Eurokinissi

«Πράσινη ανάπτυξη»: Χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά ζουν δίπλα στο ενεργειακό κέντρο αλλά ξεπαγιάζουν

Κι όμως, παρά το γεγονός ότι στην περιφέρεια αυτή βρίσκεται το ενεργειακό κέντρο της χώρας, ο φετινός χειμώνας προμηνύεται ακόμα πιο δύσκολος από τους προηγούμενους, καθώς η ακρίβεια, ειδικά στην Ενέργεια και τη θέρμανση, εξανεμίζει το εισόδημα των εργατικών - λαϊκών νοικοκυριών σε μια περιοχή που ήδη βιώνει τις επιπτώσεις του «οδοστρωτήρα» της απολιγνιτοποίησης.

Η κατάσταση που επικρατεί στη Δυτική Μακεδονία είναι μια εικόνα από το κοντινό μέλλον και για την υπόλοιπη χώρα, ενώ ήδη γεννάει αντιδράσεις και έντονη δυσαρέσκεια, κάτι που αποτυπώθηκε και στα πολύ μαζικά συλλαλητήρια που πραγματοποιήθηκαν με πρωτοφανή συμμετοχή χιλιάδων λαού στην Καστοριά και τη Φλώρινα, ενάντια στο δυσβάσταχτο κόστος της θέρμανσης.

Αντίστοιχο συλλαλητήριο οργανώνεται από φορείς και σωματεία στα Γρεβενά, τη Δευτέρα 24 Νοέμβρη, στις 5.30 μ.μ. στην κεντρική πλατεία, και μαζί με τις αγωνιστικές πρωτοβουλίες που έχουν προγραμματίσει και τα σωματεία της Κοζάνης, οργανώνεται η κλιμάκωση του αγώνα μπροστά στην απεργία της 9ης Νοέμβρη με αιχμή το αίτημα για θέρμανση και ρεύμα φθηνά για όλο τον λαό, ώστε να μην παγώσει κανείς τον χειμώνα.

Από την πρόσφατη μαζική συγκέντρωση στην Καστοριά

Ο Σύλλογος, με δραστηριότητα στο κίνημα, συμμετέχοντας σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις όπως αυτή των σωματείων και φορέων που μπλόκαραν πλειστηριασμό κατοικίας εργαζόμενου αλλά και οργανώνοντας πολιτιστικές εκδηλώσεις, δράσεις ταξικής αλληλεγγύης κ.ά., συμμετέχει στο Συντονιστικό των σωματείων και των φορέων που οργάνωσαν τη μεγάλη κινητοποίηση στην Καστοριά για το ζήτημα της θέρμανσης. Εκπροσωπεί τις σχεδόν 300 οικογένειες που διαμένουν στις εργατικές κατοικίες της πόλης. Οπως τονίζει ο Γ. Νικολόπουλος, «εδώ οι κάτοικοι των εργατικών κατοικιών γνωρίζουμε καλά πως ό,τι έχουμε κατακτήσει όλα αυτά τα χρόνια, τα έχουμε κατακτήσει με αγώνες», δίνοντας τα παραδείγματα για το πώς διεκδίκησαν την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων στους οικισμούς, την επιδιόρθωση των κακοτεχνιών σ' αυτούς με ευθύνη του κράτους κ.ά.

«Ο λαός της Καστοριάς βρίσκεται στα όρια της φτωχοποίησης σε τεράστιο ποσοστό», μας λέει, αναφέροντας στη συνέχεια: «Το εμπάργκο στη Ρωσία, από το 2014 και τώρα, όπως και η πανδημία έδωσαν το τελειωτικό χτύπημα στον χώρο της γούνας που κάποτε απασχολούσε 4.500 - 5.000 εργαζόμενους, και τώρα έχουν απομείνει μια χούφτα μεγάλοι επιχειρηματίες. Από την άλλη, οι αγρότες βρίσκονται σε απόγνωση. Το κύριο προϊόν της περιοχής, το μήλο, με κόστος παραγωγής τα 35 λεπτά πλέον πωλείται στα 8, και ούτε και έτσι δεν απορροφάται στο σύνολό του. Ο πολυδιαφημισμένος κλάδος του Τουρισμού μειώνει συνεχώς τις θέσεις εργασίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι 6 μικρομεσαίες τουριστικές μονάδες έχουν βγει σε πλειστηριασμό τον τελευταίο χρόνο».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η συζήτηση με τους προέδρους του Νομαρχιακού Τμήματος Καστοριάς της ΑΔΕΔΥ και του Συλλόγου Υπαλλήλων δήμων Νομού Καστοριάς, Κώστα Χατζηφωτιάδη και Αντρέα Αποστολίδη, αντίστοιχα, που με τα σωματεία τους μπήκαν μπροστά στην οργάνωση του συλλαλητηρίου.

Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία που αναφέρθηκαν στην κουβέντα για τα σχολεία, με σχολικές επιτροπές να έχουν οφειλές σε προμηθευτές πετρελαίου ακόμα από προηγούμενη χρονιά. «Τα σχολεία καίνε 1 τόνο πετρέλαιο ανά 10ήμερο λειτουργίας, που σημαίνει ότι τον χρόνο χρειάζονται 300 τόνοι για την Α/βάθμια και άλλοι 250 τόνοι για την Β/βάθμια. Μέχρι πέρσι, η χρηματοδότηση έφτανε ίσα ίσα για τη θέρμανση. Βέβαια "θέρμανση" είναι όρος σχετικός, πόσο μάλλον όταν πέρσι τα σχολεία λειτουργούσαν με ανοιχτά παράθυρα».

Οι δύο συνδικαλιστές χαρακτήρισαν τα επιδόματα της κυβέρνησης «ψίχουλα» και σημείωσαν πως είναι ζήτημα η καλή αρχή που έγινε με την κινητοποίηση χιλιάδων κατοίκων να συνεχιστεί, με δράσεις και κινητοποιήσεις: «Να μην αποδεχθούμε να επιστρέψουμε στην εποχή της μασίνας στα σπίτια. Να συνεχίσουμε δυναμικά, κρατώντας τον συντονισμό της ραχοκοκαλιάς της τοπικής κοινωνίας, με τη συμμετοχή άνω των 30 φορέων και σωματείων», είπαν, με ορίζοντα κλιμάκωσης της πάλης την απεργία της 9ης Νοέμβρη.

Για τη συνέχεια των κινητοποιήσεων μιλήσαμε και με την Γεωργία Ζέγα, πρόεδρο του Σωματείου Γουνεργατών Καστοριάς. Το σωματείο είχε παρέμβαση στη μεγάλη κινητοποίηση της πόλης, και κάνει προσπάθεια ώστε να «αγκαλιαστεί» και από άλλους φορείς το πλαίσιο πάλης που θέτει στο επίκεντρο αιτήματα τα οποία ανακουφίζουν ουσιαστικά τον λαό.

«Μετά το συλλαλητήριο συναντήθηκαν οι φορείς και έβγαλαν ένα δελτίο Τύπου με το οποίο απευθύνονται στον πρωθυπουργό για να κλείσουν συνάντηση μαζί του. Η πρωτοβουλία να πάει να το επιδώσει ο τοπικός βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας δεν μας βρήκε σύμφωνους», σημείωσε, και εξηγεί:

«Εμείς θεωρούμε την κυβέρνηση της ΝΔ πρωτεργάτη στην επίθεση που δέχεται η λαϊκή οικογένεια και στο ζήτημα της Ενέργειας. Δεν μπορούμε να μη βλέπουμε τα 1,9 δισ. που δόθηκαν στα μονοπώλια της Ενέργειας μόνο για τον μήνα Σεπτέμβρη, "ζεστό" χρήμα από τους φόρους του ελληνικού λαού. Θεωρούμε, επίσης, το ίδιο υπεύθυνες και τις προηγούμενες κυβερνήσεις, οι οποίες με τις αποφάσεις τους τεμάχισαν τη ΔΕΗ σε 3 κομμάτια, ώστε να μπορεί να ιδιωτικοποιηθεί πολύ πιο εύκολα, έβαλαν το ρεύμα στο Χρηματιστήριο, στήριξαν όλη αυτή την ενεργειακή μετάβαση της "πράσινης" ανάπτυξης.

Θεωρούμε επιζήμια τη στάση αναμονής στην οποία καλούν το κίνημα στην Καστοριά να υιοθετήσει συγκεκριμένες συνδικαλιστικές δυνάμεις. Αυτό που χρειάζεται στην παρούσα φάση είναι η κλιμάκωση του αγώνα, με νέες μαζικές πρωτοβουλίες για κινητοποιήσεις, για συντονισμό του αγώνα, με επόμενο μεγάλο σταθμό την πανεργατική πανυπαλληλική απεργία της 9ης Νοέμβρη».

