Οι λαϊκές οικογένειες που για μια ακόμα φορά έκαναν τα αδύνατα... δυνατά προκειμένου να στηρίξουν οικονομικά τα παιδιά τους να περάσουν σε κάποια σχολή και να φύγουν από το σπίτι για δήθεν «δωρεάν» σπουδές, έρχονται τώρα αντιμέτωπες με το «μαρτύριο» της εύρεσης στέγης και καλούνται να συνεχίσουν να χώνουν ακόμα πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, μιας και οι τιμές των ενοικίων έχουν εκτοξευθεί κυριολεκτικά στα ουράνια και οι φοιτητικές εστίες είναι ελάχιστες έως... ανύπαρκτες για μια σειρά από πανεπιστήμια!

Ετσι, οι νέοι που ανυπομονούν να ξεκινήσουν το νέο κεφάλαιο της φοιτητικής ζωής που ανοίγεται μπροστά τους, ζώνονται με την ανασφάλεια που γεννιέται από το ερώτημα «τελικά, πού θα μείνω;». Αποδεικνύεται και πάλι το άθλιο εμπόριο που στο έδαφος του καπιταλισμού στήνεται πάνω στην ελπίδα των παιδιών και το δικαίωμά τους στη μόρφωση, πάνω στην αγωνία των γονιών τους να τα σπουδάσουν...

Οι φοιτητικές εστίες είναι ελάχιστες και σε πλείστες των περιπτώσεων δεν πληρούν καν τις στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής και διαβίωσης, μιας και αυτό λογίζεται ως κόστος! Και σε αυτές τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης, δικαίωμα διαμονής έχει ο φτωχότερος ανάμεσα στους φτωχούς βάσει «κριτηρίων», που μεταφράζονται σε σκληρούς «κόφτες».

Οπως καταγγέλλει η Πανσπουδαστική Κίνηση Συνεργασίας, είναι ενδεικτικό της κατάστασης το γεγονός πως οι διαθέσιμες εστίες καλύπτουν λιγότερο από το 6% των φοιτητών που σπουδάζουν μακριά από το σπίτι τους (για τους πρωτοετείς ακόμα λιγότερες), ενώ 17 φοιτητουπόλεις δεν έχουν καν εστίες, την ώρα που ακίνητη περιουσία των πανεπιστημίων παραχωρείται για επιχειρηματικούς σκοπούς, όπως στην περίπτωση του ΑΠΘ που παραχώρησε ακίνητο για να γίνει ξενοδοχείο!

Σχετική έρευνα (GEOAXIS) αποκαλύπτει ότι αναλογικά με το πλήθος των φοιτητών, μόλις το 0,75% πανελλαδικά (3.600 φοιτητές) έχει σήμερα πρόσβαση σε κάποια δημόσια εστία, την ώρα που κατά το επόμενο ακαδημαϊκό έτος προβλέπεται να προστεθούν 68.788 νέοι σπουδαστές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Την ίδια στιγμή ο εμπαιγμός κορυφώνεται, με την κυβέρνηση της ΝΔ, πατώντας πάνω στον σχεδιασμό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, να διαφημίζει πως τάχα μεριμνά για τη φοιτητική στέγη, προχωρώντας στην ανέγερση φοιτητικών εστιών σε 6 ΑΕΙ, συνολικής αξίας 737,5 εκατ. ευρώ, με Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού, με ανάθεση δηλαδή σε μεγαλοεργολάβους μέσω ΣΔΙΤ.

Το σχέδιο αυτό θα συνοδευτεί με ενοίκια για τους φοιτητές, καθιστώντας τους πελάτες της εκάστοτε εταιρείας διαχείρισης του έργου (π.χ. ο μονοπωλιακός όμιλος «Aktor» που υπέγραψε με το Πανεπιστήμιο Κρήτης ΣΔΙΤ για κατασκευή φοιτητικών εστιών στις πανεπιστημιουπόλεις Ρεθύμνου και Ηρακλείου, συνολικού προϋπολογισμού 255 εκατ. ευρώ). Κατ' επέκταση και πάλι θα αποκλείονται τα παιδιά εκείνα που δεν μπορούν να πληρώσουν το ενοίκιο.

