Στην καρδιά της πόλης υψώνεται το άγαλμα του Κοργκασάλι, του ιδρυτή της πόλης. Στον ψηλότερο λόφο που μοιάζει με τον Λυκαβηττό, υψώνεται το άγαλμα της μητέρας Γεωργίας, που την αποκαλούν «η άγνωστη πεθερά», γιατί έχει κάτι το γιγαντώδες που σε τρομάζει. Ας με συγχωρήσουν οι πεθερές, αλλά θα μπορούσαν με ειρηνικό τρόπο να λύσουν τις διαφορές τους με τους κατοίκους της Τιφλίδας...

`Η γκρεμίζεται το άγαλμα ή καταργούνται οι πεθερές.

Ο λαός της Γεωργίας έχει υπέροχα μάτια. Αμυγδαλωτά. Με διάφορα χρώματα. Σαν βυζαντινές αγιογραφίες. Κερδίζεις εύκολα την εμπιστοσύνη τους. Σου λένε τα προβλήματά τους. Δεν είναι καθόλου πονηροί. Εχουν μια ποιότητα ανθρωπιάς. Νιώθουν Ελληνες. Είναι δεμένοι με την Ελλάδα και, παρόλο που τους πήραμε από την Κολχίδα το χρυσόμαλλο δέρας, εξακολουθούν και μας αγαπούν. Απορία και παράπονό τους γιατί δεν τους επισκέπτονται Ελληνες.

Μόνιμη συνοδός μας, εκτός από την Ειρήνη, την ξεναγό μας, και η βασίλισσα της Γεωργίας Ταμάρ. Ηταν η χαριτωμένη και ναζιάρα τριών χρονών κόρη του Αβταντήλ, που θα μας μείνει αξέχαστη.

Η Τιφλίδα έχει μετρό. Εγώ όμως προτίμησα τους ωραίους πεντακάθαρους δρόμους για να γνωρίσω και την πόλη. Αυτό το πλήρωσα ακριβά. Είναι αδύνατον να διασχίσεις τους δρόμους. Υπάρχουν μόνο υπόγειες διαβάσεις των πεζών. Αν κάποια στιγμή δείτε στο απέναντι πεζοδρόμιο κάποιο φίλο, μην προσπαθήσετε να περάσετε απέναντι, γιατί, ή θα πάτε αδιάβαστος ή θα σας σταματήσει τροχονόμος. Μπορείτε να κάνετε νοήματα, να σφυρίζετε, να κουνάτε μαντήλια, για να σας δει ο γνωστός σας...

Διαφορετικά, θα περπατήσετε αρκετά χιλιόμετρα, για να βρείτε την υπόγεια διάβαση.

Εκτός από τις διαβάσεις, άλλο πρόβλημα είναι οι τουαλέτες. Είναι πολύ καθαρές, αλλά πρέπει να ξέρετε να «διαβάζετε» τις ενδείξεις στην πόρτα. Ηθελα να επισκεφτώ μια και βλέπω μπροστά μου δύο πόρτες. Η μια είχε ζωγραφισμένο το σχήμα της φωτιάς και η άλλη μία ομπρέλα. Προτίμησα τη φωτιά και κόντεψα να καώ...

Βράδυ της τρίτης μέρας στο Εθνικό Θέατρο Τιφλίδας. Γινόταν σκοτωμός για να βρεις εισιτήριο, εκτός αν έχεις εξασφαλισμένες θέσεις από τον υπουργό, όπως εμείς, και μάλιστα θεωρείο. Παρακολουθήσαμε παράσταση του «Βασιλιά Ληρ».

Γεωργιανά δεν ξέρω ούτε λέξη, είχε όμως τόση δύναμη αυτή η παράσταση που την κατάλαβα όλη. Σκηνοθέτης ο γνωστός Στούρουα. Δεν είναι όμως τυχαίο ότι οι σκηνοθέτες της Γεωργίας σάρωσαν φέτος στο Φεστιβάλ Καννών. Απόδειξη η υψηλή καλλιτεχνική κουλτούρα. Το Εθνικό Θέατρο θυμίζει «Μπολσόι» της Μόσχας με κόκκινα βελούδινα καθίσματα και με κοινό που ίσως ενδιέφερε και τον Ιακχο. Τόσο από ομορφιά όσο και από αξιώματα.

