Από προηγούμενους γύρους διερευνητικών επαφών

Μιλώντας στο «Βήμα», ο Χοκστάιν είπε ότι «οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ένθερμα την ενεργειακή συνεργασία στην περιοχή» αλλά «αυτό το έργο (σ.σ. ο αγωγός "EastMed") δεν αξίζει την προσπάθεια». Και συνέχισε: «Εμείς θέλουμε να οδηγήσουμε προς έργα που είναι το ίδιο μεγάλα και φιλόδοξα, με πολύ ευρύτερη επίπτωση και αντοχή στον χρόνο».

Είπε ακόμα ότι το Φόρουμ EMGF μπορεί να διευρύνει το αντικείμενό του ως «Φόρουμ συνολικά για την Ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο» αλλά και ότι «ναι, η Τουρκία και ο Λίβανος θα έπρεπε να συμμετάσχουν, αλλά την κατάλληλη στιγμή», χαρακτηρίζοντας «την ενίσχυση της διασύνδεσης και της ολοκλήρωσης στην περιοχή» έναν «μελλοντικό στόχο» και ένα σημείο στο οποίο «η Ενέργεια και η γεωπολιτική της περιοχής διαπλέκονται». Ξεκαθάρισε δε ότι έχει ενθαρρύνει «κυβερνήσεις, όπως του Λιβάνου και της Τουρκίας, αντί να ανθίστανται σε σημαντικούς τομείς πιθανής συνεργασίας, δεν θα έπρεπε να εστιάζουν στο πώς θα τους σταματήσουν αλλά στο πώς να ενταχθούν σε αυτούς».

Στην Ουάσιγκτον, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ κλήθηκε να σχολιάσει άλλες δηλώσεις του Χοκστάιν σε εκπομπή του τουρκικού δικτύου TRT, επαναλαμβάνοντας τη στήριξη των ΗΠΑ σε έργα που «θα ολοκληρωθούν πολύ νωρίτερα και με πολύ χαμηλότερο κόστος από τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed» και υπογράμμίζοντας ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες κοιτάζουν με κριτική ματιά τα νέα έργα υποδομής ορυκτών καυσίμων».

Στη συγκεκριμένη εκπομπή ο Χοκστάιν είπε ότι «καμία τράπεζα ή διεθνής χρηματοπιστωτικός οργανισμός δεν θα χρηματοδοτήσει τον αγωγό EastMed» επισημαίνοντας πως «μπορείς να έχεις έναν αγωγό πολύ πιο φτηνά να πάει από το Ισραήλ μέσω Κύπρου στην Τουρκία. Και η Τουρκία είναι ήδη συνδεδεμένη με την Ευρώπη και όλους τους γείτονές της κι επομένως έχει νόημα. Οσο ήμουν ειδικός σύμβουλος επί Ομπάμα είχαμε ανοιχτό διάλογο με την Τουρκία. Με τον Πρόεδρο Ερντογάν και τον τότε υπουργό Ενέργειας. Το θέμα της Ενέργειας ήταν σε πολλές συζητήσεις μεταξύ του αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν και του Προέδρου Ερντογάν», πρόσθεσε ο Αμερικανός διπλωμάτης. Σημειωτέον, ο Αμερικανός διπλωμάτης αναφέρθηκε και στο Κυπριακό, χαρακτηρίζοντάς το θέμα που έχει μπει στο «ψυγείο» αλλά και σχολιάζοντας ότι «το μόνο πράγμα που αλλάζει στην περιοχή είναι η ανακάλυψη των υδρογονανθράκων γύρω από την Κύπρο».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες κι ενώ η τουρκική οικονομία συνεχίζει να κλυδωνίζεται, αμερικανικό Εφετείο ανέστειλε τη δίωξη που είχε ασκήσει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ κατά της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank, που αντιμετώπιζε κατηγορίες για παράκαμψη των κυρώσεων σε βάρος του Ιράν.

