Με την άνοδο του Instagram και του TikTok, αναδείχθηκαν και οι «influencers» («επηρεαστές», από το influence = επιρροή), δηλαδή προσωπικότητες με τεράστιο αριθμό ακολούθων, οι οποίοι κατά βάση διαφημίζουν προϊόντα και υπηρεσίες επί πληρωμή, ενώ εκφράζονται για διάφορα ζητήματα.

Αλλά η πλατφόρμα δεν φιλοξενεί μόνο «χαριτωμένα» στιγμιότυπα: Από το TikTok άρχισαν να κυκλοφορούν από το περασμένο φθινόπωρο τα πρώτα βίντεο της τεράστιας κινητοποίησης του ρωσικού στρατού, που συγκεντρωνόταν στα σύνορα με την Ουκρανία στο πλαίσιο της προετοιμασίας του ιμπεριαλιστικού πολέμου που ξέσπασε τον Φλεβάρη. Από τότε, η πλατφόρμα αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες πηγές «άμεσων» πληροφοριών και ειδήσεων από τα πεδία των μαχών «τραβώντας» την προσοχή δεκάδων εκατομμυρίων χρηστών.

Η τεράστια δύναμη επιρροής συνειδήσεων που βρίσκεται στα ΜΚΔ δεν έχει περάσει ούτε στιγμή απαρατήρητη από τις αστικές κυβερνήσεις και τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς σε όλο τον κόσμο, πράγμα που έχει αποτυπωθεί σε αρκετά σκάνδαλα, όπως αυτό της «Cambridge Analytica» με το Facebook. Και στην περίπτωση του πολέμου στην Ουκρανία, η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχασε χρόνο. Μέσα στις πρώτες βδομάδες του πολέμου, στις αρχές του Μάρτη, οργανώθηκε η πρώτη σύσκεψη κυβερνητικών αξιωματούχων των ΗΠΑ με 30 «αστέρες» του TikΤοκ.¹

Η ομάδα επιλέχθηκε από την αμερικανική κυβέρνηση σε συνεργασία με τη ΜΚΟ «Gen Z For Change», η οποία μέχρι τις αμερικανικές εκλογές ήταν γνωστή ως «TikTok for Biden», ένα δίκτυο influencers της πλατφόρμας που συνολικά περιλαμβάνει 500 τέτοιες προσωπικότητες με συνολικά μισό δισεκατομμύριο ακολούθων.

Στη σύσκεψη αυτή, σύμφωνα με την «Washington Post», ο Ρομπ Φλάχερτι, διευθυντής ψηφιακής στρατηγικής της κυβέρνησης των ΗΠΑ, τόνισε στους influencers πως «αναγνωρίζουμε ότι αυτή είναι μια εξαιρετικά σημαντική οδός στον τρόπο με τον οποίο το αμερικανικό κοινό ενημερώνεται για τα τελευταία νέα, οπότε θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι έχετε τις τελευταίες πληροφορίες από μια έγκυρη πηγή».

Μέσα σε λίγες ώρες, οι συμμετέχοντες άρχισαν να ανεβάζουν βίντεο για τα εκατομμύρια των ακολούθων τους. Αρκετοί ανέφεραν ότι αισθάνθηκαν πιο ικανοί να αποκαλύψουν την «παραπληροφόρηση» και να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά γύρω από τον πόλεμο.

Σε ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε από τον Μάρκους ΝτιΠάολα, που διατηρεί ένα κανάλι - δελτίο ειδήσεων με 3,7 εκατ. ακολούθους, ο ίδιος αναφέρθηκε στα σημαντικότερα σημεία - «οδηγίες» της σύσκεψης. «Το πρώτο που μας ξεκαθαρίστηκε», είπε, είναι ότι «εάν η Ρωσία χρησιμοποιήσει χημικά, βιολογικά ή πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ θα λάβουν μέτρα κλιμάκωσης. Δεν ξέρουμε ακριβώς τι σημαίνει αυτό, αλλά δεν θα είναι καλό για τη Ρωσία. Δεύτερον, τα ρωσικά στρατεύματα δεν είναι ευχαριστημένα με την εισβολή της Ρωσίας, πράγμα που επηρεάζει τη δυνατότητα της Ρωσίας να σημειώσει πρόοδο σε αυτόν τον πόλεμο. Τρίτο, η Ρωσία δεν πρόκειται να κερδίσει στην Ουκρανία. Τα πράγματα έχουν πάει τόσο άσχημα για αυτούς που δεν είναι πλέον δυνατό».

