς λέγαμε όχι. Οχι, γιατί δε θέλουμε προγραμματικές συμφωνίες, αλλά γιατί η πολιτική των άλλων δε μας έβρισκε σύμφωνους. Πάρτε την περίοδο της χούντας. Δεν πρότεινε το ΚΚΕ και με την ΕΡΕ να γίνει ένα κοινό μέτωπο και με το ΠΑΚ, δεν το θέλησαν...

- Ερ.: Κοινό μέτωπο, δηλαδή, για συγκεκριμένο στόχο...

- Απ.: Εναντίον της δικτατορίας, για να οργανωθεί αντιδικτατορικός αγώνας κι όμως δεν το δέχτηκαν ούτε το ΠΑΚ ούτε η ΕΡΕ. Ερχονται στιγμές που πραγματικά μπορεί να χρειάζεται, όπως λέμε εμείς, ακόμα και με αστικά κόμματα να γίνει κάποια, όχι όμως συνεργασία, για κάποιο ζήτημα, μπορεί να υπάρχει κάποια συμφωνία μπροστά σε ένα πάρα πολύ ειδικό πρόβλημα. Σήμερα, όμως, το ζητούμενο από όλα τα κόμματα είναι μια προγραμματική συμφωνία, για μια πολιτική γενικευμένη στο εσωτερικό, στην εξωτερική πολιτική κ.λπ.

- Ερ.: Γιατί δε συζητάτε με το Συνασπισμό; Είναι τόσο εύθραυστη η μαρξιστική θεωρία, ούτως ώστε να μην αντέχει μια αντιπαράθεση; Γιατί δεν έχετε κάνει κάποια προσπάθεια με το Συνασπισμό; Τι είναι αυτό που σας χωρίζει, που σας κάνει διστακτικούς, ούτως ώστε να κάτσετε σε ένα τραπέζι και να λύσετε ορισμένα θέματα ή να δείτε πού ταιριάζετε και να προχωρήσετε;

- Απ.: Ούτε κανένα κόμμα φοβάται την αντιπαράθεση μαζί μας. Αντίθετα, την επιζητεί. Μάλιστα, σήμερα όποιος αντιπαρατίθεται με το ΚΚΕ του περιποιούν τιμή. Ούτε κι εμείς. Γιατί την αντιπαράθεση ξέρετε την έχουμε καθημερινά. Στη Βουλή, στους κοινωνικούς χώρους, είμαστε και συνηθισμένοι το να βρισκόμαστε σε αντιπαράθεση, χωρίς να σημαίνει αυτό πως είναι αυτοσκοπός μας η αντιπαράθεση. Για να καθίσεις με ένα κόμμα να συζητήσεις προγραμματική συμφωνία, όποιο κόμμα κι αν είναι αυτό, πρέπει κατ' αρχήν να υπάρχει μια όχι απλώς αίσθηση και ψυχολογία, να έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει μια συμφωνία σε κάποια γενική κατεύθυνση. Και από κει και πέρα κάθεσαι και συζητάς, για να δεις τις διαφορές που έχεις... Γιατί, δύο κόμματα για να κάτσουν σε ένα τραπέζι σημαίνει ότι και συμφωνούν αλλά έχουν και διαφορές. Κάθεσαι, λοιπόν, σε ένα τραπέζι και κοιτάς αν οι διαφορές που έχεις είναι απαγορευτικές για μια συνεργασία. Θα έλεγα ότι με το Συνασπισμό ισχύει σε γενικές γραμμές αυτό που ισχύει και για το ΠΑΣΟΚ, χωρίς να θέλω να ταυτίσω απολύτως τα δύο κόμματα αυτά, αλλά διαφωνούμε στη γενική κατεύθυνση, επομένως οι διαφορές είναι πολύ πιο ισχυρές από τις όποιες συμπτώσεις μπορεί να υπάρχουν σε επιμέρους θέματα και στην καθημερινότητα. Μ' αυτή την έννοια είναι δυνατόν ο Συνασπισμός να συμφωνήσει μαζί μας επειδή θα κάνουμε μια συζήτηση; Νομίζω ότι τους ίδιους λόγους έχει και ο ίδιος ο Συνασπισμός.

- Ερ.: Πάντως, είπατε ότι νιώθετε την ανάγκη να υπάρξει μια συμμαχία...

