Το άρθρο της Μαρίας Νεγρεπόντη - Δελιβάνη εκφράζει σκέψεις και προβληματισμούς στο θέμα της παγκοσμιοποίησης και του κινήματος ενάντιά της.

Από το Σιάτλ και μετά, οι πρώτοι εκείνοι «ακτιβιστές», που τότε αντιμετωπίστηκαν με αφελή ελαφρότητα και συλλήβδην ως «εγκληματίες, αλήτες, τρομοκράτες και περιθωριακοί» κατάφεραν, ωστόσο, να ευαισθητοποιήσουν 6 στους 10 πολίτες της υφηλίου. Μπόρεσε έτσι να συνειδητοποιηθεί σε συγκεκριμένη βάση, ότι η «παγκοσμιοποίηση» αποτελεί τη μεγάλη συνωμοσία εναντίον της ανθρωπότητας και είναι αυτή που σχεδιάζει και κατευθύνει τις καθημερινές εκατόμβες ανθρωποθυσιών σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη του πλανήτη μας.

Στους 20 μήνες που μεσολάβησαν ανάμεσα στο Σιάτλ και στη Γένοβα, το κίνημα των «ακτιβιστών» διευρύνθηκε με την ορμή και την ταχύτητα χιονοστιβάδας, ήταν πανταχού παρόν οπουδήποτε συσκέπτονταν διεθνείς οργανισμοί και G7 περί της «παγκοσμιοποίησης» (1), οργανώθηκε καλύτερα και πιο μαζικά και μπόρεσε να εμφανίσει κοινούς στόχους που έχαιραν γενικότερης αποδοχής. Πολύ γρήγορα φάνηκε πως οι «εγκληματίες, αλήτες, τρομοκράτες και περιθωριακοί» των αρχικών σταδίων του κινήματος αντι-παγκοσμιοποίησης, εκπροσωπούσαν μια σοβαρή και διευρυνόμενη απειλή για τους συνωμότες - συνοδοιπόρους, του «παγκοσμιοποιημένου συνονθυλεύματος», που μέχρι τότε ξαπλωνόταν ανενόχλητο στην υφήλιο, σπέρνοντας τον όλεθρο και την καταστροφή στο πέρασμά του (2).

Οι ισχυροί της Γης, αμήχανοι μπροστά στο παγκόσμιο κύμα οργής εναντίον της «παγκοσμιοποίησης», αποφάσισαν τότε να μεθοδεύσουν τον τρόπο αντιμετώπισης των «ακτιβιστών». Δοκίμασαν να εμφανιστούν πιο διαλλακτικοί, και με φραστικό ενδιαφέρον για τα θέματα που τους ενδιέφεραν, τα χρέη του Τρίτου Κόσμου, την εκμετάλλευση των εργαζομένων, την εξάπλωση της φτώχειας και των κοινωνικών αποκλεισμών, την ανεργία, την ξέφρενη επιδίωξη για μεγαλύτερη «ανταγωνιστικότητα», που αποδείχτηκε συνώνυμη με μαζικές απολύσεις και ελαχιστοποίηση της εργατικής αμοιβής, τις ξέφρενες ιδιωτικοποιήσεις κλπ.

Αρχισαν, λοιπόν, οι «μεγάλοι ηγέτες» να προσποιούνται ότι τα συζητούν και ότι πασχίζουν να δώσουν λύσεις, ενώ στην ουσία «βυζαντινολογούσαν» ατέλειωτα και ανέβαλλαν τη λήψη αποφάσεων για τις επόμενες συναντήσεις τους, ή ανέθεταν τη μελέτη τους σε «επιτροπές ειδικών». Προσπάθησαν, ακόμη, να «νομιμοποιήσουν» το κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης, προτείνοντας την παρουσία εκπροσώπων του στις συνευρέσεις τους. Ομως τίποτε απ' όλα αυτά δε στάθηκε ικανό να αναχαιτίσει τη μαζικότητα, την αποφασιστικότητα, τη δυναμικότητα, αλλά και την απελπισία των «ακτιβιστών».