Από τη Φλώρινα μίλησε στον «Ριζοσπάστη» ο Βαγγέλης Βυσσίνης, μέλος του ΔΣ του Σωματείου Εμπορικών Ιδιωτικών Υπαλλήλων Φλώρινας, που τις προηγούμενες μέρες πήρε πρωτοβουλίες, με κινητοποιήσεις, παρεμβάσεις και συμμετοχή στο μεγάλο συλλαλητήριο που έγινε στην πόλη, ώστε να μη μείνει κανένα σπίτι εργαζόμενου χωρίς θέρμανση. Οπως μας λέει ο συνδικαλιστής, «δεν μπορούμε να ανεχτούμε ότι οι εργαζόμενοι θα ζουν σε παγωμένα σπίτια. Την ίδια ώρα που εμείς βιώνουμε τη βαρυχειμωνιά, οι επιχειρηματικοί όμιλοι στην Ενέργεια και οι πετρελαιάρχες ζουν "άνοιξη" κερδών, με τη στήριξη του κράτους. Γι' αυτό απαιτούμε εδώ και τώρα κατάργηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης και ΦΠΑ στο πετρέλαιο θέρμανσης, γενναία αύξηση του επιδόματος θέρμανσης, για να μπορέσουν όλες οι οικογένειες να εξασφαλίσουν τις αναγκαίες ποσότητες πετρελαίου. Και θεωρούμε ότι όλη η οργή που υπάρχει στους εργαζόμενους πρέπει να εκφραστεί οργανωμένα στη μεγάλη απεργία στις 9 του Νοέμβρη».

Σε όλες τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, τα λαϊκά νοικοκυριά αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τα καυσόξυλα, που εκτός από ανεβασμένες τιμές, σημειώνουν και έλλειψη. Μιλώντας με τον Βαγγέλη Αλεξίου, που εργάζεται για πάνω από 40 χρόνια ως δασεργάτης, ο ίδιος ήταν κατηγορηματικός, αναδεικνύοντας κι εδώ τα αδιέξοδα που υψώνονται στον λαό για την πρόσβασή του σε φθηνό καύσιμο: «Τα ξύλα τα παίρνουν πλέον όλα οι μεγαλέμποροι στις δημοπρασίες και τα προορίζουν για τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου οι τιμές ανά τόνο φτάνουν μέχρι και 25% πάνω σε σχέση με την επαρχία. Μόλις κορεστεί η αγορά εκεί, θα αρχίσουν να διαθέτουν και πάλι πίσω». Οπως σημείωσε ο ίδιος, το θεσμικό πλαίσιο λειτουργεί υπέρ των μεγαλεμπόρων, ωθώντας τους μικρούς συνεταιρισμούς των δασεργατών στον αφανισμό. «Μπορεί να χρειαστεί για μία έκταση σε δημοτικό δάσος να δώσουμε μέχρι 19.000 ευρώ προκαταβολή, μαζί με τις εγγυητικές κ.λπ. Σε αυτά να προσθέσουμε τις βενζίνες και τα πετρέλαια για να φτάσουμε εκεί, για να λειτουργήσουμε τα μηχανήματα, χρήματα που δεν διαθέτουμε. Εκεί έρχεται ο μεγαλέμπορος, που βάζει μπροστά τα χρήματα με αποτέλεσμα να δεσμευόμαστε απέναντί του, και αυτός με τη σειρά του να διαλέγει να πουλήσει ξύλα εκεί που έχει μεγαλύτερο κέρδος».

Μαζί με τα παραπάνω, σοβαρό είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι με τα καυσόξυλα που δικαιούνται από τις Δασικές Υπηρεσίες σε σχετικά χαμηλότερες τιμές για προσωπικές ανάγκες. Φέτος, με βάση την κρατική χρηματοδότηση, οι κάτοικοι θα λάβουν περίπου 5 τόνους ανά οικογένεια, όταν, όπως αναφέρει ο Β. Αλεξίου, χρειάζονται 20 τόνους για να βγάλουν τον χειμώνα. Επίσης, πρόσθεσε πως για μερικά χωριά μπορεί να φτάσει και Δεκέμβρης για να λάβουν τα καυσόξυλα. «Αυτή η κατάσταση ωθεί τον κόσμο στην παρατυπία, δηλαδή να αναγκάζεται για να βγάλει τον χειμώνα κανείς και να επιβιώσει να πάει μόνος του στο βουνό να κόψει ξύλα, πράγμα που είναι και καταστροφικό για το δάσος».

