AP

Η Τουρκία ενισχύει διαρκώς και τον «ενεργειακό στόλο» της (φωτ. γεωτρύπανο «Φατίχ»)

Ηταν οι μέρες που στην Αθήνα η κυβέρνηση και οι εταίροι της πανηγύριζαν για την «αναβάθμιση της χώρας», μετά την εκδήλωση ενδιαφέροντος της αμερικανικής «Chevron» για έρευνες υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης. Αντίστοιχα πανηγύρια επιχειρήθηκε να στηθούν και με την επίσκεψη που έκανε στην Αθήνα ο επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Νταγκ Μπέργκαμ, προκειμένου να εξετάσει πώς προχωρούν τα σχέδια της Ουάσιγκτον, για να αναδειχθεί συνολικά η Νοτιοανατολική Μεσόγειος ως «πύλη» εξαγωγής του αμερικανικού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου - LNG.

Με τον ίδιο στόχο, βέβαια, ο Μπέργκαμ, πριν την Αθήνα βρέθηκε κι αυτός στο Μιλάνο για να συμμετάσχει στην «Gastech 2025», όπου συν τοις άλλοις ήταν εισηγητής σε κοινό πάνελ με τον Μπαϊρακτάρ, με θέμα «η νέα επιταγή στην Ενέργεια: Ασφάλεια και Αξιοπιστία σε μια ταραγμένη παγκόσμια αγορά».

Η δε «Chevron» πραγματοποίησε συνάντηση στελεχών της με τον Μπαϊρακτάρ, στην οποία «εξετάστηκαν δυνατότητες συνεργασίας στον τομέα του LNG καθώς και στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων».

Ενώ, λοιπόν, οι ΗΠΑ αναζητούν αξιόπιστους «εταίρους», για να διευρύνουν τις ενεργειακές τους μπίζνες και μαζί να εδραιώσουν την γεωπολιτική τους ισχύ στην περιοχή, η Τουρκία υπέγραψε συμβόλαια για να παραλάβει:

• Από την εταιρεία «Hartree» με έδρα τη Βρετανία 600 εκατ. κ. μ. φυσικού αερίου, μέσα στην επόμενη διετία.
• Τον αμερικανικό παραγωγό LNG «Cheniere» 1,2 δισ. κ.μ. (bcm) μέσα σε μία χρονιά.
• Τη γερμανική «SEFE» 1,8 bcm μέσα στην επόμενη τριετία.
• Την ιαπωνική «JERA» 600 εκατομμύρια κ.μ. μέσα σε έναν χρόνο.
• Τη νορβηγική «Equinor» 1,5 bcm μέσα στην επόμενη τριετία.
• Την ολλανδο-βρετανική «BP» 4,8 bcm μέσα στην επόμενη τριετία.
• Την ιταλική «ENI» 1,5 bcm για μια τριετία.
• Την αμερικανική «Shell», 2,4 bcm μέσα σε μια τριετία.

Ακόμα, σύμφωνα με το ίδιο εκτενές ρεπορτάζ του πρακτορείου «Anadolu»:

• Υπογράφτηκε συμφωνία εμβάθυνσης της συνεργασίας ανάμεσα στην τουρκική κρατική πετρελαϊκή εταιρεία «Botas» και την εταιρεία «Oman LNG», με στόχο «την ανάπτυξη της παραγωγικής ικανότητας LNG στο Ομάν, την επέκταση της συνεργασίας σε FSRU (σ.σ. πλωτές μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG) και μεταφορείς LNG, αλλά και τη διερεύνηση πρόσθετων επιλογών αγοράς LNG».
• Συμφωνία υπογράφτηκε, επίσης, ανάμεσα στη «Botas» και την «PetroChina International», για εμβάθυνση συνεργασίας στο εμπόριο LNG, τη βελτιστοποίηση και την αποτελεσματική διαχείριση της μεταφοράς (υδρογονανθράκων) και κοινές προσπάθειες σε νέες αγορές.
• Σε συνάντηση με τον Ούγγρο ΥΠΕΞ, Π. Σιγιάρτο, ο Τούρκος υπουργός επισήμανε τη σημασία συμφωνιών που έχουν υπογραφεί τα τελευταία χρόνια για από κοινού έρευνες και παραγωγή Ενέργειας, το εμπόριο φυσικού αερίου αλλά και τη συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας.