Οι ισχυροί της Γης υποχρεώθηκαν να δεχτούν, επιτέλους, ότι βρίσκονται σε κίνδυνο και συχνά εμποδίζονται να αναγγείλουν τις προειλημμένες αποφάσεις τους, ότι χρειάζεται να προγραμματίζουν τις συγκεντρώσεις τους, επιλέγοντας γεωγραφικά σημεία κατάλληλα να τους προσφέρουν μεγαλύτερη ασφάλεια, ότι οι συνωμοσίες τους έχουν ξεσκεπαστεί και δεν είναι πια δυνατόν να συνεχιστούν, ότι αυτή η «παγκοσμιοποίηση» πνέει τα λοίσθια, ακριβώς, γιατί βασίστηκε στον παρανοϊκό συνδυασμό ανερχόμενου πλούτου και ανερχόμενης φτώχειας, ότι, τέλος, η εποχή των μύθων, που νάρκωναν τους πολίτες του κόσμου, καθώς και η αποτελεσματικότητα της διεθνούς «πλύσης εγκεφάλου» αποτελούν παρελθόν.

Ετσι, στη Γένοβα, σήμανε το οριστικό τέλος του σταδίου της συνωμοτικής παγκοσμιοποίησης, και εγκαινιάστηκε, με έναν νεκρό και εκατοντάδες τραυματίες και κακοποιημένου Ευρωπαίους πολίτες, το επόμενο, δηλαδή αυτό της δικτατορικής παγκοσμιοποίησης. Και ενώ στο προηγούμενο κυριάρχησε η προσπάθεια πειθούς και συναίνεσης των συνωμοσιών, με τη μορφή μύθων και παραποίησης της πραγματικότητας, στο νέο αυτό στάδιο η «παγκοσμιοποίηση» παύει να ωραιοποιείται και να περιβάλλεται με υποσχέσεις για ένα καλύτερο αύριο του συνόλου των κατοίκων της Γης. Αντίθετα, η νέα μορφή «παγκοσμιοποίησης» δε διστάζει να απευθύνεται με σκαιό τρόπο στους «υπηκόους της» πια, και να ενεργοποιεί τα «παγκοσμιοποιημένα ΜΑΤ», για να τους την επιβάλουν. Δεν είναι πια τα «αόρατα χέρια» που δημιούργησαν τους «μονόδρομους», αλλά η γυμνή θέληση των ισχυρών της Γης, του G7 που σέρνει και την αδύναμη και διψασμένη για δάνεια Ρωσία και που «αποφασίζει και διατάζει» για τη ζωή και το θάνατό μας.

Τέρμα, λοιπόν, στις αντιρρήσεις, στις διαδηλώσεις και στην όποια ελευθερία για κριτική. Και μόνο η εκδήλωση «δεύτερης σκέψης», έστω και αν εκφράζεται με τον πιο ειρηνικό τρόπο, θα πατάσσεται εφεξής αμείλικτα από τα «παγκοσμιοποιημένα ΜΑΤ». Αυτά είναι εξουσιοδοτημένα να πυροβολούν και να σκοτώνουν οποιονδήποτε αντιφρονούντα ή να τον μαυρίζουν στο ξύλο, να του αρνούνται ελεύθερη διακίνηση μέσα στην Ευρώπη της ΟΝΕ και να τον υποβάλλουν σε μεσαιωνικά βασανιστήρια, κατά την απόλυτη βούληση και κρίση τους, χωρίς υποχρέωση δικαιολόγησης των πράξεών τους.

Ποια, όμως, είναι η «ημιεπίσημη» δικαιολογία αυτής της θανάσιμης στροφής; Αυτή είναι απλούστατη και ήδη απόλυτα διάφανη στην «παγκοσμιοποιημένη ατμόσφαιρα». Δηλαδή, εκλαμβάνεται ως δεδομένο ότι όσοι διαφωνούν με την «παγκοσμιοποίηση» δε γνωρίζουν το συμφέρον τους, δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν αυτά τα περίπλοκα θέματα, καθυστερούν έτσι την πρόοδο της ανθρωπότητας και γι' αυτό επιβάλλεται (χάριν, πάντοτε, της ευημερίας του συνόλου!) να ισοπεδωθούν, με το καλό ή με το άγριο, στις αποφάσεις του G7. Πρόκειται για την ίδια βάση δικαιολογίας που προετοιμάζει στα πλαίσια της ΟΝΕ- ευρώ, την κατάργηση των δημοψηφισμάτων... του «βέτο» των κρατών - μελών της ΕΕ, ύστερα από την πρόσφατη άρνηση της Ιρλανδίας για διεύρυνση, που διατυπώθηκε στη διάσκεψη της Νίκαιας (3).