- Απ.: Ούτε λόγος... Εμείς λέμε ιδιαίτερα σήμερα, για να υπάρξει λαϊκή ενεργοποίηση και πλειοψηφία πρέπει να υπάρχουν και συμμαχίες. Εμείς όμως βλέπουμε τις συμμαχίες και στο κοινωνικό επίπεδο και αυτή είναι η διαφορά μας με τα άλλα κόμματα. Δίνουμε πολύ μεγάλο βάρος στην κοινή δράση, στη διαμόρφωση συσπειρώσεων, κοινής στάσης μέσα στους αγώνες. Διαφορετικά, όπως είναι η κατάσταση σήμερα, ακόμη κι αν υπήρχε η δυνατότητα μιας συνεργασίας, ανάμεσα σε κάποια κόμματα, δε θα έκανε τίποτα, αν δε στηρίζεται στη διαμόρφωση συσπειρώσεων και κοινής δράσης από τα κάτω.

- Ερ.: Δίνετε την εντύπωση, και γι' αυτό σας κατηγορούν οι αντίπαλοί σας, ότι το ΚΚΕ δεν έχει στελέχη τα οποία μπορούν να παράγουν πολιτική. Με δεδομένο ότι χρειάζεται και η ανανέωση και μια αλλαγή της φυσιογνωμίας σας και δε σημαίνει αυτό αλλαγή και της πολιτικής, το να κάνετε μια ανανέωση στο κόμμα. Τι είναι αυτό που σας οδηγεί και μένετε σταθερά στο «μόνοι μας και καθαροί»;

- Απ.: Αυτό δεν είναι δική μας πολιτική. Ούτε πολιτική ούτε επιλογή. Μόνοι μας δεν μπορούμε, δε φτάνουμε, πρέπει να πάμε με συμμαχίες. Ομως, αυτές δεν μπορεί να γίνονται αυτοσκοπός. Αν σήμερα δεν υπάρξουν οι δυνατότητες μιας γενικευμένης συμμαχίας μπορεί να υπάρχουν αύριο, μεθαύριο, διότι εδώ τα πράγματα είναι καθαρά. Σήμερα μπαίνει το θέμα, με την κεντροαριστερά ή όχι. Εμείς λέμε «όχι». Τώρα, αυτό είναι δόγμα. Ας σκεφτούμε κι αλλιώς, αν το 1991 - '92 με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ εμείς κάναμε αυτό που έκαναν οι περισσότεροι, περπατούσαμε σ' αυτό το δρόμο, όταν έγινε το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ περπατούσαμε σ' αυτό το δρόμο, αναρωτιέμαι: θα υπήρχαν τόσες αντιστάσεις που υπήρξαν στην Ελλάδα; Χωρίς να λέμε ότι εμείς είμαστε οι μοναδικοί που αντισταθήκαμε. Ομως, νομίζουμε ότι αυτή η στάση του ΚΚΕ καλό έκανε στο λαϊκό κίνημα και δεν ξέρω αυτές οι δυσκολίες που έχει σήμερα η κυβέρνηση και γενικότερα το πολιτικό σύστημα δεν έχουν σχέση και με το γεγονός ότι δεν υπάρχει απλώς μια λαϊκή δυσαρέσκεια υπάρχει και μια λαϊκή τοποθέτηση σε πάρα πολλά ζητήματα. Είχαμε μια συμβολή σ' αυτό το ζήτημα, χωρίς να λέω ότι έχουμε μονοπωλήσει τον αγώνα. Αλλά αν και το ΚΚΕ είχε πει «ναι» στο Μάαστριχτ, «ναι» στο νέο δόγμα του ΝΑΤΟ, είχε πει «ναι» σ' αυτό που πάει τώρα να κάνει η Συντακτική Συνέλευση της ΕΕ - κι εδώ θα δείτε σημεία και τέρατα - τότε δε θα ήταν τα πράγματα αρκετά δυσκολότερα στην Ελλάδα;