Τα παραπάνω «τρέχουν» σε μία περίοδο, που με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις «δυτικές» κυρώσεις κατά της Ρωσίας, οι ΗΠΑ εντείνουν την πίεση για επιτάχυνση στην ευρωπαϊκή «απεξάρτηση» από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες και για να αναβαθμίσουν τη θέση του αμερικανικού LNG στον ενεργειακό εφοδιασμό και της Ευρώπης.

Στις εν λόγω αναδιατάξεις, τα στοιχεία δείχνουν ότι η Αγκυρα αναλαμβάνει όλο και ενεργότερο ρόλο, την ίδια ώρα βέβαια που τα τελευταία χρόνια η Τουρκία αποτελεί τον βασικό κόμβο μέσω του οποίου η ρωσική Ενέργεια φτάνει στην ευρωπαϊκή αγορά, κυρίως με τον αγωγό «TurkStream» (βλ. περισσότερα γι' αυτό στις σελ. 20-21).

Τον περασμένο Μάρτη το αμερικανικό Ινστιτούτο Ανάλυσης Ενεργειακών και Χρηματοπιστωτικών Οικονομικών κατέταξε την Τουρκία στη 2η θέση στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά στη μεγαλύτερη ικανότητα επαναεριοποίησης LNG, η οποία έφτασε τα 51,3 bcm το 2024 (μόλις μία θέση πίσω από την Ισπανία, που είχε ετήσια ικανότητα 67,1 bcm). Αντιστοιχούσε, δηλαδή, μόνη της στο 15,3% της ενιαίας ικανότητας της Γηραιάς Ηπείρου.

Σήμερα, η Ισπανία διαθέτει 7 τερματικούς σταθμούς, ενώ ακολουθούν Τουρκία και Γαλλία με 5, Γερμανία και Ιταλία με 4.

Οπως τόνισε ο Μπαϊρακτάρ μιλώντας στη «Gastech 2025», η Τουρκία έχει επενδύσει ιδιαίτερα σε μονάδες επαναεριοποίησης, πενταπλασιάζοντάς τες μέσα στα τελευταία 7-8 χρόνια.

«Χρησιμοποιούμε τερματικούς σταθμούς, για να μετατραπεί το LNG ξανά σε αέριο, να παραδοθεί στα σύνορα με Βουλγαρία και Ελλάδα και από εκεί στην ευρωπαϊκή αγορά. Με αυτόν τον τρόπο, επιδιώκουμε να διασφαλίσουμε τον δικό μας ενεργειακό εφοδιασμό, παραδίδοντας ταυτόχρονα ουσιαστικούς όγκους αερίου στην Ευρώπη», επισήμανε ο Τούρκος υπουργός.

Η ανάπτυξη σε αυτόν τον τομέα είναι τέτοια που τον περασμένο Μάη, ο Μπαϊρακτάρ υπέγραψε στην Αγκυρα με τον ομόλογό του από την Αίγυπτο την αξιοποίηση τουρκικής FSRU για πρώτη φορά στο εξωτερικό, σε ένα βήμα που «ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στις ενεργειακές σχέσεις Τουρκίας - Αιγύπτου», όπως σχολίαζε τότε η τουρκική κυβέρνηση.

Η FSRU είναι ένα εξειδικευμένο θαλάσσιο σκάφος ή πλωτή εγκατάσταση, που έχει σχεδιαστεί για τη διαχείριση υγροποιημένου φυσικού αερίου. Αποθηκεύει το LNG σε κρυογονικές θερμοκρασίες (συνήθως γύρω στους -160°C) και το επαναεριοποιεί σε φυσικό αέριο για έγχυση στο δίκτυο μεταφοράς μιας χώρας.

