Καθώς το καλοκαίρι κορυφώνεται και οι θερμοκρασίες στο βόρειο ημισφαίριο ανεβαίνουν, είναι αδύνατο να ξεχάσει κανείς πόσο επηρεάζει τη ζωή στη Γη ο Ηλιος. Είναι η πηγή σχεδόν όλου του φωτός και της θερμότητας, προσφέροντας τόση ακτινοβολία όση είναι απαραίτητη για να διατηρηθεί η ευαίσθητη κλιματική ισορροπία του πλανήτη μας. Και αυτό δεν είναι σύμπτωση, καθώς η ίδια η ζωή εμφανίστηκε στη Γη κάτω από την επίδραση του Ηλιου και έως έναν βαθμό μπορεί να προσαρμοστεί σε μεταβολές της φωτεινότητας του άστρου.

Η προσαρμογή στις ιδιοτροπίες ενός άστρου δεν είναι μικρό πράγμα. Ο Ηλιος μπορεί να φαίνεται σταθερός από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά στο πέρασμα εκατομμυρίων και δισεκατομμυρίων ετών τα πράγματα αλλάζουν κατά πολύ, και όχι πάντα προς το καλύτερο.

Ο πυρήνας του Ηλιου, όπου συμβαίνει η θερμοπυρηνική σύντηξη, μετατρέπει 700 εκατομμύρια τόνους υδρογόνου σε 695 εκατομμύρια τόνους του στοιχείου ηλίου κάθε δευτερόλεπτο. Τα 5 εκατομμύρια τόνοι που λείπουν μετατρέπονται σε Ενέργεια, με βάση τη γνωστή εξίσωση του Αϊνστάιν: E=mc². Ο Ηλιος παράγει 4 x 10²⁶ βατ ισχύος, δηλαδή 400 τρισεκατομμύρια τεραβάτ! Ετσι, η Ενέργεια που παράγει μέσα σε ένα δευτερόλεπτο θα ήταν αρκετή με τα σημερινά δεδομένα - αν μπορούσαμε να την αξιοποιήσουμε όλη - για να ικανοποιήσει τις ενεργειακές ανάγκες ολόκληρης της ανθρωπότητας για τα επόμενα 650.000 χρόνια!

Είναι επίσης επαρκής για να θερμάνει τον πλανήτη, ώστε να έχει το σημερινό ήπιο κλίμα του. Χρησιμοποιώντας τις ίδιες βασικές αρχές της Φυσικής, μπορεί κανείς να υπολογίσει πόσο ζεστή θα γινόταν η Γη ανάλογα με τον ρυθμό αποβολής Ενέργειας από τον Ηλιο. Αυτή η ηλιακή ενέργεια ρέει προς όλες τις κατευθύνσεις στο Διάστημα και μόλις ένα δισεκατομμυριοστό της πέφτει πάνω στη Γη και τη θερμαίνει. Πόσο ακριβώς θα τη θερμάνει εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η λευκάγεια του πλανήτη, η απόσταση της Γης από τον Ηλιο κ.λπ. Κάνοντας τις πράξεις, η μέση υπολογιζόμενη θερμοκρασία της Γης σήμερα είναι -15 βαθμοί Κελσίου, δηλαδή κάτω από το σημείο πήξης του νερού.

Οι πραγματικές μετρήσεις θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα της Γης δίνουν έναν πολύ πιο θερμό μέσο όρο, περίπου 15 βαθμών Κελσίου πάνω από το μηδέν. Η διαφορά οφείλεται στα αέρια του θερμοκηπίου, που παγιδεύουν θερμότητα, ζεσταίνοντας τη Γη πάνω από τη θερμοκρασία που θα είχε αν δεν υπήρχαν. Τα αέρια αυτά προέρχονται από πηγές φυσικές (π.χ. ηφαίστεια) και ανθρωπογενείς. Οποιαδήποτε παρατηρούμενη αλλαγή του κλίματος τον τελευταίο αιώνα οφείλεται στα αέρια αυτά και όχι σε μεταβολές της φωτεινότητας του Ηλιου, καθώς τα 100 χρόνια είναι πολύ μικρό χρονικό διάστημα για να εμφανιστούν τέτοιες απότομες μεταβολές του άστρου μας στην ηλικία που έχει σήμερα.

Ομως η παραγωγή Ενέργειας του Ηλιου αλλάζει σημαντικά στο πέρασμα εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών. Το ήλιο που παράγεται από τις αντιδράσεις σύντηξης είναι αδρανές, κάτι σαν «στάχτη» της πυρηνικής σύντηξης. Εγκαθίσταται στο κέντρο του Ηλιου και συγκεντρώνεται στο πέρασμα του χρόνου με ρυθμό 695 εκατομμυρίων τόνων ανά δευτερόλεπτο! Καθώς αυξάνεται σε μάζα, ταυτόχρονα συμπιέζεται από τα υπερκείμενα στρώματα του Ηλιου. Η συμπίεση ενός αερίου (ή ύλης σε μορφή πλάσματος) προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας του και έτσι, παρότι ο ρυθμός πραγματοποίησης της σύντηξης παραμένει σχεδόν σταθερός, ο πυρήνας του Ηλιου σταδιακά θερμαίνεται, πράγμα που σημαίνει ότι σταδιακά ο Ηλιος γίνεται πιο λαμπρός.

Καθώς ο Ηλιος θα γίνεται πιο λαμπρός, αρχικά η θερμοκρασία στη Γη θα αυξηθεί τόσο πολύ, που θα χάσει όλους τους υδρατμούς από την ατμόσφαιρά της και στη συνέχεια όλο το επιφανειακό νερό. Οι ωκεανοί θα εξατμιστούν. Αυτό θα βάλει οριστικό τέρμα σε όλη τη ζωή στη Γη, αλλά δεν θα συμβεί πριν περάσουν 3 δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα.

