Αποσπάσματα από την ομιλία του Ν. Μαυροκέφαλου σε εκδήλωση της ΤΕ Μαγνησίας του ΚΚΕ με θέμα τον εργάσιμο χρόνο
Το άνοιγμα της εκδήλωσης έγινε από τον Παναγιώτη Τσιτσιρίκη, μέλος της Επιτροπής Περιοχής Θεσσαλίας του ΚΚΕ. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Νίκος Μαυροκέφαλος, μέλος της ΚΕ του Κόμματος και υπεύθυνος του Τμήματος της ΚΕ για την Εργατική και Συνδικαλιστική Δουλειά.
Ακολούθησε συζήτηση, με πολλές ερωτήσεις αλλά και παρεμβάσεις σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί στους χώρους δουλειάς στην περιοχή, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.
Ξεκινώντας την ομιλία του ο Ν. Μαυροκέφαλος τόνισε ότι ο τίτλος της εκδήλωσης «αποτυπώνει γλαφυρά το δίλημμα που κάθε εργαζόμενος πρέπει να σκεφτεί. Αν μπορεί δηλαδή να συνεχίσει να βιώνει μια ζωή με τόσα αδιέξοδα στην εργασία, αν του αξίζει να τσαλαπατά όνειρα και προσδοκίες από το επίπεδο ζωής που έχει διαμορφώσει, ή αν θα πρέπει να αναλογιστεί ότι υπάρχει διέξοδος από αυτήν την άσχημη κατάσταση, ότι μπορεί να την ανατρέψει και να ζήσει μια ζωή καλύτερη, μια ζωή με δικαιώματα και ευημερία.
Γιατί δεν υπάρχει μεγαλύτερη αντίφαση στη ζωή μας από το να βλέπουμε την τεράστια κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων από τη μια, και από την άλλη να αγωνιούμε για την επιβίωση και το μεροκάματο. Σε συνθήκες τεράστιας ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνολογίας, που θα επέτρεπε στους εργαζόμενους να ζήσουν καλύτερα, να δουλεύουν λιγότερο και να απολαμβάνουν περισσότερα, βιώνουν την αβεβαιότητα, την ευελιξία, την εντατικοποίηση, τα 10ωρα έως και 13ωρα, τους μισθούς πείνας, τις διαλυμένες κοινωνικές υποδομές. Οι εργαζόμενοι αγωνιούν για το αν θα έχουν στέγη, πέφτοντας είτε στην ομηρία των τραπεζών είτε στο να αναγκάζονται να πληρώνουν έναν μισθό σε νοίκια και σε άλλα βασικά έξοδα».
Στη χώρα μας την εφαρμόζουν με συνέπεια όλα τα κόμματα που υπηρετούν αυτό το σύστημα της βαρβαρότητας, όσα κυβερνούν ή έχουν κυβερνήσει, όπως η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ, η Νέα Αριστερά, αλλά και άλλοι, δήθεν "αντισυστημικοί", όπως η Κωνσταντοπούλου και ο Βελόπουλος, που παρά τα λόγια τα παχιά και τους θεατρινισμούς δεν υπάρχει αντεργατικός νόμος, δεν υπάρχει εξοπλιστικό πρόγραμμα που δεν έχουν ψηφίσει.
Πυρήνας της αντιδραστικής πολιτικής του κεφαλαίου είναι το χτύπημα των εργασιακών κατακτήσεων, του 8ωρου, του σταθερού ημερήσιου χρόνου δουλειάς. Και μάλιστα σε αυτές τις συνθήκες που περιγράφουμε, του ενδεχομένου μιας νέας καπιταλιστικής κρίσης και της γενίκευσης του πολέμου, είναι μονόδρομος για τους καπιταλιστές να οξύνουν την επίθεση στους εργαζόμενους σε όλα τα επίπεδα».
Σε σχέση με τα παραπάνω ο Ν. Μαυροκέφαλος έφερε παραδείγματα από την ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας, όπως η ΜΕΤΚΑ στον Βόλο, που «έχει την πιο έντονη δραστηριότητα σε επενδύσεις στην πολεμική προετοιμασία, με τη δημιουργία νέας μονάδας παραγωγής προηγμένων μεταλλικών κατασκευών, προϋπολογισμού 60 εκατομμυρίων ευρώ.
Εχουμε τη συμφωνία της "Metlen" με την "Iveco" για το "ReArm Europe", μέσω του "αμυντικού" hub στον Βόλο, για την παραγωγή στρατιωτικών οχημάτων. Επίσης η ΜΕΤΚΑ έχει συνάψει σύμβαση έργου για την παραγωγή του 30% με τα γερμανικά "Leopard", φτιάχνοντας κομμάτια του πύργου. Στο πλαίσιο αυτό, η ΜΕΤΚΑ εντάσσεται στην κατηγορία "Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας". Προς την κατεύθυνση αυτή, η εταιρεία θα λάβει ενίσχυση δαπανών με τη μορφή επιχορήγησης ύψους 18 εκατ. ευρώ, φορολογική απαλλαγή ύψους 4,5 εκατ. ευρώ, κίνητρο ταχείας αδειοδότησης του ν. 4864/2021. Κι όμως, για τις ανάγκες της πολεμικής προετοιμασίας, στις εγκαταστάσεις στον Βόλο έχουμε ένταση της εκμετάλλευσης και εντατικοποίηση της εργασίας, με τριπλοβάρδιες».