Την ίδια κατάσταση με τα καυσόξυλα περιέγραψε και ο Στέργιος Λιάμπας, πρόεδρος του Νομαρχιακού Τμήματος Γρεβενών της ΑΔΕΔΥ, λέγοντας πως κατά την κινητοποίηση που πραγματοποίησαν σωματεία και φορείς στη Δασική Υπηρεσία, αναδείχθηκε τρομερή υποστελέχωση των υπηρεσιών που οδηγεί στις μη επαρκείς διαχειριστικές μελέτες των δασών, με αποτέλεσμα να μην εξασφαλίζονται μεγαλύτερες ποσότητες καυσόξυλων.

«Αυτό που επικρατεί στον λαό της περιοχής είναι αγανάκτηση, οργή και απόγνωση μπροστά στον χειμώνα. Τα διάφορα pass και voucher της κυβέρνησης είναι μια κοροϊδία μπροστά στις ανάγκες», είπε μεταξύ άλλων και πρόσθεσε: «Γι' αυτό και προχωρήσαμε στη σύσκεψη, μετά από κάλεσμα 2 σωματείων, στην οποία αποφασίσαμε να οργανώσουμε κινητοποιήσεις στη Δασική Υπηρεσία και στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και ένα παγγρεβενιώτικο συλλαλητήριο, τη Δευτέρα 24 Οκτώβρη, στις 5.30 μ.μ. στην κεντρική πλατεία, διεκδικώντας άμεσα και ουσιαστικά μέτρα για ρεύμα και θέρμανση φθηνά για τον λαό.

Οι αγωνιστικές αποφάσεις που πήραμε στη σύσκεψη βοήθησαν στο να κινητοποιηθούν στην πορεία και άλλοι φορείς και σωματεία, και πλέον ξεπεράσαμε τα 10. Καταφέραμε δηλαδή να μπουν κι άλλοι φορείς σε αυτήν τη διαδικασία, αφού πήγαμε με τα αιτήματά μας σε μέλη Διοικητικών Συμβουλίων πολλών συλλόγων, τους καλέσαμε να τοποθετηθούν, να τα εμπλουτίσουν, να εκφράσουν ακόμα και διαφωνίες, αν είχαν.

Θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα, ότι δεν θέλουμε "να προσαρμοστούμε" όπως μας είπε η κυβέρνηση και δεν ανεχόμαστε αυτήν την κατάσταση, την ίδια ώρα που οι επιχειρηματικοί όμιλοι, όπως αυτοί της Ενέργειας, παίρνουν εκατομμύρια ευρώ από το κράτος, εμείς να πρέπει να γυρίσουμε στη δεκαετία του '40.

Ως δάσκαλος που είμαι, βίωσα στην προηγούμενη κρίση να υπάρχουν μαθητές που δεν είχαν θέρμανση στο σπίτι τους, ενώ επικρατούσαν οι θερμοκρασίες που ξέρετε, εδώ μπορεί να φτάσουν και τους -20 βαθμούς. Τα σωματεία είναι εδώ, κανείς να μη νιώσει μόνος, να μη φτάσει στο σημείο να λέει "ευχαριστώ" για τα ψίχουλα των κυβερνήσεων, αλλά να αγωνιστεί για μια ζωή με ανθρώπινες, αξιοπρεπείς συνθήκες δουλειάς και διαβίωσης, όπως μας αξίζει. Συνεχίζουμε με δράσεις και εξορμήσεις καλώντας τους πάντες, με αποκορύφωμα την πανελλαδική απεργία της 9ης Νοέμβρη».

Στο αντλιοστάσιο του συστήματος τηλεθέρμανσης της ΔΕΥΑ Κοζάνης, ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο του Σωματείου Εργαζομένων της ΔΕΥΑΚ, Νίκο Ζαφείρη και Γιώργο Βανδίκη, αντίστοιχα, όπως και τον προϊστάμενο της Τηλεθέρμανσης Κοζάνης, Χρήστο Αντωνιάδη.

Οπως μας είπαν, το μέλλον της λειτουργίας της τηλεθέρμανσης για την Κοζάνη είναι επίφοβο. Τίποτα αυτήν τη στιγμή δεν εγγυάται την απρόσκοπτη λειτουργία του μοναδικού αυτού μέσου θέρμανσης για την πλειοψηφία των λαϊκών νοικοκυριών της πόλης, ως συνέπεια της προώθησης της απολιγνιτοποίησης, στο πλαίσιο της πολιτικής «απελευθέρωσης» της αγοράς Ενέργειας και της «πράσινης μετάβασης».

