Τους «κανόνες» της αγοράς στο πεδίο της πολιτιστικής κληρονομιάς επιχειρεί να θέσει το υπουργείο Πολιτισμού με το νέο (δεύτερο μέσα σε ένα χρόνο) αρχαιολογικό νομοσχέδιο, προς αντικατάσταση του υπάρχοντος αρχαιολογικού νόμου, που υπάρχει από το 1932, το οποίο παρουσίασε χτες ο υπουργός Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλος.

Ετσι, στην αιτιολογική έκθεση και στο σημείο της «ρύθμισης της διακίνησης των πολιτιστικών αγαθών» διαβάζουμε, πως «η αγορά των πολιτιστικών αγαθών αναπτύσσεται ραγδαία... αποτελεί χώρο ανταλλαγής αγαθών που λόγω του πολιτιστικού τους χαρακτήρα οφείλουν να έχουν ιδιαίτερη αντιμετώπιση. Συνεπώς η ευρυθμία της λειτουργίας της συνίσταται στην τήρηση αρχών και κανόνων, που σέβονται όχι μόνο την οικονομική ελευθερία των πολιτών αλλά και, και μάλιστα κυρίως, την ανάγκη προστασίας των μνημείων».

Η «ρύθμιση» της «οικονομικής ελευθερίας» σε σχέση με την πολιτιστική μας κληρονομιά (!) γίνεται μέσω πολλών διατάξεων του νομοσχεδίου, είτε με φοροαπαλλαγές, είτε με την αναγνώριση της δυνατότητας των ιδιωτών να δημιουργούν μουσεία (υπό την «εποπτεία» του κράτους...), είτε με «επιεικείς» ποινές σε ορισμένες περιπτώσεις κατοχής αρχαίου αντικειμένου κατά παράβαση της νομοθεσίας, διότι ο νόμος, σύμφωνα με τον Ε. Βενιζέλο, είναι «κυρίως διοικητικός και όχι ποινικός».

Το νομοσχέδιο αντιμετωπίζει επίσης τα άυλα πολιτιστικά αγαθά (προφορικός πολιτισμός, παραδόσεις, ήθη και έθιμα), καθώς και την έννοια του ιστορικού τόπου. Η έννοια του ιστορικού τόπου χρησιμοποιήθηκε ευρέως κατά την πρόσφατη διαμάχη μεταξύ του κράτους και της πλειοψηφίας της εγχώριας και διεθνούς επιστημονικής κοινότητας γύρω από το θέμα της χωροθέτησης του Ολυμπιακού κωπηλατοδρομίου στο Μαραθώνα. Σύμφωνα με τις σχετικές διεθνείς συμβάσεις, η έννοια της πολιτιστικής κληρονομιάς και της προστασίας της διευρύνθηκε και συμπεριλαμβάνει περιοχές οι οποίες αποτέλεσαν κατά το παρελθόν πεδία σημαντικών ιστορικών γεγονότων, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή όχι αρχαιολογικών ευρημάτων. Η έννοια του ιστορικού τόπου περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο, αλλά μόνο σε ό,τι αφορά σε ευρήματα ή ιστορικά γεγονότα μετά το 1830! Με λίγα λόγια, κάθε μέρος που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ιστορικός τόπος και συνεπώς να προστατευτεί για γεγονότα που έγιναν πριν το 1830, τώρα είναι απροστάτευτο. Το ν/σ προβλέπει για τους ιστορικούς τόπους το ίδιο καθεστώς προστασίας με αυτό των αρχαιολογικών χώρων.

Η νέα χρονολόγηση των μνημείων που προτείνει το ν/σ είναι περισσότερο ορθολογική επιστημονικά, αλλά σε ό,τι αφορά στην ιδιοκτησία, το πεδίο «δράσης» των ιδιωτών παραμένει διευρυμένο. Αρχαία θεωρούνται όλα τα μνημεία, αντικείμενα και πολιτιστικά αγαθά μέχρι και το 1830 και υπάγονται αυτομάτως στο νόμο. Τα ακίνητα μνημεία έως και το 1453 ανήκουν στο δημόσιο με εξαίρεση τα θρησκευτικά μνημεία που μπορούν να ανήκουν και στην Εκκλησία. Τα ακίνητα από το 1453 μέχρι το 1830 μπορούν να ανήκουν και σε ιδιώτες υπό όρους, εκτός αν πρόκειται για αποτελέσματα ανασκαφών. Νεότερα μνημεία θεωρούνται τα ακίνητα από το 1831 έως το 2001. Από το 1831 έως το 1901 προστατεύονται κατά περίπτωση και με διοικητική πράξη μόνο όσα χαρακτηρίζονται μνημεία λόγω της σημασίας τους και κατά τον ίδιο τρόπο προστατεύονται και τα μνημεία από το 1902 μέχρι το 2001, μόνο αν έχουν «ιδιαίτερη σημασία». Και στις δύο περιπτώσεις μπορούν να ανήκουν και σε ιδιώτες.

Τα κινητά μνημεία έως και το 1453 ανήκουν στο δημόσιο ή στην Εκκλησία (τα θρησκευτικά μνημεία), ενώ τα ευρήματα ανασκαφών και τα αποσπάσματα από ακίνητα μνημεία από το 1453 έως το 1830 ανήκουν μόνο στο δημόσιο, εκτός αν πρόκειται για εικόνες, οπότε μπορούν να ανήκουν και σε ιδιώτες. Τα άλλα μνημεία της ίδιας περιόδου χαρακτηρίζονται κατά περίπτωση ανάλογα με τη σημασία τους. Με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζονται και τα νεότερα κινητά μνημεία από το 1831 έως το 2001, τα οποία μπορούν να ανήκουν και σε ιδιώτες.