Και, ήδη προβάλλει το ερώτημα: τι κατόρθωσαν να πετύχουν, μέχρι σήμερα, τα ετερόκλητα στοιχεία που αποτελούν το μωσαϊκό των «ακτιβιστών» και τι μπορούμε να αναμένουμε από δω και μπρος στο νέο καθεστώς της «δικτατορικής παγκοσμιοποίησης;»

Αν και χωρίς χρηματοδότηση, χωρίς κεντρική οργάνωση και με πανσπερμία μερικότερων στόχων, οι διάφορες ομάδες των «ακτιβιστών» στους 20 μήνες που διέρρευσαν από την πρώτη τους εμφάνιση, στο Σιάτλ, έχουν να επιδείξουν περίλαμπρες νίκες σε πολλά επίπεδα. Ως πρώτη τους αποφασιστική επιτυχία επιβάλλεται να υπογραμμιστεί η δημιουργία σοβαρής αμφισβήτησης, αναφορικά με το περιεχόμενο και τις συνέπειες της «παγκοσμιοποίησης». Και ενώ λίγους μόνο μήνες πριν από σήμερα ο απλός παγκόσμιος πολίτης είχε πειστεί ότι η συμφωνία του με την «παγκοσμιοποίηση», έστω και αν παντελώς αγνοούσε το περιεχόμενό της, ήταν απαραίτητη για την κατάταξή του στην κατηγορία των «εκσυγχρονιστών», των «μορφωμένων», των «νομοταγών» και με μια λέξη των «μη περιθωριακών», ήδη, σήμερα η δήλωση ατόμων που αποδέχονται χωρίς προβληματισμό αυτήν την «παγκοσμιοποίηση» που αναμασούν ισχυρισμούς αβάσιμους και ανιστόρητους, όπως λ.χ. ότι «η παγκοσμιοποίηση ωφελεί κυρίως τις αναπτυσσόμενες οικονομίες», προκαλούν αυθόρμητα τη θυμηδία. Διαπιστώνεται, δηλαδή, θεαματική στροφή 180 μοιρών σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Η συνειδητοποίηση των πολλών, για τη συνωμοτική φύση της παγκοσμιοποίησης, αποτελεί επίτευγμα καταλυτικής σημασίας, και είναι έργο των «ακτιβιστών».

Η αντίθεση των μη κυβερνητικών αυτών οργανώσεων, εξάλλου ουδέποτε στράφηκε κατά της παγκοσμιοποίησης, αν αυτή οριστεί ως απλή και αθώα απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου. Ομως, η «παγκοσμιοποίηση» δεν εξαντλείται με τον παραπάνω ορισμό, αν και η επίσημη εκδοχή του G7, καθώς και των ανά την υφήλιο αφελών οπαδών της αυτό, ακριβώς, υποστηρίζει αγνοώντας, άθελα ή ηθελημένα τις πολυδαίδαλες συνωμοσίες που την πνίγουν. Παραβλέποντας, ακόμη, άθελα ή ηθελημένα πως η απελευθέρωση των διεθνών συναλλαγών αποτελεί μύθο, γιατί δεν περιλαμβάνει την εργασία, αλλά επιβάλλεται από τους ισχυρούς στους ανίσχυρους, ως κατ' εξοχήν μέσον εκμετάλλευσής τους. Ταυτόχρονα, οι πλούσιες και ισχυρές χώρες καταφεύγουν ανεξέλεγκτα σε όσα προστατευτικά μέτρα κρίνουν ότι εξυπηρετούν τα εκάστοτε συμφέροντά τους. Αντίθετα, οι «ακτιβιστές» επικεντρώθηκαν από την πρώτη στιγμή σε ό,τι εγώ αποκαλώ «συνωμοσίες της παγκοσμιοποίησης», που καταλήγουν στην καταπάτηση των στοιχειωδών δικαιωμάτων των ασθενέστερων. Ετσι, ανάμεσα και σε πολλά άλλα, με τη δράση τους, κατάφεραν να παρέμβουν σε πολλές περιπτώσεις εκμετάλλευσης, ανά την υφήλιο, να υποχρεώσουν τους διεθνείς οργανισμούς να ασχοληθούν με το πρόβλημα της παγκόσμιας φτώχειας, να προβληματίσουν τους ισχυρούς για τις τραγικές συνέπειες της εμμονής τους αποπληρωμής των εξωτερικών χρεών του Τρίτου Κόσμου, να στηλιτεύσουν την εφαρμογή τής δήθεν ελευθερίας του διεθνούς εμπορίου με «δυο μέτρα και δυο σταθμά» κλπ.κλπ. (4).

