Από το χτεσινό «μπρίφινγκ» του Αμερικανού πρέσβη

Οπως ανακοινώθηκε χτες, ο Ν. Δένδιας σήμερα μεταβαίνει στην Κωνσταντινούπολη προκειμένου να συναντηθεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Ωστόσο κατόπιν επιστρέφει στην Αθήνα, προκειμένου μαζί με τον υπουργό Αμυνας, Ν. Παναγιωτόπουλο, να συμμετάσχει σήμερα το απόγευμα σε τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών και Αμυνας του ΝΑΤΟ με θέμα το Αφγανιστάν, όπως επιμένουν διπλωματικές πηγές, αν και θεωρείται βέβαιο ότι στο τραπέζι θα βρεθεί και το Ουκρανικό. Στο μεταξύ, επισήμως, «με επίκεντρο τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν», ο Ν. Δένδιας είχε χτες τηλεφωνική επικοινωνία με τον εκτελούντα χρέη βοηθού ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Φ. Ρίκερ.

Λόγω της έκτακτης ΝΑΤΟικής τηλεδιάσκεψης, Δένδιας και Τσαβούσογλου συμφώνησαν, σε τηλεφωνική τους επικοινωνία, η μετάβαση του Ελληνα υπουργού στην Αγκυρα να γίνει αύριο, Πέμπτη.

Σε κάθε περίπτωση, κι ενώ ο στόχος της «ΝΑΤΟικής συνοχής», που δίνει και αέρα στα πανιά των τουρκικών διεκδικήσεων γίνεται ακόμα πιο «επείγων», όπως δείχνουν και οι εξελίξεις στην Ουκρανία, ο Τσαβούσογλου αναμένεται αύριο να βάλει ξανά όλα τα θέματα που εγείρει η τουρκική αστική τάξη, με αρμόδιους παράγοντες να αναφέρουν ότι ήδη από τις συναντήσεις των συμβούλων Μητσοτάκη - Ερντογάν, Σουρανή - Καλίν στο Βερολίνο, πέρυσι τον Αύγουστο, η τουρκική ηγεσία έβαλε προς επίλυση, διμερώς, με την Ελλάδα θέματα όπως: Αποστρατιωτικοποίηση νήσων, θαλάσσια σύνορα - εύρος χωρικών υδάτων, εύρος ελληνικού εναέριου χώρου, έκταση FIR Αθηνών, μη υποχρέωση κατάθεσης σχεδίων πτήσης από τα πολεμικά αεροσκάφη της γείτονος όταν θα μπαίνουν στο FIR Αθηνών, κυριαρχία επί νήσων, νησίδων και βραχονησίδων, περιοχές ευθύνης σε επιχειρήσεις Ερευνας και Διάσωσης (SAR), σε άλλη μια επιχείρηση για διχοτόμηση του Αιγαίου, και μετά ΑΟΖ.

Αντίστοιχα, στις διερευνητικές επαφές που έγιναν στις 16/3 στην Αθήνα η τουρκική πλευρά φέρεται να έθεσε ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς και αμφισβήτησης, ξανά, της κυριαρχίας κάποιων νησιών και νησίδων. Την επομένη, μέρα των πολιτικών διαβουλεύσεων, η τουρκική αντιπροσωπεία φέρεται να κατηγόρησε την Ελλάδα για υπόθαλψη τρομοκρατών, αναφερόμενη στους γκιουλενιστές (το αποκαλούμενο FETO) και το κουρδικό ΡΚΚ, χαρακτήρισε τη χώρα καταφύγιο τρομοκρατών και ζήτησε την έκδοση προσώπων στην Αγκυρα. Επίσης, στις πολιτικές διαβουλεύσεις οι Τούρκοι έθεσαν για ακόμα μία φορά ζήτημα «τουρκικής» μειονότητας στη Θράκη.

Εξάλλου, μέρος της συζήτησης στην Αγκυρα αναμένεται να αφιερωθεί και στο Κυπριακό και στη στάση που θα τηρήσουν Αθήνα και Αγκυρα στο ζήτημα αυτό κατά τη διάρκεια της άτυπης διάσκεψης που θα πραγματοποιηθεί, στις 27 - 29 Απρίλη, στη Γενεύη. Η τουρκική ηγεσία, βέβαια, επιμένει πως «μόνη ρεαλιστική λύση είναι τα δύο κράτη».