Κατά τα άλλα, με την παντελή ανυπαρξία κρατικής μέριμνας για τη στέγαση των παιδιών των λαϊκών οικογενειών, δίνεται στο πλαίσιο της καπιταλιστικής αγοράς το «ελεύθερο» σε μια σειρά από επιχειρηματικούς κολοσσούς του κατασκευαστικού κλάδου και μονοπώλια του real estate να αλωνίζουν και να ψαρεύουν πελατεία, λανσάροντας σε ρόλο πλασιέ τη δημιουργία ιδιωτικών φοιτητικών εστιών, για να εξασφαλίσουν αύξηση των κερδών τους, υιοθετώντας την προμελετημένη πρακτική που εφαρμόζεται σε όλη την ΕΕ, όσον αφορά τη στέγαση των φοιτητών.

Αποκαλυπτικό εξάλλου προς αυτήν την κατεύθυνση, είναι το γεγονός ότι σύμφωνα με έρευνες (π.χ. Cushman & Wakefield), καταγράφεται μια στροφή του ενδιαφέροντος των κεφαλαίων του real estate στη φοιτητική στέγαση συνολικά σε όλη την Ευρώπη, με τα κεφάλαια του κλάδου να εκτιμούν πως θα είναι ο τομέας ακινήτων με τις καλύτερες επιδόσεις για τα κέρδη τους για το 2025!

Στη χώρα μας, μεταξύ των «ηχηρών» ονομάτων που αναλαμβάνουν να κατασκευάσουν και να διαθέσουν «εστίες» με ενοίκιο στα 500-600 ευρώ για τον φοιτητή, συγκαταλέγονται η «Premia» και η «Dimand», η οποία αναπτύσσει πρόβλεψη για διάθεση φοιτητικών διαμερισμάτων έναντι αδρής αμοιβής στο project αστικής ανάπλασης του Βοτανικού.

Ακόμα και οι υποδομές ή η περιουσία των πανεπιστημίων δεν αξιοποιούνται για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών, αφού η λειτουργία τους ως επιχειρήσεων προκρίνει την αξιοποίησή τους για εμπορικούς σκοπούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΑΠΘ αντί για εστία παραχώρησε ακίνητο για να γίνει «Boutique Hotel» (!) και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου ξεσπιτώνει τους φοιτητές και μετατρέπει τις εστίες σε «ξενοδοχείο» κάθε καλοκαίρι! To ΕΚΠΑ δαπάνησε πρόσφατα 13.165.000 ευρώ για αγορά ακινήτου στο κέντρο της Αθήνας και 0 ευρώ για τη στέγαση των φοιτητών.

Την ίδια ώρα, τα ενοίκια συνεχίζουν να τραβούν την ανηφόρα, αποτελώντας μια παντελώς απρόσιτη λύση για το βαλάντιο της λαϊκής οικογένειας που το παιδί της πέρασε σε άλλη πόλη για σπουδές.

Οι τιμές των ενοικίων κυριολεκτικά ζαλίζουν, αφού ειδικά στις περιοχές που συγκεντρώνουν πανεπιστημιακές σχολές χρειάζεται κοντά ένας μισθός για μια κατοικία 50 τ.μ., ενώ στούντιο - τρύπες, 25-30 τ.μ., σε πολυκατοικίες 50ετίας κοστίζουν 300-400 ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως συγκριτικά με πριν από 10 χρόνια, οι τιμές ενοικίων αυξήθηκαν μεσοσταθμικά σε ποσοστό 110%! Ετσι, η φοιτητική στέγη έχει φτάσει πλέον να απορροφά έως και το 70% του μηνιαίου εισοδήματος μιας λαϊκής οικογένειας!