Η δίωξη «πάγωσε» αν και το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης είχε αντιταχθεί στην αναβολή. ΜΜΕ σχολίαζαν ότι αν η τράπεζα καταδικαζόταν, οι κυρώσεις που θα επιβάλλονταν θα έφταναν ακόμα και μέχρι 20 - 30 δισ. ευρώ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την τουρκική οικονομία, ενώ και η κίνηση αυτή ολοφάνερα εντάσσεται στο παζάρεμα των ΗΠΑ με την Τουρκία για μια σειρά από μέτωπα, εσχάτως και την Ουκρανία.

Στο μεταξύ, με φόντο αυτές τις κινήσεις των ΗΠΑ, κι ενώ αναμένονται νέοι γύροι διερευνητικών εντός του 2022, αλλά και των ΜΟΕ που συζητιούνται σε επίπεδο στρατιωτικών αντιπροσωπειών, μια «γεύση» των διευθετήσεων που βρίσκονται στο «τραπέζι» του ελληνοτουρκικού παζαριού, υπό τις «ευλογίες» των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ, έδωσε ξανά ο Χρ. Ροζάκης, στέλεχος παλαιότερα των ελληνικών αντιπροσωπειών που μετείχαν στις λεγόμενες διερευνητικές επαφές με την Αγκυρα (από το 2002 έως το 2016), υφυπουργός Εξωτερικών επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, και μέχρι τον Ιούλη του 2020 στέλεχος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΥΠΕΞ.

Συγκεκριμένα, σχολιάζοντας στον ρ/σ «Alpha» την πρόσφατη πρόσκληση Ερντογάν για «εποικοδομητικό διάλογο» με την Ελλάδα ανέφερε πως «η Ελλάδα έχει κάνει ό,τι μπορεί για να αναθερμάνει τον διάλογο με την Τουρκία». Πρόσθεσε ότι οι διερευνητικές έχουν ως βασικό αντικείμενο διαπραγμάτευσης το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης (τα χωρικά ύδατα, σήμερα 6 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο με δυνατότητα να πάνε 12, όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας) προκειμένου να μπορεί να προχωρήσει η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

Συνέχισε ότι στο πλαίσιο των διερευνητικών «η ελληνική πλευρά έχει καταθέσει εποικοδομητικές προτάσεις που περιλαμβάνουν μέχρι και επέκταση των χωρικών υδάτων στα 10 ν.μ.» και όχι στα 12, «όμως η τουρκική πλευρά επιμένει σταθερά και προκλητικά να μην ασκήσουμε το νόμιμο δικαίωμά μας για επέκταση των χωρικών ακόμη και στην ηπειρωτική Ελλάδα».

Θυμίζουμε πως δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ροζάκης αναφέρεται σε αυτές τις «εποικοδομητικές προτάσεις» που έχουν καταθέσει οι ελληνικές κυβερνήσεις στο ιμπεριαλιστικό παζάρι, αφού τα ίδια επαναλάμβανε πριν ακριβώς από έναν χρόνο, ενόψει των τότε νέων γύρων διερευνητικών.

Σε κάθε περίπτωση, με αφορμή τις δηλώσεις, τουρκικά ΜΜΕ έκαναν λόγο για «παραίτηση της Ελλάδας» από το δικαίωμα για επέκταση στα 12 ν.μ., με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Γ. Οικονόμου, να σπεύδει να το διαψεύσει λέγοντας χτες ότι «πάγια θέση της Ελλάδας είναι το αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ.».

Ερωτηθείς, πάντως, αν οι δύο κυβερνήσεις παραμένουν «προσηλωμένες» στη διαδικασία των διερευνητικών, επέμεινε ότι «η ένταση αυτή είναι μια επιλογή της Αγκυρας. Η χώρα μας πάντοτε με ψυχραιμία, με αποφασιστικότητα, με σταθερές και γνωστές τις θέσεις της, οι οποίες εδράζονται, όπως όλοι γνωρίζουν, στο Διεθνές Δίκαιο, είναι έτοιμη να συζητήσει πολύ συγκεκριμένα θέματα μέσα σε ένα πάρα πολύ συγκεκριμένο οριοθετημένο πλαίσιο», αυτό που ορίζουν ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ.