Τέλος, η τουρκική εταιρεία «ΤΡΑO» υπέγραψε συμφωνία με την εταιρεία «Baker Hughes» με έδρα το Τέξας, για την υλοποίηση της «τρίτης φάσης» των στόχων παραγωγής στο ενεργειακό οικόπεδο «Sakarya», που βρίσκεται σε τουρκικά χωρικά ύδατα στη Μαύρη Θάλασσα και στο οποίο η Αγκυρα ανακοίνωσε τον Μάη ότι εντοπίστηκε νέο σημαντικό κοίτασμα (ικανό - υποστηρίζει - να καλύψει «τις ανάγκες σε φυσικό αέριο των τουρκικών νοικοκυριών για 3,5 χρόνια», αφού εκτιμάται ότι περιέχει 75 bcm φυσικού αερίου).

Η συμφωνία αφορά την προμήθεια της ΤΡΑΟ με εξοπλισμό υποθαλάσσιας παραγωγής, που μέχρι το 2028 θα εκτοξεύσει την καθημερινή παραγωγή.

Την ενεργειακή της (και όχι μόνο) συνεργασία με την Τουρκία προτάσσει και η ιταλική κυβέρνηση, όπως επιβεβαίωσε και η πρόσφατη συνάντηση των δύο ΥΠΕΞ, Χ. Φιντάν και Αντ. Ταγιάνι, μετά την οποία ο πρώτος εξέφρασε ικανοποίηση ειδικά «με τη συνεργασία μας στον αμυντικό τομέα» και την πρόσφατη εξαγορά της «καθιερωμένης ιταλικής αεροδιαστημικής εταιρείας "Piaggio Aerospace"» από την τουρκική «Baykar».

Μάλιστα, ο Φιντάν επισήμανε τη «συμβολή» της Ρώμης, για να «ξεκολλήσουν» τα παζάρια, για να προμηθευτεί επιτέλους η Τουρκία με μαχητικά Eurofighter, σπεύδοντας όλο νόημα να υποστηρίξει: «Η ανάπτυξη της συνεργασίας μας σε αυτούς τους τομείς θα είναι πολύ επωφελής τόσο σε διμερές όσο και σε περιφερειακό επίπεδο».

Από τη μεριά του, το ιταλικό ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι οι δύο αξιωματούχοι συζήτησαν και «επιχειρησιακές προτάσεις για την ενίσχυση της συνεργασίας» μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, για «περαιτέρω ανταλλαγή σχετικά με την ανάπτυξη κοινού οράματος στο ΝΑΤΟ, ειδικά για την ευθύνη της Συμμαχίας απέναντι στη νότια πτέρυγά της, περιλαμβανομένης της αντιμετώπισης απειλών, κινδύνων και ευκαιριών που ενυπάρχουν σε αυτό». Αλλά και για «διατήρηση διαρκούς διαλόγου στο πλαίσιο της συνεργασίας ΕΕ - Τουρκίας».

Υπενθυμίζεται ότι την 1η Αυγούστου Τουρκία και Ιταλία εγκαινίασαν μαζί με τη διορισμένη κυβέρνηση της (δυτικής) Λιβύης υπό τον Ντμπεϊμπά, νέο τριμερές σχήμα, όπου σύμφωνα με ρεπορτάζ «η οικονομική ατζέντα έγινε φυσικό συμπλήρωμα της γεωστρατηγικής εικόνας. Σε πρώτο πλάνο της Συνόδου βρέθηκαν κοινά σχέδια στους τομείς της Ενέργειας, του πετρελαίου και του αερίου, επενδύσεις σε λιμάνια, σχέδια για τις υποδομές και τη σύνδεση της Λιβύης με περιφερειακά σχέδια στη Μεσόγειο με όρους συνδεσιμότητας (...) Η εμπειρία της Τουρκίας σε Υποδομές και Κατασκευές, συνδυασμένες με τις ενεργειακές επενδύσεις της Ιταλίας μέσω της «ΕΝΙ», συνιστούν μια κρίσιμη ευκαιρία για συνεργασία στη διαδικασία ανοικοδόμησης της Λιβύης...».