Στην Αθήνα καταγράφεται αύξηση - μαμούθ εντός δεκαετίας κατά 147%, από 4,9 ευρώ/τ.μ. το 2016 σε 12,1 ευρώ/τ.μ. το 2025 (έρευνα GEOAXIS), με το 40% των κατοικιών σήμερα να έχει κόστος ενοικίασης πάνω από 600 ευρώ, και μία στις πέντε να ξεπερνά ακόμη και τα 700 ευρώ, καθώς η άνοδος των τιμών για το 2025 ανέρχεται στο 5,4% συγκριτικά με πέρυσι.

Στον Πειραιά φέτος, σχεδόν το 66% των διαθέσιμων διαμερισμάτων έως 50 τ.μ. διατίθεται με ζητούμενο μίσθωμα πάνω από 500 ευρώ, έναντι 12% που ήταν το 2022, ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση των τιμών ενοικίου μέσα σε έναν χρόνο καταγράφει η Θεσσαλονίκη, αφού η μέση ζητούμενη τιμή έχει αυξηθεί κατά 11% από το 2024, ενώ σε χρονικό διάστημα δεκαετίας οι τιμές ενοικίων στη συμπρωτεύουσα ανέβηκαν κατά 108%.

Αντίστοιχα, τραγική είναι η κατάσταση που καταγράφεται και στις λοιπές επαρχιακές μεγαλουπόλεις που συγκεντρώνουν πανεπιστήμια.

Ενδεικτικά αναφέρεται πως στην Πάτρα, για το 2025 καταγράφεται άνοδος 5%-6% στις τιμές των ενοικίων, ενώ από το 2016 μέχρι σήμερα τα ενοίκια έχουν ανέβει +128% (από 4,6 ευρώ/τ.μ. το 2016 σε 10 ευρώ το 2024 και 10,5 ευρώ/τ.μ. το 2025). Στο Ηράκλειο οι ζητούμενες τιμές ενοικίων αυξήθηκαν κατά 101% (από 4,7 ευρώ/τ.μ. το 2016 σε 9 ευρώ το 2024 και σε 9,5 ευρώ/τ.μ. το 2025), στον Βόλο 106% (από 4,4 ευρώ/τ.μ. το 2016 σε 8,3 ευρώ πέρυσι και 9 ευρώ/τ.μ. το 2025), στην Κομοτηνή 70% (από 5 ευρώ/τ.μ. το 2016 σε 8 ευρώ/τ.μ. το 2024 και 8,5 ευρώ/τ.μ. το 2025), ενώ για το 2025, στα Χανιά η τιμή ενοικίασης ενός διαμερίσματος από 30-45 τ.μ. ξεκινάει από 500 ευρώ και για ένα σπίτι 50-60 τ.μ. στην ίδια πόλη η τιμή φτάνει μέχρι και τα 990 ευρώ.

Το φοιτητικό στεγαστικό επίδομα, το οποίο διατυμπανίζει κιόλας η κυβέρνηση της ΝΔ πως αύξησε 500 ευρώ και φτάνει συνολικά τα 1.500 ευρώ ετησίως, αποτελεί κυριολεκτικά κοροϊδία και δεν φτάνει ούτε για ζήτω, όταν το νοίκι για μια γκαρσονιέρα αγγίζει τα 400-550 ευρώ τον μήνα!

Πολλοί, μάλιστα, είναι οι φοιτητές που αποκλείονται από το επίδομα με άδικα κριτήρια, με τους δικαιούχους να μειώνονται συνεχώς, αλλά ακόμα και για αυτούς που τελικά το λαμβάνουν, αυτό εν τέλει να απορροφάται με αυξήσεις στα ενοίκια.

Η στροφή του ενδιαφέροντος της καπιταλιστικής αγοράς τα τελευταία χρόνια πιο εντατικά στην προσέλκυση «επενδυτικών κεφαλαίων» του real estate, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του Airbnb και του προγράμματος της golden visa, επιδρά καθοριστικά στην έλλειψη διαμερισμάτων προς ενοικίαση και «χτυπάει» τους φοιτητές και τις οικογένειές τους στην αναζήτηση στέγης.

