Κορυφώνεται η πολιτική αντιπαράθεση στην Τουρκία ενόψει των εκλογών της 14ης Μάη και στο πλαίσιο αυτό εντείνεται η προσπάθεια όλων των αστικών κομμάτων να εμφανιστούν ως ικανότεροι εκπρόσωποι των συμφερόντων του κεφαλαίου στους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και στα σύνθετα παζάρια με ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα.

Ενδεικτική - για την «κοινή γραμμή» που αφορά την αξιοποίηση της «πλεονεκτικής γεωπολιτικής θέσης», την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών κ.ά. - είναι η συνέντευξη που έδωσε στη «Ναυτεμπορική» ο ηγέτης του σοσιαλδημοκρατικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP), Κ. Κιλιτσντάρογλου, υποψήφιος Πρόεδρος με τη στήριξη της «Εθνικής Συμμαχίας», στην οποία συμμετέχουν επίσης το «Καλό Κόμμα» της Μεράλ Ακσενέρ (από πρώην στελέχη του Εθνικιστικού Κινήματος), καθώς και κόμματα που δημιούργησαν πρώην στενοί συνεργάτες του Ερντογάν (όπως ο πρώην πρωθυπουργός Α. Νταβούτογλου).

Ο Κιλιτσντάρογλου υποσχέθηκε «μια προσέγγιση αρχών στην εξωτερική πολιτική που θα προωθεί και τα τουρκικά εθνικά συμφέροντα αλλά και θα συνεργάζεται με άλλες χώρες», προσθέτοντας ότι «η προεδρία μου και η "Εθνική Συμμαχία" θα αποκαταστήσουν το κύρος της χώρας μας στη διεθνή σφαίρα, το οποίο έχει αποδυναμωθεί με τα χρόνια λόγω της υπονόμευσης θεσμών και αρχών». Επισήμανε δε ότι «θα χρησιμοποιήσουμε την πλεονεκτική γεωπολιτική μας θέση», με στόχο «να ενεργήσουμε μεσολαβητικά και να επιλύσουμε τις περιφερειακές διαφορές».

Μιλώντας «για τις σχέσεις με την ΕΕ και ιδιαίτερα την Ελλάδα» περιορίστηκε να πει ότι «επιθυμούμε να αναβιώσουμε τις ενταξιακές συνομιλίες αλλά και να βελτιώσουμε τα νομικά και ρυθμιστικά πρότυπα, καθώς και να εισαγάγουμε σταθερότητα, αμοιβαία εμπιστοσύνη και κατανόηση». Δεν παρέλειψε βέβαια να παρατηρήσει ότι «η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου είναι ιδιαίτερα σημαντική για εμάς γιατί βλέπουμε πολλές νέες ευκαιρίες για συνεργασία και πολυμερείς σχέσεις».

Την ίδια στιγμή ξεκαθάρισε ότι «υποστηρίζουμε την αναβάθμιση και τον μετασχηματισμό των δυνατοτήτων των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων. Θα αυξήσουμε τον αμυντικό προϋπολογισμό και θα επενδύσουμε στις στρατιωτικές μας δυνατότητες και την ασφάλεια».

Οσον αφορά την οικονομία, επιβεβαίωσε ότι τα τουρκικά μονοπώλια προσδοκούν πιο αποφασιστική αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν η γεωγραφική θέση της χώρας και η συνεργασία της με διάφορα ιμπεριαλιστικά κέντρα, ενώ υποσχέθηκε ταχύτερη προσαρμογή του αστικού κρατικού μηχανισμού στις σύγχρονες ανάγκες του μεγάλου κεφαλαίου. Ετσι, έκανε λόγο για «μακροοικονομικό ορθολογισμό», πολιτικές που «θα αποκαταστήσουν γρήγορα την εμπιστοσύνη των εγχώριων παραγωγών και καταναλωτών καθώς και της διεθνούς αγοράς», «αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Κεντρικής Τράπεζας», «ανάθεση της νομισματικής πολιτικής στα χέρια ικανών και έντιμων αξιωματούχων», «τέλος στη σπατάλη στον δημόσιο τομέα», «οικονομική σταθερότητα».