- Ερ.: Σίγουρα. Ομως, ας πάρουμε για παράδειγμα το ΠΑΣΟΚ, θυμάστε πώς ξεκίνησε, τι ιδεολογία είχε, το περίφημο ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο, πώς έχει αλλάξει την τακτική του... Αν, όμως, ο Μαρξ και ο Λένιν ζούσαν τώρα, τον 20ό αιώνα, δε νομίζετε ότι κι αυτοί θα είχαν αλλάξει τη στρατηγική τους; Δε θα έκαναν ένα είδος εκσυγχρονισμού στα καινούρια δεδομένα, στις απαιτήσεις του κόσμου;

- Απ.: Οι θέσεις του ΚΚΕ είναι θέσεις που έρχονται σε αντίθεση με αυτά που συμφέρουν τον κόσμο; Εάν οι θέσεις είναι σε αντίθεση τότε σημαίνει ότι το ΚΚΕ έχει ξεστρατίσει προ πολλού.

- Ερ.: Ξέρετε ποια είναι η απάντηση σ' αυτό που μου λέτε; Οταν ξεκίνησε το ΠΑΣΟΚ είχε ένα ποσοστό πολύ χαμηλό, όμως επί 20 χρόνια τώρα είναι πρώτο κόμμα. Δεν είναι σκοπός σας η εξουσία; Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα;

- Απ.: Στην πολιτική, όπως ξέρετε, δε νικά πάντα αυτός που έχει το δίκιο. Μάλιστα, για μεγάλο διάστημα αυτός που έχει το δίκιο μπορεί και να χάνει. Το ΠΑΣΟΚ ανέβασε τα ποσοστά του και ταυτόχρονα πήγαινε δεξιότερα. Για το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας θα σας πω το εξής, αν πάει δεξιότερα όχι τα ποσοστά του δεν πρόκειται να ανέβουν, θα εξαφανιστεί. Για κοιτάχτε την πείρα της κεντροαριστεράς στην Ευρώπη. Μπόρεσαν τα κόμματα, κομμουνιστικά, αριστερά που συμμετέχουν στις κυβερνήσεις, να ασκήσουν πίεση στη σοσιαλδημοκρατία να αλλάξει πολιτική; Οχι. Να πάρουμε τους Πράσινους στη Γερμανία. Μπήκαν σε κυβέρνηση, έχοντας ως όρο να περάσουν ορισμένους νόμους υπέρ της οικολογίας και επίσης είχαν βάλει το θέμα ότι δε θα βγει γερμανικός στρατός έξω από τα σύνορα, για τα πυρηνικά κ.ά. Τι ικανοποίησε απ' αυτά η κυβέρνηση Σρέντερ στον σύμμαχό της, που χωρίς αυτόν ενδεχομένως να μην είχε κυβέρνηση; Τίποτα. Δηλαδή, αν είναι μια συμμαχία να χρησιμοποιηθεί εναντίον του λαού, αυτή δεν τη θέλουμε. Συμμαχία σημαίνει εκχωρώ κι εγώ κάτι. Δεν μπορώ να τα θέλω όλα δικά μου. Αλλά, δυστυχώς, αυτές οι συμμαχίες που ζούμε τα τελευταία χρόνια είναι, τα παίρνουν όλα και φεύγουν οι σοσιαλδημοκράτες και αντίστοιχα τα συντηρητικά κόμματα...

- Ερ.: Αν έχετε διαβάσει στις εφημερίδες, θα δείτε ένα μπαράζ δηλώσεων για το θέμα της αλλαγής του εκλογικού νόμου. Τις δηλώσεις του Κ. Καραμανλή που αντιδρά, την άποψή του ότι δεν πιστεύει ότι θα έχουμε πρόωρες εκλογές κι άλλα στελέχη της ΝΔ που λένε ότι είναι πιθανό να έχουμε. Ποια είναι η θέση για τα δύο αυτά ζητήματα.

- Απ.: Κατ' αρχήν για τον εκλογικό νόμο. Εμείς είμαστε ριζικά αντίθετοι σ' αυτό το καινούριο μοντέλο, το γερμανικό, και αποφασιστικά υπέρ της απλής αναλογικής χωρίς ανταλλάγματα. Και γι' αυτό το ζήτημα καταθέσαμε αίτημα στη Βουλή για προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση. Είχαμε, μάλιστα, σκεφτεί άλλο θέμα να φέρουμε προ ημερήσιας διάταξης, αλλά μπροστά σ' αυτό τον καταιγισμό είπαμε καλύτερα να συζητηθεί τώρα στη Βουλή αυτό το θέμα του εκλογικού νόμου. Εμείς θέλουμε απάντηση, γιατί δεν καθιερώνεται η απλή αναλογική.