Απαντώντας στην προσπάθεια να καλλιεργηθεί εφησυχασμός, εξηγούν ότι δεν υπάρχει κάποια θεσμική δικλίδα ασφαλείας για τη λειτουργία των μονάδων του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, που τροφοδοτεί το σύστημα τηλεθέρμανσης με θερμικό φορτίο. Υπάρχει δηλαδή ενδεχόμενο ο ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου να βγει μέσα στον χειμώνα εκτός συστήματος, με τις πιθανότητες αυτές να αυξάνονται όταν ξεκινήσει η εμπορική λειτουργία του ΑΗΣ Πτολεμαΐδα 5, που ως πιο σύγχρονη θα είναι και πιο ανταγωνιστική. Καταλυτικό ρόλο στο σενάριο αυτό παίζει η διαρκής μείωση του ποσοστού του λιγνίτη στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Θυμίζουν άλλωστε ότι στην περσινή σεζόν λειτουργίας της τηλεθέρμανσης, η Κοζάνη έμεινε την άνοιξη για δύο Σαββατοκύριακα χωρίς τηλεθέρμανση, καθώς οι ανάγκες του συστήματος ηλεκτροδότησης καλύφθηκαν πλήρως από τις ΑΠΕ, αφήνοντας «εκτός» τις λιγνιτικές μονάδες.

Με τη συμμετοχή λοιπόν του λιγνίτη περίπου στο 6% του μείγματος, κάτι για το οποίο πανηγυρίζουν κυβέρνηση και αστικά επιτελεία, τα περιθώρια στενεύουν για την τηλεθέρμανση της Κοζάνης. Ακόμα, παραμένουν τα ερωτήματα για το τι θα συμβεί σε περίπτωση βλαβών στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, καθώς, όπως μας σημειώθηκε, μια μονάδα του ΑΗΣ χρειάζεται ίσως και 19 ώρες μέχρι να επαναλειτουργήσει αν βγει εκτός συστήματος.

Οταν σημειώνονται ελλείψεις στο θερμικό φορτίο του συστήματος τηλεθέρμανσης είτε λόγω βλαβών είτε λόγω πολύ χαμηλών θερμοκρασιών (πράγμα συχνό για την Κοζάνη), η ΔΕΥΑΚ καλύπτει το κενό χρησιμοποιώντας λέβητες πετρελαίου, πράγμα που αυξάνει το κόστος. «Κάψαμε πετρέλαιο και πέρσι, και πρόπερσι που κόστισε 1,6 εκατομμύρια και 2 εκατομμύρια ευρώ, αντίστοιχα», είπε ο κ. Ζαφείρης, ωστόσο πρόσθεσε πως αυτό μπορεί να γίνει μόνο για να συμπληρωθούν ελλείψεις. Τεχνικά δεν γίνεται να καλυφθεί το σύστημα μόνο με πετρέλαιο.

Παράλληλα, με βάση τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια λειτουργίας, οι αυξήσεις θεωρούνται «μονόδρομος» για τη ΔΕΥΑΚ, καθώς σύμφωνα με τον τελευταίο ισολογισμό βρίσκεται χρεωμένη με 10 εκατομμύρια ευρώ, λόγω της αύξησης του κόστους ηλεκτρικού ρεύματος και της χρήσης πετρελαίου. Παράλληλα, όπως τόνισε ο πρόεδρος, η ΔΕΗ ΑΕ χρέωσε στη ΔΕΥΑΚ και εκπομπές ρύπων (!) για τις μονάδες που τροφοδοτούν το σύστημα τηλεθέρμανσης με 4 εκατ. ευρώ για το διάστημα 2016 - 2020 και άλλα 3,5 εκ. για το 2021, με τις εκτιμήσεις πως αυτό θα φτάσει τα 10 εκατομμύρια ευρώ! «Δηλαδή ο καταναλωτής πληρώνει για τις εκπομπές ρύπων της ΔΕΗ στους λογαριασμούς Ενέργειας, και καλείται να τους διπλοπληρώσει και στον λογαριασμό της τηλεθέρμανσης...».

Υπενθυμίζουμε πως σύμφωνα με την τελευταία απόφαση του ΥΠΕΝ, οι μονάδες 1 - 4 του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου θα αποσυρθούν οριστικά μέσα στο 2023, ενώ η 5η μονάδα το 2025. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία σαφής απάντηση για το πώς θα λειτουργήσει η τηλεθέρμανση από τότε και μετά. Τα σενάρια που έχουν ακουστεί για την αξιοποίηση πράσινου υδρογόνου δεν αποτελούν εγγύηση, καθώς η απαιτούμενη τεχνολογία δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί.