Οταν τις μέρες του καύσωνα η θερμοκρασία διατηρείται σε υψηλά επίπεδα και τη νύχτα, τότε πιο πολλοί άνθρωποι πεθαίνουν, απ' ό,τι αν δεν συνέβαινε αυτό. Πολύ περισσότερο όταν η νυχτερινή ζέστη συνεχίζεται επί μέρες. Τα επείγοντα περιστατικά και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία αυξάνονται. Το ίδιο και οι πρόωρες γεννήσεις. Ο ύπνος των ανθρώπων και η ψυχική υγεία ταλαιπωρούνται. Η έλλειψη κλιματιστικού στο σπίτι ή ο σοβαρός περιορισμός στη χρήση του σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της ακρίβειας του ηλεκτρικού ρεύματος που προκαλεί η καπιταλιστική αγορά με το Χρηματιστήριο Ενέργειας - ή και χωρίς αυτό - θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την υγεία των ανθρώπων. Το ίδιο και η αναγκαστική παραμονή στις θερμικές νησίδες των πόλεων και πάλι για οικονομικούς λόγους, αφού οι καλοκαιρινές διακοπές στη θάλασσα ή το βουνό έχουν γίνει άπιαστο όνειρο για μεγάλες μάζες ανθρώπων.
Τα τελευταία χρόνια οι νυχτερινές θερμοκρασίες αυξάνονται κατά μέσο όρο με διπλάσιο ρυθμό συγκριτικά με εκείνες της ημέρας, εξαιτίας αυξημένης νεφοκάλυψης και τις βραδινές ώρες. Τα σύννεφα εγκλωβίζουν τη θερμότητα και την ξαναστέλνουν πίσω στο έδαφος. Αν το σώμα δεν ψυχθεί επαρκώς τη νύχτα, η θερμοκρασία στο εσωτερικό του δεν μπορεί να επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα. Η επόμενη μέρα αρχίζει με ψηλότερη γραμμή βάσης εσωτερικής θερμοκρασίας. Γι' αυτό ο αριθμός των θανάτων αρχίζει να αυξάνεται περίπου 24 ώρες μετά την έναρξη των καυσώνων. Δεν είναι η στιγμιαία έκθεση στη ζέστη ο μεγαλύτερος κίνδυνος, αλλά η συσσώρευση θερμότητας στο σώμα κατά τη διάρκεια της ημέρας, που δεν μπορεί να την αποβάλει ούτε τη νύχτα. Αυτή η κατάσταση αρχίζει να επηρεάζει τα κύτταρα και τα όργανα.
Η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος είναι πιο σημαντική από τη θερμοκρασία του δέρματος, καθώς στο εσωτερικό βρίσκονται όλα τα κρίσιμα όργανα. Η θερμότητα αποκαλείται και σιωπηλός δολοφόνος, επειδή οι άνθρωποι δεν έχουν καλή αντίληψη της αύξησης της εσωτερικής τους θερμοκρασίας, που πρέπει να διατηρείται περίπου μεταξύ 36,1 και 37,2 βαθμών Κελσίου, αν και ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο κατά τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου.
Το σώμα μας χρησιμοποιεί διάφορους τρόπους για να ψύχεται. Οταν κοκκινίζει το δέρμα από τη ζέστη είναι γιατί ο οργανισμός σπρώχνει αίμα στην επιφάνεια για να ψυχθεί. Οταν ιδρώνουμε, είναι ώστε ο ιδρώτας που εξατμίζεται να πάρει μαζί του και θερμότητα από το σώμα. Ομως αυτές οι διαδικασίες έχουν κάποια όρια. Η θερμορύθμιση ζορίζει την καρδιά, που πρέπει να λειτουργήσει πιο έντονα ώστε να αντλήσει το αίμα, και τα νεφρά μπορεί να πάθουν ζημιά από την αφυδάτωση.
Ερευνες μεγάλης έκτασης σε παγκόσμια κλίμακα, από τα δισεκατομμύρια μετρήσεων που δίνουν ηθελημένα ή άθελα στις εταιρείες όσοι φορούν ρολόγια ή άλλους μηχανισμούς καταγραφής των ζωτικών χαρακτηριστικών τους, δείχνουν πως η αύξηση της θερμοκρασίας δυσκολεύει τον ύπνο των ανθρώπων. Αργεί να τους πάρει ο ύπνος και ξυπνάνε πιο νωρίς απ' ό,τι συνήθως, με αποτέλεσμα να κοιμούνται λιγότερο από το απαραίτητο των 7 ωρών. Οσο αυξάνονται οι θερμές νύχτες, τόσο χειροτερεύει ο ύπνος. Ο ελλιπής και μη ποιοτικός ύπνος βλάπτει το ανοσοποιητικό, ενώ έχει συσχετιστεί ακόμη και με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και Αλτσχάιμερ. Συνδέεται και με χειροτέρευση της ψυχικής υγείας. Τα ψυχολογικά προβλήματα που προκαλούν οι αυξημένες θερμοκρασίες περιλαμβάνουν και αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας. Οσο περισσότερο διαρκούν οι υψηλές θερμοκρασίες, τόσο πιο έντονες γίνονται οι ψυχολογικές επιπτώσεις.