Η προσφορά σπιτιών προς φοιτητική ενοικίαση έχει μειωθεί κατακόρυφα, ενώ την ίδια στιγμή οι ελάχιστες διαθέσιμες τέτοιου τύπου κατοικίες κοστίζουν δύο και τρεις φορές πάνω κι ας πρόκειται για παμπάλαιες τρύπες και κακοσυντηρημένα χρέπια στις περισσότερες των περιπτώσεων.

Είναι ενδεικτικό πως όσον αφορά τις ηλικίες των διαμερισμάτων, στην Αθήνα η διάμεση ηλικία που καταγράφεται είναι τα 48 έτη, στον Βόλο και την Πάτρα τα 40 έτη, ενώ τα πιο «γερασμένα» φοιτητικά διαμερίσματα συγκεντρώνονται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης με διάμεση ηλικία τα 51 έτη.

Εχει επίσης καθιερωθεί, ιδιαίτερα στην περιφέρεια (και κυρίως στα νησιά), η πρακτική να νοικιάζει ένας φοιτητής σπίτι μέχρι να μπει η τουριστική σεζόν, αφού μετά θα πρέπει να τα μαζέψει και να φύγει για να λειτουργήσει ως Airbnb, εξαναγκάζοντας τα παιδιά να ανεβαίνουν εκ νέου από Σεπτέμβρη τον Γολγοθά εύρεσης κατοικίας.

Συγχρόνως, στη θηλιά που κάθε χρόνο όλο και πιο ασφυκτικά στενεύει γύρω από τον λαιμό της λαϊκής οικογένειας που στέλνει το παιδί της να σπουδάσει, έρχονται να προστεθούν οι ακόμα περισσότερες κατακόρυφες αυξήσεις στο κόστος στέγασης και διαβίωσης.

Την ώρα που οι αυξήσεις γενικά στα ενοίκια άγγιξαν για το 2024 σε ετήσια βάση το 10,5% και που για το 60% των ενοικιαστών το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος δαπανιέται για το νοίκι, το ράλι ανόδου των τιμών σε μια σειρά υπηρεσίες και αγαθά, ματώνει ακόμα περισσότερο τη λαϊκή τσέπη, με τους παραφουσκωμένους λογαριασμούς ρεύματος, αφού η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας διαρκώς αυξάνεται, με τις υπέρογκες χρεώσεις για θέρμανση, με πληρωμές για κοινόχρηστα, νερό και σούπερ μάρκετ με διαρκείς ανατιμήσεις στα ράφια, με δυσβάσταχτα κόστη μετακίνησης.

Αποτέλεσμα του υψηλού κόστους διαβίωσης, για να μπορέσει ένας φοιτητής, που νοικιάζει, να σπουδάσει, είναι να χρειάζεται τουλάχιστον 700-800 ευρώ μόνο για πάγια έξοδα, σχεδόν ένα μηνιάτικο δηλαδή! Κι όλα αυτά, την ώρα που σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, το μηνιαίο εισόδημα για 4 στα 10 νοικοκυριά δεν επαρκεί για όλο τον μήνα, αλλά μεσοσταθμικά για 19 μέρες!

Ολα τα παραπάνω αποτελούν τους λόγους που πολλοί φοιτητές σήμερα σπουδάζουν και εργάζονται παράλληλα ήδη από το πρώτο έτος, άλλοι στρέφονται στη συγκατοίκηση προκειμένου να μοιράζονται τα έξοδα, ενώ αρκετοί αναγκάζονται να αφήσουν ή να μην ξεκινήσουν καν τις σπουδές τους, αφού οι γονείς τους ζορίζονται να βγάλουν τα έξοδα ήδη για ένα σπίτι, πόσο μάλλον και για ένα δεύτερο...