Συνεχίζοντας ο Ν. Μαυροκέφαλος αναφέρθηκε αναλυτικά στο διαχρονικό ξήλωμα των εργασιακών σχέσεων και στην αξιοποίηση του αντεργατικού νομοθετικού οπλοστασίου που έφτιαξαν όλες οι κυβερνήσεις: «Ενώ η κυβέρνηση πανηγυρίζει καθημερινά για τους ρυθμούς της καπιταλιστικής ανάπτυξης και τη "σταθερότητα" που έχει κατακτηθεί, όπως ισχυρίζεται ο πρωθυπουργός, το υπουργείο Εργασίας ετοιμάζεται να φέρει νέο αντεργατικό νομοσχέδιο όπου επιδιώκει να επιβάλει τη μονομερή αλλαγή των ατομικών συμβάσεων εργασίας από τον εργοδότη στον χρόνο εργασίας, και κατ' επέκταση στις απολαβές. Δηλαδή τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε περίοδο μίας εβδομάδας ή ενός μήνα, την επιβολή απλήρωτων υπερωριών, που τάχα ο εργαζόμενος θα τις παίρνει σε ρεπό κάποια στιγμή (...)
Η σταθερότητα του καπιταλιστικού συστήματος, που αυτοί και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι ευαγγελίζονται, σημαίνει ανασφάλεια και ακρίβεια για μας, εντατικοποίηση της δουλειάς, αύξηση της εκμετάλλευσης. Η σταθερότητά τους μετατρέπει τη ζωή μας σε μια απέραντη "κοιλάδα των Τεμπών" στις μεταφορές, στους χώρους δουλειάς, στις κλιμακούμενες πολεμικές συγκρούσεις».
Κλείνοντας ο Ν. Μαυροκέφαλος επεσήμανε: «Στα τέλη του 19ου αιώνα το αίτημα των εργατών ήταν το 8ωρο. Σήμερα, με την ανάπτυξη της παραγωγής, της επιστήμης και της τεχνολογίας, οι εργαζόμενοι μπορούν να δουλεύουν λιγότερο, απολαμβάνοντας σταθερή και μόνιμη δουλειά, 7ωρο - 5ήμερο - 35ωρο, δωρεάν Υγεία και Παιδεία, δικαίωμα στην αναψυχή, στον πολιτισμό, στη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή.
Και προϋπόθεση γι' αυτό είναι να βγει από τη μέση η καπιταλιστική ιδιοκτησία και εξουσία, που υπηρετούν το κράτος, οι κυβερνήσεις και τα κόμματα του συστήματος.
Αγώνας ενάντια στο σύστημα, δηλαδή ενάντια τους εκμεταλλευτές καπιταλιστές, είναι η διαμόρφωση ενός μεγάλου πανελλαδικού αντιμονοπωλιακού κινήματος, που συνενώνει την εργατική τάξη με τους βιοπαλαιστές αυτοαπασχολούμενους και αγρότες. Ενός κινήματος που συγκρούεται με το καπιταλιστικό κράτος, τους θεσμούς του και τις ιμπεριαλιστικές του ενώσεις, που σηκώνει τη σημαία των εργατικών - λαϊκών αναγκών, που είναι χειραφετημένο από την εργοδοσία και τους μηχανισμούς της, που δεν εγκλωβίζεται στις λογικές του "μικρότερου κακού" ή της "καλύτερης διαχείρισης" του καπιταλιστικού συστήματος».
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της Eurostat για την πορεία της οικονομίας το 2024, όπου εξετάζονται μεταξύ άλλων και ο εργάσιμος χρόνος στην ΕΕ όπως και η πορεία των μισθών.
Οι «βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές» λοιπόν, οι κατευθύνσεις δηλαδή που εφαρμόζονται σε όλη την ΕΕ, είναι που έχουν φέρει τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, τη διάλυση του σταθερού ωραρίου και τη διάχυσή του μέσα στη μέρα, την όλο και μεγαλύτερη αύξηση της διαθεσιμότητας και της ετοιμότητας των εργαζομένων.
Γι' αυτό και οι αξιώσεις των επιχειρηματικών ομίλων για την όλο και μεγαλύτερη ένταση της εκμετάλλευσης μέσω των ανατροπών στον εργάσιμο χρόνο υλοποιούνται διαχρονικά από κάθε είδους αστικές κυβερνήσεις, συντηρητικές και σοσιαλδημοκρατικές, μονοκομματικές και συνεργασίας κ.ο.κ.
Με βάση την έρευνα της Eurostat, πάνω από το 37% των εργαζομένων εργάζεται 40-45 ώρες την εβδομάδα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, ενώ παράλληλα η επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης πλήττει κυρίως τις γυναίκες, με μέσο όρο τις 35 ώρες.
Ομως δεν είναι το μόνο όπλο για την ένταση της εκμετάλλευσης, καθώς το «μοντέλο της 4ήμερης εργασίας» που μια σειρά χώρες εφαρμόζουν, σηματοδοτεί τη συμπίεση του 40ωρου σε λιγότερες μέρες.
Χαρακτηριστικά το Βέλγιο το 2022 έφερε νόμο με τον οποίο οι εργαζόμενοι μπορούν να «επιλέξουν» 4ήμερο-10ωρο, το ίδιο και μια σειρά επιχειρήσεις στη Γαλλία, όπου κάνουν τέτοιες δοκιμές. Δηλαδή 10ωρο ξεζούμισμα σε καθημερινή βάση, με μοναδική προϋπόθεση να «σκιστούν» οι εργαζόμενοι να πιαστούν οι στόχοι των ομίλων.
Στην Ελλάδα, οι εργάσιμες εβδομαδιαίες ώρες καταγράφονται στις 39,8/βδομάδα (στις γυναίκες υπολογίζονται στις 36 ώρες/βδομάδα, λόγω της επιβολής μερικής απασχόλησης), κατέχοντας τα «πρωτεία» στην ΕΕ, ενώ ακολουθούν η Βουλγαρία (39), η Πολωνία (38,9) και η Ρουμανία (38,8).