Τη γιορτή της Ανοιξης, την Πρωτομαγιά, τη ζήσαμε στην Τιφλίδα. Ηταν μια μεγαλειώδης παρέλαση χωρίς στρατό, που παρήλασε όλη η πόλη. Κυρίαρχο στοιχείο τα πολύχρωμα πανό με τις λέξεις ΕΙΡΗΝΗ και συνθήματα σχετικά με την περεστρόικα.

Απόγευμα σ' ένα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια της Τιφλίδας μ' έναν μεγάλο Καθεδρικό ναό. Στην κορυφή του ναού είναι ζωγραφισμένο το χέρι του νεαρού αρχιτέκτονα που έχτισε τον ναό. Η παράδοση λέει ότι προκάλεσε τόσα σχόλια η ίδρυση αυτού του ναού και ήταν τόσες οι ίντριγκες μεταξύ των αρχιτεκτόνων που του φάγαν το δεξί του χέρι, για να μην μπορέσει να ξαναχτίσει. Αν ζούσε σήμερα, βέβαια, αυτός ο αρχιτέκτονας, δεν θα του κόβανε το χέρι, αλλά σίγουρα θα του κολλούσαν την ταμπέλα του τρελού.

Δύο βράδια σκάσαμε στο φαΐ. Το πρώτο ήμασταν καλεσμένοι στο σπίτι του γιατρού. Μας θύμισε συμπόσιο με την τεράστια ποικιλία των πιάτων, με τις ατέλειωτες προπόσεις και φυσικά κάθε φορά ήσουν υποχρεωμένος ν' αδειάζεις ποτήρι. Εγώ που δεν ήμουν καθόλου συνηθισμένη στο ποτό, άρχισα να βλέπω τα άστρα του ουρανού στο ταβάνι του γιατρού Μουρατίδη.

Το δεύτερο βράδυ ήταν προσφορά απ' όλους τους φίλους και μάγειρας ήταν ένας άντρας, ο Οτάρ. Διασκεδάσαμε ακούγοντας μουσική, χωρίς να λείπει φυσικά και ο Χάρρυ Κλυνν, πασίγνωστος στη Γεωργία.

Η έκπληξη της βραδιάς, ο πιο νέος υπουργός στη Σοβιετική Ενωση, ο Βαλερί Ασατιάνι, φίλος της Μελίνας μια κι έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα. Ο Βαλερύ είναι 35 χρονών, πολύ εγκάρδιος και όταν τον ρώτησα για τα πολιτιστικά της Σοβιετικής Ενωσης, μου απάντησε ότι έχει τόσο άξιους συνεργάτες, που μερικές φορές χρειάζεται μόνο η υπογραφή του!

Υπήρχε ενδιαφέρον για πολιτιστικές ανταλλαγές με την Ελλάδα. Εγινε κάποτε μια αρχή, αλλά μπερδεύτηκε μετά στα χαρτιά και από τότε περίμεναν το ξεμπέρδεμα. Πολύ σημαντικό είναι ότι αποφασίστηκε σε 56 σχολεία της Γεωργίας να μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα, γιατί στα 5.000.000 του πληθυσμού της χώρας οι 100.000 ήταν Ελληνες.

Τελευταία μέρα στην Τιφλίδα και ο οδηγός που μας συνόδευε μας προσφέρει λουλούδια, ενώ εμένα μου δίνει τρία μακριά καφέ πράγματα που έμοιαζαν με λαμπάδες. Σκέφτηκα προς στιγμήν ότι μ' έταξε σε κάποιον άγιο, αλλά σύντομα διαπίστωσα ότι ήταν μουσταλευριά φτιαγμένη από τη γυναίκα του.

Είμαι σίγουρη πως άφησα ένα κομμάτι από τον εαυτό μου σ' αυτόν τον τόπο. Σ' αυτή την πόλη, που θυμίζει τόσο πολύ την Ελλάδα και που συγκεντρώνει όλα τα ενδιαφέροντα που μπορεί να φανταστεί κανείς. Η Τιφλίδα με μάγεψε και την ερωτεύτηκα.