- Ερ.: Η κυβέρνηση είπε ότι αρχίζει από μηδενική βάση συζήτηση...

- Απ.: Εμείς θέλουμε να απαντήσει η κυβέρνηση. Να τα πει αυτά περί ακυβερνησίας... Διότι η κυβέρνηση παζαρεύει τον εκλογικό νόμο, «θέλεις την απλή αναλογική; Θα μπεις στη στρούγκα». Ε, όχι. Η απλή αναλογική είναι δίκαιο εκλογικό σύστημα και παίρνει ακόμη μεγαλύτερη αξία, ακριβώς γιατί δεν πρέπει ο εκλογικός νόμος να εκβιάζει κόμματα. Αν θέλω εγώ να συνεργαστώ με το ΠΑΣΟΚ θα συνεργαστώ, γιατί πρέπει δηλαδή να με εκβιάσει μέσω του εκλογικού νόμου;

- Ερ.: Ο αντίλογος σ' αυτό είναι ότι θα υπάρχει μια ακυβερνησία, μια ιταλοποίηση της πολιτικής ζωής...

- Απ.: Γιατί στην Ιταλία υπάρχει ακυβερνησία; Γιατί πρέπει να εκβιάζεται ο λαός, να εκβιάζονται συνεργασίες; Που δεν είναι συνεργασίες αρχών, είναι καιροσκοπικές. Γιατί να μην έχουμε συνεργασίες αρχών, αν πρόκειται να γίνουν. 'Η να υπάρξει ένα ξεκαθάρισμα στην πολιτική ζωή του τόπου, ποιος είναι με ποιον και ας αποφασίσει ο λαός ποιος θέλει να τον κυβερνήσει. Αλλά πρέπει να έχουμε εκβιαστικά χαρτιά, γιατί;

- Ερ.: Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία; Ζητάτε εσείς εκλογές;

- Απ.: Οχι, δε βάζουμε τέτοιο ζήτημα. Ζητάμε ο λαός να αγωνίζεται, να συσπειρώνεται, να παλεύει ιδιαίτερα για τα θέματα της Κοινωνικής Ασφάλισης, της Παιδείας, τα αγροτικά προβλήματα.

- Ερ.: Πάντως, σήμερα και ορισμένα στελέχη της ΝΔ ζητούν εκλογές, ώστε να ξεκαθαρίσει, όπως λένε, το θολό τοπίο. Ο κ. Αβραμόπουλος ζητάει πρόωρες εκλογές...

- Απ.: Εχουν γίνει πάρα πολλές εκλογικές αναμετρήσεις και πάλι για θολό τοπίο μιλάνε. Δεν ξέρω πότε σκοπεύει ο κ. Σημίτης να κάνει τις εκλογές. Εμείς είμαστε ανά πάσα στιγμή έτοιμοι, προσπαθούμε για κοινωνικούς αγώνες. Οταν έρθουν οι εκλογές καλώς να ρθούνε.

- Ερ.: Αλλοι φοβούνται τις εκλογές για να μην τις χάσουν κι άλλοι για να μην τις κερδίσουν...

- Απ.: Νομίζω ότι ο ελληνικός λαός έχει πολύ περισσότερα πράγματα να φοβάται. Πρέπει να ξεπεράσει όποια αναστολή έχει, προκειμένου να δραστηριοποιηθεί, φανατικά θα έλεγα, γύρω από τα προβλήματά του και τότε η εκλογική μέρα θα είναι καλή, γιατί θα εκφράσει ένα επίπεδο συνείδησης που διαμορφώνεται μέσα στους αγώνες και όχι στην απραξία.