Ακόμα, υποσχέθηκε ότι «θα επιταχύνουμε τον βιομηχανικό μετασχηματισμό της χώρας», με «δημιουργία 9 ειδικών οικονομικών περιοχών», «αναπτυξιακά έργα που θα ενσωματώνουν παραγωγικές υπηρεσίες, με παγκόσμιο προσανατολισμό και προστιθέμενη αξία». Ιδιαίτερα στάθηκε στις δυνατότητες που προσφέρει η Μεσόγειος για «κατασκευή φθηνότερων και περισσότερων μονάδων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας».

Τέλος, επισήμανε ότι «η ασφάλεια των συνόρων» θα αποτελεί προτεραιότητα, επαναλαμβάνοντας πως «θα ξεκινήσουμε μια διαδικασία επιστροφής και επανένταξης για Σύρους αιτούντες άσυλο».

Με την «εξομάλυνση» των σχέσεων με τη Δαμασκό να αποτελεί επιλογή της τουρκικής αστικής τάξης, ο Κιλιτσντάρογλου ανήγγειλε συνάντηση με τη συριακή κυβέρνηση. Πρόσθεσε ότι «η ανοικοδόμηση πόλεων και υποδομών της Συρίας θα αποτελέσει κορυφαία προτεραιότητα» μαζί «με την ΕΕ και άλλες χώρες», ώστε «Τούρκοι επιχειρηματίες και κατασκευαστικές εταιρείες» να «ηγηθούν σε αυτήν τη διαδικασία».

• Η σουηδική Βουλή ενέκρινε χτες νόμο που απαγορεύει τις δράσεις οι οποίες συνδέονται με εξτρεμιστικές οργανώσεις, ενισχύοντας περαιτέρω την «αντιτρομοκρατική» νομοθεσία της, θέμα που αποτελεί αιχμή στο παζάρι και με την Τουρκία, για να δώσει τη συγκατάθεσή της για την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ.

Σε νέα αύξηση επιτοκίων, την έβδομη κατά σειρά, κατά 0,25 μονάδες βάσης προχώρησε χτες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), με το βασικό επιτόκιο να διαμορφώνεται πλέον σε 3,25%.

Είχαν προηγηθεί τρεις διαδοχικές αυξήσεις κατά 0,50 μονάδες βάσης, από τον Νοέμβρη του 2022, ωστόσο παρά το «φρενάρισμα» με τη χτεσινή μικρότερη αύξηση, η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, προανήγγειλε συνέχιση στην αύξηση του κόστους δανεισμού.

«Ολα τα μέλη του ΔΣ συμφωνήσαμε πως μια αύξηση των επιτοκίων ήταν αναγκαία. Συμφωνήσαμε επίσης ότι δεν θα κάνουμε μία παύση (σ.σ. στη σύσφιξη της πολιτικής) και γνωρίζουμε ότι έχουμε ακόμα δρόμο να καλύψουμε», ανέφερε η Λαγκάρντ στη συνέντευξη Τύπου, επισημαίνοντας πως υπάρχουν σημάδια υποχώρησης του πληθωρισμού, δίχως εντούτοις τον πλήρη αντίκτυπο «που θα θέλαμε για να επιστρέψει ο πληθωρισμός στο 2%».

Η ίδια αναφέρθηκε και στις αναταράξεις του χρηματοπιστωτικού συστήματος στις ΗΠΑ, στη σκιά της πρόσφατης χρεοκοπίας της τράπεζας First Republic. Επανέλαβε τους ισχυρισμούς ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα είναι «ανθεκτικό», με τον αντιπρόεδρο της ΕΚΤ, Λούις ντε Γκίντος, να προσθέτει πως οι τράπεζες στην Ευρωζώνη έχουν «επαρκή κεφάλαια και ρευστότητα».

Μια μέρα πριν, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) είχε ομοίως αυξήσει τα επιτόκια κατά 0,25%, προχωρώντας στην δέκατη διαδοχική αύξηση από τον Μάρτη του 2022.

Στο μεταξύ, στις ΗΠΑ συνεχίζονται με μορφή ντόμινο οι αναταράξεις στις τράπεζες.