Τηρώντας τη γνωστή τακτική της, η κυβέρνηση της ΝΔ πετάει το μπαλάκι στο «γήπεδο της ατομικής ευθύνης» για τις εργατικές λαϊκές οικογένειες που ματώνει η τσέπη για να σπουδάσουν τα παιδιά τους, με τις πρόσφατες «συμβουλές» της υπ. Παιδείας προς τη λαϊκή οικογένεια να δηλώσουν σχολές με γεωγραφικά κριτήρια λόγω κόστους σπουδών, να είναι τουλάχιστον προκλητικές.

Η ανωτερότητα του σοσιαλισμού αποτυπώνεται και στο ζήτημα της φοιτητικής στέγης, συνολικά στη φροντίδα που το σοσιαλιστικό κράτος έδειχνε για τις σπουδές των νέων.

Στη Σοβιετική Ενωση, για παράδειγμα, οι φοιτητικές εστίες αποτελούσαν συστατικό μέρος κάθε ιδρύματος της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Τα χιλιάδες Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, πανεπιστήμια, πολυτεχνεία, ακαδημίες, ινστιτούτα, ιατρικές σχολές και άλλα διέθεταν όλα, όλα χωρίς εξαίρεση, εστίες για να καλύπτουν τις ανάγκες των φοιτητών και σπουδαστών τους.

Αν και ο αριθμός των φοιτητών και των σπουδαστών αυξανόταν συνεχώς, τα πλάνα της σχεδιοποιημένης κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης μπορούσαν πάντα να καλύπτουν τις ανάγκες για τη στέγαση των φοιτητών. Με δεδομένο ότι η πρόσβαση στην Ανώτατη Παιδεία ήταν εξασφαλισμένη για ολόκληρο τον πληθυσμό της αχανούς σε έκταση ΕΣΣΔ, ήταν πολύ πιθανό οι σπουδές κάποιων φοιτητών να συνδέονται άμεσα με την ανάγκη μετεγκατάστασής τους σε άλλη πόλη, ή και σε άλλη Δημοκρατία.

Για παράδειγμα, στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας Λομονόσοφ, το 90% των φοιτητών δεν ήταν κάτοικοι Μόσχας. Από αυτούς δεν υπήρχε ούτε ένας που να μη στεγάζεται στις εστίες. Ηδη το 1938 το 70% των τακτικών φοιτητών, σε όλη την ΕΣΣΔ, έμεναν σε εστία. Με το πέρας των χρόνων οι ανάγκες στη στέγαση των φοιτητών αυξάνονταν, έτσι και το σοσιαλιστικό κράτος έπαιρνε μέτρα.

Την ακαδημαϊκή χρονιά 1976-1977 για παράδειγμα, οι φοιτητές των Σχολών Ανθρωπιστικών Επιστημών (φιλοσοφικής, πολιτικής οικονομίας, ιστορίας, επιστημονικού κομμουνισμού) μεταφέρθηκαν σε άλλο, καινούριο κτίριο, του οποίου μόλις είχε ολοκληρωθεί η κατασκευή.

Ηταν σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από το Πανεπιστήμιο, ένα τεράστιο όμορφο κτίριο 22 ορόφων κατασκευασμένο σε στυλ σταυρού, για να μπορούν όλα τα δωμάτια να έχουν θέα προς τα έξω και να μην είναι τυφλά σε φωταγωγούς. Η εγκατάσταση των φοιτητών σε εκείνη τη φοιτητική εστία συνοδεύτηκε με τη δημιουργία ειδικής στάσης τρόλεϊ, που τα πρωινά έφευγαν με συχνότητα ενός λεπτού.

Το σύνολο των φοιτητών απολάμβανε υψηλού επιπέδου ιατρική μέριμνα εντελώς δωρεάν. Με την εισαγωγή στις σχολές γινόταν πλήρης ιατρικός έλεγχος και εξετάσεις, ενώ πλήρης ιατρική και οδοντιατρική περίθαλψη παρεχόταν καθ' όλη τη διάρκεια των σπουδών.