Ο πρωθυπουργός, Κυρ. Μητσοτάκης, χαιρετίζοντας την Κυριακή, μέσω μηνύματος, την κοπή της πίτας του Συλλόγου Ιμβρίων, είπε ότι «δεν θα πάψουμε και να υπενθυμίζουμε διαρκώς στην Αγκυρα τις επίσημες δεσμεύσεις της. Γιατί οι Ελληνες της Ιμβρου είναι Τούρκοι πολίτες με πλήρη δικαιώματα» και ότι οι διακρίσεις σε βάρος τους αντιβαίνουν τη Συνθήκη της Λοζάνης, ενώ αντίστοιχες δηλώσεις έκανε, χαιρετίζοντας την ίδια εκδήλωση, ο υπουργός Εξωτερικών, Ν. Δένδιας, που ανακοίνωσε ότι σε λίγες μέρες θα επισκεφτεί το νησί ο υφυπουργός Εξωτερικών, Α. Κατσανιώτης, για να εξετάσει τη «βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ομογενών μας».

Ενώ χτες συμμετέχοντας σε εκδήλωση της Γαλλικής Προεδρίας, ο υπουργός σημείωσε πως «η έξαρση της τουρκικής ρητορικής (...) έχει περάσει πλέον σε ένα άλλο επίπεδο, σε ένα επίπεδο ευθείας αμφισβήτησης της κυριαρχίας της Ελλάδος επί των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου».

Λίγο αργότερα, από το ΓΕΕΘΑ γινόταν γνωστή άλλη μια υπέρπτηση τουρκικού UAV πάνω από τη νησίδα Κανδελιούσσα, δυτικά της Νισύρου, από τις πολλές που γίνονται τελευταία, βάζοντας ξανά σε πρώτο πλάνο τις διεκδικήσεις της τουρκικής αστικής τάξης εντός ευρωατλαντικού πλαισίου.

Στο μεταξύ, με φόντο τις διεργασίες στην περιοχή, πιο γλαφυρά προβάλλει και η στοίχιση όλων των αστικών κομμάτων στην πολιτική της εμπλοκής στα σχέδια ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ με στόχο την «αναβάθμιση» της αστικής τάξης. Ενδεικτικά είναι τα όσα ανέφερε το Σαββατοκύριακο ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ και πρ. υπουργός Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλος, στα «Νέα». Ζητώντας να «τρέξουν» μια ώρα αρχύτερα οι «διευθετήσεις» και με την τουρκική αστική τάξη, σημειώνει ότι η στάση των ΗΠΑ για τον αγωγό «EastMed» ήταν γνωστή εδώ και καιρό αλλά «η κυβέρνηση επέλεξε να στρουθοκαμηλίσει, αντί να χαράξει μια εθνική στρατηγική, αξιοποιώντας την ευρωπαϊκή και ισραηλινή στήριξη, είτε στο τραπέζι μιας επικείμενης Ευρωπαϊκής Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο είτε στο πλαίσιο του Φόρουμ Φυσικού Αερίου του Καΐρου, στο οποίο ήδη πιέζουν οι ΗΠΑ να συμμετάσχει η Τουρκία». Προσθέτει πως «στα Ελληνοτουρκικά η κυβέρνηση υιοθετεί μια διπλή λογική, αναβλητικότητας στην προώθηση ουσιαστικού διαλόγου και προσπάθεια ανάσχεσης της Τουρκίας μέσω αξόνων, προβάλλοντας παραπλανητικά το επικοινωνιακό δίπολο "θωράκιση της Ελλάδας/απομόνωση της Τουρκίας", παρά την επαναπροσέγγιση της τελευταίας με ΗΑΕ και Ισραήλ» και σημειώνει πως «η πατρίδα μας θα έπρεπε να επιδιώκει - πάντα με κόκκινες γραμμές και χωρίς αφέλεια - την ενεργή προσπάθεια ύφεσης με μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και τελικό σκοπό τη διπλωματική επίλυση της διαφοράς», σπεύδοντας να προσθέσει πως «η Τουρκία δεν θα έρθει από μόνη της στο τραπέζι του διαλόγου, πρέπει να πιεστεί γι' αυτό».