Η Ελι Ζάιλερ, μια 18χρονη σταρ του TikTok που ανεβάζει υλικό για γυναικεία μόδα και διαφημίζει καλλυντικά και άλλα προϊόντα στους σχεδόν 11 εκατομμύρια ακολούθους του λογαριασμού της, δήλωσε ότι θέλει να παραμείνει σε επικοινωνία με τους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου, καθώς βλέπει τον εαυτό της ως «ανταποκριτή του Λευκού Οίκου για τη γενιά Ζ», που «μεταφέρει πληροφορίες με πιο εύπεπτο τρόπο στους ακολούθους». Το βίντεο που ανέβασε μετά τη σύσκεψη, «αναλύει» σε λιγότερο από δύο λεπτά... τα ζητήματα του πληθωρισμού, τις ακρίβειας στην Ενέργεια και τον ρόλο της Ρωσίας, τα οποία προφανώς κάθε 18χρονη μπορεί να συμπυκνώσει με τόση «μαεστρία».

Αν και το TikΤοκ ανήκει σε κινεζική εταιρεία, την «ByteDance», το ίδιο δεν λειτουργεί εντός της Κίνας. Το 2020, ο τότε Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε μια εντολή, με βάση την οποία η εφαρμογή θα αποκλειόταν από τις ΗΠΑ, εάν δεν πωλούνταν σε αμερικανική εταιρεία, καθώς χαρακτηρίστηκε «απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ». Αρχικά, η πλατφόρμα θα εξαγοραζόταν από την «Microsoft», ωστόσο στη συνέχεια η συμφωνία ακυρώθηκε και ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις με την ανταγωνίστρια εταιρεία «Oracle». Η συμφωνία δεν έχει ολοκληρωθεί, καθώς «πάγωσε» επ' αόριστον το 2021.

Ωστόσο, από το 2020 και μετά, σε σημαντικά πόστα της εταιρείας σχετικά με τις πολιτικές και τη διαχείριση του περιεχομένου έχουν αρχίσει και τοποθετούνται στελέχη με «θητεία» στο ΝΑΤΟ και υπηρεσίες ασφάλειας και πληροφοριών των ΗΠΑ. Ο Αϊσέ Κότσακ, για παράδειγμα, πλέον διευθυντής παγκόσμιας πολιτικής προϊόντων του TikTok, πέρασε τρία χρόνια ως στέλεχος του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και για ένα χρόνο στη Βαγδάτη, ως Αναπληρωτής Ανώτερος Πολιτικός Εκπρόσωπος στο Ιράκ.

Επικεφαλής της πολιτικής περιεχομένου για το TikTok του Καναδά είναι πλέον ο Αλεξάντερ Κορμπέιλ, που είναι ταυτόχρονα και αντιπρόεδρος της Καναδικής Ενωσης του ΝΑΤΟ. H Βικτόρια ΜακΚάλλου, στέλεχος στο τμήμα Εμπιστοσύνης και Ασφάλειας του TikTok, υπήρξε αναπληρώτρια διευθύντρια του Γραφείου Δημοσίων Σχέσεων του Λευκού Οίκου από το 2011 έως το 2013, ενώ προηγουμένως εργάστηκε στο υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ. Ενδιαφέρον σημειώνει και η πορεία του Κρίστιαν Καρντόνα, πριν αναλάβει πόστο στο ίδιο τμήμα του TikTok, που περιλαμβάνει θητείες στις αμερικανικές πρεσβείες στο Ομάν, στην Καμπούλ, στο γραφείο της Τουρκίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο προξενείο των ΗΠΑ στην Κρακοβία, όπου υπηρέτησε ως αξιωματικός ασφαλείας.

Βέβαια, δεν είναι μόνο το TikTok που έχει αρχίσει να πλημμυρίζει από «αποφοίτους» ιμπεριαλιστικών μηχανισμών στη διαχείριση του περιεχομένου και την ασφάλεια. Ο Μπεν Ρέντα, υψηλόβαθμο στέλεχος της Google και νωρίτερα του Youtube, ήταν στο παρελθόν στρατηγικός σχεδιαστής στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Νάπολη, πριν εργαστεί τόσο για την Αμερικανική Διοίκηση Κυβερνοχώρου όσο και για το υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ.

Το 2019, οι «Financial Times» αποκάλυψαν πως ο Γκόρντον ΜακΜίλαν, «επικεφαλής σύνταξης» του Twitter για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, υπηρετεί επίσης ως έφεδρος αξιωματικός και σύμβουλος για τη μονάδα ψηφιακών πληροφοριών του βρετανικού στρατού, την 77η Ταξιαρχία. Η Ταξιαρχία αυτή δημιουργήθηκε το 2015, με σκοπό να χρησιμοποιήσει ψυχολογικές επιχειρήσεις και πλατφόρμες κοινωνικών μέσων όπως το Twitter ή το Facebook για να βοηθήσει στους πολέμους «στην εποχή της πληροφορίας»².

Με δύο λόγια, οι ΝΑΤΟικοί... «influencers» των influencers σε νέες περιπέτειες, στην εποχή του ιμπεριαλιστικού πολέμου.

Παραπομπές:

1. https://www.washingtonpost.com/technology/2022/03/11/tik-tok-ukraine-white-house/

2. https://www.ft.com/content/53017272-e37f-11e9-b112-9624ec9edc59