Οικονομολόγοι σε πρόσφατη έκθεσή τους, που δημοσιεύτηκε στο Social Science Research Network, εκτιμούν πως «οι πρόσφατες μειώσεις στις αξίες των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων αύξησαν πολύ σημαντικά την ευθραυστότητα του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος έναντι των ανασφάλιστων καταθετών». Αναφέρουν επίσης ότι τα προβλήματα σε αυτές τις τράπεζες θα μπορούσαν να προκαλέσουν δυνητικό κίνδυνο ακόμη και για ασφαλισμένους καταθέτες (για καταθέσεις ως 250.000 δολάρια), καθώς το ταμείο ασφάλισης καταθέσεων του FDIC αρχίζει να υφίσταται απώλειες.

Χτες οι αμερικανικές περιφερειακές τράπεζες PacWest, Western Alliance και First Horizon τέθηκαν υπό μεγάλη πίεση.

Ειδικότερα, η Western Alliance άρχισε να εξετάζει, κατά πληροφορίες, διάφορες επιλογές, όπως την πώληση του συνόλου ή μέρους των δραστηριοτήτων της. Η πληροφορία αυτή, που διέρρευσε από τους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», προκάλεσε μείωση της αξίας της μετοχής της κατά 45%.

Η PacWest βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με πιθανούς νέους εταίρους και επενδυτές επιδιώκοντας να καθησυχάσει την αγορά, παρότι η μετοχή της υποχώρησε σε ηλεκτρονικές προσυνεδριακές συναλλαγές χτες κατά 60%.

Επίσης, η μετοχή της First Horizon έχανε χτες έως και 40%, μετά την ανακοίνωσή της ότι συμφώνησε με την Toronto-Dominion Bank να σταματήσει η διαδικασία συγχώνευσής τους, λόγω αβεβαιότητας.

Το μονοπώλιο Ενέργειας «Shell» ανακοίνωσε κέρδη 9,6 δισ. δολαρίων για το πρώτο τρίμηνο του 2023 ξεπερνώντας κατά πολύ τις προσδοκίες για 8,6 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το αντίστοιχο τρίμηνο του 2022 το εν λόγω μέγεθος είχε διαμορφωθεί σε 9,1 δισ. δολάρια. Πέρσι, η «Shell» δημοσίευσε προσαρμοσμένα κέρδη 39,9 δισ. δολαρίων για όλη τη χρονιά.

Στο μεταξύ, στον Λευκό Οίκο το κέντρο βάρους πέφτει και σε εξελίξεις που αφορούν την τεχνολογία αιχμής. Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή της αντιπροέδρου, Κάμαλα Χάρις, και διευθυντικών στελεχών μονοπωλίων τεχνολογίας («Google», «Apple», «OpenAI», «Anthropic», «Microsoft») ανακοινώθηκε η απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν να επενδύσει 140 εκατ. δολάρια για τη δημιουργία 7 ερευνητικών κόμβων Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ).

Η χρηματοδότηση θα προέλθει από το Εθνικό Ιδρυμα Επιστημών και θα ανεβάσει τον συνολικό αριθμό των αντίστοιχων ερευνητικών ιδρυμάτων σε 25 σε όλη τη χώρα.

Αλλη ανακοίνωση του Λευκού Οίκου επισημαίνει πως σύντομα θα δημοσιοποιήσει συστάσεις για τη χρήση της ΤΝ από κυβερνητικές υπηρεσίες.

Αντίστοιχα, στη Βρετανία, η ρυθμιστική αρχή ανταγωνισμού (CMA) θα αρχίσει να εξετάζει τον αντίκτυπο της ΤΝ στους καταναλωτές, στις επιχειρήσεις και στην οικονομία και κατά πόσον χρειάζονται νέοι έλεγχοι σε τεχνολογίες όπως το ChatGPT της «OpenAI». Η διευθύνουσα σύμβουλος της CMA, Σάρα Καρντέλ, ανέφερε ότι θα συζητήσει κυρίως «τις ευκαιρίες και τους κινδύνους» του τομέα και «θα καταρτίσει κατευθυντήριες αρχές προκειμένου να στηρίξει τον ανταγωνισμό και να προστατεύσει τους καταναλωτές».