Σε αυτό το πλαίσιο, χτες, οι Μητσοτάκης - Δένδιας είχαν συνάντηση προετοιμασίας του ταξιδιού του υπουργού Εξωτερικών στην Τουρκία, ενώ έγινε ενημέρωση και για το ταξίδι προχτές του Δένδια στη Βεγγάζη της Λιβύης και τις επαφές του εκεί.

Δεν περνά απαρατήρητο ότι ο Ν. Δένδιας συναντήθηκε και με τον πρέσβη των ΗΠΑ, Τζ. Πάιατ, ο οποίος έσπευσε για πολλοστή φορά στο ΥΠΕΞ. Σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση, στο επίκεντρο της συνάντησης βρέθηκαν «διμερείς σχέσεις και περιφερειακά θέματα».

Ο δε πρέσβης μίλησε από την πλευρά του για «εξαιρετική συζήτηση» που είχε με τον Δένδια, προσθέτοντας ότι στις ΗΠΑ «υποστηρίζουμε σθεναρά τον σταθεροποιητικό ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή, μεταξύ άλλων μέσω των συνεχιζόμενων διερευνητικών συνομιλιών με την Τουρκία, της στήριξης μιας κυρίαρχης και ευημερούσας Λιβύης και της ενισχυμένης εμπλοκής στα Δυτικά Βαλκάνια»...

Σημειωτέον, διπλωματικές πηγές αναφερόμενες στην επίσκεψη Δένδια στη Βεγγάζη της Ανατολικής Λιβύης, είπαν ότι μετέφερε στη λιβυκή πλευρά, ως «βασικό μήνυμα», «να μην αναληφθούν πρωτοβουλίες όσον αφορά το παράνομο και ανυπόστατο "τουρκο- λιβυκό μνημόνιο"», ισχυριζόμενες πως συνάντησαν τη «θερμή ανταπόκριση των λιβυκών αρχών». Την ίδια ώρα βέβαια αυτές «διαβεβαίωναν», κατά την επίσκεψη του μισού υπουργικού συμβουλίου της Λιβύης στην Αγκυρα, την ίδια μέρα, ότι έχουν ως σκοπό αυτό να αξιοποιηθεί ως μοχλός συνολικότερων «διευθετήσεων» (βλέπε δίπλα θέμα).

Την ίδια ώρα άλλωστε οι ίδιες διπλωματικές πηγές έλεγαν ότι ο «προβληματισμός» τους παραμένει για το ενδεχόμενο η λιβυκή πλευρά να επικυρώσει τελικά το μνημόνιο, να καταθέσει τις συντεταγμένες του στον ΟΗΕ (όπως έχει κάνει ήδη η Τουρκία), και να δώσει άδεια στην τουρκική εταιρεία υδρογονανθράκων TPAO για έρευνες σε θαλάσσιες ζώνες που ορίζονται από το μνημόνιο και επικαλύπτουν ελληνικές θαλάσσιες ζώνες.

Σε συνέχεια των παραπάνω, σήμερα θα βρίσκεται στην Αθήνα ο νέος επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, Μοχάμεντ αλ - Μενφί. Θα συναντηθεί σήμερα διαδοχικά με τον Κυρ. Μητσοτάκη και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Οι Μενφί και Μητσοτάκης είχαν συνάντηση και κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Τρίπολη την Τρίτη 6/4.

Σε «μοχλό» για τις επικίνδυνες διευθετήσεις στην περιοχή, με τη σφραγίδα και των ευρωατλαντικών σχεδιασμών, μετατρέπεται το τουρκολιβυκό μνημόνιο, όπως δείχνουν και οι διήμερες επίσημες επαφές που είχε στην Τουρκία ο επικεφαλής της μεταβατικής κυβέρνησης της Λιβύης Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, με ολόκληρη ...κουστωδία, αποτελούμενη από 14 υπουργούς και άλλους αξιωματούχους.

Σε μία περίοδο που ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ αντιμετωπίζουν τις τουρκικές αξιώσεις και προκλήσεις όλο και περισσότερο με γνώμονα την «ευρωατλαντική συνοχή», υποδεχόμενος τον Ντμπέιμπα ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν διαμήνυσε όλο νόημα ότι «ανανεώσαμε την αποφασιστικότητά μας» στο σύμφωνο που από το 2019 οι δύο πλευρές έχουν υπογράψει για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών, επιμένοντας ότι «αυτά βασίζονται σε έγκυρες βάσεις και εξυπηρετούν τα συμφέροντα και το μέλλον των δύο χωρών μας». Πρόσθεσε δε ότι «ο ευγενής αδελφός μου κ. Ντμπεϊμπά», με τον οποίο στις αρχές της βδομάδας είχε συνάντηση και ο Ελληνας πρωθυπουργός, «έχει επανειλημμένα τονίσει ότι αυτό το σύμφωνο είναι σύμφωνο με τα συμφέροντα της Λιβύης. Ολα τα άλλα είναι λέξεις κενές περιεχομένου».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, οι δύο πλευρές προχώρησαν στην υπογραφή πέντε διμερών μνημονίων και συμφωνιών για την ενίσχυση της συνεργασίας σε Ενέργεια, Υποδομές, Μεταφορές και Υγεία. Σημειωτέον, άλλωστε, η συνάντησή τους έληξε με το πρώτο κοινό ανακοινωθέν του Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας Λιβύης - Τουρκίας. Μεταξύ άλλων οι συμφωνίες αφορούν την κατασκευή σταθμού παραγωγής Ενέργειας στην Τουρκία, τριών μονάδων παραγωγής Ενέργειας στη Λιβύη, νέου διεθνούς αεροδρομίου στην πρωτεύουσα Τρίπολη, και την ανέγερση νέου εμπορικού κέντρου επίσης στην Τρίπολη.

Μεταξύ άλλων, ο Λίβυος πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στον στόχο της κυβέρνησής του να δημιουργήσει έναν «μεσογειακό διάλογο», δηλαδή ανάμεσα στις χώρες της Μεσογείου, όπου τα κράτη μπορούν να συζητήσουν για τα κοινά τους συμφέροντα, σημειώνοντας πως είναι πολύ σημαντικό να ξεκινήσει διάλογος ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη του όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Με την ιδιότητα του επικεφαλής και του χαρτοφυλακίου Αμυνας, ο Ντμπεϊμπά είχε κατ' ιδίαν συνάντηση και με τον Τούρκο υπουργό Αμυνας Χουλούσι Ακάρ, που ισχυρίστηκε ότι σκοπός της Τουρκίας είναι να συμβάλει στην εδαφική ακεραιότητα και πολιτική ενότητα της Λιβύης, ώστε να διασφαλίσει σταθερότητα. Πρόσθεσε δε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να παρέχει εκπαίδευση, βοήθεια και συμβουλευτική στήριξη στη Λιβύη και στους τομείς της άμυνας και ασφάλειας.

Μεταξύ άλλων η Αγκυρα πρόκειται να παραδώσει 150.000 δόσεις εμβολίου κατά της Covid-19 στη Λιβύη, ενώ ο Ερντογάν ανέφερε ότι «μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες» θα ανοίξει ξανά και το τουρκικό προξενείο στη Βεγγάζη (ανατολική Λιβύη). Υπεγράφη τέλος συμφωνία συνεργασίας στον τομέα των Μέσων Ενημέρωσης.

Στο μεταξύ, χτες βρέθηκε στην Αγκυρα και ο ΥΠΕΞ της Μάλτας, Εβαρίστ Μπαρτόλο, που συζήτησε με τον Τούρκο ομόλογό του Μ. Τσαβούσογλου για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και το Κυπριακό, καθώς οι διεργασίες εντείνονται και ενόψει της Διάσκεψης που οργανώνει 27-29/4 ο ΟΗΕ στη Γενεύη.

Μάλιστα, ο Τσαβούσογλου είχε και τριμερή συνάντηση με τον Μπαρτόλο και την ΥΠΕΞ της Λιβύης Νατζλά αλ Μανγκούς. Σε σχετική του ανάρτηση ο Τσαβούσογλου σχολίασε ότι «σε αυτό το ιστορικό σημείο καμπής, θα συνεχιστεί η στήριξή μας στην ειρήνη, στη σταθερότητα και στην ανοικοδόμηση στη Λιβύη. Θα συνεχιστεί η συνεργασία μας, περιλαμβανομένης της αντιμετώπισης της παράτυπης μετανάστευσης, για να καταστούν μόνιμες η γαλήνη και η ασφάλεια στη Μεσόγειο».

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, χτες έγινε γνωστό ότι απελευθερώθηκαν υπό όρους οι 10 απόστρατοι που είχαν συλληφθεί την προηγούμενη βδομάδα, αφότου επέκριναν την πιθανή αναθεώρηση της Σύμβασης του Μοντρέ. Μεταξύ άλλων τους επιβλήθηκε απαγόρευση εξόδου από τη χώρα. Πάντως, εναντίον τους έχει ξεκινήσει έρευνα για «σύσταση συμμορίας με στόχο τη διάπραξη εγκλημάτων κατά της ασφάλειας του κράτους και της συνταγματικής τάξης».