Οι εγκαταστάσεις έδιναν τη δυνατότητα για αθλητισμό, πολιτιστική δημιουργία κ.λπ. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το 1959 το Ινστιτούτο Power Engineering της Μόσχας είχε στις εγκαταστάσεις του 16 ξενώνες συνολικής δυναμικότητας 6.000 ατόμων, καταστήματα, χώρους εστίασης, κλειστή πισίνα, γυμναστήρια, γήπεδα και χώρους για διάφορες αθλητικές δραστηριότητες, ένα κέντρο προληπτικής ιατρικής, μια πολυκλινική και ένα κέντρο υγείας δυναμικότητας 250 κλινών.

Οπως σημειώνει η ΚΝΕ σε ανακοίνωσή της, «το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι η φοιτητική στέγη, που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για να σπουδάσει ένας φοιτητής, παραμένει εμπόρευμα. Η αναζήτησή της καταλήγει ατομική υπόθεση του κάθε φοιτητή και της οικογένειάς του.

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες μπορούν να διεκδικήσουν σύγχρονη, δωρεάν φοιτητική στέγη για όλους! Με τους φοιτητικούς συλλόγους, όπου αναδείχθηκε πρώτη δύναμη η "Πανσπουδαστική ΚΣ", με οργάνωση, αλληλεγγύη και διεκδίκηση, θα παλέψουμε ώστε κανένας φοιτητής να μην παρατήσει τις σπουδές του, να επιβάλουμε μέτρα στήριξης για το μεγάλο πρόβλημα της φοιτητικής στέγης!

Με πανελλαδικό συντονισμένο αγώνα διεκδικούμε:

- Αμεση εισδοχή φοιτητών στις Εστίες. Να ανοίξουν τώρα οι αιτήσεις, ώστε να ξεκινήσουν οι εισδοχές πριν τις αρχές του εξαμήνου.

- Αξιοποίηση δωματίων, με ευθύνη του κράτους, για δωρεάν στέγαση όσων φοιτητών έχουν ανάγκη.

- Αύξηση του μηνιαίου στεγαστικού επιδόματος, για να καλύπτει τις ανάγκες, και διεύρυνση των δικαιούχων.

- Να αξιοποιηθεί η περιουσία των Ιδρυμάτων και του Δημοσίου για την κατασκευή σύγχρονων Εστιών, στην ευθύνη του κράτους, χωρίς ΣΔΙΤ και ενοίκια. Αμεση επισκευή των υπαρχουσών Εστιών, ποιοτικές υπηρεσίες, με επαρκή κρατική χρηματοδότηση και μόνιμο προσωπικό, χωρίς εργολάβους.

- Δωρεάν σίτιση, μετακίνηση και ίντερνετ για όλους τους φοιτητές.

- Ενταξη της φοιτητικής στέγης στο κοινωνικό τιμολόγιο. Κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και του ΦΠΑ σε πετρέλαιο, βενζίνη, φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια.

- Δικαίωμα μετεγγραφής για όλους τους φοιτητές που το έχουν ανάγκη, με διεύρυνση των οικονομικών - κοινωνικών κριτηρίων, αντιστοίχιση όλων των ομοειδών Τμημάτων. Να καταργηθούν οι απαράδεκτοι "κόφτες".

Σήμερα το ρεαλιστικό και αναγκαίο είναι η εξασφάλιση δωρεάν στέγασης για όλους τους φοιτητές, ώστε να σπουδάζουν απρόσκοπτα. Υπάρχουν η τεχνογνωσία και το επιστημονικό δυναμικό για να εξασφαλιστεί ένα τέτοιο ενιαίο πανελλαδικό σχέδιο. Προϋπόθεση είναι η Παιδεία και η στέγη να πάψουν να αποτελούν εμπόρευμα και να γίνουν κοινωνικό αγαθό, σε μια διαφορετική οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας, όπου στο επίκεντρο θα βρίσκονται οι κοινωνικές ανάγκες: Τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό».