ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

1944: Το δεύτερο αιματοκύλισμα του λαού της Αθήνας

4 Δεκέμβρη 1944, μπροστά στον Αγνωστο Στρατιώτη. Ο λαός πενθεί και υπόσχεται απάντηση στους δολοφόνους

Στις 4 Δεκέμβρη του 1944 η γενική απεργία, που είχε κηρυχτεί στις 3, αγκάλιασε ολόκληρη την περιοχή της Αθήνας και του Πειραιά. Σταμάτησαν τα πάντα. Τα εργοστάσια, τα μέσα μεταφοράς, τα υπουργεία, οι τράπεζες, τα ιδιωτικά καταστήματα, το Πανεπιστήμιο νέκρωσαν. Η Αθήνα ξεσηκώθηκε σύσσωμη να συνοδέψει στην τελευταία τους κατοικία τα θύματα της φασιστικής θηριωδίας. Να απαιτήσει την παραίτηση της ματοβαμμένης κυβέρνησης. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, συγκεντρώθηκε ένα τόσο μεγάλο πλήθος στους δρόμους της πρωτεύουσας. Μέσα σε συγκλονιστική ατμόσφαιρα πένθους, εκατοντάδες χιλιάδες λαού συνόδεψαν τους ηρωικούς νεκρούς τους. Οταν ο όγκος της πένθιμης πομπής έφθασε στην πλατεία Συντάγματος, οι διαδηλωτές γονάτισαν. Ορκίστηκαν στη μνήμη των νεκρών. Εψαλλαν το πένθιμο εμβατήριο. Πάνω από το ανταριασμένο πλήθος, υψωνόταν ένα τεράστιο πανό που έγραφε: «Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει ή τις αλυσίδες, ή τα όπλα».

Μα, καθώς ο λαός γύριζε από το νεκροταφείο, οι συμμορίες των δοσιλόγων, που στρατωνίζονταν στο κέντρο της Αθήνας και αστυνομικοί από το 4^ο Αστυνομικό Τμήμα και τη Γενική Ασφάλεια εξαπέλυσαν νέα δολοφονική επίθεση. Δεκάδες νεκροί και τραυματίες έβαψαν και πάλι με αίμα τους δρόμους της Αθήνας.

Λίγες ώρες πριν το αιματοκύλισμα της διαδήλωσης της 4^ης Δεκέμβρη, ο στρατηγός Σκόμπι, με τη συγκατάθεση του Γ. Παπανδρέου, είχε κηρύξει το στρατιωτικό νόμο. Σχεδόν ταυτόχρονα, με νέο τελεσίγραφό του, διέτασσε τα τμήματα του ΕΛΑΣ να εγκαταλείψουν την περιοχή της πρωτεύουσας και μέσα σε 72 ώρες να βρίσκονται πέρα από τη γραμμή Ελευσίνα - Κηφισιά - Κορωπί. «Κάθε αντίθετη ενέργεια, έγραφε η διαταγή, θα θεωρηθεί πράξη εχθρική».

Τα ξημερώματα της 3-4 Δεκέμβρη, ο στρατηγός Σκόμπι είχε ήδη προχωρήσει στην πρώτη ανοιχτή επιθετική ενέργεια εναντίον του ΕΛΑΣ. Ισχυρές βρετανικές δυνάμεις θωρακισμένων κύκλωσαν και αφόπλισαν το 2^ο Σύνταγμα της ΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ στο Ψυχικό.

Το βράδυ της 4^ης Δεκέμβρη, κάτω από την πανελλήνια κατακραυγή και το ξεσήκωμα του αθηναϊκού λαού, ο Γ. Παπανδρέου υποχρεώθηκε να παραιτηθεί. Παραιτήθηκαν, επίσης, οι υπουργοί που ανήκαν στο Κόμμα των Φιλελευθέρων. Ο αρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων Θ. Σοφούλης, με τη συγκατάθεση της Αριστεράς, ανέλαβε το ίδιο βράδυ την πρωτοβουλία να προχωρήσει στο σχηματισμό νέας κυβέρνησης.

Ο Τσόρτσιλ, όμως, που ενημερωνόταν τηλεγραφικά για τις εξελίξεις της κατάστασης, επεμβαίνει αμέσως. «Τη στιγμήν εκείνην - γράφει στα Απομνημονεύματά του - ανέλαβα τον άμεσον έλεγχον της υποθέσεως».

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

1866 Γεννιέται ο Βασίλι Καντίνσκι. Ρώσος ζωγράφος, ένας από τους θεμελιωτές της αφηρημένης τέχνης. Σπούδασε στο Μόναχο και το Βερολίνο και το 1911 μαζί με άλλους ζωγράφους ίδρυσε την ομάδα «Γαλάζιος καβαλάρης». Από το τέλος της δεκαετίας 1900- 1910 στους πίνακες του Καντίνσκι το αυτόνομο παιχνίδι των χρωματικών κηλίδων και γραμμών εκτοπίζει βαθμιαία τις εικόνες της υπαρκτής πραγματικότητας. Στην προσπάθειά του να εδραιώσει τις αρχές της «καθαρής» ζωγραφικής, χαρακτηρίζοντας τη δημιουργική πράξη του καλλιτέχνη σαν «αυτοέκφραση και αυτοανάπτυξη του πνεύματος», καθρεφτίστηκαν οι ατομικιστικές και υποκειμενιστικές τάσεις της αστικής κοινωνίας του 20ού αιώνα. Το 1914 ο Καντίνσκι επέστρεψε στη Ρωσία. Ηταν ένας από τους οργανωτές του Μουσείου Ζωγραφικής Παιδείας στην Πετρούπολη και του Ινστιτούτου καλλιτεχνικής παιδείας στη Μόσχα. Από τα τέλη του 1921 έμενε στη Γερμανία, το 1922 έγινε καθηγητής στο Μπαουχάουζ και από το 1933 ως το θάνατό του, το 1944, έζησε στο Παρίσι.

1897 Υπογραφή Συνθήκης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία.

1926 Σχηματίζεται «οικουμενική» κυβέρνηση υπό τον Αλ. Ζαΐμη.

1932 Συνεχίζονται οι ηρωικές απεργίες των τροχιοδρομικών, των εργατών φωταερίου, των αρτεργατών, των αυτοκινητιστών και των φοιτητών της Αθήνας. Η Αθήνα δίνει την εντύπωση εξεγερμένης πόλης. Οι φοιτητές απωθούν τους απεργοσπάστες φασίστες.

1985 Η τροποποίηση της Συνθήκης της Ρώμης με την αναγνώριση του δικαιώματος «βέτο» στο συμβούλιο υπουργών και άλλες ρυθμίσεις συμφωνούνται στη Σύνοδο Κορυφής του Λουξεμβούργου με την οποία επιταχύνονται οι διαδικασίες για την οικονομική και πολιτική ολοκλήρωση της ΕΟΚ. Η απόφαση της Συνόδου είναι η ληξιαρχική πράξη γέννησης της «Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς».

1986 Ενα εκατομμύριο διαδηλωτές στους δρόμους των Παρισίων. Φοιτητές και σπουδαστές απ' όλη τη Γαλλία ζητούν την απόσυρση του νομοσχεδίου για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που είχε καταθέσει η κυβέρνηση Σιράκ. Τελικώς, αποφασίζεται να αποσυρθούν τα επίμαχα άρθρα. Ομως, μια μέρα αργότερα ένας φοιτητής διαδηλωτής σκοτώνεται από αστυνομικούς κοντά στη Σορβόνη. Κατόπιν αυτού παραιτείται ο υπουργός Παιδείας.

Σε όλη τη χώρα προβλέπονται λίγες νεφώσεις, τοπικά αυξημένες και υπάρχει πιθανότητα να σημειωθούν ασθενείς βροχές στην ανατολική Θεσσαλία, ανατολική Στερεά, Εύβοια, ανατολική Πελοπόννησο, Κυκλάδες και βόρεια Κρήτη. Οι άνεμοι θα πνέουν βόρειοι, στα δυτικά μέτριοι και πρόσκαιρα ισχυροί και στα ανατολικά μέχρι θυελλώδεις και τοπικά στο Αιγαίο πολύ θυελλώδεις με μικρή εξασθένιση από το απόγευμα. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί στα βόρεια από -4-10, στη δυτική Ελλάδα -2-16, στην υπόλοιπη χώρα από 0-15 και στη Θεσσαλονίκη από 1-9 βαθμούς.

Για την Αττική προβλέπονται λίγες νεφώσεις, αυξημένες στα βόρεια και ανατολικά του νομού όπου πιθανώς θα σημειωθούν ασθενείς βροχές το πρωί. Οι άνεμοι θα πνέουν βόρειοι, βορειανατολικοί πολύ ισχυροί και στα ανατολικά θυελλώδεις με μικρή εξασθένιση από το απόγευμα. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί από 5-13, αλλά στα βόρεια θα είναι 2-3 βαθμούς χαμηλότερη.