Οπως εκτιμούν ήδη αναλυτές, «με όρους εφοδιαστικών διαδρομών, η μεταμόρφωση των λιμανιών της Λιβύης σε νέα γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και του εσωτερικού της Αφρικής ευθυγραμμίζεται με τα κοινά συμφέροντα των τριών χωρών», ενώ «η οικονομική ατζέντα συνδέεται άμεσα με την ατζέντα στα θέματα Μετανάστευσης και Ασφάλειας»...

Στο Μιλάνο ο Αλπ. Μπαϊρακτάρ συναντήθηκε και με τον Αμερικανό υπουργό Ενέργειας, Κρις Ράιτ, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι «οι ενεργειακές σχέσεις Τουρκίας - ΗΠΑ θα γίνουν ακόμα ισχυρότερες» και αναφέροντας αόριστα πως συζητήθηκαν περιθώρια περαιτέρω συνεργασίας για έρευνες πετρελαίου και αερίου, στο εμπόριο Ενέργειας, στην πυρηνική ενέργεια και στα κρίσιμα ορυκτά.

Να σημειωθεί ότι τον περασμένο Δεκέμβρη, σύμφωνα με τη μηνιαία έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας, η Τουρκία βρέθηκε στην πρώτη θέση των χωρών - προορισμών για εξαγωγές αμερικανικού LNG, υποδεχόμενη το 17% των συνολικών εξαγωγών του συγκεκριμένου μήνα. Διατήρησε μάλιστα τη θέση αυτή τόσο τον Γενάρη (17%) όσο και τον Φλεβάρη (18%) φέτος, αναδεικνύοντας τον σημαντικό ρόλο που πλέον αναλαμβάνει στη διασφάλιση «εναλλακτικών» για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, το αέριο που εισάγεται στην επικράτειά της από τη Ρωσία έπεσε στο 18% το 2024 (από 41% το 2021), με το μεγαλύτερο μέρος του να έχει αντικατασταθεί με αμερικανικό LNG. Συγκεκριμένα, το LNG που εισήγαγε η ΕΕ το 2024 ήταν κατά 45% αμερικανικό.

Πριν μερικούς μήνες το δίκτυο «Middle East Forum» σημείωνε ότι τον περασμένο χειμώνα οι ΗΠΑ έγιναν ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG της Τουρκίας και «σημαντικός παίκτης στη βιομηχανία αερίου της χώρας», ξεπερνώντας Ιράν και Αζερμπαϊτζάν, σε «μια ουσιαστική αναμόρφωση της ενεργειακής πολιτικής της Τουρκίας».

Συνεχίζοντας εξηγούσε ότι σκάφη ειδικευμένα στη μεταφορά LNG, με χωρητικότητα 170.000 κ.μ., μεταφέρουν «καύσιμο μέσω του Ατλαντικού και της Μεσογείου, σε ένα ταξίδι που διαρκεί 16-18 μέρες», για «να δέσουν στις πλωτές μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης των υποδομών εισαγωγής στην Τουρκία».

Παρατηρούσε δε ότι «από την οπτική της Ουάσιγκτον η βιώσιμη στήριξη σε μακροπρόθεσμες εμπορικές συμφωνίες της Τουρκίας και στις υποδομές της σε LNG ενισχύει τις διμερείς οικονομικές συνδέσεις, στηρίζει την ενεργειακή αξιοπιστία του ΝΑΤΟ και αυξάνει την αμερικανική επιρροή σε μια στρατηγικά σημαντική περιοχή. Παραπέρα, οι εξαγωγές LNG μπορεί να αποκτήσουν δευτερεύουσα πρόσβαση σε αγορές στα Βαλκάνια, στον Καύκασο, ακόμα και στην Ανατολική Ευρώπη, αν η Τουρκία μπορέσει να αναδειχθεί σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο».

Καταλήγοντας, υπενθύμιζε ότι οι ΗΠΑ αποτελούν πλέον έναν από τους βασικούς προμηθευτές LNG για Ευρώπη και Ασία και ότι τον περασμένο Φλεβάρη το 82% των εισαγωγών LNG στην Ευρώπη προήλθαν από τις ΗΠΑ, φτάνοντας το επίπεδο - ρεκόρ των 8,35 εκατ. τόνων.