- Ερ.: Πώς κρίνετε τη θέση του Συνασπισμού για διάλογο με το ΠΑΣΟΚ, αλλά με αλλαγή πολιτικών και του εκλογικού νόμου;

- Απ.: Αλλαγή πολιτικής τι θα πει; Το ΠΑΣΟΚ νομίζω ότι δεν είναι ένα κόμμα που ακολουθεί μια ευκαιριακή πολιτική, έχει επιλέξει μια συγκεκριμένη πολιτική, τη στρατηγική του και εκφράζει συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα. Επομένως, το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αλλάξει πολιτική. Μακάρι να άλλαζε. Αλλά δεν μπορεί. Επομένως, το θεωρώ ουτοπία το να καλλιεργείς στο λαό την άποψη ότι μπορεί το ΠΑΣΟΚ να αλλάξει πολιτική μόνο και μόνο για να κάνει συνεργασία με το Συνασπισμό. Και σας είπα τα παραδείγματα που έχουμε στην Ευρώπη δείχνουν ότι άλλαξαν πολιτική τα μικρά κόμματα, δυστυχώς, υποχρεώθηκαν να αλλάξουν, προκειμένου να διατηρηθεί η συνεργασία. Αυτό είναι το ζήτημα. Αλλά να σας πω και μια άλλη πλευρά. Το θέμα είναι να επιλέξουμε τρία τέσσερα ζητήματα και να γίνει συμφωνία για κυβερνητική συνεργασία; Π.χ. το 35ωρο μόνο είναι με το οποίο θα ασχοληθεί η επόμενη κυβέρνηση; Η επόμενη κυβέρνηση θα ασχοληθεί με το ΝΑΤΟ, με τα ελληνοτουρκικά, με τις επιχειρήσεις, με την απελευθέρωση αγοράς, το Ασφαλιστικό. Αν θέλετε και λόγω της διεθνοποίησης τα πάντα είναι ζητήματα στα οποία θα βρεθεί μπροστά μια κυβέρνηση.

- Ερ.: Πάντως, το ΠΑΣΟΚ φαίνεται διατεθειμένο να συνεργαστεί στις δημοτικές εκλογές με υποψηφίους του ΚΚΕ, το λένε πολλά στελέχη του, ότι μπορεί να τους στηρίξουν.

- Απ.: Αλλο τι λένε άλλο τι γίνεται...

- Ερ.: Θα το δεχτείτε εσείς αυτό; Θα βάλετε όρους γι' αυτή τη συνεργασία.

- Απ.: Ο,τι μας αφορά να ξεκαθαρίσουμε το εξής. Εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ ή τη ΝΔ γιατί διαφωνούμε με την πολιτική τους. Από κει και πέρα με ανθρώπους τους ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και άλλους ανθρώπους μπορούμε να συνεργαστούμε. Αν το ΠΑΣΟΚ θέλει να στηρίξει ένα ψηφοδέλτιο που είναι αντίθετο με την πολιτική του τότε είναι τραγέλαφος για το ΠΑΣΟΚ και δεν το φαντάζομαι.

- Ερ.: Για την αποχώρηση του Μ. Κοψίδη, υπάρχει επιστολή που δεν τη δώσατε στη δημοσιότητα;

- Απ.: Εγώ δε θα το σχολιάσω άλλο το ζήτημα αυτό. Το έχουμε σχολιάσει και δε θα ήθελα να μπω σ' αυτή τη συζήτηση, γιατί θα μοιάζει λίγο με πολιτικό κουτσομπολιό και είμαι αντίθετη σ' αυτό, και το κόμμα μου είμαστε αντίθετοι σ' αυτή τη λογική. Σωστά είμαστε αντίθετοι, αλλά δυστυχώς καμιά φορά η συζήτηση πάει προς πολιτικό κουτσομπολιό.

- Ερ.: Ισχύει ότι αφήνει αιχμές στην επιστολή του για διάσταση απόψεων μεταξύ Περισσού και Φλωράκη;

- Απ.: Αυτό το γνωστό επιχείρημα από τα γνωστά δημοσιεύματα δέκα χρόνια το διαβάζουμε. Από τη μια μεριά λόγια κατά της Αλέκας ή κατά των καθοδηγητικών στελεχών του Κόμματος και από την άλλη λόγια υπέρ του Χαρίλαου, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ο ίδιος στόχος είναι. Και ο Χαρίλαος είναι στόχος και τα άλλα στελέχη του Κόμματος.

- Ερ.: Θα είναι τελικά ο κ. Χαλβατζής υποψήφιος δήμαρχος στην Αθήνα;

- Απ.: Οταν θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες θα ανακοινώσουμε και τη δική μας σκέψη για τον υποψήφιο...