Ωστόσο, η πιο σημαντική επιτυχία των «ακτιβιστών» είναι ακριβώς το ότι επέτυχαν να προκαλέσουν πανικό στους ισχυρούς της Γης στο Γκέτεμποργκ, αλλά κυρίως στη Γένοβα, το ότι τους υποχρέωσαν να περιχαρακωθούν στο «κάστρο τους», ξεκομμένοι από τους λαούς, τις τύχες των οποίων διαφεντεύουν, και να απολέσουν τελικά τον έλεγχο των ενεργειών τους. Ετσι αποκαλύφθηκε σε ολόκληρη την υφήλιο πώς ακριβώς εννοούν οι ισχυροί της Γης την «παγκοσμιοποίηση», με ποια εγκληματικά μέσα είναι αποφασισμένοι να την επιβάλουν, πόσο σέβονται την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών στα πλαίσια αυτής της «παγκοσμιοποίησης» και ποιες είναι οι προτεραιότητές τους ανάμεσα στην ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια και στα συμφέροντα που έχουν ταχθεί να υπηρετούν.

Εξάλλου, η αιματοβαμμένη προβολή των 7 ισχυρών στη Γένοβα, καθώς και οι σπασμωδικές εμπνεύσεις τους περί της διακοπής της ομαλής ζωής της πόλης, ήταν ένα φιάσκο μια κατάντια και μια ντροπή γι' αυτούς ενώ, αντίθετα, υπήρξε θρίαμβος για τους «ακτιβιστές». Τελικά, το ενδιαφέρον του κόσμου μονοπωλήθηκε από τα μαρτύρια που υπέστησαν στη Γένοβα οι «ακτιβιστές», σε πείσμα του ότι κατά γενική ομολογία επέδειξαν ειρηνική, συνεπή και συντονισμένη συμπεριφορά, ενώ το τι συζήτησαν και τι αποφάσισαν οι ισχυροί πέρασε απαρατήρητο ως περίπου, «επαρχιακή είδηση».

Ασφαλώς, σε κάθε διαδήλωση ανά την υφήλιο, είναι αναπότρεπτη η παρείσφρηση και κάποιων αναρχικών στοιχείων. Ωστόσο, η εδραιωμένη πια συμπάθεια της κοινής γνώμης για τους «ακτιβιστές», απορρίπτει de facto την αβασάνιστη επιλογή των ισχυρών να τους χαρακτηρίζουν, συλλήβδην, ως «εγκληματίες, τρομοκράτες, αναρχικούς κλπ.»

Και πώς θα εξελιχτεί η δικτατορική, πια, παγκοσμιοποίηση, από δω και πέρα; Το G7 ασφαλώς γνωρίζει ό,τι είναι σε όλους γνωστό από τη μεσαιωνική εποχή του Θωμά του Ακινάτου, δηλαδή ότι όταν ένα σύστημα δε συγκεντρώνει τη συναίνεση της πλειοψηφίας των πολιτών, έχει βραχύ βίο. Η πρόβλεψη αυτή δε σημαίνει ότι θα ανασταλεί η ελευθερία του διεθνούς εμπορίου, καθώς αυτή επιβάλλεται από τις ανάγκες της ελεύθερης διακίνησης των νέων τεχνολογιών. Μετά τη Γένοβα, ωστόσο, υπάρχουν βάσιμες ελπίδες, πως η «παγκοσμιοποίηση» θα απαλλαγεί από πολλές συνωμοσίες και πως θα εξελιχθεί σε πιο δημοκρατική βάση. Ηδη αναγγέλθηκε από τον Μπους, στη Γένοβα, ότι είναι πιθανόν να διακοπούν οι συνευρέσεις των 7 στο μέλλον ή να προστεθούν σ' αυτές και εκπρόσωποι των αναπτυσσόμενων οικονομιών. (5)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

(1) Νταβός, Ουάσιγκτον, Μελβούρνη, Πράγα, Νίκαια, ξανά Νταβός, Κεμπέκ, Πόρτο Αλέγκρο, Γκέτεμποργκ, Σάλτσμπουργκ και Γένοβα.

(2) Ο χώρος δε μου επιτρέπει να αναφέρω εδώ τη σωρεία των επισήμων στοιχείων που αποδεικνύουν την επιδείνωση της ποιότητας ζωής στις αναπτυσσόμενες, όσο και στις προηγμένες οικονομίες. Επαρκείς αποδείξεις γι' αυτά περιέχονται στο τελευταίο βιβλίο μου με τίτλο: «Συνωμοτική Παγκοσμιοποίηση». Εκδόσεις Ιδρύματα «Δημήτρης και Μαρία Δελιβάνη» και Παπαζήση, Αθήνα 2001

(3)«The Economist» 16.7.2001

(4) Για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. σελ. 538 και έπειτα της Μαρίας Νεγρεπόντη -Δελιβάνη «Συνωμοτική Παγκοσμιοποίηση».

(5) «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» -22.7.2001