Από ένα σημείο και μετά οι αντιδράσεις στον πυρήνα του Ηλιου θα γίνουν πολύ περίπλοκες, αλλά το σημαντικό είναι ότι η παραγωγή Ενέργειας από το άστρο μας θα αυξηθεί πάρα πολύ. Ολη αυτή η Ενέργεια θα ακτινοβοληθεί καταρχάς στα εξωτερικά στρώματα του Ηλιου. Η θέρμανση ενός αερίου προκαλεί τη διόγκωσή του, και έτσι ο Ηλιος θα αποκτήσει διαστάσεις 100 έως 150 φορές μεγαλύτερες απ' ό,τι σήμερα. Ομως η θερμοκρασία στην επιφάνειά του θα πέσει, γι' αυτό και θα γίνει κοκκινωπός, παρότι η συνολική Ενέργεια που θα ακτινοβολεί θα είναι 2.400 φορές πιο έντονη απ' ό,τι σήμερα. Ο Ηλιος θα έχει μετατραπεί σε ερυθρό γίγαντα αστέρα.

Ο Ηλιος θα έχει γίνει πια τόσο μεγάλος, που θα καταπιεί τον Ερμή και την Αφροδίτη. Η Γη μπορεί να γλιτώσει αυτήν τη μοίρα. Οι αστρονόμοι δεν συμφωνούν αν ο εκτεινόμενος Ηλιος θα φτάσει τη Γη ή όχι. Ακόμη κι αν η Γη δεν πέσει πάνω στον Ηλιο, η θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτη θα φτάσει τους 1.300 βαθμούς Κελσίου, αρκετή για να λιώσει και τον σίδηρο. Κατά τη διάρκεια της ημέρας τα πετρώματα στην επιφάνεια θα λιώνουν και η Γη θα μετατραπεί σε κόσμο λάβας. Παράλληλα, ο πλανήτης μας θα χάσει την ατμόσφαιρά του στο Διάστημα.

Τι θα απογίνουν οι άλλοι πλανήτες; Καθώς ο Ηλιος διογκώνεται, ο ηλιακός άνεμος θα γίνεται πολύ πιο ισχυρός, τόσο που το άστρο θα χάνει σημαντικό μέρος της μάζας του. Αυτό σημαίνει ότι θα μειωθεί η βαρυτική του έλξη και οι πλανήτες θα αρχίσουν να μεταναστεύουν προς τα έξω, μακριά από τον αστρικό «φούρνο». Ακόμα κι έτσι, ο Δίας, που τώρα έχει θερμοκρασία επιφάνειας -110 βαθμούς Κελσίου, θα θερμανθεί στους 300 βαθμούς και τα παγωμένα φεγγάρια του θα λιώσουν και θα αρχίσουν να βράζουν. Ούτε αυτά θα μπορέσουν να αποτελέσουν καταφύγιο.

Το μόνο μέρος όπου θα μπορούσε κανείς να βρει καταφύγιο είναι ο Πλούτωνας, που τότε θα περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο 50 φορές πιο μακριά απ' ό,τι η Γη τώρα. Η θερμοκρασία του στην επιφάνεια θα έχει ανέβει στους -10 βαθμούς Κελσίου και χάρη στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (διαθέτει πολύ παγωμένο διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο, που θα μετατραπούν στην αέρια μορφή τους), θα μπορεί πιθανώς να συγκρατήσει αρκετή θερμότητα ώστε να γίνει ένα ανεκτό, αν όχι ακριβώς κατοικήσιμο μέρος.

Μετά τα πράγματα θα χειροτερέψουν. Ο Ηλιος θα εκτινάξει τα εξώτερα στρώματά του και ο πυρήνας του θα εκτεθεί στο Διάστημα, έχοντας μεταμορφωθεί σε λευκό νάνο. Αν και εξαιρετικά θερμός, ο πυρήνας αυτός θα έχει μέγεθος περίπου όσο η Γη, τόσο μικρό που θα παρέχει ελάχιστη θερμότητα στους πλανήτες, οι οποίοι θα παγώσουν σε θερμοκρασίες όπου δεν μπορεί να λειτουργήσει κανένα βιολογικό μόριο.

Η επίλυση του προβλήματος της μετοίκησης του ανθρώπου όταν ο Ηλιος γίνει ερυθρός γίγαντας θα είναι υπόθεση των ανθρώπων εκείνης της εποχής, εφόσον βέβαια η ανθρωπότητα δεν θα έχει καταστραφεί από κάποιον εξωτερικό παράγοντα ή και από κάποιον ενδογενή, όσο θα υπάρχουν ακόμα το εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα, οι πόλεμοι και η δυστυχία που αυτό προκαλεί. Αν όμως η ανθρωπότητα μπορέσει να διαβεί έγκαιρα τον δρόμο από το βασίλειο της ανάγκης στο βασίλειο της ελευθερίας, με δεδομένη την επιστημονικοτεχνική πρόοδο τα τελευταία 10.000 χρόνια της διαδρομής του ανθρώπινου είδους πάνω στη Γη, τότε στα δισεκατομμύρια χρόνια που θα μεσολαβήσουν πιθανότατα θα έχει προ πολλού αποικίσει άλλους πλανήτες ή πλανητικά συστήματα. Οπότε το μόνο που θα μένει θα είναι ο αποχαιρετισμός στο λίκνο που τη γέννησε, την έθρεψε και τη θέρμανε στα πρώτα της βήματα.