Προφανώς, τα προβλήματα από τις υψηλές θερμοκρασίες εντείνονται από τη φτώχεια, τη μεγάλη ηλικία και άλλους κοινωνικούς παράγοντες. Οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να έχουν υποκείμενα καρδιαγγειακά προβλήματα, διαβήτη ή ασθένειες του αναπνευστικού, που τους κάνουν πιο ευάλωτους στη ζέστη. Φάρμακα, όπως αυτά για το Πάρκινσον και οι βήτα εμποδιστές, που χρησιμοποιούνται για την υπέρταση, μειώνουν την ικανότητα του οργανισμού για θερμορύθμιση.
Ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα για όσους ζουν σε περιοχές με υψηλή υγρασία, καθώς σε αυτές η δυνατότητα εξάτμισης του ιδρώτα είναι μικρότερη. Αλλά και οι πολύ ξηρές περιοχές μπορούν να οδηγήσουν σε αφυδάτωση πριν το καταλάβει κανείς.
Οσο διαρκεί ο αγώνας για να αλλάξει ο κόσμος και ο άνθρωπος και η ευημερία του να αντικαταστήσουν το κέρδος ως κίνητρο της παραγωγής, χρειάζεται όσοι δεν ζουν σε δροσερά σπίτια να ξέρουν και να εφαρμόζουν μερικά μέτρα αντιμετώπισης των καυσώνων και ιδίως εκείνων με αλλεπάλληλες θερμές νύχτες. Τα ποδόλουτρα και η βύθιση των χεριών σε δροσερό - όχι παγωμένο - νερό πυροδοτούν μια απόκριση ειδικού τύπου αιμοφόρων αγγείων, που απελευθερώνουν θερμότητα στην επιφάνεια, απ' όπου μπορεί να αφαιρεθεί γρήγορα. Μετά από μια μέρα σκληρής χειρωνακτικής δουλειάς, ένα δροσερό ντους είναι πολύ καλύτερο από μια κρύα μπύρα ή ένα σακχαρούχο αναψυκτικό, για το κατέβασμα της θερμοκρασίας του σώματος. Η καλή ενυδάτωση μπορεί να προστατεύσει από τη θερμοπληξία και τη βλάβη στους νεφρούς. Κι αν υπάρχει δυνατότητα ψύξης ενός μόνο δωματίου, προτιμότερο να είναι το υπνοδωμάτιο.
Καλλιτεχνική απεικόνιση του γιγαντιαίου κομήτη C/2014 UN271 (Μπερναντινέλι - Μπερνστάιν), καθώς πλησιάζει στον Ηλιο |
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν τρεις βδομάδες, ερευνητές αναφέρουν βεβαιωμένη ανίχνευση μονοξειδίου του άνθρακα από τον μεγακομήτη. Το εύρημα μπορεί να δώσει στοιχεία για την προέλευση και τη μελλοντική συμπεριφορά του, καθώς θα θερμαίνεται πλησιάζοντας στο άστρο μας. Ο C/2014 UN271 εντοπίστηκε από τηλεσκόπιο τυχαία το 2014 και επτά χρόνια αργότερα οι αστρονόμοι τον εντόπισαν και σε αρχειακές καταγραφές. Τότε βρισκόταν κοντά στην τροχιά του Ποσειδώνα, 20 φορές την απόσταση Ηλιου και Γης. Ακολουθώντας μια πολύ ελλειπτική τροχιά, το 2031 θα φτάσει στο περιήλιο έως την τροχιά του Κρόνου και μετά θα απομακρυνθεί μέχρι το πιο μακρινό σημείο της τροχιάς του, βαθιά μέσα στο Νέφος Οορτ που περιβάλλει το ηλιακό σύστημα, φτάνοντας σε απόσταση 55.000 φορές την απόσταση Ηλιου και Γης, ή 0,87 έτη φωτός! Επειδή το περιήλιό του είναι τόσο μακριά από τον Ηλιο, δεν θα γίνει ορατός με γυμνό μάτι.
Διάγραμμα που δείχνει την τροχιά του διαστρικού Κομήτη 3I/ATLAS, στο πέρασμά του μέσα από το ηλιακό σύστημα. Θα φτάσει στην κοντινότερη απόσταση στον Ηλιο τον Οκτώβρη |
Αστρονόμοι θεωρούν πως ο C/2014 UN271 μπορεί να είναι ένας από τους αρχικούς μεγάλους κομήτες που συγκροτήθηκαν κατά τον σχηματισμό του ηλιακού συστήματος, ορισμένοι από τους οποίους συγκρουόμενοι μεταξύ τους δημιούργησαν το πλήθος των μικρότερων κομητών που παρατηρούμε σήμερα.