Τέλος, να σημειωθεί, ότι ο υπουργός προεξόφλησε την υπερψήφιση του νομοσχεδίου ακόμη και μέσα στον Οκτώβρη.

Με την απονομή των βραβείων στις ταινίες που ξεχώρισαν έπεσε, αργά το βράδυ του Σαββάτου, η αυλαία του 24ου Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών Μικρού Μήκους και του 7ου Διεθνούς Φεστιβάλ Δράμας. Στο Διεθνές τμήμα απονεμήθηκαν: Α` Βραβείο «ET CETERA» του Andrey Osipov (Ρωσία) (το βραβείο συνοδεύεται από το ποσό του 1.000.000 δρχ.). Β' Βραβείο «Copy shop» του Virgil Windrich (Αυστρία) (800.000 δρχ.). Καλύτερη βαλκανική ταινία «Ο τελευταίος ταμπάκος» του Λευτέρη Δανίκα (800.000 δρχ.). Καλύτερη ταινία κινουμένων σχεδίων «Vessel Wrestling» της Lisa Yu (ΗΠΑ) (500.000 δρχ.) Η Πανελλήνια Ενωση Κριτικών Κινηματογράφου βράβευσε τη φινλανδική ταινία «Ο καταδύτης» του Π. Β. Λάχτινεν.

Στο Ελληνικό τμήμα ξεχώρισαν: 1ο Βραβείο Μυθοπλασίας «Ο Γκόγκος» του Παναγιώτη Φαφούτη (το βραβείο συνοδεύεται από το ποσό του 1.500.000 δρχ.). 2ο Βραβείο Μυθοπλασίας «See no evil» του Αρη Μπαφαλούκα (800.000 δρχ.). Βραβείο Ντοκιμαντέρ «Νόνα» της Αγγέλας Μυλωνάκη (1.000.000 δρχ.). 1ο Βραβείο Σπουδαστικής ταινίας «Τι κοιτάς» της Μελπομένης Τσαρουχά (1.000.000 δρχ.). Βραβείο «Ελληνες του κόσμου»: «Doctor Druden» του Αλέξανδρου Αδρακτά (2.000.000 δρχ.). Ειδικό Βραβείο για την Καλύτερη Γυναικεία Σκηνοθετική παρουσία στη μνήμη της Τόνιας Μαρκετάκη: «Το φουστάνι» της Μόνικας Βαξεβάνη (2.500.000 δρχ.). Ειδικό Βραβείο Κοινωνικού Προβληματισμού της Νομαρχίας Δράμας: «Μια προσπάθεια ακόμα» του Σωκράτη Κόλλα (1.000.000 δρχ.). Βραβείο «Ντίνος Κατσουρίδης» για νέο σκηνοθέτη «Algorythm» του Θεόφιλου Παπαστυλιανού.

Δόθηκαν επίσης οι εξής τιμητικές διακρίσεις: Σεναρίου στον Παναγιώτη Φαφούτη για την ταινία «Γκόγκος». Φωτογραφίας στον Οδυσσέα Παυλόπουλο για την ταινία «See no evil». Μοντάζ στην Κωνσταντίνα Βούλγαρη για την ταινία «Με τα φώτα νυσταγμένα». Ηχου στον Σπύρο Δρόσο για την ταινία «Τα γκαρσόνια στ' αναψυκτήρια». Γυναικείας Ερμηνείας στη Μαρία Σκουλά για την ταινία «Ο Γκόγκος». Ανδρικής Ερμηνείας στον Γιώργο Στριφτάρη για την ταινία «Μια προσπάθεια ακόμα». Για Κοστούμια στην Κική Μήλιου για την ταινία «Το φουστάνι». Για Σκηνικά στο Δημήτρη Ζιάκα για την ταινία «Είναι γρουσουζιά να δεις τη νύφη πριν το γάμο». Μουσικής στον Δημήτρη Θεοχάρη για την ταινία «Το φουστάνι».

Η Πανελλήνια Ενωση Κριτικών Κινηματογράφου βράβευσε την ταινία «See no evil» του Αρη Μπαφαλούκα. Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσό των 500.000 δρχ., χορηγία του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Την τρίτη και τελευταία βδομάδα του διανύει ο Νεανικός Πολιτιστικός Σεπτέμβρης, που διοργανώνει και φέτος το Κέντρο Νεότητας Δήμου Χαλανδρίου, στο «Θέατρο Ρεματιάς». Σήμερα το «Θέατρο Σημείο» παρουσιάζει το έργο του Γιάννη Χρυσούλη «Ιστορίες της Πόλης», σε σκηνοθεσία Νίκου Διαμαντή. Ακολουθούν: «Το μυστικό της Κοντέσας Βαλέρενας» του Γρηγορίου Ξενόπουλου (αύριο) από το Θίασο της Νίκης Τριανταφυλλίδη και την Πέμπτη θα δούμε τη «Λοκαντιέρα» του Γκολντόνι, σε σκηνοθεσία Γιώργου Ρεμούνδου. Την Παρασκευή θα δώσουν συναυλία η Λία Βίσση και ο Σάββας Σάββας, ενώ για το Σάββατο έχει προγραμματιστεί συναυλία του Μίμη Πλέσσα με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα Δήμου Χαλανδρίου. Ο φετινός Πολιτιστικός Σεπτέμβρης κλείνει με την παράσταση της «Σικυώνιας Σκηνής» του Πολιτιστικού Κέντρου Κιάτου που παρουσιάζει τις «Βάκχες» του Ευριπίδη.