Μια νέα ανακάλυψη την 1η Ιούλη κάνει όλα τα μάτια και τα τηλεσκόπια να στραφούν προς αυτή. Τηλεσκόπιο μέρος του παγκόσμιου δικτύου τηλεσκοπίων ATLAS της NASA για την ανίχνευση αστεροειδών που ενδέχεται να συγκρουστούν με τη Γη, εντόπισε μια νέα κουκκίδα στον ουρανό, ένα αντικείμενο που ταξιδεύει πέρα από την τροχιά του Δία. Οταν αυτό το ουράνιο σώμα διερευνήθηκε περισσότερο, έγινε αντιληπτό πως το A11pI3Z είναι ο τρίτος διαστρικός επισκέπτης που γνωρίζει έως τώρα η επιστήμη. Επικρατεί ήδη μια φρενίτιδα μεταξύ των αστρονόμων, που προσπαθούν να εντοπίσουν και άλλες καταγραφές του και η οποία ήδη οδήγησε στη μετονομασία του σε «κομήτης 3I/Atlas», από το τηλεσκόπιο που τον πρωτοεντόπισε. Η διαστρική του προέλευση έγινε αντιληπτή χάρη στις προσπάθειες μιας ομάδας ερασιτεχνών αστρονόμων, που τον εντόπισαν και σε άλλες φωτογραφίες τηλεσκοπίων ATLAS, που τραβήχτηκαν τις τελευταίες μέρες του Ιούνη.
Ο 3I/Atlas κινείται με ταχύτητα 70 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, πολύ πιο γρήγορα απ' ό,τι θα μπορούσε να κινηθεί οποιοδήποτε σώμα του ηλιακού συστήματος, και ακολουθεί μια τροχιά καμπύλης σχήματος υπερβολής, αντί της συνηθισμένης παραβολικής τροχιάς. Η τροχιά αυτή σύντομα θα τον ξαναοδηγήσει στο διαστρικό κενό. Πιθανολογείται ότι προέρχεται από τα περίχωρα κάποιου άλλου πλανητικού συστήματος, από το οποίο για κάποιο λόγο αποβλήθηκε, ίσως εξαιτίας κάποιας αλληλεπίδρασης με έναν μεγάλο πλανήτη ή ένα περαστικό άστρο. Κανείς δεν ξέρει ακόμη από πού ακριβώς προήλθε, ή τη διαδρομή του μέσα στον Γαλαξία.
O 3I/Atlas θα περάσει 240 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη και θα πλησιάσει στον Ηλιο σε απόσταση 210 εκατ. χλμ. στις 30 Οκτώβρη. Παρουσιάζει σαφείς ενδείξεις ότι πρόκειται για κομήτη, καθώς περιβάλλεται από ένα νέφος αερίων και σκόνης, αφήνοντας μια ουρά από συντρίμμια, καθώς εξατμίζονται κάποιοι πάγοι στην επιφάνειά του, εξαιτίας της ηλιακής θερμότητας. Η διάμετρός του εκτιμάται μεταξύ 5 και 50 χιλιομέτρων.
Το πρώτο διαστρικό σώμα εντοπίστηκε το 2017 και ήταν ο 1I/Oumuamua (ανιχνευτής στα χαβανέζικα), που λόγω του ιδιαίτερα μακρόστενου σχήματός του έκανε ορισμένους να θεωρήσουν πως ίσως πρόκειται για εξωγήινο διαστημόπλοιο, που ακυβέρνητο διατρέχει τον Γαλαξία, υπόθεση που διαψεύστηκε από την περαιτέρω ανάλυση. Το 2019 έγινε ο δεύτερος εντοπισμός διαστρικού αντικειμένου, του 2I/Borisov, που επίσης είχε όλα τα χαρακτηριστικά κομήτη.
Αν το νέο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο Βέρα Ρούμπιν, που τέθηκε σε λειτουργία πριν λίγες μέρες στη Χιλή, μπορέσει έγκαιρα να εντοπίσει κάποιο άλλο διαστρικό σώμα που θα περάσει πιο κοντά στη Γη, ίσως μπορέσουμε να έχουμε και εικόνες από μικρή απόσταση, καθώς ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) προγραμματίζει την εκτόξευση έως το 2029 μιας διαστημοσυσκευής που θα περιμένει σε κατάλληλο σημείο του διαστημικού χώρου, για να κατευθυνθεί σε τροχιά συνάντησης κάποιου τέτοιου διαστρικού επισκέπτη.